Helgarpósturinn - 06.04.1979, Blaðsíða 4

4
Föstudagur 6. apríl 1979 helgarpásturinn_
NAFN: Björn Guðmundsson. FÆDDUR: 16. júní 1926. ATVINNA: Flugstjóri. FJÖLSKYLDUHAGIR: Kvæntur, þriggja
barna faðir. HEIMILI: Karfavogi 20. BIFREIÐ: Scout II, árg. 1974. ÁHUGAMÁL: Hestamennska, fjallgöngur,
skytteri, badminton, félagsmál, starfið.
„Ef við hefðum ekki þessa sterku stöðu,
hefðum við ekki þessi háu laun”
Flugmannadeilan er nú á hvers manns vörum. Fara flugmenn innan Félags Isl. atvinnuflug-
manna i verkfall? Einangrast tsland frá umheiminum af þeim sökum iangtfmum saman, og heilu
landshlutarnir viö höfuöborgarsvæöiö. Sú deila sem nú stendur sem hæst, er um margt flókin, þvi
aö aöiiar aö henni eru ekki aöeins tveir eins og oftast er, þ.e. launþegar og vinnuvcitendur þvl aö I
þessu tilfelli eru launþegar klofnir, þar sem annars vegar eru Loftleiöaflugmenn en hins vegar
FIA, sem í eru fiugmenn Flugfélags tslands og aörir atvinnuflugmenn aö Loftleiöamönnum und-
anskyldum.
Yfirheyrslan I dag fjallar um flugmenn, ekki þó flugmannadeiluna sem sllka heldur um þaö
hvers vegna flugmenn séu svo vel og riflega launaöir og raun ber vitni og hvaö réttlæti þaö aö þeir
séu meöal tekjuhæstu launþega þessa lands.
Þaö var Björn Guömundsson, formaöur Félags Isl. atvinnuflugmanna, sem tekinn var til yfir-
heyrslu:
Hvaö réttlætir hin háu laun
flugmanna?
„Það er vafalaust sitt af
hverju? Þaö eru gerðar mjög
strangar heilsufarskröfur and-
lega og llkamlega til flug-
manna. Starfsaldurinn er stutt-
ur. Hámarksaldur flugmanna
eryfirleitt 55-63 ára. Hér á landi
er hann 63 ára.”
Hvaö tekur viö hjá flugmönn-
um þegar þeir hætta störfum
vegna aldurs?
,,Þá tekur ekkert við. Þá tek-
ur bara viö dauðinn. Þú mátt
hafa það eftir mér, að I Svlþjóö
hefur enginn flugmaður, sem
hefur hætt störfum fyrir aldurs-
sakir náö 67 ára aldri og aö
meöaltali deyja flugmenn
tveimur árum eftir að þeir
hætta störfum. I Bandarikjun-
um er meöalaldur flugmanna,
sem hafa hætt störfum af ofan-
greindum orsökum, ekki hærri
en 62 ár. Það hefur veriö gerö
tölfræðileg könnun á þessu, svo
þetta eru iskaldar staðreyndir.
Læknavisindin hafa ekki hug-
mynd um hvernig á þessu
stendur.”
Hvernig standa islenskir flug-
•menn aö vfgi I þessu strlöi viö
dauöann?
„Það hefur enn enginn flug-
maöur hætt störfum vegna ald-
urs, svo ég get ekki svarað þvl.
Hins vegar er engin ástæöa til
aö ætla aö annaö veröi uppi á
teningnum hér en I Skandi-
naviu.”
En hvernig er búiö fjárhags-
lega aö fiugmönnum eftir aö
þeir hætta störfum?
„Nokkuövel ogkemurþaöaf
þvi aö lífeyrissjóöur okkar er
allsterkur. Viö greiðum hjá lif-
eyrissjóösgjöld af launum okk-
ar. 11% af launum okkar fara i
þá sjóði og önnur 11% koma frá
atvinnurekendum. Það er sem
sagt lifeyrissjóöurinn, sem tek-
ur viö okkur þegar viö hættum.”
Hvaö eru laun flugmanna há I
dag?
„Þau eru frá liðlega 300 þús-
undum upp i rúmlega 1100 þús-
und, þá eftir 28 ára starf. Hvergi
annars staöar eru flugmenn
jafn illa launaöir og hér. Flug-
leiðir hafa tvimælalaust ódýr-
ustu flugmenn i heimi.”
Þaö er þó ljóst, aö þessi laun
flugmanna eru almennt mun
hærri en gengur og gerist úti á
hinum almenna vinnumarkaöi
hérlendis. Heldur þú aö þessi at-
riöi sem þú nefndir áöan réttlæti
þessi háu laun?
„Þaö er rétt við erum hátt
Iaunaöir miðaö viö annaö launa-
fólk á Islandi og ég veit ekki
hvort okkar rök réttlæti þab.
Veit ekki hvaö skal segja um
það. Þaö er auðvitað alltaf
matsatriöi hvaö á að greiða
fólki i laun.”
Fáiö þiö þessi háu laun vegna
ykkar sterku stööu sem þrýsti-
hóps?
„Þaö er meira en líklegt. Þaö
er alveg ljóst aö ef við hefðum
ekki þessa sterku stööu, þá
heföum við ekki þessi háu laun.
Ég skal alveg fúslega viöur-
kenna þaö.”
Og þiö nýtiö ykkur þessa
sterku stööu?
„Gera ekki allir launþegar
þaö yfirleitt? En ég vil enn
itreka það að miðaö viö önnur
lönd, þá erum viö flugmenn afar
illa settir launalega.”
Er raunhæft aö miöa viö út-
lönd I þessu sambandi? Eru
þjóöfélögin ekki misjafnlega I
stakk búin?
„Þaö er kannski erfitt að gera
þaö nema þá aö taka miö af
þjóöfélagsástandi hverju sinni á
hverjum staö. En þaöer jú erfitt
i framkvæmd.”
Hvaöa bóklega menntun
þurfa flugmenn aö hafa til aö fá
vinnu?
„Hér áöur fyrr var krafist
gagnfræöaprófs, en nú skilst
mér, aö stúdentspróf i ákveön-
um raungreinum sé skilyrði,
enda þótt ég þori ekki aö fara
með þaö sem staðreynd. Þá hef-
ur þetta tekið breytingum meö
tilkomu flugnámsins I Keflavik,
innan veggja fjölbrautarskólans
þar.”
Þaö má þvl segja aö bókleg
grunnmenntun flugmanna rétt-
læti ekki iaun ykkar?
„Nei, þaö er rétt.”
Hafa flugmenn samúö al-
mennings, t.d. I þessari kjara-
deilu sem þeir eiga nú i?
„Já, þaö held ég. Ég byggi
þaö á þeim viðtökum sem mað-
ur fær hvar sem maöur kemur.
Þetta er i fyrsta skipti i þessari
launadeilu sem ég hef oröiö var
viö að flugmenn hafi snefil af
samúö meðal almennings. Ég
hef aldrei oröið var viö þaö fyrr
en núna.”
Af hverju endilega núna?
„Ég held aö þaö sé fyrst og
fremst vegna þess að kröfur
okkar eru réttlátar. Þaö aö fá
sömu laun fyrir sömu vinnu.
Það er engin sanngirni i þvi aö
borga mishá laun hjá sama
vinnuveitandanum fyrir sams
konar vinnu, þótt á mismunandi
þotum sé flogiö.”
Þú talar um jafnlaunastefnu.
Er þaö jafnlaunastefna hjá flug-
mönnum aö fá og krefjast mun
hærri launa en gengur og gerist
hjá almennum launþegum?
„Viö fylgjum ekki jafnlauna-
stefnu á þeim vettvangi. Við
erum ekki orönir þaö þróaöir i
sósialismanum. Ég skal benda
þér á þaö að i Rússlandi eru
flugmenn t.d. mjög vel launaöir
og þeirra störf mikils metin.”
Þiö flugmenn setjiö ykkur
sem sagt i bás meö þeim sem
hæst eiga aö hafa launin?
„Við setjum okkur ekki á bás
meö neinum. Við erum einir á
okkar bás. Helst viljum viö
miöa okkur viö starfsbræöur er-
lendis. En viö setjum okkur ekki
á bás meö neinum öörum Is-
lenskum launastéttum. Og viö
metum þaö hverju sinni hvort
okkurfinnst viö hafa næg laun.”
Hefur islenskur flugmaöur
meö 1 milljón I mánaöarlaun
ekki nóg?
„Þvi fer viös fjarri aö það sé
nóg, ef mibaö er enn einu sinni
viö það, sem er i nágrannalönd-
um okkar.”
En miöað viö islenskar launa-
stéttir?
„Já, þá held ég að milljón sé
nóg. Þaö er þó alltaf matsatriöi
hvaö er nóg og hvab ekki. Viö
skulum einnig gá að þvi hvaö er
eftiraf milljóninni, þegar skatt-
urinn hefur fariö höndum um
hana.”
Nú er rikisstjórnin aö fella
niöur eöa fresta kauphækkun-
um, sem koma áttu á laun ým-
issa starfshópa, sem eru meö
mun lægri laun en þiö flugmenn.
Slöan eru greiddar nokkrar
krónur I láglaunabætur til
þeirra, sem hafa lægri en 210
þús. krónur á mánuöi. A meöan
krefjist þiö 6-16% kauphækkun-
ar. Er þetta réttlátt?
„Þú ert kominn út i pólitiskar
vangaveltur. Ég ætla ekki aö
setja mig i neinn dómarastól og
dæma um þaö hvaö sé rétt og
hvaö rangt i þessu sambandi.
Égheld t.d. að láglaunafólk hér
á tslandi hafi allt of lág laun. Ég
er þeirrar skoöunar, að verka-
mannalaun hér á íslandi séu
ekki aö tröllriða þessu þjóöfé-
lagi. Þaö er alls konar svindl og
svinari sem viögengst i þessu
þjóðfélagi, sem er að þvi.”
En eru þaö ekki hálaunamenn
á borö viö flugmenn sem orsaka
þessi lágu laun verkafólks?
„Nei, þvert á móti ég held að
einmitt slikir hópar eins og viö
togi almennHaun upp á viö.”
Hvaöan á aö taka þessa pen-
inga til aö hækka laun viö alla,
ef þeir eiga ekki aö koma úr
vasa hálaunamanna?
„Framleiðsluatvinnugrein-
arnar eiga að geta séö fyrir
þeim peningum.”
Er FÍA pólitiskt litaö ein-
hverjum ákveönum flokkslit-
um?
„Nei, alls ekki. Ætli sé ekki
óhætt að segja aö við i FÍA séum
pólitisk viðrini. Þar er aö finna
allt og ekkert út frá flokkspóli-
tisku sjónarhorni.”
Er erfiöara fyrir flugmenn aö
eiga viö eina ríkisstjórnina
fremur en aöra?
„Það er jafn djöfullegt aö eiga
viö þær allar.”
Aö lokum Björn , hvaö takiö
þiö flugmenn til bragös ef á ykk-
ur veröur sett verkfallsbann?
„Viö förum að sjálfsögbu aö
lögum. En hvaö viö gerum, þaö
gef ég ekki upp.”
Hvaöa möguleika hafiö þiö á
aögeröum?
„Ég get svaraö þessu þannig,
aö ef við færum eftir reglugerö-
um út i ystu æsar, þá held ég aö
ekki verði komist hjá talsverö-
um töfum á flugsamgöngum.”
Svona utan dagskrár Björn.
Ef ég færi til útlanda i dag og
þyrfti aö komast heim á mánu-
dag, stæöist sú áætlun?
„Þú kæmist einhvern tima
heim, en alls ekki þori ég að
gulltryggja aö þú komist heim á
réttum tima.”
eftir Guðmund Árna Stefánsson