Ný menning - 15.01.1946, Blaðsíða 31

N Ý MENNING
31
sem vinna neðanjarðar (faglærðir
málöihöggsu:. im bonm nn, . ái'iu-
gangasxniðir, menn sem starfa að
sprengingum í námunum, og þeir,
sem vinna að flutningi málmgrýtis-
ins frá höggstöðunum út í námu-
göngin) og all margir starfsmanna-
flokkar, er vinna að málmgrýtis-
vinnslu ofanjarðar.
Styttan vinnudag hafa margir
vinnuflokkar í málmbræðsluiðnað-
inum (verkamenn, sem bræða
brennisteinskís, starfsmenn við
bræðsluofna, stálbræðslumenn,
málmsteypumenn, koparbræðslu-
menn o. fh); enn fremur starfsmenn
málmiðnaðar, ef þeir þurfa að fást
við ýmiskonar eiturtegundir, svo
sem kvikasilfur-, blý- og arsenikeit-
ur, starfsmenn annarra starfsgreina,
sem hafa í för með sér mikla tauga-
áreynslu (störf við útvarpsstöðvar,
síma o. f 1.), verkamenn, sem vinna í
þéttuðu eða þynntu lofti (fást við
ýmiskonar kafaravinnu o. s. frv.),
eða þeir, sem vinna við sérstaklega
hátt eða lágt hitastig undir beru
lofti. ,
Unglingar 16—18 ára hafa sex-
stundavinnudag.
Tala þeirra verkamanna, sem hafa
ákveðinn sexstundavinnudag,
: m j":: íiá. f síeinkolavinnslunni
námu slíkir verkamenn 20,2%, í
málmgrýtisvinnslunni 28,6%, í hin-
um almennu efnagerðum 11,6%, í
anilín-litaiðnaðinum 38,3%, i gler-
iðnaðinum 31,6%, í aluminíumiðn-
aðinum 25%, 30,8% þeirra, sein
vinna úr málmjpýtinu o. s. frv.
Stytting vinnudagsins fer fram
samhliða skipulagðri launahækkun,
alit eftir vinnuafköstum.
Yfirvinna er yfirleitt ekki leyfð
í Ráðstjórnarríkjunum. Hana má
aðeins leyfa í sérstökum tilfellum
og má yfir árið ekki fara fram úr
120 klukkustundum á hvern verka-
mann.
A vinnudeginum verður skilyrð-
islaust að hafa vinnuhlé, sem er allt
frá hálfri klukkustund upp í tvær
stundir. Lengd miðdegisvinnuhlés-
ins fer eftir eðli vinnunnar og ósk-
um starfsmanna í hlutaðeigandi
verksmiðju. í miðdegisverðarhléinu
dvelur verkamaðurinn í borðsal
verksmiðjunnar, þar sem hann get-
ur í þægilegu umhverfi fengið sér
heitan miðdegisverð eða kaldan bita
við veitingaborðið. Verksmiðjufull-
trúarnir leggja mikið upp úr því,
erað koma upp slíkum borðsölum og
því. að verkamönnum sé veittur
góður beini í rniðdagshléunum. í
mörgum verksmiðjum fara fram
stuttir liljómleikar, útvarpstónleik-
ar o. fl., sameiginlegur blaðalestur
eða aðrar hópskemmtanir, sem hafa
það markmið, að veita verkafnÖnn-
um sem bezta hvíld í miðdegishlé-
unum.
Verkamenn Ráðstjórnarríkjanrta
hafa stytzta vinnuviku í heiminum:
sexdagavikuna (fimm daga vinnu
og hvíld á sjötta degi) eða fimm-
dagavikuna (fjögurra daga vinntt
og hvíld á fimmta degi). Tala hvíld-
ardaganna hefur aukizt með þessu
og nemur nú með fimmdagaviku
72 dögum á ári. Auk þess eru maí-
og októberhátíðimar (hvor f tvo
daga), minningardagur Lenins og
stjórnarskrárdagurinn.
AlþýSunni tryggð hvíld
og aðgangur að hvíldar-
heimilum og hressingarhælum
Til þess að hægt sé að verja hvíld-
ardeginum vel, hefur verkafólkið
yfirráð yfir mörgum lystigörðum til
menningarþarfa og hVíldlar, dag-
hressingarheimilum fyrir fjölskyld-
ur, hvíldardagheimilum, þar sem
fagfélögin, allt eftir aldri hlutað-
eigandi verkamannahópa, gera ým-
iss konar ráðstafanir til að skipu-
leggja hvíldina (alls kyns íþróttir,
hljómlist, dansar, skemmtilegir
leikir, lestrarsalir, ltvíldarherbergi
o. s. frv.).
Hver einstakur verkamaður hefur
á ári hverju að minnsta kosti tveggja
vikna orlof á kostnað ríkisins. Marg-
ir verkamannaflokkar hafa auk þess
tveggja vikna leyfi til viðbótar
(verkamenn, sem vinna að óhollum
störfum o. s. frv.), svo að þeirra
reglubundna orlof nemur alls heil-
um mánuði. Margir flokkar em-
bættismanna, kennarar, læknar, vís-
indamenn og f leiri, hafa 11/j—2 inán-
i