Varðberg - 08.01.1944, Blaðsíða 13

VARÐBERG
ö
1*
HALLGRÍMIJR JÓNA SSON:
Mega kjósendur
ekki hafa skoðanafrelsi?
annar aðilinn getur ekki virt hana
að vettugi án tillits til vilja gagnað-
ilans.
Hitt er svo annað mál, að aðili, sem
hefur haldið því fram, að hann eigi
ekki rétt skv. slíkum yfirlýsingum, á
afar erfitt með að koma síðar og vilja
þá styðja rétt sinn við þær. Sú ríkis-
stjórn, sem nú situr, rnundi í öllu
falli ekki geta það.
Eftir nákvæma yfirvegun á þeim
staðreyndum, sem ég þekki í málinu,
verða ályktanir mínar þessar:
1. Ég tel að kenning forsætisráð-
herrans í boðskap ríkisstjórnarinnar
1. nóvember s.l. og dómsmálaráð-
herrans í ræðu hans 1. desember s.i.
hafi ekki við rök að styðjast, sbr. hér
að framan. Ef svo er, þá leiðir af því,
að grundvöllur ríkisstjórnarinnar gef-
nr okkur engan rétt til sambands-
slita við Dani.
2. Ef kenning dómsmálaráðherr-
ans (ríkisstjórnarinnar) um það, að
ályktun Alþingis 17. maí 1941 og
bréfaskipti íslenzku og dönsku ríkis-
stjórnanna (sem ríkisstjórnin hlýtur
að hafa þekkt, þótt hún hafi ckki
getið þeirra) beri ekki að skoða sem
kröfu um endurskoðun sambandslag-
anna samkvæmt 18, gr., þá höfum við
heldur ekki neinn réttargrundvöll til
sambandsslita árið 1944.
3. Ef hins vegar — eins og ég hef
reynt að sýna fram á — oftnefnd
þingsályktun og bréfaskipti milli ísl.
og dönsku ríkisstjórnanna 1941 mega
teljast krafa um endurskoðun sam-
bandslaganna samkv. 18. gr., þá tel
ég að við íslendingar ættum að hafa
rétt til sambandsslita við Danmörku
á árinu 1944 eins og áður er sagt.
Eitt af mörgu, sem vekur eftirtekt
í meðferð þessa máls, eru þau fáu
bréfa- eða skeytaviðskipti. scm virð-
ast hafa farið á milli íslenzku og
dönsku ríkisstjórnanna. A þéim fáu
dæmum, scm ég hef nefnt, sést
glöggt, að símskeytasamband hefur
vcrið ágætt og gengið mjög greiðlega.
Til slcamms tírna var danska stjórn-
in og konungur, að því er virðist,
við óskert völd, að undanskildum
hernaðaraðgerðum og því, sem að
þeirn laut, —
Það verður ekki annað séð, cn að
auðvelt hefði verið að haga lausn
málsins í fullri sámvinnu við dönsku
stjórnina og konung. — í stað þess
að gera vinsamlegar fyrirspurnir til
Það er ekki auðhlaupið að því,
kjósandi góður, fyrir okkur, hina 14
bannsungnu menn, að koma til þín
áliti nokkurs hluta þjóðarinnar á að-
ferð þriggja þingflokkanná í skilnað-
armálin'u við Dani.
Flokkarnir hafa fyllst slíkum ótta,
að einsdæmum sætir, ótta við þann
málstað, sem við höfum fundið okkur
skylt áð vekja athygli á og halda
fram. Við viljum í skilnaðarmálinu
fara leið réttaröryggis og fullra laga,
leið, sem er í fullu samræmi við
drengskap og sómatilfinningu al-
mennings. Og við vildum að þú, kjós-
andi. hvar sem þú átt heima og hvar
sem þú stendur í flokki, ættir þess
kost að mynda þér sjálfstæða skoð-
un um málið og meðferð þess, á
grundvelli þeirrar vitneskju, sem
hægt er að afla, og út frá þcim rök-
um, sern fram eru borin með og móti
þeirri aðferð, er stjórnmálaflokkarnir
hafa beitt og virðast ætla að beita í
afgreiðslu þess allri.
Ilingað til hefur skoðanafrelsi og
málfrelsi verið talið nokkurs' virði í
lýðfrjálsu landi. Hingað til hefur Al-
þingi álitið störf sín og samþykktir
hvíla á þcim grundvelli almennings-
vilja og trausts, að þær þyldu mál-
frclsi og gagnrýni. Hingað til hefur
það ekki séð sér fært að hundsa skoð-
þessara aðila, hvort þeir vilji ganga
inn á ákveðna lausn á málinu, er
slöngvað framan í þá falskri ásökun
um vanefndir á samningsskyldum. —
Þann rétt, sem allt bendir til að hefði
mátt fá með vinsamlegri samvinnu
og framkomu, sem að öllu var í sam-
ræmi við viðskipti milli ríkja, hafa
forystumcnn íslenzku þjóðarinnar
verið að burðast við að taka, undir
yfirskyni vanefnda.
Með þessu hafa þessir forystumenn
þjóðarinnar komið málinu í örlaga-
þrungna flækju, sem nú er óvíst
hvernig lýkur og þegar hefur bakað
okkur verulegan og varanlegan álits-
hnekki út á við.
anir fólksins, er kaus fulltrúa þess.
Fram að þessu hefur þingið talið sig
þjón þjóðarinnar, en ekki herra.
En andi hins einræðiskennda of-
stopa, sem ýmsir fordæma mest með
vörunum, virðist hafa skotið seigum
rótum í hjarta og hug sömu manna,
án þess þeim sé sjálfum ljóst.
I skilnaðarmálinu er allsýnilegt, að
flokkarnir vilja vera húsbændur þjóð-
arinnar.
Almenningui', kjósendurnir eiga að
vera þjónar, auðmjúkir þjónar, hlýðn-
ir, en umfram allt fávísir þjónar. Það
er barist á móti því, að málstaður
okkar verði þjóðinni kunnur. „Vits-
munaverurnar“ við Morgunblaðið og
önnur málgögn hraðskilnaðarmanna
taka á öllu, sem þ'ær eiga til í þvi
skyni að kæfa raddir þeirra manna,
sem vilja fara örugga leið laga og
réttar, leið sæmdar og drengskapar.
Fyrsta desember s.l. var fimm
ræðumönnum raðað við ldjóðnema
útvarpsins, og fluttu allir hlústendum
áróðursræður um hraðskilnað. Eng-
inn talsmaður annars sjónarmiðs
komst þar að. Jafnvel prófessor Arna
Pálssyni, sem ætlaði að flytja stutta
tölu í cinu samkomuhúsi bæjarins og
ekki átti að útvarpa, var meinað það,
enda var vitað, að hann mundi flytja
aðrar skoðanir í því máli en hrað-
skilnaðarpostularnir óskuðu.
Útvarpið hefur vci'ið ausið óhróðri
fyrir að minnast bæklings okkar og
bréfs í fréttum sínurn. Hraðskilnaðar-
menninxir hafa yfir að ráða milli tíu
og tuttugu blöðum í áróðursbarátt-
unni, víðlesnustu blöðunum og
stærstu. Ö!1 áróðurstækni þessara
flokka er í fullu starfi eins og malandi
kvörn. Fjói'tánmenningarnir hafa
ekkert skipulag haft, enga flokks-
starfsenxi, ckkert blað, þeir hafa að-
eins eitt vopn: Málstað, senx Jxeir eru
sannfærðir um að er réttur, málstað,
sem þeir trúa lika að þjóðin aðhyllist,
ef hún fær að kynnast honum, mál-
stað, senx cr í samræmi við réttlætis-
kennd hennar, samvizku hennar og
sóma.