Helgarpósturinn - 26.03.1982, Blaðsíða 19

'19
Leiklist______________
eftir Gunnlaug Astgeirsson
efni blaösins samankomiö:
texti, fyrirsagnir, myndir, allt.
Tölvan sendir siöurnar i plötu-
gerö (filmuvinnslan er úr sög-
unni) sem sföan fer eftir sjálf-
virku færibandi á sinn staö i
prentvélinni. Pappírsrúllurnar
og prentsvertan koma úr öörum
áttum (vélin notar 1.500 tonn af
pappír á dag) og prentunin get-
ur hafist. Prentvélin skiiar blöö-
unum inn i pökkunarvél sem tel-
ur blööin, pakkar þeim inn i
plast og merkir hvern pakka og
sendir hann inn á færiband sem
kemur honum i réttan bíl.
Einu mennirnir sem koma
nálægt þessu ferli eru örfáir
eftirlitsmenn i hvitum sloppum
sem sitja i stjórnherbergi og
fylgast meö hverjum þætti
framleiöslunnar á 85 sjónvarps-
skermum.
En þótt Japanir séu framar-
lega á tæknibrautinni hafa þeir
enn ekki leyst eitt vandamál.
Þeir búa enn viö táknletriö. Og
þar sem táknin eru talin i
hundruöum þúsunda hefur þeim
ekki tekist aö hanna ritvél sem
ræöur viö allan þennan fjölda.
Japanskir blaöamenn veröa aö
handskrifa allan sinn texta —
rétt eins og Tima-Tóti — og af-
henda hann setjurum sem pikka
hann inn á tölvuna sem áöur var
nefnd en hún ræöur yfir 320 þús-
und leturtáknum.
Þess er ekki aö vænta aö is-
lensk blöð taki upp svona full-
kominn tækjabúnaö enn um
sinn, til þess er upplag þeirra of
litið. En visir aö þessu er þó
kominn i gagniö, afmælisrit
Samvinnunnar var t.d. fyrsta
blaöiö hér á landi sem gefiö var
út án þess aö umbrotsmenn
kæmu viösögu.
eftir fjögurra alda f/akk
Alþýöuleikhúsiö:
Don Kikóti eöa Sitthvaö má
Sanki þola.
Höfundur: James Saunders,
byggt á skáldverki Cervantes.
Leikstjóri: Þórhildur Þorleifs-
dóttir.
Leikmynd og búningar: Messi-
ana Tómasdóttir.
Lýsing: David Walters.
Tónlist: Eggert Þorleifsson.
Þýöing: Karl Guömundsson.
Leikendur: Arnar Jónsson,
Borgar Garöarsson, Bjarni Ing-
varsson, Eggert Þorleifsson,
Guömundur Óiafsson, Helga
Jónsdóttir, Sif Ragnhildar-
dóttir.
Það veröur ekki annað sagt en
aö hingaökoma riddarans sjón-
umhrygga, Don Kikóta, sé
óvenju glæsileg, loks þegar ís-
land verður á vegi hans eftir
fjögurra alda flæking um ver-
öldina. Almenna bókafélagiö
gefur út fyrsta hluta sögu hans i
frábærri þýöingu Guöbergs,
sjónvarpiö sýnir ágætan
spánskan teiknimyndaflokk um
hetjuna og loks birtist hann
okkur holdi klæddur i Alþýðu-
leikhúsinu meö friöu föruneyti.
Þar er aö sjálfsögöu fremstur i
flokki sá góöi, einfaldi og ei-
liföartrúi þjónn, Sankó Pansa.
áleitin hvaö þessi vandaöa sýn-
ing heföi getaö komiö mun betur
út við fullkomnari aöstæöur.
Þórhildur Þorleifsdóttir
stjórnar þessu verki meö haröri
hendi. Meö haröri hendi segi ég
vegna þess aö heildarsvipur
sýningarinnar er mjög persónu-
legur og hefur á sér ferskan
„Þórhildskan” blæ. Leikmátinn
er nokkuö stilfæröur og ýktur og
er þar á gott jafnvægi milli ein-
stakra leikara.
Buröarás verksins eru þeir
félagar Don Kikóti og Sankó
Pansa. Verkiö hlýtur aö standa
og falla meö þvi aö þeirra hlut-
verkum sé vel til skila haldið.
Þaö eru þeir Arnar Jónsson og
Borgar Garöarsson sem fara
meö þessi hlutverk. Þaö er
kannski ljótt aö segja þaö, en
þaö er engu iikara en að þeir séu
fæddir i hlutverkin.
Gervi Arnars er mjög gott, ég
erekki frá þvi aö útlitiö eigi ein-
hverjar rætur i teiknimyndinni
sem sjónvarpiö er aö sýna.
Arnarkemur mjög vel til skila
fjarrænum utanviösighætti
riddarans sem ekki lifir nema
að takmörkuöu leyti i þessum
heimi, þar sem hann ætlar þó aö
Saga frá Japan
Fjölmidlun
•ftir Þrotl Haraldsaon
blaöinu, Vikunni og Urvali i
bakhúsinu. Þjóöviljinn og
Timinn hafa gert ráöstafanir til
aö koma sér upp eigin setningu,
umbroti og plötugerö en ekki er
enn ráöiö hvar vinnsla Alþýðu-
blaösins og HP veröur sett niö-
ur. Væntanlega veröur þaö þó
leyst i samvinnu viö annaö
hvort Timann eöa Þjóöviljann.
Aö sjálfsögöu ætla blööin aö
fylgjast meö tækniþróuninni og
nýju tækin veröa mun fullkomn-
ari en tækjakostur Blaöaprents,
enda á megniö af honum hvergi
heima nema á haugunum. Þá
hafa lika heyrst raddir um að
Morgunblaöiö sé að festa kaup á
nýrri og mjög fullkominni
prentvél.
Þaö er margslitin tugga aö
tækniþróun hefur fleygt mjög
Eins og á fleiri sviöum eru
Japanir framarlega I prent-
tækni. Þar I landi er gefiö út
stórblaöið Asahi Shimbun og er
upplag þess hvorki meira né
minna en tæpar 12 milljónir ein-
taka á dag, aö visu skipt á milli
morgun- og siödegisútgáfu.
Vinnsla þessa blaös mun vera
dæmi um þaö nýjasta i prent-
tækni, a.m.k. þaö sem komiö er
I almenna notkun.
Þar sitja saman viö skerm út-
litsteiknari og tölvutæknir og
ákvaröa útlit blaösins. Þegar
hver siöa er tilbúin ýta þeir á
takka og eftir þaö kemur
mannshöndin ekki viö sögu fyrr
en blaöberinn hjólar af staö út i
hverfið sitt.
Inni á þessari tölvu sem út-
litsteiknarinn situr við er allt
Tvennir fjáröflunartónleikará næstunni
alkominn til /s/ands
Dario Fo í Iðnó:
„HASSIÐ
„Hassiö hennar mömmu”
heitir farsi eöa ærslaleikur eftir
Dario Fo, sem Leikfélag Reykja-
víkur frumsýnir fjóröa april n.k.
Þetta leikverk Dario Fo hefur
viöa sést á fjölum Evrópu, enda
tekur hinn frægi, itaiski ieikhús-
maöur þar sinum sérstæöu tökum
á lifandi samtiöarmáli:
Hassneyslu yngri kynslóöar-
innar.
„Hassið hennar mömmu”
fjallar kannski öllu fremur um
hass-reykingar eldri kynslóöar-
innar, þvi Dario Fo snýr „þjóö-
félagsvandamálinu” upp i
sprenghlægilegt grin og þeir sem
hafa hraustan maga og loft I
lungum og hafa þar að auki
gaman af aöhlæja sig máttlausa i
leikhúsi fá hér eitthvaö við sitt
hæfi.
Stefán Baldursson þýddi leik-
inn, en Jón Sigurbjörnsson leik-
stýrir. 1 hlutverkunum eru ýmsir
leikarar sem liklegir eru til aö
Veri þeir hjartanlega vel-
komnir.
Leikgerö James Saunders er
aöaliega byggö á fyrsta hluta
sögunnar og fylgir i raun furðu
grannt eftir atburöarásinni, þó
auövitaö sé fært saman og stytt.
, En þrátt fyrir trúnaö viö söguna
ergreinilegtað Saunders leggur
i túlkun sinni áherslu á að draga
fram riddarann sem fær þá
brjálæöislegu hugmynd aö berj-
ast gegn óréttlæti heimsins meö
hugsjónina eina að vopni. Hug-
sjón sem á fremur bágt i harð-
praktiskum heimi. Skirskotun
þessa efnisþáttar i verkinu til
nútimans er ákaflega skýr og
ekki er dregiö úr henni I sviö-
setningunni.
Þaö sem maöur rekur einna
fyrst augun i við að horfa á
þessa sýningu er hvað ytri aö-
stæöur i' Hafnarbió setja leik-
urum og leikstjóra þröngar
skoröur. Sviösbúnaður og
tæknibúnaöur er með allra
frumstæðasta móti. En um leiö
vekur athygli og aödáun hversu
vel höfundur sviðsmyndar hefur
leyst sitt verk af hendi. Sviðiö er
notaö til hins itrasta á einfaldan
en hugmyndarikan hátt og búin
til framlenging á sviöinu fram i
miöjan sal. Búningsgervin eru
einnig mjög skemmtileg og
vinna mjögvel með leikurunum
viö aö skapa eftirminnilegar
persónur. En sú hugsun verður
berjast viö óréttlætiö.
Og á sama hátt er Sankó
bundinn eins fastviö jöröina og
hægteraövera. Hans hugsun er
bundir. viö hlutina sem hann
hefur f kringum sig og þó
einkanlega viö magann. Samt
sem áöur er hann tryggöin upp-
máluð og húsbónda sinum
hollur þar til yfir lýkur. Borgar
Garöarsson hefur dvaliö með
Finnum undanfarin ár og er
þetta fyrsta stóra hlutverkiö
sem hann fer meö hér á sviöi um
langt skeiö. Greinilegt er aö
dvölin meö finnskum hefur ekki
spillt Borgari, heldur eflt hann
og styrkt enda eru mjög for-
vitnilegir hlutir aö gerast i
finnskum leikhúsum um þessar
mundir. Fyrir utan mjög sterk
og kómisk tök á Sankó var
næsta ótrúlegt aö horfa á sumt
af þvi sem Borgar geröi á sviö-
inu. Ég vissi til dæmis ekki fyrr
aö hann gæti flogiö.
Fimm leikarar fara með
önnur hlutverk i leiknum, en
þau eru samtals 21. Skila þau öll
sinu meö mestu ágætum og fara
stundum meö undraverðum
hraöa á milli hlutverka. Hver
persóna er dregin skýrum en
einföldum li'num.
Sýning Alþýöuleikhússins á
Don Kikóta er fersk og nýstár-
leg, hröö og meinfyndin án þess
aö alvörunni aö baki sé gleymt.
G.Ast
Nú styttist óöum i andlát
Blaöaprents. Á næstu mánuöum
veröa allar deildir þessarar
sögufrægu prentsmiöju lagöar
niöur, aö undanskilinni press-
unni, þ.e. sjálfri prentvélinni.
Er þar meö liöinn tiu ára kapi-
tuli islenskrar prentsögu og
áreiöanlega ekki sá ómerkasti.
1 staö þess aö hagnýta sér
Blaöaprent ætla dagblööin f jög-
ur og Helgarpósturinn aö leysa
sinn prentvanda hvert fyrir sig.
Visir er þegar hlaupinn fyrir
horn og kominn upp i hjá Dag-
fram I prentiönaöi. Nýja tæknin
er bæöi mun fullkomnari og
einfaldari i notkun en sú gamla
enda væri hiö gagnstæöa vart
kallaö framþróun með réttu. En
nýju tækin eru lika mun sjálf-
virkari og sparari á mannskap.
Þeim störfum sem áöur gegndu
fagmannshendur en er nú búiö
aö vélvæöa fjölgar óöum og hef-
ur þetta viöa leitt til harö-
vítugra átaka milli prentara,
blaðamanna og útgefenda.
Fræg blöö hafa riöaö til falls og
jafnvel hætt útkomu.
HENNAR MÖMMU"
Strenqiasveit Tónlistarskólans i
alþjóðlega keppni til Jugos aviu.
Þetta er Strengjasveit Tón-
listarskólans f Reykjavik, sem á
næstunni mun standa fyrir
tvennum tónleikum i þvi skyni
aö afia fjár til þátttöku sveitar-
innar I alþjóölegri keppni ungra
strengjaleikara, sem fram fer i
Júgóslaviu næsta haust.
Fyrri tónleikar sveitarinnar
veröa á Kjarvalsstöðum nk.
miðvikudag kl. 20.30 og verða
þar flutt kammerverk, en siðari
tónleikarnir verða i Bústaða-
kirkju mánudagskvöldið 5. april
á sama tíma. Stjórnandi
sveitarinnar er Mark Reedman
en hann ásamt Guðnýju Guð-
mundsdóttur veröa flytjendur
meö krökkunum á fyrri tónleik-
unum. Allir þeir sem sækja
þessa tónleika og kaupa sig inn
fyrir kr. 100 eru þar meö orönir
styrktarvinir strengjasveitar-
geta kallaö fram að minnsta kosti
brosvipru á verstu fýlupokum.
Kjartan Ragnarsson veröur
þarna á sinum staö, eins og meö-
fyl&jandi mynd sýnir, en auk
hans koma fram þau Margrét
Ölafsdóttir, sem leikur mömm-
una sem á hassið, og Gisli
Halldórsson sem er afinn og
reyndar er hlutverk afans aöal-
hlutverkiö — dæmigert farsahlut-
verk a la Fo. Auk þeirra birtast 1
hlutverkum þau Guðmundur
Pálsson, Ragnheiður Steindórs-
dóttir, Emil Gunnar Guömunds-
son og Aðalsteinn Bergdal,— GG
Frá æfingu á „Hassið hennar mömmu” —Ragnheiður Steindórsdóttir,
Emil Gunnar Guðmundsson, Aðalsteinn Bergdal og Kjartan Ragnars-
son f hlutverkum sinum.
„Þaö er kannski Ijótt að segja það, en þaö er engu likara en Arnar
og Borgar séu fæddir i hlutverkin, segir Gunnlaugur Astgeirsson
m.a. I umsögn sinni um Don Kikóta.
Riddarinn sjónumhryggi