Helgarpósturinn - 02.11.1979, Blaðsíða 2

Helgarpósturinn - 02.11.1979, Blaðsíða 2
Föstudagur 2. nóvember 1979 he/gBryástljrínn sókna sem i kjölfar hennar fylgja, þá tökum viö einnig út ákveöna þætti hverju sinni. Við t.d. skoö- um eitt áriö framtöl allra þeirra sem hafa keypt eöa selt ibúö á árinu.” Skattrannsóknarstjóri og hans fólk hefur einnig frumkvæöiö aö rannsóknum, þótt hluti verkefna þeirrar stofnunar komi frá skatt- stofum. Garöar Valdimarsson skattrannskóknarstjóri sagöi um þaö atriöi: „Þaö eru aöallega könnun á framtölum og bókhaldi atvinnu- rekenda og fyrirtækja, sem viö höfum hér frumkvæöi aö. Viö tökum ákveöiö úrtak á ári hverju og er þaö úrtak vélrænt, þ.e. þaö eru ekki geðþóttaákvaröanir ein- staklinga hér á stofnuninni sem ákvarða þaö hvaöa fyrirtæki eöa atvinnugreinar skulu teknar út úr i þaö og þaö skiptiö. Siöan er bók- hald þessara fyrirtækja skoöaö ofan i kjölinn og kannaö hvort ekki er allt meö felldu.” Garöar sagöi, aö ef eitthvaö misjafnt kæmi i ljós, þá væru einnig eldri framtöl þessara aöila könnuö og þaö athugaö hvort sama skekkjan kæmi þar fyrir. Mogulegt væri aö leita sex ár aft- ur i timann. Nokkuö mun um þaö, aö sömu einstaklingar og sömu fyrirtæki komi aftur og aftur upp varöandi skattsvikamál. Sektir og viðbótarálagning Eftir aö skattrannsóknarnefnd rannsakaö máliö og ljóst aö einstaklíngur eöa fyrir Jtski-hfeföfr gert tilraunir til skatt- svika, þá er komiö aö ákvöröun- inni um framhald málsins. Rann- sóknardeildin skrifar sina skýrslu um málið og siöan er þaö i hendi rikisskattstjóra og rikis- skattanefndar aö ákveöa fram- haldiö. Ef brotiö er ekki þvi grófara og alvarlegra, er þaö yf- irleitt leyst meö þvi aö leggja 15- 25% viöbót á alla skattstofna. Starfsmaöur skattrannsóknarstjóra athugar bókhald fyrirtækis, en bókhaldsrannsóknir er stór liöuir skattsvikarannsóknum. nafnleynd viöhöfö. Ef hins vegar máliö færi til rikissaksóknara, sem sföan höföaöi mál, þá yröi máliö opinbert og nafn skattsvik- arans kæmi fram. Fá mál fara dómstólaleiðina Samkvæmt upplýsingum Braga Steinarssonar vararikissaksókn- ara, eru þaö fá skattamál. sem koma inn á borö rikissaksóknara. Þau mál sem kæmu frá rikis- skattstjóra væru frá upphafi vega innan viö 10 talsins. Bragi sagöi þó, aö skattsvikamál kæmu stundum meö öörum hætti til rikissaksóknara. Eru þá yfirleitt angi stærri mála og tengjast þeim beint eða óbeint. Gætu þau til dæmis tengst skipakaupum og gjaldeyrismálum. Þaö er ljóst af þessum lýsingum, aö þær eru ófáar stofn- anirnar sem fara höndum um skattsvikamál og umfjöllun þeirra getur þar af leiöandi oft tekiö alllangan tima. Lögfræö- ingur sem Helgarpósturinn talaöi viö sagöi aö mál sem þessi þvældust óþarflega lengi I kerf- inu. Ef málið færi t.d. dómstóla- leiðina, þá væri verðbólgan oft búin aö éta upp þær upphæðir. Nefndi hann Klúbbmálið og Skeifumáliö sem dæmi um mál sem heföu velkst i kerfinu um áraraðir. Dráttarvextir heföu ekki viö verðbólgunni I þessu sambaniM". Þessi sami lögfræö- ingur sagði, aö sérskattadóm- stóil, sambærilegur fikniefna- dómstólnum, gæti enfaldaö og hraöaö þessum hlutum mjög. A árunum rétt eftir striö starfaöi hér á landi, slikur skattadómstóll en lognaöist út af innan fárra ára. A siöasta starfsári Alþingis fluttu þingmennirnir Vilmundur Gylfason og Jóhanna Siguröar- dóttir tillögu um slikan sérskatta- dómstól. Aiþingi afgreiddi ekki þetta mál og dagaöi þaö upp i allsherjarnefnd þingsins. ÞJÓÐA RlÞRÖ TT Skattsvik: EÐA ÞJÓFNAÐUR ... ' 11 ' -. ■ --------------------------- ----- Helgarpósturinn kannar umfang og meðferð skattsvika hér á landi ,,Þú getur haft bullandi tekjur og taliö þær allar fram, en ekki þurft aö greiöa fimmeyring meö gati i skatta.” Þetta sagöi lög- fræöingur einn I samtali viö Helgarpóstinn, er skattamál voru til umræöu. ,,Þaö er hægt aö spila á skattalögin og þaö gera menn sem gjörþekkja þau,” sagöi þessi sami lögfræöingur. En þó ýmsir „svfki” undan skatti meö þessum hætti, þá eru þeir einnig margir, sem reyna aö komast undan þvl aö greiöa sin iögborönu gjöld meö alls kyns ólöglegum vélarbrögö- um. Stunda sem sé hrcin skatt- svik. Og þaöeru einmitt skattsvik á tslandi, sem eru til umfjöllunar i eftirfarandi samantekt. í hugum margra eru skattsvik ekki afbrot, eins og t.d. þjófnaður. „Allir reyna aö svikja undan skatti ef þeir mögulega ge'ta,” sagöi einn viömælenda blaösins. Eflaust er ástandinu oflýst meö þeim oröum, en þvi veröur ekki neitaö aö tilraunir til skattsvika, eru talsvert almennar I þjóöfélagi okkar. Og þaö er ekki litiö á þau brot, eins og önnur refsiverö af- brot. Nafnaleynd er algjör varö- andi skattasvikara og refsingin tiltölulega væg. Hin nýju skatta- lög sem ganga I gildi um næstu áramót munu þó koma til meö aö heröa viöurlög varöandi skatt- svik. Eins og flestum er ljóst eru hin islensku skattalög allt annab en auöskiljanleg. Fyrir almenning eru þau eins og erfiöasta kross- gáta. Skattsvik algeng En hve algeng skyldu skattsvik, þ.e. þau skattsvik sem upp kom- ast, vera á Islandi. Garöar Valdi- marsson, skattrannsóknarstjóri, sagöi þau mál, sem rannsóknar- deild rikisskattstjóra haföi meö höndum á slöasta ári heföu veriö um 450 talsins. Skattstofur hinnna ýmsu umdæma upplýstu og af- greiddu mikinn fjölda mála þar aö auki. Gestur Steinþórsson, skatt- stjóri i Reykjavik, sagöi erfitt aö gefa nákvæma tölu um fjölda skattsvika. „Mörg þessi mál, eru ekki hrein skattsvik. Talsvert er um þaö, aö fólk telji bafvitandi vitlaust fram. Gleymi einhverjum tekjuliöum, eða setji einhverjar upphæöir á frádráttarliöina, sem ekki eru frádráttarbærar. Slik mistök eru einfaldlega leiörétt og engum refsingum er beitt. Mál af sliku tagi eru æði mörg.” Um fjölda hinna eiginlegu skattsvika, sagöi Gestur. „Ég hef nú þá tölu ekki handbæra, hvaö mörg mál eru þannig vaxin, aö einstaklingar eöa fyrirtæki reyna visvitandi aö stela undan skatti og upp kemst. Þau eru fjölmörg og þar koma fyrir viöurlög.” En þaö er rétt aö byrja á byrj- uninni. Hvernig komast skattsvik upp? Þaö er ekki mjög flókin aö- ferö viöhöfð hjá skattayfirvöldum i þvi starfi. öll framtöl yfirfarin Einfaldlega er fariö yfir öll framtöl einstaklinga og fyrir- tækja og þau rannsökuö. Þaö liggur þó i hlutarins eöli, aö skattayfirvöld hafa ekki mann- afla eöa bolmagn til aö grand- skoöa hvert eitt og einasta fram- tal. Til þess eru þau allt of mörg. Gestur Steinþórsson skattstjóri I Reykjavlk: „öll framtöl eru skoöuö og rannsökuö.” 1 Reykjavik til aö mynda, eru framtöl einstaklinga og fyrir- tækja ekki færri en 44 þúsund. Viö skulum láta Gest Steinþórs- son lýs þvi hvernig skattstofan vinnur þessa rannsókn. „Viö fyrstu yfirferö framtala eru framtölin skoöuö. Tekjuliöirnir vélteknir og bornir saman viö ytri upplýsingar og helstu þættir laus- lega skoöaöir. Ef framtalið þykir á einhvern hátt tortryggilegt, þá er þaö lagt til hliöar og skoöaö nánar.” Meö þessum hætti eru þau fram- töl sem eitthvaö viröist bogið viö, vinsuö úr og rannsökuð. Onnur aöferö er þó einnig viöhöfö þegar framtöl eru vandlega yfirfarin. Gestur skattstjóri I Reykjavik hefur oröiö: ”Auk hinnar al- mennu fyriferöar og þeirra rann- Nú er máliö þannig vaxiö, aö ástæöa þykir til enn þyngri dóms. Þá er málinu yfirleitt visað til svonefndrar skattsektarnefndar. 1 þeirri nefnd sitja þrir menn, þeir Guðmundur Skaftason, lög- fræðingur, Siguröur Lindal, laga- prófessor og Guömundur Jóns- son, borgardómari. Helgarpóst- urinn haföi samband við nefndar- menn, til aö afla upplýsinga um störf nefndarinnar. Allir voru þeir fáoröir og vildu litiö tjá sig um málið. Sögöust vera búndnir þagnareiðum og töldu litla ástæöu tii aö upplýsa störf þessarar nefndar. Þó kom fram I samtali viö þá þremenninga, aö sektir vegna skattsvika væru ákvaröaöar eftir refsiréttarlegu sjónarmiöi. Þaö væri alltaf matsatriöi hve sektin ætti aö vera há, en heimild væri fyrir þvl aö upphæö sektar næmi tífaldri upphæö undandreginna skatta. Helgarpósturinn hefur þó fyrir þvi áreiöanlegar heimildir, að þessar sektarupphæðir séu sjaldnast svo háar — nema yf- irleitt ekki hærri en tvöfaldri upphæö undandreginna skatta. Mat skattsektarnefndar fer m.a. eftir efnahag sökunauts, hvort um hreinan og kláran ásetning hafi veriö aö ræöa og hvort viö- komandi sé samvinnuþýöur eöur ei. Samkvæmt lögum, hefur skattsvikarinn þá valkosti eftir aö rikisskattstjóri hefur ákveöiö aö senda máliö áfram, hvort þaö fari til áöurnefndrar skattsektar- nefndar eöa hvort þaö fari dóm- stölaleiöina. Langflestir velja skattsektarleiöina, þá fyrst og fremst vegna þess, aö þar er Landar meö rekstur i Panama? Garöar Valdimarsson skatt- rannsóknarstjóri, sagöi aö fyrir kæmi aö skattyfirvöldum bærust upplýsingar frá útlöndum, um fjárumsvif Islendinga á erlendri grund. Þannig væru beinir samn- ingar viö Norðurlöndin, Þýska- land og Bandarikin og þessi riki miöluöu Islendingum af þeim upplýsingum sem þau kæmust yf- ir. Meö þeim hætti heföu til dæm- ist oröið uppvist um bankainni- stæöur tslendinga I dönskum bönkum.Siöan sagöi Garöar: „Þessi ríki fylgjast einnig nokkuö náiö meö umsvifum einstaklinga i þeim löndum, sem engir skattar eru innheimtir, svo sem Luxem- burg.Liechtenstein og Panama. Við höfum fengiö þær upplýs- ingar, aö mögulegt sé aö ein- hverjir tslendingar séu þar á feröinni meö einhvers konar rekstur. En það mál er óljóst og þvi ekki meira um þaö.” Eru skattsvik afbrot? Eins og minnst var á hér i upp- hafi, þá virðast landsmenn marg- ir ekki lita á skattsvik, sem hvert annaö afbrot, öllu heldur sem ein- hverja sjálfsbjargarviðleitni ein- staklinga I striði við hina vondu ráöamenn sem skattpina borgar- ana. Þaö er hins vegar ljóst þegar athugaö er nánar, aö slikar skoö- anir standast vart raunveruleik- ann. Þeir sem stela undan skatti, gera það eitt, aö velta byröinni yfir á hina sem ekki stela undan. Svo einfalt er það mál. En eru skattsvik sem hvert

x

Helgarpósturinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Helgarpósturinn
https://timarit.is/publication/47

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.