Helgarpósturinn - 02.11.1979, Blaðsíða 17

Helgarpósturinn - 02.11.1979, Blaðsíða 17
Föstudagur 2. nóvember 1979 17 ,,A von á fljótri og snöf- urmannlegri afgreiðslu" segir Njörður P. Njarðvík, formaður framkvæmdastjórnar listahátíðar um hallasamninginn Samningur sá sem ríki og borg gera ávallt meö sér um hvernig hugsanlegur halli af Listahátíö-_ um skuli greiddur hefur ekki enn veriö geröur. Ireglugeröum Listahátiö segir aö um leiö og liggi fyrir kostnaö- aráætlun framkvæmdanefndar listahátiöar skuli menntamála- ráöuneytiö, fjármálaráöuneytiö og Reykjavikurborg koma sér saman um hvernig tap, ef eitt- hvert yröi, skyldi skiptast milli rlkisins og borgarinnar. Ennþá liggi kostnaöaráætlun fyrir næstu listahátíö ekki fyrir, en aö sögn Njaröar P. Njarövik, er ekki hægt aö biöa eftir þvi. ,,Þaö er nú þegar búiö aö ráöa ýmsa listamenn til hátiöarinnar, slíkt veröur aö gera meö löngum fyrirvara, og ekki hægt aö biöa eftir þvl aö endanleg fjárhags- áætlun liggi fyrir. En viö viljum fá þennan hallasamning áöur en viö skrifum okkur á hausinn, ef svo má aö oröi komast”. Aö sögn Njaröar er ástæöán fyrir þvl aö þessi samningur hef- ur ekki enn veriö afgreiddur sii, aö eftir er aö leysa deilu frá fyrri listahátiö, um hvernig skuli hag- aö greiöslu á opinberum gjöldum af þeirri hátlö. „Vilmundur hefur t jáö mér aö I þetta mál veröi gengiö fljótlega”, sagöi Njöröur, „og ég á von á aö þaö veröi áfgreitt fljótt og snöfur- mannlega”. —GA . Gösta Werner Gösta Werner doktor í kvikmyndafræði: ,,Picassos áventyr" — það besta í sænskri kvikmyndagerð OPINSKÁ ÆVISAGA STEINGRIMS STEINÞÓRSSONAR VÆNTANLEG Ævisaga Steingrims Steinþórs- sonar, fyrrverandi forsætisráö- herraer væntanleg núna fyrir jól- in. örnog öriygur gefa bókina út. Steingrimur færöi dagbækur alla tlö á meöan hann stundaöi opinber störf, og er bókin skrifuö af honum sjálfum uppúr dagbók- unum. Ste ingrlmur lést fyrir nokkuö mörgum árum, en bókina skrifaöi hann nánast jafn óöum, eöa stuttu eftir aö atburöir geröust. Hluti bókarinnar er til dæmis skrifaöur áriö 1943,en þaö er fyrri hluti hennar sem kemur út núna fyrir jólin. Handritiö hefur legiö hjá Búnaöarfélaginu i áratugi, en ekki oröiö aö útgáfu, fyrr en nú. Bókin er einstök i sinni röö aö þvl leyti aö hún er skrifuö I hita bardagans, næstum því jafnóöum og atburöirnir geröust, og er opinská og einlæg, aö sögn út- gefanda. Steingrímur Steinþórsson var skólastjóri á Hólum, siöar búnaöarmálastjóri, alþingis- maöur, og loks forsætisráöherra á árunum 1949 til 1953. —GA. — Þaö eru margir áhugaveröir hlutir aö gerast f sænska kvik- myndaheiminum. Nýjar sænskar kvikmyndir einkennast mjög af þvf, hversu opinskáar og gagn- rýnar þær eru, þótt þær fjalli ekki allar um pólitfsk og þjóöfélagsleg efni er viöfangsefni margra þeirra þaö samfélag sem lföur aö fólk veröur undir á þann hátt sem dæmin sanna. — Þaö er sænski kvikmynda- prófessorinn Gösta Werner sem segir þetta í samtali viö Helgar- póstinn, en hann er staddur hér á landi i tengslum viö sænsku kvik- myndavikuna. Werner var áöur afkasta mikiil kvikmyndageröar- maöur og sföar prófessor I kvik- myndafræöum viö háskólann i Stokkhólmi, en er nú kominn á eftirlaun. Hann fæst aöallega viö Varla hrollvekja Þrælaeyjan. tsiensk kvik- mynd. Argerö 1979. Höfundur, leikstjórn og kvikmyndun: Vilhjálmur Knudsen. Texti og lestur: Björn Þorsteinsson. var handa áriö 1974, en lltiö unn- iö viö hana fyrr en veturinn 1976 til 77. Siöasti hlutinn var svo tekinn eftir siöustu alþingis- kosningar. Kvikmyndir eftir Guöjón Arngrfmsson TónlisttÞorkeil Sigurbjörnsson, flutt af Manuelu Wiesler. I allri þeirri umræöu sem fariö hefur fram um Islenska kvikmyndagerö aö undanförnu, hefur fariö litiö fyrir þessari klukkustundarlöngu mynd. Hún er tekin á löngu tímabili. Hafist 011 myndin, utan nokkurra huggulegra landslags- og borgarllfsskota, er tekin inná alþingi. Þar gefur aö lita Geir, Gunnar og félaga I ýmsum stell- ingum og segjandi mismunandi spaklega hluti. Hugmyndin aö baki þessarar myndar er ekki svo galin — sumsé aö láta foringja þessa lands fyrst tala, og segja frá þvl sem þeir lofa aö gera eftir kosn- ingar, og láta slöan koma fram hvaö þeir framkvæmdu. Astæöan fyrir þvl aö ádeilan I myndinni veröur ekki mjög sterk, er kannski sú aö flestir vita ofurvel um froöuna sem stundum flýtur á Alþingi, og hinsvegaiveinnig kannski vegna þess aö myndin liöur yfir tjaldiö án sýnilegs hápunkts og virkar átakalitil. Hún sýnir þingmenn viö störf, og virkar á köflum nánast eins og skólafræöslumynd um stjórnkerfi Islands. Hún er ekki fyndin, en allsekki leiöinleg og er fróöleg. Tónlist Þorkels Sigurbjörnssonar er mikiö afbragö. Myndin veröur sýnd 1 Hellu- sundi, í húsnæöi vinnustofu Oswalds Knudsen fram I desember. aö halda fyrirlestra um kvik- myndir, og sýna stuttar kvik- myndir, viösvegar um heiminn. Hann varö fyrstur manna i Skandinaviu tQ aö skrifa doktors- ritgerö um kvikmyndafræöi. Rit- gerö hans fjailar um timabil þöglu myndanna. Súmyndsem hæst ber I Sviþjóö um þessar mundir er aö sögn Werner „Picassos áventyr —k&r- leksfulla lögner” eftir Hans Al- fredson og Tage Danielson, eöa Hasse og Tage áns og þeir eru nefhdir. — Þetta er heimsins fyrsta þögla mynd meö hljóöi, segir Werner. 1 þessari mynd geröu þeir nokkuö sem ekki hefur veriö gertáöur: aö taka til meöferöar alvarlegt þjóöfélagslegt vanda- mál, án þess aö vera aö drepast úr alvarlegheitum. Þaö hefur llka fengiö fólk til aö hlusta, segir hann. Þessmá geta aö sú mynd verö- ur sýnd i Laugarásblói á næst- unni. — Af öörum myndum má nefna mynd Stefan Jarl, „Ett anstánd- igt liv”. Þaö er framhald myndar sem hann geröi ásamt Jan Lund- quist fyrir tlu árum, „Dom kallar oss mods”. Hún fjaliar um tvo unglinga I Stokkhólmi, sem eru utanveltu viö þjóöfélagiö — eitur- lyfjaneytendur, áfengissjúkling- ar og atvinnuleysingjar. Myndin er sannsöguleg aö því leyti, aö hún var by ggö á lifi tveggj a ungra manna, og þeir léku sjálfa sig. Nýjamyndiner framhald hinnar og fjallar um hvernig aöal per- sónunumhefurreitt af þessi tluár sem liöin eru. Annar haföi oröiö ofan á í baráttunni, en hinn haföi haldiö áfram i sama farinu. Hann dó á meöan veriö var aö gera myndina —og allt var kvikmynd- aö. Jarl hefur lýst þvi yfir, aö eft- ir önnur tiu ár ætli hann aö gera þriöju myndina um sama efni. — Af öörum áhugaveröum myndum má nefna nýja mynd eftir Lars Lennart Forsberg, „Kristoffershus”,sem fjallar um sambandsleysi og firringu 1 nú- tlma samfélagi, og mynd Jörn Donner, yfirmanns „Svenska filminstitutet”, „Menn kan inte vokitas”. Sú siöamefnda fjallar um stúlku, sem var nauögaö. Hún hefnir sin meö. þvl aö nauöga nauögaranum — ekki kynferöis- lega þó{ af skiljanlegum ástæö- um, heldur andlega. — Þá má nefna mynd Ingmar Bergmans, „Höstsonaten”, sem hann geröi i Sviþjóö sumariö 1978, meö Liv Ullman og Ingrid Berg- man í aöalhlutverkunum. Þaö er lika einkennandi fyrir sænska kvikmyndagerö um þessar mundir, aö góöar barnamyndir hafa veriö áberandi. Sú besta af þvi taginu er án efa „Bröderna LejonhjSrte”, eöa „Bróöir minn Ljónshjarta” eftir bók Astrid Lindgren, sem var aö hluta til tekin hér á tslandi. — Og vitanlega fljóta meö margar lélegar myndir, en þaö er nú einu sinni svo, aö þaö þarf margar sllkar til aö fá nokkur meistarastykki, segir Gösta Werner. . — Hvernig er búiö aö sænskri kvikmyndagerö? — Sænskir kvikmyndageröar- menn hafa tiltölulega góöan aö- búnaö. Þeir fá framleiöslutrygg- ingar og framleiöslulán úr alis- konar sjóöum, sem Svenska Filminstitutet sér um. Eftir aö gerö myndanna er lokiö fá menn llka allskonar stuöning, bæöi til aö fullklára þær, ef tap er á fyrir- tækinu, og svo fá bestu myndirn- ar llka verölaun, sem eru veitt ár- lega. — Hvernig er samstarf milli kvikmyndageröarmanna og sjón- varpsins? — Þaö er nú oröiö betra en þaö var áöur. Nú hefur veriö komiö upp sjóöi I rfkisumsjá, sem hefur þaö hlutverk aö greiöa fyrir þvi, aö kvikmyndir séu sýndar í sjón- varpi. Aöal reglan er sú, aö fyrst eru þær sýndar i kvikmyndahús- um, en eftir 12-18 mánuöi er mögulegt aösýna þær I sjónvarpi, segir gamli sænski prófessorinn og doktorinn I kvikmynda- fræðum, Gösta Werner. — ÞG. STÓRV/RKIIUTVARPSÞÁ TTAGERÐ Alltaf ööru hverju bregöur fyrir I blööunum viöleitni f þá átt aö haida uppi gagnrýninni umfjöllun um s jónvarpsefni. Nú sföast hefur Dagblaöiö tekiö skrykkjótt aö halda úti pistlum af þessu tagi til langframa. En hvernig sem á þvi stendur, hefur hinn rikisfjölmiöillinn — útvarpiö oröiö mjög útundan I Fjölmidlun eftir Björn Vigni Sigurpálsson upp þá nýbreyttni aö halda úti daglegri gagnrýni á sjónvarps- dagskrána kvöldiö áöur. Allt er þetta góöra gjalda vert, þótt eftir sé aö sjá hvernig úthaldiö veröi hjá þeim Dag- blaösmönnum, þvl aö yfirleitt hefur gengið ákaflega þessum efnum, og sú viöleitni sem vart hefur orðiö í þá veru aö halda uppi gagnrýni á útvarpsdagskránna venjulega oröiö enn endaslepptari en sjónvarpsgagnrýni blaöanna. Einaheiöarlega undantekningin voru Þjóöviljapistlar Skúla á Ljótunnarstööum, sem nú eru úr sögunni. Llklegasta skýringin á afskiptaleysi þvi sem útvarpiö má búa viö (þaö er rétt aö undanskilja tónlistardeildina I þessu sambandi) er sú aö útvarpiö er eldii eins spennandi og blessaö sjónvarpiö og fólk er fariö aö ganga aö þvl sem sjálf- sögöum hlut, líkt og dagblöö- unum. Þetta er dálítiö sorglegt fyrir útvarpsmenn, þvi aö iöu- lega vinna þeir gott verk en fá litla þökk fyrir. Þannig er þvi fariö um ýmsa unnaog samsetta þætti útvarps- ins. Þarhafa þeir Páll Heiöar og Jónas Jónasson eölilega veriö atkvæöamestir sem einu fast- ráönu dagskrárgeröarmennirn ir og báöir hafa skilaö mörgum góöum hlutnum — hvor meö sinum hætti. Þessi pistill er þó aballega skrifaöur til aö vekja athygli á slöasta stórvirki Jónas Jónasson viö vinnu sina aö Irlandsþáttunum. Jónasar — þáttunum hans fjórum um börn á trlandi. Viö getum veriö fullsæmd af þvl að þessir þættir skuli fara sem sýnishorn af hérlaidri útvarps- vinnslu um öll Noröurlönd. Auðvitaö er þaö naumast á færi nema þeirra sem til útvarpsins þekkja, aö skynja hvlllk vinna liggur aö baki þátt- um sem þessum. Mikiö efni er tekiö upp og þá er höfuöverkur- inn aö klippa efniö svo til, er heim er komiö, aö þaö myndi samstæöa heild og haldi áhuga hlustenda milli þátta. Jónas Jónasson hefur búiö til margar perlur á ferli sinum hjá útvarpinu, einkum áviötals- feröum sinum víösvegar um landiö, en ég held samt aö i þessum trlandsþáttum hafi Jónas slegiö sjálfum sér viö — einkum þó I hinum slöasta. Ahrifarlkari og dramatiskari áfellisdóm um ofbeldiö og af- leiöingar þess minnist ég naumast að hafa heyrt eöa séö en í viötali og frásögn Jónasar af góöa grannanum McGoven, garöinum hans og eiginkonunni helsjúku. Þarna var meö nær- færnum hætti skyggnst undir yfirborö allra þeirrahörmunga, sem halda ibúum Noröur-lrland I helgreipum sinum.

x

Helgarpósturinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Helgarpósturinn
https://timarit.is/publication/47

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.