Varðberg - 08.01.1944, Blaðsíða 14

14
i
VARÐBERG
Og það er þetta, sem þær óttast
hraðskilnaðarkempurnar, garparnir,
sem ekki geta innt af höndum brýn-
ustu og tvímælalausustu skyldur sín-
ar við þjóðina, mennirnir, sem ekki
hafa getað myndað þingræðisstjórn,
sem ekki hafa ráðið við neitt aðkall-
andi stórmál þjóðfélagsins í meir en
ár. —
Finnst • þér, kjósandi, að ofstopa-
fullum kröfum þessara flokka eigir þú
að hlýða í blindni?
Er það ekki móðgun við heilbrigða
skynsemi þína að ætla þér slíkt?
Miklastu af þeirri tiltrú og því
trausti, er umbjóðendur þínir sýna
þér með þeim tiltektum að varna
mönnum máls og varna þér eftir
megni að kynnast öðrum hliðum á
meðferð skilnaðarmálsins en þeirri,
sem þeir halda fram?
Nú er komið til þinna kasta. Þú
verður að gera það upp við sjálfan
þig, hvort þú kýst, að til þess sé hætt
að brjóta sambandssáttmálann, brjóta
hann á þjóð, er lifir nú einhverja
þyngstu og hörmulegustu tíma í allri
sinni sögu, brjóta hann í þinu nafni,
með þeim afleiðingum, sem þar kunna
af að hljótast, til þess eins að ná tak-
marki, er komast má að eftir ský-
lausri leið laga, réttar og drengskap^
ar. —
Þú verður að taka um það ákvörA
un framar öllu öðru, hvað þér finnst
sjálfum og þjóð þinni sæmilegast og
samboðnast, hvað þú getur verið
þekktur fyrir að gera fyrir hennar
hönd og í hennar nafni, þjóðar, sem á
ekkert undir afli valds né vopna og
getur aldrei átt, en hlýtur einungis
að treysta á rétt sinn, lagalegan, sið-
ferðilegan, sæmd sína og heiður.
Það eitt er sverð hennar og skjöld-
ur í skiptum við aðrar þjóðir.
Og með þeim vo'pnum viljum við að
hún berjist.
tTGÁFA „VARÐBERGS".
Eins og skýrt er frá á öðrum stað í
blaði þessu, kaus fundur reykvískra
og hafnfirzkra borgara, sem haldinn
var í Kaupþingssalnum þ. 10. des.
1943, sérstaka framkvæmdanefnd til
þess að kynna þjóðinni málavöxtu í
lýðveldis- og sambandsmáíihu.
Blaðið Varðberg er stofnað að til-
hlutun framkvæmdanefndarinnar.
— Næsta blað kemur innan fárra
daga.
Kafli úr rœðu, er DR. JUR.
BJÖRN ÞÓRÐARSON, núv.
forsœtisráðherra íslands, flutti
í útvarpið 1. des. 19A2. (Birt í
jólahefti IIELGAFELLS 19)&)
„ .... Síðan 10. maí 1940 höfum
vér ekki ráðið yfir landi voru nema
að takmörkuðu leyti. Landið er ekki
framar afskekkt eyja, um það og yfir
það liggur nú alfaraleið heimsveld-
anna, það er orðið ein af mikilvæg-
ustu hernaðarstöðvum heimsins, það
er, ef svo má að orði kveða, Malta
Norður-Atlantshafsins. Það liggur
innan hagsmunasvæða tveggja heims-
velda, og héðan í frá munu þau hafa
eftirlit með, hvað gerist á þessari eyju
og hvernig vér förum að ráði voru.
Þetta hlýtur hverjum að vera Ijóst,
sem beinir huga sínum að því, og
þessa má enginn íslendingur ganga
dulinn.
Sumir þeirra, sem tala og rita um
sjálfstæðismálið, virðast trúa því, að
sambandslagasamningurinn við Dan-
mörku sé fjötur um fót frelsi voru óg
framtíð. Þeir virðast beinlínis skilja
það svo, að sjálfstæðismálið sé sama
sem sambandsmálið. Þessi ímyndun
minnir mann á sumt gamla fólkið í
ungdæmi manns, sem alizt hafði upp,
áður en verzlunarfrelsi var fengið. Það
nefndi mörgum áratugum eftir það
allan útlendan varning danskan.
Þangað til 1. desember 1918 áttum
vér í hendur Dana að sækja rétt vorn
í sjálfstæðismálinu, en upp frá þeim
degi eiga þeir ekki ríkari aðild gagn-
vart oss í því máli, en hver önnur ná-
grannaþjóða vorra. En þeir eiga einir
aðild gagnvart oss um sambandslaga-
samninginn. Nú vitum vér það, að
engin þjóð stendur þeim framar um
að virða lög og rétt, vér getum því
alveg verið vissir um, að þeir hafa
enga tilhneigingu til að ganga á rétt
vorn í því máli, þótt þeir ættu þess
kost. En samkvæmt sambandssátt-
málanum sjálfum höfum vér það í eig-
in hendi að ráða sambandsmálinu til
lykta. Sú eina skylda, sem á oss hvílir
gagnvart Dönum þar, er að virða lög
og rétt. Sjálfstœði höfum vér öðlazt
á grundvelli laga og réttar, og því að-
eins getum vér orðið hlutgengur aðili
í samfélagi þjóðanna, að enginn
skuggi falli á mannorð vort í því efni,
þar megum vér aldrei tefla á tæpasta
vaðið. En stjórnmálamenn vorir hafa
talið öllu borgið að þessu leyti á vora
hlið og töldu rétt síðastliðið vor, að
Alþingi á þessu ári lýsti yfir fullum
sambandsslitum við Danmörku, — og
afnámi konungssambandsins.
Allir landsmenn litu samt ekki
þann veg á málið. Þegar það kvisaðist
síðastliðið sumar, að Alþingi, áður en
það var rofið hið fyrra sinn, hefði
skipað nefnd til þess að undirbúa að-
gerðir í þessa átt, sem fram ættu að
fara á sumarþinginu, varð sumum það
undrunarefni, en aðrir fylltust nokkr-
um ugg um þá ráðabreytni. Þeirra á
meðal voru að vísu engir svo kallaðir
ábyrgir stjórnmálamenn, en þó full-
ábyrgir menn. Síðar kom það á dag-
inn, að þegar þessi áform urðu kunn
stjórnarvöldunum í Washington, þá
endurtók sig sagan frá vetrinum áður,
er brezka stjórnin ráðlagði stjórn-
málamönnum vorum að vinda ekki
jafnbráðan bug að málinu og sumir
þeirra vildu þá.
Ég skal ekki þreyta hlustendur á
því að rekja lengur hinn raunalega
gang þessa máls, því að það væri end-
urtekning á því, sem allir vita. En
ástæða er til að benda á það, að vér
höfum fengið með nokkurra mánaða
millibili ráðlegging og bendingar frá
tveimur heimsveldum, sem eru vinir
vorir og verndarar, um það hvernig
vér ættum ekJci að haga oss. Og mér
finnst við eiga að lesa hér upp niður-
lag bréfs stjórnar Bandaríkjanna frá
20. ágúst síðast liðinn, — þótt það
hafi áður verið lesið í útvarpið, —
sem hljóðar þannig:
„Bandaríkjastjórn vill endurtaka
þá bendingu, að rétt sé að fresta að
taka ákvörðun um sambandsslitin,
þangað til betur stendur á, eJcki að-
eins vegna Bandaríkjanna og íslands
sjálfs, heldur og í þágu heimsskipu-
lagsins og skilnings milli þjóða yfir-
leitt“.
Þannig hljóða þessi orð. Nú mun
enn fremur, í stjórnmálaviðskiptum
þjóða í milli, vera litið svo á, að þeg-
ar vinsamleg stórþjóð telur ástæðu til