Heimili og skóli - 01.04.1964, Blaðsíða 8

þjóðsagnanna, sem við lærðum smátt og
smátt. Þannig bættist við orðaforða okkar
fram yfir það, sem við lærðum af daglegu
máli. Það er því engu minna um vert að
tala mikið við börn á forskólaaldri en að
kenna þeim að lesa. Það auðveldar lestrar-
námið, þegar að því kemur.
Þá er það einnig góður undirbúningur
að kenna því að fara með blýant og liti.
Sum börn kunna ekki að halda á blýanti,
þegar í skólana kemur. Þar standa þau
börn miklu framar, sem verið hafa í smá-
barnaskóla. Það þarf að gefa barninu
pappír og liti. Það gefur ímyndunarafli
þeirra byr undir vængina að teikna það,
sem andinn blæs því í brjóst. Það skerpir
athyglisgáfu þeirra og smekk og veitir þeim
vinnugleði og sköpunargleði. En það hvort
tveggja er salt lífsins á öllum aldri.
En á undan öllu öðru er þó sjálft móður-
málið og aftur móSurmáliS. í hamingju
bænum vanrækið ekki að kenna börnunum
málið ,og þá svo rétt, sem hver hefur þekk-
ingu til. Látið þar ekki ráða eintómt handa-
hóf. Látið ekki börnin, sem þau leika sér
við á götunni, vera þar ein um hituna.
Nú þegar gamla fólkið er að flytja á elli-
heimili og faðirinn vinnur utan hemilis alla
daga og móðirin oft líka. — Hver verður
þá til að kenna börnunum málið? Það er
of seint þegar þau eru komin í skólann.
Þau börn, sem koma illa talandi í skólann,
eru dæmd til að verða eftirbátar.
Það hefur kannski aldrei verið talað feg-
urra mál á íslandi en nú, allt frá því á þjóð-
veldisöld, en það hefur einnig kannski
aldrei verið talað lélegra og fátæklegra mál
en nú. Ég vona að þetta séu ýkjur, en allur
er varinn beztur.
En umfram allt, afsalið ykkur ekki, kæru
foreldrar, þeim dýrmætu réttindum að
kenna börnum ykkar málið sem fegurst og
réttast.
Þetta er kannski svartsýni okkar kennar-
anna, en mér blöskrar stundum hvað mál
sumra barna er fátæklegt og þykist hafa
tekið eftir því, að þetta óskaplega úrræða-
leysi við að setja saman setningar, fari vax-
andi. Ef móðurmálið hið mjúka og þýða
rennur börnunum ekki í merg og bein í
fyrstu bemsku, standa þau seinna ber-
skjölduð fyrir hinu fátæklega slangurmáli,
sem oftast er þéttbýlissjúkdómur.
Og enn er það ofurlítið um undirbún-
inginn heima, og kem ég þá að hávaðanum.
Sem betur fer eigum við fjölda af kyrrlát-
um heimilum, en hávaðinn og ókyrrðin
eru einnig smátt og smátt að leggja undir
sig heimilin, og þar á útvarpið nokkra sök,
eða öllu heldur, að kunna ekki að fara með
útvarpið.
Ég myndi vilja halda því fram, að kyrrð-
in og næðið væru í tölu lífsnauðsynja barn-
anna við hlið ástríkis, aga, reglusemi og
öryggis. Allt það bezta, göfugasta og varan-
legasta grær í kyrrðinni og festir rætur, en
hraðinn, hávaðinn, ókyrrðin slítur flest upp
með rótum. Þessi menningarsjúkdómur er
að verða að eins konar krabbameini í and-
legu og félagslegu lífi nútímans. Og jafnvel
hin minnstu sjálfstæðu ríki samfélagsins,
heimilin, eru að verða honum að bráð.
KyrrSin og næðið er ekki aðeins góður
undirbúningur undir skólann, heldur allt
lífið. Kjörorðið á að vera: Kyrrlát og reglu-
söm heimili. Blessun og þroskamöguleika
kyrrðarinnar geta skólarnir ekki veitt böm-
unum.
Svo rennur hann upp, dagurinn mikli,
þegar litli drengurinn eða litla stúlkan
hefur sína fyrstu göngu út í lífið, nokkum
28 HEIMILI OG SKÓLI