Heimili og skóli - 01.04.1965, Blaðsíða 14

trú, að slíkir menn komi fram þegar hin
ytri skilyrði eru fengin. Við hljótum að
eiga slíka efniviði, eins og aðrir, þegar á
reynir.
Það er drengilegt og sjálfsagt að reyn-
ast gömlu fólki vel. Hitt er þó enn betra og
afdrifaríkara, að veita hinum ungu góð
skilyrði til vaxtar og þroska. Þeir eiga þá
framtíð, sem hver samtíð er að skapa. Og
hún þarf að fara batnandi.
En þá er vissulega margs að gæta.
Hér í Útvarpinu var á s.l. sumri meðal
annars bent á gildi agans. „Aga er þörf“,
sagði sá er flutti það mál, maður sem óhætt
er að taka mark á, einn af yngri og ágæt-
ustu skólastjórum landsins, Ólafur Haukur
Árnason. Hann hafð.i vissulega rétt að
mæla. Aga er þörf í heimilum og skólum,
og á vinnustöðvum, meiri aga en nú ríkir
allt of víða. Aagaleysi er siðleysi og menn-
ingarleysi, sem hefnir sín og verður að lok-
um öllum til tjóns.
Því er það hverju orði sannara, að án
aga er allt mannlíf formlaus óskapnaður. —
Og lítils góðs er að vænta af þeim upp-
ureldisstöðvum, þar sem fáar eða engar
reglur eru í heiðri hafðar, en allt látið velt-
ast og vöðlast áfram einhvernveginn, ráð-
laust og kærulaust.
Frá slíku uppeldi þarf varla að búast við
löghlýðnum þegnum. Og hér er einmitt
komið að alvarlegri veilu í fari okkar, sem
veita þarf athygli. Löghlýðni, virðing fyrir
lögum og rétti, þarf að efla meðal þeirra,
sem upp vaxa nú. Því mega heimilin og
skólarnir ekhi gleyma, -— enginn ráðamað-
ur, hvort sem hann er hátt eða lágt settur á
þ j óðarheimilinu,
Einn er sá þáttur í fari flestra þjóða, sem
við erum blessunarlega lausir við, en það
er herskyldan. En það mun nú samt vera
talið, að sú skyldukvöð þjálfi unga menn
til aga og hlýðni við reglur og boð, og sé
því nokkurs virði í þjóðauppeldinu. Má
vel vera að svo sé, og raunar varla vafa-
mál, og má þá segja, að fátt sé svo illt að
enginn kostur fylgi.
En gætum við ekki á ný hafið umræður
og gert að veruleika miklu göfugri kvöð og
kallað þegnskyldu, þá gömlu hugmynd dul-
spekingsins þjóðkunna, Hermanns Jóns-
sonar skólastjóra og alþingismanns, að
hvert ungmenni gœfi landi sínu starf nokkra
mánuð.i ævi sinnar til þess að gera landið
betra og búa þannig í haginn fyrir sig og
alia sem á eftir koma? Mundi ekki sú fórn
verða mikilsvert þroskameðal og þjálfun
til aga og skilnings á samfélagslegum og
siðlegum verðmætum, sem efla þarf og
vernda?
Væri þessi leið ekki enn brýnni nú en
forðum, þegar skammsýnin varð henni að
falli?
Gæti hún ekki orðið vísasti vegurinn til
gagnmerkrar ræktunar lýðs og lands?
„SÚ MESTA kurteisi, sem mér hefur verið
sýnd, kom frá bláókunnugum manni. Ég
og vinkona mín höfðum fengið okkur sæti
í veitingastofu einni, og þar sátum við
góða stund yfir kaffibollum og röbbuðum
um daginn og veginn. Þegar við höfðum
lokið við að drekka kaffið, spurði ég þjón-
inn, hvað við skulduðum. En hann gaf þær
upplýsingar, að herrann, sem sat við næsta
borð, hefði þegar greitt fyrir okkur. Undr-
andi snerum við okkur til ókunna manns-
ins til að þakka honum fyrir.
„Ekkert að þakka,“ sagði hann. „Mér
var það óblandin ánægja að sitja hér heil-
an klukkutíma og hlusta á ykkur án þess
að heyra eina einustu slúðursögu.“
❖
34 HEIMILi OG SKÓLI