Ný menning - 15.01.1946, Blaðsíða 15

N Ý MENNING
15
Rauða hersins er fólginn í öðru og
meira en vígorðum og herópum. En
brezkir og bandarískir embættis-
menn fengu lengi vel ekki að sjá
Rauða herinn á vígstöðvunum. Vor-
ið 1944 og sérstaklega eftir innrásina
á strönd Frakklands leyfði sovjet-
stjómin mikilhæfum fulltrúum
Bandamanna að fara á vígstöðvarn-
ar. Burrotvs hershöfðingi, yfirmáður
brezku hernaðarsendinefndarinnar í
Moskvu, fór þannig til aðalstöðva
Tsjernjakovskís, þegar hin mikla
sókn geisaði á hvítrússnesku víg-
stöðvunum, er nazistar voru hraktir
úr Minsk, Vítebsk, Vilnu og öðrum
mikilvægum herstöðvum.
Burrows kom margt á óvart.
Tsjernjakoskí hafð yfir nijög stór-
um her að ráða, en herforingjaráð
hans og starfslið var fámennt. Hann
hafði bækistöðvar sínar í litlum
bóndabæ úr timbri. Þar voru engar
ritvélar, engir spjaldskrárskápar eða
annar útbúnaður, sem venjulega
fylgir aðalbækistöðvum nútímahers.
Þegar Burrows spurði, hvernig
Tsjernjakovskí Iiéldi sambandi við
hinar ýmsu hereiningar sínar, var
honum svarað, að herráðsforingi
hans æki milli þeirra í jeppa sínum.
Snemma morgun einn lagði Bur-
rows af stað ásamt herráðsforingjan-
um í könnunarferð um vígstöðvarn-
ar. Þeir fóru í bandarískum jeppa,
sem liðþjálfi ók. Þegar þeir óku um
mýrlenda sveitina, sem öll var þakin
vötnum, hugsaði Burrows með sér,
að hann skyldi minnast á Bailey-
brúna við Tjernjakovskí. Þessi brú,
semersamsett úr mörgum fyrirfram-
tilbúnum hlutum úr stáli og timbri,
xer mjög fljótlögð og hafði flýtt mjög
fyrir framsókn Bandamanna á Ítalíu.
Burrows var á þeirri skoðun, að hún
mundi koma Rauða hernum i góðar
þarfir.
Á leiðinni til vígstöðvanna stað-
næmdist jeppinn við vað á fljóti
einu. Fótgönguliðsmenn, sem virtust
heldur illa búnir, voru að vaða yfir
fljótið. Rússneski herhöfðinginn
virti þá fyrir sér í nokkrar mínútur.
Síðan kallaði hann á þann herdeild-
arforingjann, sem næstur var.
„Ég vil fá þrjátíu eða fjörutíu af
mönnum yðar hingað. Þung lrer-
gögn eru væntanleg hingað bráð-
um.“ Hershöfðinginn gaf síðan fyr-
irskipanir um það, af hvaða stærð og
gerð trébrúin ætti að vera, sem hann
vildi, að gerð væri á staðnum.
Herdeildarforinginn setti á sig
fyrirskipanirnar. Síðan spurði hann:
„Hvar eiga mennirnir að gefa sig
fram, þegar þeir hafa lokið við verk-
ið, félagi hershöfðingi?”'
Herráðsíoringinn mundi eftir, að
hann hafði nýlega farið framhjá
skógi, sern var á vinstri hönd um það
bil einn kílómetra burtu. Menn-
irnir gætu byggt sér bráðabirgðaskýli
þar. „Eftir viku eða svo, þegar vél-
búnu herdeildirnar koma, geta þeir
gengið í N-herfylkið. Segið foringj-
anum, að ég hafi sagt, að hann eigi
að „taka að sér' þessa menn. Þeir
geta svo ef til vill síðar gengið aftur
í hereiningu yðar.“
Herdeildarforinginn kvaddi á
hermannavísu og tók að velja menn-
ina. Burrows, sem skilur rússnesku,
hafði hlustað vantrúaður á allt, sem
þeim hafði farið á milli. Hann var
viss um, að slíkt gæti ekki gerzt í
brezka eða bandaríska hernum.
Fjöldi spurninga, mótbára og efa-
semda kom upp í huga hans,*sem
vanur var reglusemi herþjónustunn-
ar. Engar ráðstafanir höfðu verið
gerðar við birgðastjórann. Hvar
voru hinar skriflegu fyrirskipanir?
Hvað um heilbrigðisráðstafanirnar?
Mundu mennirnir fá viðeigandi
fæði? Hvert var burðarþol viðarins?
Var brúargerðin sanrþykkt af verk-
fræðingadeildinni?
Viku síðar átti Burrows aftur leið
þarna um. Þung hergögn streymdu
yfir fljótið eftir sterklegri bjálkabrú.
í viku hafði hann séð mikið af bar-
áttuhæfni rauðu herinannanna. En
þessi brú, sem hafði verið .lögð af
mönnum, sem valdir voru af handa-
liófi, með þeim tækjum einuin, sem
til voru á staðnurn, opnaði augu hans
frekar en allt annað.
Augu Burrows hershöfðingja ljóm-
uðu af aðdáun, þegar hann sagði mér
Irá þessu ferðalagi sínu til vígstöðv-
anna. Hann hafði ákveðið að minn-
ast ekki á Baileybrúna við Tsjernja-
kovskí, en hann hafði haft freistingu
til að biðja um nokkra rússneska tré-
smiði, sem gætu kennt hinum
Bandamannaherjunum að byggja
jafngóðar brýr á jafnskömmum tíma.
„Ég er nýbúinn að semja skýrslu. Ég
býst ekki við, að mér verði trúað í
London. En ég get heldur ekki á-
sakað neinn fyrir það. Ég hefði sjálf-
ur ekki triiað því, aðþetta væri hægt,
ef ég hefði ekki séð það sjálfur."
Sagan um bjálkabrúna er ekki
nema ein af fjöldamörgum, sem
bregða birtu á „leyndardóm" Rauða
hersins. Starfsemi hinna skipulögðu
skæruliðasveita, hin furðulega ein-
falda birgðadreifing Rauða hersins,
hið mikla frjálsræði og athafnafrelsi,
sem foringjarnir á vígstöðvunum
hafa, afrek sovjetflugmannanna, liin
snjalla og frumlega herstjórn herfor-
ingjaráðs Rauða hersins, — allt ber
þetta að sarna brunni.
í orsökinni að sigrum Rauða hers-
ins felst mikil von fyrir menninguna.
Sovjetþjóðurium tókst að sigra þá
þjóð, sem almennt er talin hafa haft
fullkomnast vald yfir vélunum, í því
stríði, sem vélarnar gegndu margfalt
mikilvægara hlutverki en í nokkru
öðru stríði veraldarsögunnar. Og ég
er sannfærður um, að henni tókst
það með þvi að skilja á sinn hátt, að
mannfólkið, — en ekki vélarnar —,
er undirstaða alls, og haga sér sam-
kvæmt því.