Skinfaxi - 01.05.2024, Qupperneq 19

S K I N FA X I 19
Velferð barna hefur lengi verið ofarlega í huga
Ásmundar Einars, en hann er fyrstur til að bera
titil barnamálaráðherra. Hann ræddi velferðina
í áhrifaríku viðtali við Morgunblaðið seint í
nóvember árið 2020. Þar kom fram að hann
átti sjálfur erfiða barnæsku og kom frá brotnu
heimili, þar sem félagslegt bakland hans var
lítið. Af þeim sökum legði hann áherslu á mál-
efni barna til að það gæti hjálpað öðrum í sam-
bærilegum aðstæðum.
Ásmundur viðurkennir að hann brenni enn
fyrir málinu einmitt út af eigin sögu.
„Það er ekkert leyndarmál að ég sé litla mig
ansi víða. Þegar maður brennur fyrir einhverj-
um málum er það oft af því að maður hefur
reynt sig á því. En út af þessu veit ég líka að
það þarf oft ekki stóra og dýra hluti til að rétta
af einstaklinga og aðstoða þá til að komast á
rétta braut í lífinu. Ég brenn fyrir því og vil að
kerfin okkar tali saman. Þess vegna vil ég sjá inn-
leiðinguna virka. Við þurfum auðvitað svolítinn
Ekkert er svo tryggt að það lifi endalaust.
Það sama gildir um sum verk ráðherra. Allt
eins má búast við að þau hætti þegar ráð-
herra hverfur á braut í kjölfar kosninga.
Ásmundur segir tryggt að svo fari ekki fyrir
farsældarlögunum. Þau muni lifa áfram.
„Munurinn er að við höfum lögbundið
farsældarverkefnið og erum í innleiðingar-
fasa á þeim lögum. Það er nú skylt lögum
samkvæmt að halda samtalinu áfram á milli
kerfa og halda farsældarþing. Við gerum
ráð fyrir að innleiðingu ljúki eftir 2–3 ár og
þá mun ekki lengur skipta máli hverjir eru
gerendur og leikendur í málinu. Þá verður
það orðið rútína fyrir alla sem vinna með
börnum að vinna eftir þessari löggjöf.
Síðan er eftirlitsskylda með því. Hún er hins
vegar ekki orðin virk af því að við erum að
vinna í innleiðingunni,“ segir Ásmundur
Einar og rifjar upp að margir hafi komið að
vinnu farsældarlaganna. Sú vinna hafi verið
þvert á flokka, ráðuneyti og samtök. Nú sé
svo komið að á hverju ári fari 100 til 150 ein-
staklingar í gegnum sérstakt diplómunám
við Háskóla Íslands þar sem farsældar-
hugsunin er leiðarljósið. Á síðastliðnum
fimm árum séu 600 til 800 manns farnir að
vinna eftir hugmyndafræðinni.
Ásmundur segir farsældarlögin og allt
þeim tengt ætlað að grípa börn og ung-
menni sem standi frammi fyrir áskorunum
fyrr en verið hafi.
„Ef barn er að glíma við áskoranir þurfum
við að grípa það snemma. Ef okkur tekst
það fækkar vandamálunum og auðveldara
verður að vinna með fleirum að málinu.
Það er því hluti af innleiðingunni að tengja
skóla og íþróttahreyfinguna inn í samtalið.
Við sjáum einmitt að í þeim sveitarfélögum
þar sem verklagið hefur verið innleitt fækkar
barnaverndarmálum. Við sjáum einmitt að
reykskynjarar virka með sama hætti. Þeir
gera það að verkum að fólk getur kallað
slökkviliðsbílana út. Íþróttir og tómstundir
og þessi óformlegi hluti menntakerfis
okkar eru þess vegna ótrúlega mikilvæg í
þessari snemmtæku hugsun.“
Svæðastöðvar
íþróttahreyfingarinnar
Átta svæðastöðvar íþróttahéraðanna
verða settar á laggirnar um allt land með
tveimur starfsmönnum á hverri stöð.
Ásmundur segir svæðastöðvarnar tengja
íþróttahreyfinguna saman. Ef rétt sé hald-
ið á málum geti íþróttir orðið verkfærið
sem bæti líf barna um allt land. Hanna
Carla Jóhannsdóttir hefur verið ráðin til
að stýra innleiðingu og samræmingu
svæðastöðvanna. Hún og fleiri eiga í
viðræðum við umsækjendur um sextán
stöðugildi á starfstöðvunum.
Hvatasjóðurinn
Hvatasjóður er hugsaður sem stuðningur
við verkefni sem hugsuð eru til að auka tóm-
stundaþátttöku jaðarsettra barna, sérstaklega
þeirra sem hafa erlendan tungumála- og
menningarbakgrunn. Ásmundur segir ýmsa
þröskulda standa í vegi fyrir þátttöku hópa
barna í skipulögðu íþrótta- og æskulýðsstarfi.
Þar á meðal er fjármagn, menning og skortur
á samtali á milli skóla og íþróttafélaga. Vænt-
ingar eru um að farsældarlögin verði vettvang-
ur fyrir samtalið og að Hvatasjóðurinn greiði
leiðina.
tíma enn til að tryggja að innleiðingin verði í
lagi, til að sjá raunverulegar breytingar á mála-
flokknum,“ segir Ásmundur og bendir á að
snemmtæk íhlutun í kjölfar farsællar innleið-
ingar geti dregið úr ofbeldi á meðal ungmenna.
„Í öllum hinum vestræna heimi er ofbeldi
á meðal ungmenna að aukast. Hnífaburður
og annað slíkt er að vaxa, og nú erum við að
teikna upp með öllum aðilum hvernig við
ætlum að vinna þetta á staðbundnum grunni.
Það getur enginn einn aðili dregið úr þessu.
Það þarf mjög víðtækt samtal og samstarf
allra aðila. Ef við ætlum að snúa þróuninni við
verðum við að nýta íþróttir og tómstundir.
Þær skipta svo miklu máli því að þau sem eru
komin út á brautir sem lofa ekki góðu treysta
oft ekki skólakerfinu og félagsþjónustunni. Á
hinn bóginn treysta þau ýmist á íþróttafélögin
eða félagsmiðstöðvarnar. Það sýnir hvað þetta
eru mikilvægir aðilar í heildarmyndinni,“
segir Ásmundur Einar.
Litli ég er víða
Með lögum skal farsæld tryggja
Farsældarlög
Farsældarlögin mynda lögbundið samtal
á milli aðila sem vinna með börnum. Inn-
leiðing farsældarlaganna stendur yfir og
er horft til þess að henni ljúki eftir 2–3 ár.
Þegar farsældarlögin verða innleidd verða
þau orðin að rútínu í umhverfi barna og
ungmenna.
Skýringar: