Vinnan og verkalýðurinn - 01.12.1955, Síða 50

Astsælli en
Eisenhower
Rétt fyrir forsetakosning-
arnar í Bandaríkjunum 1948,
fór fram rannsókn á því
hver af hinum ýmsu þjóð-
félagslegu stærðum væri þekktust af
almenningi. Truman, sem þá var
forseti Bandaríkjanna, bar sigur úr
býtum; 93% hinna aðspurðu þekktu
hann á mynd. Þau úrslit komu að
sjálfsögðu engum á óvart. Truman
var þá æðsti maður þjóðarinnar. En
hver haldið þið að hafi orðið nr. 2?
Það var Elsa. Hún sigraði auðveld-
lega Eisenhower, Dewey og allar
kvikmyndastjörnurnar, að maður
tali nú ekki um utanveltubesefa eins
og Einstein. Hvaða Elsa?; munuð þið
kannski spyrja. En það er af því þið
eruð ekki Bandaríkjamenn. Slík
spurning myndi þykja fávísleg þar
í landi. Hvaða Bandaríkjamaður sem
væri myndi á augabragði geta svar-
að því, hvaða menningarsögulegt fyr-
irbrigði hér væri um að ræða: kúna
Elsu ....
Elsa er þekktasta kvenvera Banda-
ríkjanna. Tilvist hennar og sigurför
upp á hefðartind þessa heimshluta,
gefur okkur athyglisverða innsýn í
bandarískt menningarlíf; þróun þess
fyrir tilstilli auglýsingasérfræðinga
hinna stóru auðhringa, hverra vald og
vegsemd ekki er vert að lítilsvirða,
vilji maður ekki eiga á hættu að
verða sakfelldur fyrir „þjóðhættuleg-
an áróður“.
í upphafi var Elsa aðeins hugsmíð;
mynd í teikni-„seríu“, sem stærsti
mjólkurhringur Bandaríkjanna lét
tilreiða fyrir blaðakaupendur. Mynd-
irnar áttu að kveða niður þann skað-
lega óhróður, að þessi mjólkurhringur
væri hreint og beint okurfyrirtæki.
Þótt undarlegt mætti virðast, reynd-
ist ekki svo auðvelt að fá viðskipta-
vini hringsins til að trúa því að
mjólkin væri „raunverulega seld með
tapi“, eins og auglýsingastjóri hrings-
ins þó gat auðveldlega sannað stærð-
fræðilega. Þá var Elsa fengin til að
skýra málið fyrir þeim, sem látið
höfðu afvegaleiðast frá heilbrigðum
bandarískum hugsunarhætti.
Á fáum árum aflaði Elsa sér meiri
vinsælda en auglýsingaráð fyrirtæk-
isins hafði órað fyrir. Við opnun
heimssýningarinnar í New York 1939,
var næstum gert áhlaup á deild fyrir-
tækisins af sýningargestum, sem all-
ir vildu sjá Elsu. Stjórn hringsins
komst þá að þeirri niðurstöðu, að
láta bæri að vilja fólksins í þessu,
enda hefur hún margoft síðan bent
á atvik þetta sem sönnun þess, að í
raun og veru eru það viðskiptamenn-
irnir, sem stjórna hinum stóru fyrir-
tækjum Bandaríkjanna.
í sýningardeild mjólkurhringsins
212
VINNAN og verkalýöurinn