Freyja - 01.03.1899, Blaðsíða 9

FítEYJA, MAKZ OG APKlL 1899.
9
iseinkunnir hans-við verkin er hann
framdi. Til þess að gefa þeim sem
ekki kunna að hafa lesið þessa sögu
virkilega hugmynd um innihald
hennar, réðumst vér í að taka upp í
Freyju einn kapitula úr henni.
I JLjúskaparlög eru eitt af þeim
spursmálum sein nú eru kappsam-
lega rædd og liafa gjört allmikla
hreyfingu,meðal þeirra sem vakandi
cru fyrii' velferð og fyrirkomulagi
félagslífsins. Þessu iníili hefur ekki
verið hreyft meðal vestr-íslendinga,
þessvegna viljnm vér vekja athygli
lesendanna á grein þe3s efnis eftir
kveimskörunginn Elizabeth lCady
Stanton sem hér fylgir á eftir. Þetta
er alvarlegt málefni, og vel þess
virði að íslendingar gefi því gaum,
engu síður en innlenda þjóðin. Þar
sem skórinn kreppir að öðrum kon-
um, þar getur hann oinnig krept að
konum (og körlum líka) vors eigin
litla þjóðflokks þó það ekki sé oiðið
almennt. Þá eru þó innan hans vé-
banda nægilega mörg dæmi sem
sann.t að svo sé og svo muni verða
á ko nandi tímum. Það er því sam-
eig nleg skylda allra að vera vak-
andi fyrir öliu sem endurbóta þarf,
og uiufram allt líða það ei, að vör
eða niðjar vorir séu rændir þeim
rétt irbótuin sem forfeður vorir hafa
getið oss. Þó vér séum farsæl, þá
geta það einhverntíma orðið ætting-
jar vorir og vinir, sem leggja bless-
u i sína eða bölbænir yflr oss, fyrir
a skdti eða afskiftaleysi vort á gildi
þeirra laga sem snerta lieimilishag
og innbyrðis samkomulag þeirra
persóna sem mynda heimilin. Menn
og konur ættu að hafa það liugfast,
að það er oftast heppiiegra og auð-
vel lara að sporna á mót skaðlegum
sjúkdóinum, sé það gjört nógu
sneinma, en að útrýma þeitn þegar
þeir hafa sýkt allann líkamann. Hið
sama lögmál gildir þá ræða er um
skaðleg lög fyrir þjóðfélagið.
HJÓNASKILNÁÐAR
LÖGIN.
EFTIR ELIZABETH C.VDY StANTON.
Nú í seinni tíð hefur margt
verið sagt um nauðsyn til að
fá algjörða breytingu á
hjónaskilnaðarlögunum. Kíkið
stingur upp á nefnd af lærðum dóm-
urum, en kyrkjan af byskupum,
til að semja alríkislög þess efnis.
Fn þó að þessi lög liafi fyllilega eins
mikla þýðingu fyrir konur, hefur þó
hvorki ríki eða kyrkja látið sér
koma til hugar að nærvera þeirra og
tillögur í þessu máli, væru nauðsyn-
legar. Þessvegna er það nauðsynlegt
að þær sjálf.ir taki það til yflrveg-
unar og ræði það í blöðum og ritum
áð'ur en nokkur brevting er gjörð.
Af því að flestir dómarar og biskup-
ar eru afturhaldsmenn, þá er injög
hætt við að álirif þeirra verði lieldur
til að þrengja en rýma þessi lög, og
þannig gjöra illa giftum konum enn
þá óhægra en verið hefur, að fá
hjónaskilnað.
Bandarríkin með sínum frjálsu
hjónaskilnaðarlögum, hafa verið
illa giftum konum hið sama sem
Canada var þrælunum fyrir og um
þrælastriðið—paradís friðar og frels-
is. Hjónaskilnaðar umsækjendur eru
flest konureins og Naquit’s bill sem
fulltrúa-deildin samþykkti fyrir
nokkrum árum, sýnir. A fyrsta ár-
inu voru þrjú þúsund umsækendur,
og flest konur.
Illa gif.tir karlmenn hafa þúsund
vegi til að losa sig úr óhamingju-
sömu hjónabandi, sem þeir líka nota.
Þessir vegir eru konunni fjármuna-
lega og óinegðar vegna oftast ófærir.
Karlmenn geta fiúið af landi burt,
komið eignum sínum á vöxtu, séu
eignir til, því þær eru vanalega í
þeirra höndum. Annars hafa þeir
vinnukrafta sína óhindraða, því sem
sagt, fylgja börnin oftast móðurinni.
Lögin snerta aðeins þá sam heiðra
og hlýða þeiin. Lög |sem eiga að
halda í skefjuin siðferðis sp*iltum og
kærulausum körlum, falla vanalega
með sitt hegnanda réttlæti [?] yflr
konuna, einmitt af því að þeir fiýja
en þær ekki, eða mikið sjaldnar.
Sú kona sem hefur nokkur pen-
ingaráð, getur nú hæglega losast
undan yfirráðum óverðugs eigin-
manns með því að lifa eitt ár í
frjálsu ríki, og eftir hæfllegann tíma
gifst aftur. Hví skyldi stúlka, sem
af barnaskap, og ef til vill tilhlutun
meðráðenda sinna, lendir í hamingju
snauðu hjónabandi, vera neitað um
að giftast aftur, þegar hennar eigin
þroskaða skynsemi og lífsreynzla
hefur kennt henni að velja betur?
Hvívetna sjáum vér járnklær hinna
fornu Canonisku laga í öllum vorum
lielgustu samböndum. Fyrir þeirra
spillandi áhrif heldur kyrkjan
lyklinum að hjúskaparlögunum, og
streitist við af öllum kröftum að
halda honum.
A kyrkjaþingi byskupakyrkj-
unnar í V/ashington D. C. ræddu
byskupar lijónaskilnaðarlögin fyrir
luktum dyrum, var niikið meiri
hluti með því að þrengja þau sam-
kvæmt hinum Canonisku lögum.
Um sama leyti héldu 1,500 konur
úr sömu kyrkjudeild aðstoðar eða
auka þing í kyrkjunnár þarfir. En
ekki fengu þær að hlustaá néleggja
til þeirra umræða sem snertu tólf eða
fleiri af hinum Canonisku lögum.
Meðritari ,,New York Sun“ segir:
„Það er engum vafa undirorpið að
kennimenn byskupa kyrkjunnar
eru sterklega mótsnúnir hjónaskiln-
aðarlögunum, það sannar bænaskrá
þess efnis, sem þeir liafa geflð út,
og sem þegar liefur fengið tvö þús-
und klerka undirskriftir. Það, að
þrengja hjónaskilnaðarlögin hefur
óskift fylgi hákyrkjunnar og all-
mikið í hinum lægri.“
Mikið hefur verið bollalagt um það,
hvaða stefnu kyrkjan ætti að taka
í þessu máli. Byskupa kyrkjan hef-
ur ætið verið hörð á móti hjóna-
skilnaði, en sérstaklega því að
persónur sem skilið liafa, giftist
aftur. Katóiska kyrkjan gengur
það lengia, að liún liefur stöðugt
neitað að kannast við gildi
hjónaskilnaðarlaganna.
Árið 100.) g.tf enska kyrkjan út
lög þess efnis, að enginn kristinn
maður mætti ganga að eigaþá konu
sem skilið hefði við mann sinn. Til
1857 varð þingið á Englandi að gefa
út heimuleg hjónaskilnaðalög til
þess að hjónaskilnaður fengist, 185G