Helgarpósturinn - 30.11.1979, Page 12

Helgarpósturinn - 30.11.1979, Page 12
Föstudagur 30. nóvember 1979 I eftirlitsferð með verðlagseftirlitinu: JielgarpásturinrL Fólk fylgist ótrúlega vel með verðinu lýsingar um, og varan getur veriö frá öðrum innflytjanda en ég hef upplýsingar frá, og þá kann að vera einhver verðmismunur. Stundum stafar þetta af þvi, að geymslugjald hefur lagst ofan á vöru, sem hefur legið einhvern tima i'. vörugeymslu, og það er fullkomlega löglegt, sagði Helgi. — Enþað kemur lika fyrir að starfefólkinu verða á mistök i verðmerkingunni, en þá getur verðið allt eins verið of lágt eins og of hátt. I flestum tilfellum nægir að benda á skekkjuna, og yfirleitt kæri ég ekki. Þaö gerist ekki nema ég verði var við itrek- aða skekkju hjá sama kaup- manni. 1 þetta sinn kom i ljós, aö teppa- hreinsiefni var of hátt verðlagt En Helgi sá ekki ástæðu til að gera annaö i þvi en biðja verslun- arstjórann að verðmerkja briís- ann aftur. 1 þetta sinn reyndist röng verðlagning stafa af reikn- ingsskekkju i verðútreikningi verslunarinnar. — Það er vafasamur ávinning- ur af þvi að selja vöruna of hátt. Fólk er ótrúlega fundvist á slikt, þrátt fyrir verðbólgu og gengis- sig, sem veldur þvi, að verðið breytist við hverja einustu send- ingu, sagði verslunarstjórinn. Verslunareigandinn var lika mættur á staðinn, og sagði, að sér likaði vel að fá þessar heimsóknir frá verðlagséftirlitinu. Það veitir aðhald við að hafa alla verðút- reikninga aðgengilega, og alltaf getur komið fyrir, að starfefölk- inu verði eitthvað á við verð- merkingarnar, ýmist versluninni i hag eða óhag, sagði hann. — Reyndar er það svo, að sé sett of hátt verð á vörurnar getur það orðið okkur i óhag, þvi það getur leitt til þess, að fólk hættir að versla hér. Við reynum frekar að vera heldur undir hámarks- álagningu vegna samkeppninnar við stóru vörumarkaðina, sagði verslunareigandinn. Þessi háttur á verðlagseftirliti er aðeins hluti af starfi eftirlits- mannanna. Þeir fá sifellt upp- hringingar frá fólki, sem kvartar yfir of háu vöruverði og þá kanna þeir málið, upplýsir Helgi Vil- hjálmsson. í mörgum tilfellum er um það að ræða, aö fólk fylgist ekki með verðhækkunum, en stundum leiða þessar kvartanir til þess, aö verðið er leiðrétt. — Hefur þú sjálfur ekki mjög gott verðskyn, þegar þú stundar starf sem þetta? spyrjum við Helga að eftirlitsferðinni lokinni. — Þvi er ekki að neita, að ég fylgist betur með verölagingu á matvörum en allur almenningur, og veit hvað er ódýrast þegar um er að ræða sams konar vörur frá mismunandi framleiðendum eða mismunandi innflytjendum. Og þegar ég erá ferðúti á landi rekst ég oft á vörur úr eldgömlum sendingum, og þá er oft erfitt aö standast freistinguna að not- færa sér þaö, sagði Helgi Vil- hjálmsson verðlagseftirlitsmaður hjá verðlagsstjóra. — þrátt fyrir verðbólgu Tíu menn við grænt borð stjórna verölaginu (eftir höfðum pólitíkusanna) Við þetta borö eru teknar á- kvarðanir um verölag- ið I landinu einu sinni i viku. Georg Ólafsson verðlags- stjóri og framkvæmda stjóri verð- lagsráös sit- ur við borðs- endann. meðalstóra matvöruverslun i Reykjavik og þegar inn kom var hann siður en svo að leyna þvi i hvaða erindagjörðum hann væri. Það var greinilegt að allir gerðu sér grein fyrir þvi hvað var að gerast, enenginn virtist kippa sér upp við það. Helgi kastaði kump- ánlega kveðju á verslunarstjór- ann, og bað hann að hafa nóturn- ar tilbúnar handa sér, þegar hann hefði kikt í hillurnar. Hann hófst þegar handa, og greip fyrst niöur i þvottaefnun- um. Flestöllum verðmerkingun- um bar saman við það sem hann hafði skrifað hjá sér, en þó voru nokkrar undantekningar. Nokkr- ar vörur voru ódýrari en aðrar heldur dýrari. — Þaðer mjög óalgengt i þess- ari verslun, að verðiö sé of hátt. Og þó það sé hærra en mi'nir út- reikningar sýna þarf ekki að vera neitt óeðlilegt við það. Þetta getur verið nýrri sending en ég hef upp- — Ég hef stundum orðið var við, að fólk heldur að verðlagsráö eigi sök á verðbólgunni. Það er mesti misskilningur. Ráðið er að fást við afleiöingar af orðnum kostnaðarhækkunum, sagði (ieorg Ólafsson verðlagsstjóri, þegar við litum inn á skrifstofuna til hans. En hvað um það. Við gamla, græna fundarborðið þarna inni á skrifstofunni, þar sem er pláss fyrir tiu manns, eru vikulega teknar ákvarðanir um það hvort leyfa skuli hækkanir á ýmiskonar vörum og þjónustu. Hækkunar- beiðnirnar eru vanalega rök- studdar með hækkuðum launa- kostnaði, erlendum hækkunum eða öðrum hækkunum á rekstrar- kostnaði. Verðlagsráð, sem situr við græna borðið einu sinni i viku, vegur og metur hvort leyfa skuli hækkanirnar. En ráðið hefur þó ekki siðasta orðið, þar sem rikis- stjórnin verður lögum sam- kvæmt að samþykkja allar veiga- miklar samþykktir verðlagsráðs. En of oft vill það dragast, að sú samþykkt fáist, eins og við höfum orðið vör við hjá núverandi rikis- stjórn. En samt hækkar ýmislegt i verði. Við spyrjum Georg Olafs- son verölagsstjóra hvernig standi á þvi. Timabundin töf á verölags- hækkunum af hálfu stjórnvalda breytir sáralitlu um hækkanir á vöruveröi. Hækkanir á innflutt- um varningi til landsins vegna er- lendra verðhækkana og gengis- breytinga og hækkanir á ýmsum inniendum neysluvörum eru i flestum tilfellum afgreiddar án staðfestingar rikisstjórnarinnar. Þessi mál koma ekki á borö verö- lagsráðs nema þegar almenn endurskoðun á álagningarreglum fer fram. — Þaö koma vanalega allt að tiu erindi um verðhækkanir hér viss lög séu i heiðri höfð. Mikil- vægustu gögnin i þessu eftirliti eru nótur yfir innkaupsverð. En þeir tveir, sem hafa eftirlit með matvöruverslunum, þar sem skylt er að verðmerkja allar vör- ur, byr ja vanalega á þvi að skoða i hillurnar. Þeir hafa meðferöis eigin verðútreikninga, sem eru miðaðir við siðustu upplýsingar, og tina til þær vörur, sem virðast aðeinhverju leyti rangt verðlagð- ar. Reynist verðið of hátt blaða þeir i nótunum hjá verslunar- stjóranum til að reyna að finna i hverju villan liggur. — Við reynum að koma reglu- lega i hverja verslun, sagði Helgi Vilhjálmsson verðlagseftirlits- maður, þegar við slógumst i för með honum i eftirlitsferð á dög- unum. Það er i hans verkahring að fara i matvöruverslanir á suð- ur- og suðvesturlandi, auk Reykjavikur. Við fórum með Helga inn i inn á borð til verðlagsráðs i hvert skipti sem fundur er haldinn. Ráðið tekur afstöðu til hverrar og einnar beiðnar og sker þær niður ef það telur að ekki séu nægileg rök fyrir þeim. Oft samþykkir ráðið verulegan niöurskurð á beiðnunum, og stundum er þeim frestað eða synjað. Þannig er reynt eftir mætti að koma i veg fyrir ónauðsynlegar hækkanir, en tilgangurinn er aö tryggja vel reknum fyrirtækjum eðlilegan rekstrargrundvöll, sagðj Georg Ölafsson verðlagsstjóri. Hin raunverulega verðbólga geisar þvi ekki þarna við græna borðiö hjá verðlagsstjóra. t annarri vistarveru á skrifstofunni sitja fjórir menn, og i gegnum þeirra hendur fara tugir, hundruð verð- útreikninga á hVerjum degi. Um þessar mundir eru verðútreikn- ingarnir orðnir um eitthundraö þúsund talsins, og áður en árið er liðið má búast við, að þeir verði komnir vel á annaö hundrað þúsund. Plöggin sem þeir fjórmenn- ingarnir sitja við dag út og dag inn eru innflutningspappirar og verðútreikningar innflytjenda, og i þeim grasserar verðbólgan. En þeir eiga ekki meiri sök á þeim verðhækkunum sem þeir afgreiða frá sér en ég og þú. Þeir bara vinna sitt starf — og taka sér ekki einu sinni kaffitima, svo mikið er að gera á þessum staö. — Hvaöa ráð sérð þú til að slá á verðbólguna? Við beinum þessari spurningu til verðlags- stjóra. Helgi Viihjálmsson verðlagseftirlitsmaöur ber_ veröið á hreinlætisvörum saman viö veröút- reikninga verölagsskrifstofunnar. Þessi brúsi meö teppahreinsiefni reyndist of dýr. Almenningur verður yfirleitt ekki mikiö var viö verðlagseftir- litsmennina scm vinna á skrif- stofu verðlagsstjóra. Þó vinna þeir störf sin hvern dag og fara búð Ur búð til að lita eftir þvi að vöruverð sé lögum samkvæmf! Eftirlitsmennirnir eru sex talsins hér i Reykjavik, cn umdæmi þeirra nær frá Hornafirði vestur I Gilsfjörð. Aðrir sex hafa eftirlit með verðlagi á Vestfjörðum, Norðurlandi og Austfjörðum. t raun réttri má nefna þessa eftirlitsmenn verölagsstjóra lög- gæslumenn. Þeir vinna að þvi leytinu likt og lög- reglumenn, að þeir sjá til þess að — Ég gæti að visu látið i ljós mina persónulegu skoðun á þvi. En ég tel það óviðeigandi nú, og læt stjórnmálamönnum það eftir, sagði Georg ólafsson, verðlags- stjóri. Það er þarna sem veröbólgan grasserar. Baldur Þórðarson starfsmaður hjá verölagsstjóra viö bunka af óafgreiddum veröútreikningum frá innflytjendum. A nær hverju einasta ,, blaði sem þarna sést er reiknaö út hærra verð en i slöustu sendingu.

x

Helgarpósturinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Helgarpósturinn
https://timarit.is/publication/47

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.