Helgarpósturinn - 02.11.1979, Blaðsíða 3

3
■p
halrjarpnezti irinn Föstudagur 2. nóvember 1979
Garöar Valdimarsson skattrannsóknarstjóri viö skrifborö sitt og þaö er
hlaöiö framtölum aöila sem grunaöir eru um skattsvik.
annaö afbrot? Vilmundur Gylfa-
son dómsmálaráöherra sagöi viö
blaöið: „Skattsvik ber að meö-
höndla sem hver önnur afbrot,
enda eru þau ekkert annað.”
Ef skattsvik eru eins og hver
önnur afbrot, skal þá ekki meö-
höndla þau á nákvæmlega sama
veg og gert er meö afbrot? Garö-
ar Valdimarsson skattrann-
sóknarstjóri sagði: ,,Við litum
ekki á okkur sem lögreglumenn,
sem reyna aö hafa upp á glæpa-
mönnum, enda erum við ekki meö
lögregluheimildir.”
//Kojacaöferðir"
notaðar?
I rikjum viöa úti i heimi, hafa
skattayfirvöld beitt ýmsum að-
feröum sem svipar mest til aö-
feröa þekktra leynilögreglukappa
i kvikmyndum. Beita sem sé öll-
um tiltækum ráöum til aö ná til
skattsvikara. Skyldi slikum eöa
ámóta aðferöum vera beitt hér
heima? „Nei við beitum ekki slik-
um aðferöum. Viö stundum engar
njósnir eöa neitt þviumlikt,”
svaraöi Garöar Valdimarsson.
„Þetta er litið þjóöfélag og aöferöir
eins og t.d. eru tiökaðar i Banda-
rikjunum fyrirfinnast ekki hér og
mæli ég ekki með þeim.”
Oft hefur það verið gagnrýnt
nokkuö, aö skattsvikarar geti ár
eftir ár, sveipaö sig hulu þagnar-
innar. Margir telja að þjóöin eigi
fullan rétt á þvi, aö fá aö vita
hverjir þeir aöilar séu, sem steli
peningum frá hinu opinbera —
eöa öllu heldur frá almenningi.
Naf nbirtingar
skattsvikara
Dómsmálaráöherra, Vilmund-
ur Gylfason var spurður álits á
möguleikanum á nafnbirtingu
skattsvikara.
„Ég er þeirrar skoöunar aö
slikt geti vel komiö til greina. Þaö
veröur þó aö veita ákveöiö svig-
rúm, ef slfku á aö koma á. Þaö er
ekki hægt aö bylta slikum form-
reglum I einu vetfangi. Menn
yröu aö fá einhvern aölögunar-
tima. Þetta yröi aö gerast meö
árs tilhlaupi. En hugmyndin
finnst mér ekki fráleit og kæmi
vel til greina. Hins vegar er meö
skattsvik eins og önnur afbrot,
þaö getur ávallt veriö matsatriöi
hvenær nafnbirting eigi viö.”
Garöar Valdimarsson sagöi um
þetta atriöi: „Þetta mál þarf aö
hugsa vel. Ef nafnbirtingar yröu
viöhaföar varöandi skattsvika-
mál, þá mætti búast viö þvi aö
fleiri skattsvikamál færu i gegn-
um dómstólana. Og þaö er spurn-
ing hvort dómstólarnir væru til-
búnir aö taka viö slikri aukningu.
Hins vegar gætu nafnbirtingar
aukiö aöhald I þessum efnum.”
Garðar bætti þvi viö, aö nafn-
birtingar skattsvikara heföu ver-
iö reyndar I Danmörku fyrir ekki
mörgum árum. Voru þá nöfn
þeirra birt, sem sviku undan upp-
hæðir sem fóru fram úr ákveönu
marki, Danir hættu þessum nafn-
birtingum og er taliö aö ástæöan
hafi m.a. verið sú, aö dómstóla-
kerfiö gat ekki annaö öllum þeim
málum sem hlóöust upp.
Garöar Valdimarsson benti
einnig á, aö útgáfa skattskrár
veitti almennt aöhald. Þar gæti
fólk séö svart á hvitu þær upp-
hæöir sem greiddar væru I opin-
ber gjöld.
ónefndur lögfræðingur, sem
mikið hefur unniö að skattamál-
um, taldi þaö hins vegar mjög
brýnt aö nafnbirtingar skattsvik-
ara yrðu teknar upp fyrr eöa sið-
ar. Hann taldi fullvlst aö sllkar
birtingar yröu öörum til viðvör-
unar og myndu halda aftur af
fjölmörgum I tilraunum til skatt-
svika. Ef málum af þessu tagi
fjölgaöi hjá dómstólum, af þess-
um sökum, þá væri hægt aö setja
á sérdómstól, sem myndi einung-
is fjalla um mál af þessu tagi.
Viðurlög hert
Ný skattalög taka gildi um
næstu áramót. Viðurlög viö skatt-
svikum veröa hert verulega sam-
kvæmt þeim lögum, og má grípa
til tveggja ára fangelsisvistar ef
brotiö er mjög alvarlegt. Þá eru
og önnur nýmæli I þessum lögum
og er ætlun skattayfirvalda aö
auka véltækni er þessi lög taka
gildi. Myndi slikt auövelda allt
eftirlit meö skattframtölum.
Er nokkurn tima hægt aö koma
algjörlega I veg fyrir þaö, aö ein-
staklingar steli undan skatti?
„Þaö er aldrei hægt aö tryggja
það meö eftirliti einu saman, aö
öllum þeim sem svikja undan
skatti veröi náö,” sagöi Garðar
Valdimarsson.
„Þaö eru svartir sauðir viöa', og
erfitt aö ná til þeirra allra,”
sagöi Gestur- Steinþórsson.
Þaö viröist þvi ljóst aö meö
eftirliti einu veröur aldrei komiö i
veg fyrir skattsvik. Skattalögin
eru aö mörgu leyti sem gatasigti,
eins og lögfræöingurinn sem
Helgarpósturinn talaöi viö, sagöi
i upphafi þessarar greinar. Vel-
stæöur maöur, getur gert framtal
sitt þannig úr garði, aö hann þurfi
varla aö greiða krónu i opinber
gjöld — og er þó ekki að stela und-
an skatti samkvæmt skattlögun-
um.
„Viö fylgjum bara lögunum og
miöum okkar eftirlit viö þau. Til-
finningar eöa sjónarmiö fólks úti i
bæ ræöur engu þar um,” sagöi
Garðar Valdimarsson.
Nokkuö er um, að almenningur
hringi i skattstofur og skattrann-
sóknardeild rlkisskattstjóra og
bendi á óeölilega lága skatta ná-
grannans miöaö viö neysluvenj-
ur. Sagöi Garöar Valdimarsson
aö yfirleitt væri þá gerö lág-
marksrannsókn á þeim framtöl-
um sem um væri að ræöa. Sjaldn-
ast væri þar nokkuö óhreint i
pokahorninu.
Samkvæmt upplýsingum sem
Helgarpósturinn aflaöi sér, eru
skattsvik hvaö tiöust hjá þeim aö-
ilum sem hafa rekstur meö hönd-
um. Þeir skrá sig tekjulitla eöa
tekjulausa hjá fyrirtæki sinu og
oftelja siöan t.d. viöhaldskostnaö
fyrirtækisins. Viðmælandi
Helgarpóstsins sagöi t.d. út-
geröar-og vinnuvélabransann oft
vafasaman i þessu sambandi,
enda sagöihann aö skattayfirvöld
heföu vakandi auga meö þessum
atvinnugreinum. Þá munu sölu-
skattskil oft vera léleg og fer mik-
ill timi skattayfirvalda i aö ná
þeim aurum inn.
Þaö fer sem sagt ekki á milli
mála, aö skattsvik eru stunduö á
Islandi og margar stofnamr á
vegum hins opinbera gera hvaö-
eina til aö koma höndum yfir þá
sem slik afbrot stunda. En þaö er
meö skattsvik eins og önnur af-
brot. Þaö nást aldrei allir brotleg-
ir. Ekki slst er erfitt aö ná til
skattsvikara þegar margir Hta á
skattsvik sem eölilega sjálfs-
bjargarviöleitni.
Mútur ekki reyndar
Aö lokum: Hvernig gengur
rannsóknarmönnum að vinna
störf sln, þegar þeir t.d. fara inn i
fyrirtæki, kafa ofan i bókhald
þeirra og leita aö einhverjum
óhreinindum? „Þaö getur oft ver-
iö erfitt aö vinna viö þær aöstæöur
og fylgir þvi talsvert álag. En
þetta verður að gera og er gert.”
sagöi skattrannsóknarstjóri.
Gerist þaö aldreí aö reynt er aö
múta skattrannsóknarmönnum i
þeirri von, aö fariö veröi mjúkum
höndum um skattframtöl ákveö^
inna aöila? Hefur Garöari Valdi-
marssyni t d. veriö boðiö I sólar-
landaferö i skiptum fyrir yæga
meðferö nokkurra skattfram-
tala?
„Ég hef nú aldrei heyrt um
þetta,” svaraöi Garöar. „Ef ég
hefði hins vegar farið slika
„mútulandaferö”, þá myndi ég
aö sjálfsögöu ekki segja þér frá
þvi. En frómt frá sagt, þá kannast
ég ekki viö aö sllkar mútur hafi
verið reyndar.”
Engar rannsóknir hafa veriö
geröar á þvi hérlendis hve stór
hluti skattskyldra tekna er van-
talinn. Rannsóknir erlendis haia
leitt i ljós. að þar mun sú tala
nema um 5 - 10% af þjóöarfram-
leiöslu. Má ætla að þær tölur séu
svipaöar hér á landi.
eftir Guömund Árna Stefánsson Myndir: Fridþjófur
vatteraðar kuldaúlpur
Stærðir 6 — 20 og S —XL
Einlitar síðar: verð 21,000 — 29.500
litir: grænt, drapp
Tvílitar. mittis: verð 18.500 — 26.500
litir: drapp/grænt, Ijósblátt/dökkblátt
Austurstræti
simi: 27211