Helgarpósturinn - 22.08.1980, Side 22

Föstudagur 22.ágúst 1980 —JlBlgSrpÓStUrínrL.
Fjalakötturinn:
NÝTT BARNABLAÐ Á
MARKAÐINN í DAG
Nýtt timarit bætist væntanlega
I hóp islenskra blaba I dag, ef aö
likum lætur. Þarna er um ab ræða
blað, sem aðallega er ætlað börn-
um frá 4-13 ára. Nafn þess er
ABC, barna og tómstundablaöið.
Útgefendur eru Frjálst framtak
og skátahreyfingin.
Að sögn Margrétar Thorlacius,
sem er annar tveggja ritstjóra
blaðsins, veröa i þvl sögur og viö-
töl, leikir og þrautir ætluð fyrir
börnin. Einnig verða íþrótta- og
fræðsluþættir sérstaklega mat-
reiddir fyrir þessa aldurshópa.
Það sem sjálfsagt kemur til með
aö vekja einna mesta hrifningu
meðal yngstu kynslóðarinnar er
framlag Guðrilnar Helgadóttur
alþingismanns, en hún mun
skrifa framhald af sögunum um
þá félaga Jón Odd og Jón Bjarna,
nokkuð, sem lengi hefur verið
beðið eftir.
Margrét sagði, að ætlunin væri
að blaðiö kæmi út á tveggja mán-
aða fresti fram til jóla og síöan
yrði séð til, það færi eftir viðtök-
unum.
Um það hvort þetta blað væri
að fara inn á markað þess gamal-
gróna blaðs Æskunnar, sagði
Margrét að svo væri ekki. Sér
fyndist vera heldur fátæklegt að
hafa aöeins eitt blað og væri
þarna verið að auka úrvalið.
„Það er ekki sett til höfuðs Æsk-
unni”. sagði hún.
Útgefendur hafa látið búa til
sérstakan karl, sem kallaöur er
Pési og verður hann einhvers
konar tákn blaðsins og mun
meðal annars prýða forsfðu
fyrsta tölublaösins. Auk þess
verður hann staddur á heimilis-
sýningunni að kynna þaö fyrir
gestum.
sýningar á vetri komanda
Góðar myndir héðan og þaðan
Fjalakötturinn, kvikmynda-
klúbbur framhaldsskólanna mun
senn hefja starfsemi sina eftir
sumarleyfi. Helgarpósturinn
hafði samband við Sigurð Sig-
urðsson, formann klúbbsins og
spurði hann hvort meiningin væri
að halda áfram þeirri stefnu að
kynna sérstaklega myndir frá
einu landi, eins og gert hefur
verið tvö undanfarin ár.
„Nei, við tinum til góöar mynd-
ir héðan og þaöan” sagöi Sig-
urður. „Við verðum með 34-35
myndir, sem viö fáum flestar frá
bresku dreifingarfyrirtæki og
háir það okkur við myndavaliö.
Viö ætlum að reyna aö ráða bót á
þvi meö þvi að afla tengsla við
dreifingarfyrirtæki i Bandarikj-
unum og komast þannig yfir
myndir frá sjálfstæöum kvik-
myndamönnunum þar, en þeir
eru aö gera mjög athyglisverða
hluti og einnig til aö fá myndir
frá S-Ameriku. Þá fáum við einn-
ig nokkrar myndir frá sendiráð-
um Frakklands og Tékkóslóva-
Brad Dourif I mynd John Hustons
Wise Blood sem er á dagskrá
Fjalakattarins i vetur.
Kjarvalsstaðir:
Fjölbreyttar
Kjarvalsstaðir — meðal sýninga I vetur verða yfirlitssýning Braga As-
geirssonar, Septemsýning, kinversk málaralist o.fl.
kiu.” .
Margar myndanna, sem boöiö
er upp á á næsta vetri, hafa hlotiö
mikiö lof gagnrýnenda um allan
heim hin siðari ár. Þar má nefna
langmynd Bertoluccis hins
italska frá 1974, 1900, en það er
ævisaga tveggja bræöra sem fæö-
ast aldamótaáriö og er þeim fylgt
fram til ársins 1945. Koma inn i
myndina helstu stjórnmálaöfl
þessa tima, eins og uppgangur
kommúnismans og siðar fasism-
ans.
Franskar kvikmyndir verða
nokkrar og þær flestar ekki af
verri endanum. Skal þar fyrstan
nefna einhvern mesta leikstjóra
Frakka, sem er Jean-Luc Godd-
ard.Eftirhann verða sýndartvær
höfúömyndir, Pierrot le foumeð
Jean-Paul Belmondo i aöalhlut-
verkinu, þar sem fram koma
ýmsar vangaveltur um kvik-
myndaformið sem listgrein, og
Alphaville, sem er nokkurs konar
leynilögreglu-sciencefiction
mynd með hinum gamla Eddie
Constantine, ööru nafni Lemmy, I
aðalhlutverkinu.
Aörar franskar myndir eru La
Chambre verte, sem er nýleg
mynd eftir Truffaut, Céline og
Julie fara I bátsferðeftir Jacques
Rivette, Mr. Klein.sem leikstýrö
er af Joseph Losey. Gerist mynd-
insú á hemámsárum Þjóðverja i
Frakklandi og fjallar um gyð-
ingaofsóknir. Er þetta mjög góð
mynd. Loks skal nefna Hiroshima
mon amour eftir Alain Resnais,
en þessa mynd ásamt safni af
bandariskum tilraunakvikmynd-
um hefur kvikmyndasafn Fjala-
kattarins keypt til eignar.
Tveir Spánverjar verða á dag-
skrá og er annar þeirra kvik-
myndahúsagestum að góðu kunn-
ur siöan á kvikmyndahátiöinni,
en það er Carlos Saura. Veröur
sýnd ein af eldri myndum hans og
heitir hún Los Golfos. Hinn er
Luis Bunuel, og mynd hans Cet
obscur objet du désir.
Af Bandarikjamönnum má
nefna John Huston og nýja mynd
hans Wiseblood, sem gerist I
Suðurrikjunum snemma á þess-
ari öld. Hefur sú mynd hlotið
mikið lof gagnrýnenda út um
allan heim, en mynd þessi var
frumsýnd ekki alls fyrir löngu.
Hinn Bandarikjamaðurinn er
Stanley Kubrick og mynd hans
frá 1962 Loiita.
Meöal tékknesku myndanna
verður mynd eftir Jiri Menzel og
heitirhún Those wonderful movie
cranks.Ein áströlsk mynd verður
einnig sýnd, en þaö er Getting of
Wisdomfrá árinu 1979 eftir Bruce
Beresford. Loks skal nefnd mynd
eftir meistara Kurosawa, Fiflið,
eða The Idiot.
Þýskar myndir veröa engar að
þessu sinni og er þaö vegna þess
að fyrirtæki það sem Fjalaköttur-
inn hefur verið i sambandi við
þar, brást þeim að þessu sinni.
Hvað um það, þá virðist þetta
ætla að vera alveg ágætt
prógram.
„Starfsemin gekk mjög vel i
fyrra og aðsókn að sýningunum
var yfirleitt góð. Þegar fleiri en
ein sýning er I húsinu koma
þangað ólikir hópar og er það öll-
um til góöa,” sagði Þóra
Kristjánsdóttir listráðunautur á
Kjarvalsstöðum i samtali við
Helgarpóstinn.
Þóra sagöi ennfremur, að það
væri ætlunin að halda áfram að
taka á móti tónlistarfólki, eins og
gert var I fyrra eftir þvi sem
húsnæði leyföi. Sagði hún, að visu
yrði kannski frekar litiö um það
fyrir áramót, en þá ætti að rætast
úr þvi. Væri það vegna þess, að þá
yröi Vestursalnum einungis ráö-
stafaö.
Sýningar i húsinu hafa þegar
verið ákveðnar fram að áramót-
um og kennir þar margra grasa. 1
lok ágúst opnar Björn Birnir
myndlistarsýningu I Vestursaln-
um og stendur hún til 8.
september. Á hæla hans fylgir
Vilhjálmur Bergsson, þann
13.-23., en nokkuð mun vera um
liðið siðan hann var með einka-
sýningu hér siöast. Haustsýning
FIM verður siðan opnuö i lok
september. Bragi Asgeirsson
opnar stóra yfirlitssýningu á
verkum sinum um miðjan
október og stendur hún fram til 2.
nóvember. Næstur til að sýna 1
Vestursalnum er Kjartan Guð-
jónsson og verður hann frá 8.-18.
nóvember. Þá tekur við Guö-
mundur Björgvinsson frá 22.
nóvember til 2. desember. A veg-
um kinverska sendiráðsins i
Reykjavik veröur siðan sýning á
kinverskri málaralist frá 6.-11.
desember.
1 Kjarvalssalnum verða einnig
nokkrar sýningar til áramóta og
skal þar fyrst nefna hina árvissu
sýningu Septem hópsins. Hefst sú
sýning þann 6. september og lýk-
ur 21. sama mánaöar. Félag fri-
merkjasafnara veröur með sýn-
ingu á frimerkjum i tilefni 20 ára
afmælis Dags frimerkisins og
stendur sú sýning frá 5.-12.
nóvember. Ljósmyndasýning
verður frá 15.-25. nóvember og
sýna þar tveir ungir menn, Finn-
ur Fróðason og Emil Þór Sigurös-
son. Loks veröur Jón E. Guö-
mundsson með sýningu á leik-
brúðum og hlutum þeim viðkom-
andi og mun hann meöal annars
bjóða upp á brúðuleiksýningar á
meðan á sýningunni stendur.
A göngum Kjarvalsstaöa verða
einnig sýningar.enekkihefur enn
veriö að fullu ákveðið hvaða sýn-
ingar þaö verða, eða hvenær, en
meöal þeirra sem þar munu
verða, er Heimilisiðnaðarfélag
Islands.
Fjölskyldan á glaðlegu augnabliki i mánudagsmynd Háskólabfós.
Sumar, sól og sálarflækjur
*
Kvikm yndir
eltlr Arna Þðrarinsson

Háskólabió, mánudagsmynd:
Paradisarhúsið (Paradistorg)
Sænsk. Argerð 1976. Handrit:
Gunnel Lindblom og Ulla Isaks-
son eftir skáidsögu Isakssons.
Leikstjóri: Gunnel Lindblom.
Aðalhlutverk: Birgitta Valberg,
Sif Ruud, Margaretha Byström,
Agneta Ekmanner.
Þetta er kvikmynd um
sænska fjölskyldu „i gleði og
sorg”, svo vitnaö sé til sigildra
orða um nýlega islenska kvik-
mynd og sem fyrr vilja sorg-
irnar veröa meira áberandi en
gleðin. Sálarflækjur svokall-
aðar, ekki sist ef þær eru sænsk-
ar, fara dálitiö fyrir brjóstiö á
sumum. Og ekki bætir úr skák
ef reynt er að sýna fram á að
sllkar flækjur geta haft félags-
legar rætur. 1 Paradisarhúsinu
er semsagt ýmislegt sem
margir láta fara I taugarnar á
sér: myndin er sænsk, fjallar
um sálarflækjur, er „þjóöfé-
lagslega meðvituð” og siðast
en ekki sist — hún snýst um-
fram allt um konur.
Allt eru þetta alkunn einkenni
ásænskum kvikmyndum. Sviar,
sem af ðkunnum ástæöum virö-
ast hafa tekiö við þvi hlutverki
sem Danir gegndu á Islandi til
skamms tima, eru þó langt I frá
einir um þessi einkenni. Sænskir
kvikmyndageröarmenn kunna
sér að visu stundum litið hóf i
„þjóðfélagssálarfræöilegum”
vangaveltum sinum. Þeir virð-
ast stundum haldnir hrútleiðin-
legri þráhyggju. En stundum
gera þeir lika þessum viðfangs-
efnum afburöagóð skil. Þess
vegna duga hér engar alhæf-
ingar á Svia.
A vissum punktum i þessari
kvikmynder engu líkara en allir
slikir hefðbundnir Sviafor-
dómar ætli aö sannast á Para-
disarhúsinu. En á næsta augna-
bliki kemur finlega orðað sam-
taleöa næmlega formuö sena og
fordómar gufa upp og kvik-
myndin tekur völdin.
1 sjálfu sér kemur margt
kunnuglega fyrir sjónir i efni,
efnismeöferð og uppbyggingu
þessarar fyrstu myndar leikar-
ans og leiksviðsleikstjórans
Gunnel Lindblom. Til dæmis
hefur Ingmar Bergman komið
viö þetta allt, einkum I sumum
eldri mynda sinna, þar sem
Lindblom hefur einatt veriö I
stórum hlutverkum sjálf. Og
undir hans verndarvæng er
þessi kvikmynd gerð, þvi hann
er skráður framleiðandi
hennar. Fyrir minn smekk er
Paradisarhúsið aftur á móti
talsvert áhrifameiri mynd en
t.d. Haustsónatan.
Þær Ulla Isaksson og Gunnel
Lindblom skoða i Paradisarhús-
inu sænskt þjóöfélag i ljósi
einnar fjölskyldu — fjögurra
kynslóða sem koma saman til
venjubundins si'marfris i
sveitasæiu þess húss sem mynd-
in heitir eftir. Viö kynnumst
með mjúklegum senuskiptum
innri og ytri vandamáium sem
stafa að þessu fólki — hverju
fyrir sig og sameiginlega —
jafnframt þvi sem við sjáum
þaö kætast og njóta lifsins.
Einkum eru það tvær gesta-
komur um miðbik myndar-
innar, sem raska friðsemd og
þeirri fölsku ró og jafnvægi,
sem flestir i fjölskyldunni hafa,
aðmatihöfunda, komið sérupp.
Ahugi myndarinnar beinist þó
fyrst og fremst aö konunum og
börnunum f fjölskyldunni og er
þarflest skarplega athugað. Að-
eins hliðarsporið um sálsjúka
ráðskonu fellur dautt. Seinni
hluti Paradisarhússins verður
ansi átakamikill og jaörar ein-
staka sinnum við melódrama,
en sleppur einhvem veginn fyrir
horn vegna undirliggjandi
húmors og hlýju. Lokamyndin
veröur þrátt fyrir tviræöa böl-
sýni eftirminnileg. Þar er litil
von um aö Paradisarhúsiö komi
nokkurn tima til með aö standa
undir nafni.
Þetta er til skiptis skemmti-
legog þunglyndisleg kvikmynd.
Hún er bæði fallega tekin og
leikin. Og þegar upp er staöiö
kemur hún manni við.