Helgarpósturinn - 07.11.1980, Blaðsíða 10

10
SÖFNUN
„Þetta byrjaöt þannig aö mig
langaöi til aö vita hvaöa breskar
herdeildir voru á tslandi á striös-
árunum,” sagöi Sævar Jd-
hannesson, rannsóknarlögreglu-
maöur, en hann grúskar auk þess
í aö finna uppiýsingar um Vestur-
tslendinga sem tóku þátt I fyrri
heimsstyrjöldinni.
Sævar kvaöst alltaf hafa haft
áhuga á herjum. Regluiegur
safnari hefur hann þó ekki veriö
nema siöustu fimm árin eöa svo.
Nú á hann gott safn heiöurs-
merkja og einkennismerkja, auk
ýmissa annarra hiuta sem snerta
stóru styrjaidirnar tvær. Aöeins
utan viö þaö safn hefur hann svo
safnaö breskum iögreglumerkj-
um. ,,Af þvf ég er sjálfur lög-
reglumaöur”, sagöi hann.
Allt safnið,. nema lögreglu-
merkin, á það sammerkt að það
tengist allt tslandi á einhvern
hátt. Þarna eru kanadisk her-
Sævar meö nokkur þeirra
kanadisku heiöursmerkja, sem
veitt hafa veriö islendingum.
Minningar um
heimsstyrjaldir
Rætt við Sævar Jóhannesson
rannsóknarlögreglumann
deildarmerki, en Islendingar
voru I öllum þeim herdeildum,
bresk flugmerki sem notuö voru á
tslandi I seinni heimsstyrjöldinni
og merki flugherja annarra
landa, sem áttu fulltrúa hér. Sum
merkin eru einkennandi fyrir
tsland. Til dæmis voru sum
þeirra með mynd af Isbimi.
Heiöursmerkin i safninu hafa
menn af Islenskum ættum fengið
einhvern tfma. Meöal annarra
eru þarna „Purpurahjartað”,
sem þeir sem særöust fengu, og
næst æösta heiðursmerki
Bandarikjanna, „Distinguished
Service Cross”.
„Aðalgersemin eru þessar orð-
ur sem Grimur Thomsen fékk i
dönsku utanrikisþjónustunni,”
sagði Sævar og sýndi mér tvær af
fjórum orðum sem Grimur
munjhafafengið um ævina. Hinar
taldi hann liklega glataðar, en
önnur þeirra var Danne-
borgsoröa.
— Hvernig nærðu I þessi merki
og órður?
„Ég er í fjórum erlendum
kiuubum, þar á. meðal breska
Hersagnfræðifélaginu, og fæ frá
þeim verölista. Ég stend lika i
bréfasamböndum við fólk úr
þeim. Þannig fæ ég mörg merki i
skiptumfyrir frimerki, steina eða
mynt. En ég kaupi lika mikiö
þegar ég er á feröinni erlendis.
I siðustu ferð náði ég i þetta
box, sem breska drottningin sendi
á vigvöllinn 1914. t þvi voru siga-
rettur, eldspýtur og sælgæti. Ég
er lengi búinn að leita að þessu.”
Sævar skráir allt niður sem
hann kaupir, hvar hann fékk það,
hvenær og fyrir hvaða verö.
Einstaka merki i safninu hans eru
nú orðin svoeftirsótt að þau koma
ekki ekki einu sinni á verðlista.
Þau seljast um leið.
En Sævar safnar ekki aðeins
hlutum, hann safnar lika upplýs-
ingum. Fyrir nokkrum árum
komst hann fyrir tilviljun að þvi
að árið 1923 var gefin út I Kanada
bók, sem geymir minningar
islenskra hermanna úr fyrri
heimsstyrjöldinni. Hann auglýsti
eftir bókinni i Lögbergi-
Heimskringlu og fekk eitt eintak.
Siöan hefur hann unnið að þvi
aö afla frekari upplýsinga um þá
mennsem nefndireru i bókinni og
aðra sem útgefendum bókarinnar
tókst ekki að fá upplýsingar um.
„Þetta er ekta leynilögreglu-
starf,” sagði Sævar. „En þaö er
mjög tfmafrekt. Ég er búinn að
liggja mikiö á Landsbókasafninu
oghef auk þess viðaö aö mér bók-
um og skjölum, sem heimilda er
von úr. Ætlunin er að reyna að
koma þessu á prent en þaö
veröur langt þangaö til. Það eru
um fimm ár siðan ég byrjaöi og
þó ég hafi náð i mikið efni, á ég
langt i land.”
JOKER v/HLEMM
Leiktækjasalur
Föstudagur 7. nóvember 1980—llQ/c/cír[D'ÓÉ»ttJrÍnrL_.
Umsjón: Sigurveig Jónsdóttir
SÖFNUN
Stofnandi félagsins og fyrsti formaöur, Hans Jetzek, og núverandi for-
maður, Jón Leifur óskarsson, við tækjakost Steinaklúbbsins I
Straumsvik.
Steinaklúbburinn starfar af
miklum krafti og hefur komiö i
ljós að slikur félagsskapur er
mikils virði fyrir steinasafnara.
„Við höfum veriö meö
námskeiö f steinafræöi, efnafræöi
og jarðsögu íslands”, sagði Dón.
„Þar hafa menn fengið uppiys-
ingar um það hvaða steinar eru
vel til þess fallnir að saga þá og
slipa, hvaða tegundir kristalla
eru til i landinu op hvert best sé
aö fara til að finna steinana.
Við förum lika i söfnunarferöir,
bæði á eigin vegum og i fylgd
jarðfræöinga. Þessar feröir eru
ýmist eins eða tveggja daga ferð-
ir og hefur þátttaka verið mjög
góð. Stundum förum viö i heim-
sókn til annarra steinamanna til
að skoða söfn þeirra.”
Steinamennirnir I Alverinu
smfðuðu sér sög fljótlega eftir
stofnun klúbbsins og fengu sér
tromlusllpingarvél, sem flýtir
fyrir þvi sem náttúran er aö gera
I fjörunni.
„Nú erum viö búnir að stækka
hjá okkur, fá okkur stdra sög og
slípvél, svo það er aö færast meiri
menningarbragur á þetta hjá
okkur,” sagði Jón.
Hann syndi okkur nokkur sýnis-
horn af steinum, bæði óunnum og
slipuðum. Og frómt frá sagt, var,
erfitt að trúa þvi að um sama hrá-
efniö væri aö ræða.
Menn nýta steinana á ýmsan
hátt. Það er alkunna aö íslenskir
Gáfu forstjóranum grjót
Rætt við formann Steinaklúbbs starfsmanna ísals
Steinasöfnun er mjög vinsæi
tómstundaiðja hér á landi, enda
er nóg til af grjótinu. Fiestir
steinasafnarar vinna þó að þessu
áhugamáli sinu hver i sinu horni,
þvi i landinu er aðeins starfandi
einn klúbbur steinasafnara og
inngöngu i hann getur ekki hver
sem er fengið.
Þetta er Steinaklúbbur starfs-
manna Alversins i Straumsvík.
Hann var stofnaður fyrir nimurn
fimm árum og eru félagsmenn nii
um 45 talsins.
„Það eru margir steinaáhuga-
menn I Alverinu, jafnvel fleiri en
félagafjöldinn gefur til kynna,”
sagði Jón Leifur Óskarsson nú-
verandi formaður Steinakiúbbs-
ins i samtali við Helgarpóstinn.
Jón sagði, að yfirleitt væri mik-
ið félagslif hjá Isal. Starfsmanna-
félagiö hefur gengist fy rir stofnun
bridgeklúbbs, skákklúbbs,
íþróttaklúbbs, veiðiklúbbs, ljós-
myndaklúbbs og klúbbs radló-
amatöra, auk steinaklúbbsins.
Einnig erþar starfrækt pöntunar-
félag, sem rekið er eins og hver
önnur verslun. Viö könnun sem
gerðvarfyrirskömmu kom I ljós,
aö verölag pöntunarfélagsins er
aö meðaltali rúmlega 10% lægra
en I stórmörkuðum i Reykjavlk.
011 þessi starfsemi fer fram 1
húsnæði Alfélagsins.
steinarhenta vel I skartgripi ym-
iss konar og margir hafa nýtt þá
þannig. En flestir I Steinaklúbbn-
um hafa lika áhuga á þvi aö gera
sér borðplötu úr söguðum stein-
um og þá helst úr jaspis eða
kvarts.
„Viö gáfum Ragnari
Halldórssyni slika borðplötu á
fimmtugsafmælinu hans 1 fyrra
og hann notar hvert tækifæri til að
sýna hana,” sagði Jón. .DNúna
eru tveir félaganna búnir aö sltpa
nógu marga steina til að fara að
steypa, en til þess er notaö sér-
stakt plastefni.”
En það má lika nota steina
óslipaða til skrauts. Jón sýndi
okkur til dæmis gullfallegan
hring, sem skreyttur var meö
kristöllum. Kristallar eru til af
ótal mörgum geröum og stærðum
og margir einbeita sér eingöngu
að söfnun þeirra.
Einn sllkur safnari, bandarisk
kona, kom hingaö I fyrra og sagði
hún klúbbfélögum frá söfnurum,
sem sérhæfa sig i söfnun svo
smárra kristalla að þá þarf að
skoða I smásjá. Þessi kona kom
klúbbnum I samband við breska
og bandariska klúbba og nú eru
farin að berast bréf frá þeim með
óskum um steinaskipti. Steina-
klúbbur þeirra Alversmanna er
þvl aö færa út kviarnai i fleiri en
einum skilningi.
— SJ.
Bifreiðaeigendur
athugið
Höfum op/ð alla laugardaga
BÓN- OG ÞVOTTASTÖÐIN HF.
Sigtúni 3 — Sími 14820
30 ÁRA ÞJ0NUSTA
SENDIBÍLASTðDIN H.F. • BORGARTÚNI
1979
1949