Helgarpósturinn - 16.04.1982, Blaðsíða 9

hl=>lnFirnn<ftl irinn Föstudagur 16. apríl 1982
Skipulagt
skartgripasmygl úr landi?
Fæstar skartgripaverslanir í Reykjavík eru búnar viðvörunar-
kerfum eða þjófavarnarkerfum af nokkru tagi. Þetta fullyrða menn
innan lögreglunnar, sem Helgarpósturinn hef ur verið í sambandi við.
Þetta ástand vekur ekki síst ugg eftir síðustu tvo skartgripaþjófn-
aðina, í Gulli og silf ri aðfaranótt skírdags og aðfaranótt annars apríl
hjá Kornelíusi við Skólavörðustíg, þar sem stolið var verðmætum fyr-
irsamtals umeina milljón króna.
Bæði innan lögreglunnar og meðal skartgripasala eru uppi raddir
um, að komin sé upp skipulögð starf semi við að koma stolnum skart-
gripum úr landi í því skyni að selja þá þar. Athyglin beinist aðallega
að fíkniefnasmyglurum, sem hafa góða möguleika á að komast í
samband við menn sem stunda slfk ólögleg viðskipti í nágrannalönd-
um okkar.
Það er jafnvel álitið, að þýfinu úr Gulli og silfri hafi þegar verið
komið úr landi. Sé svo er helst talið, að það hafi verið flutt með
leiguflugvél sem hélt frá Keflavíkurflugvelli að morgni skírdags
áleiðis til Sikileyjar.
• Leiguflug til Sikileyjar morguninn
eftir innbrotiö hjá Gulli og silfri
• Fæstar skartgripaverslanir
hafa þjófavarnir
eftir: Þorgrím Gestsson myndir: Jim Smart
Þórir Oddsson vararannsóknarlögreglu-
stjóri rikisins vildi litiö láta hafa eftir sér
um þessi mál, en sagði aö varðandi grun-
semdir um skipulagöa umsetningu á stoln-
um skartgripum séu „ýmsar hugmyndir á
lofti”.
Um þjófavarnir skartgripaverslana vildi
Þórir aðeins segja, að sig furöi að ekki sé
viðhöfð itrasta varúð þar sem mikið er um
meðfærileg verðmæti.
„Mig rekur stundum i rogastans þegar ég
sé það kæruleysi sem viða rikir”, sagði
ÞórirOddsson.
Það styrkir ekki sist þennan grun að inn-
brotin i Gull og silfur við Laugaveg aðfara-
nótt skirdags og hjá Korneliusi við Skóla-
vörðustig aðfaranótt annars april voru að
ýmsu leyti frábrugðin innbrotum i skart-
gripaverslanir af þvi tagi sem algengust
eru. Að sögn Grétars Norðfjörð lögreglu-
manns, sem hefur á sinni könnu skipulagn-
ingu innbrotavarna og fylgist grannt með
þeim málum er ekki óalgengt, að rúður séu
brotnar og greipar látnar sópa.
„Þetta eru oft einskonar „tækifærisþjóf-
ar”, sem hrifsa til sin fáeina hringi —
kannski handa vinkonunni, — og hlaupa
siðan”, sagði Grétar.
Aðeins það
verðmætasta
En i þessum tveimur siðustu innbrotum
var að þvi er virðist gengið kerfisbundiö til
verks og aðeins hirt þaö sem verðmætast
var og auðveldast að hafa á brott með sér.
Þjófarnir hirtu fyrst og fremst gull- og
silfurhringi og hálsfestar með demöntum
og rúbinum. Hjá Korneliusi voru meira að
segja skildir eftir silfurpeningar með
islenskum steinum sem kosta „aðeins”
4—500 krónur stykkið. En hringar sem eru
mest i tisku núna hurfu hinsvegar allir, 80
að tölu, og úr sem voru i kassa við hliðina á
þeim voru ekki snert.
Stærri munir eru látnir vera og ekki reynt
að brjóta upp peningakassa og ekkert
skemmt, nema þær rúður sem hafa verið
brotnar við innbrotin.
Smyglaðúr landi?
Það vekur athygli skartgripasalanna, að
allt það sem stolið hefur verið er það fyrir-
ferðarlitið, að marga hluti má bera i vösum
i einu án þess aö eiga á hættu að þeir upp-
götvist við tollskoðun.
„Það er útilokaö að losna við þýfi af
þessu tagi innanlands. Hringarnir eru allir
merktir okkur og aðrir gullsmiðir eru
fljótir að sjá hvort þeir eru nýir. Þeir tækju
aldrei við svona þýfi. Eini möguleikinn er
að losna við þá erlendis, og án efa hafa fag-
menn verið þarna að verki”,segir Steinþór
Sæmundsson gullsmiöur, einn eigenda
Gulls og silfurs við Helgarpóstinn.
Beinar visbendingar um slik viðskipti
með stolna skartgripi hafa ekki fengist eftir
þvi sem næst verður komist; þó hafa komið
upp mál þar sem upp komst, að skipulega
var staðið að verki, bæði við innbrot og sölu
þýfisins.
Fyrir mörgum árum var þannig
brotist inn hjá Jóhannesi Norðfjörð, þegar
verslunin var að Laugavegi 18, með þvi að
skera rúðu með glerskera. Þjófurinn ýtti
siðan glerinu inn og sópaði upp glerbrotun-
um. Þessi þjófnaður upplýstist einu eða
tveimur árum seinna fyrir einskæra
tilviljun. Kom þá i ljóst, að maðurinn hafði
ekki áður komist i kast við lögregluna og
þetta innbrot var aðeins hugmynd sem
hann hafði fengið — og framkvæmt næstum
með góðum árangri. En þýfinu hafði hann
aldrei komið i verð vegna hræðslu um að
upp um hann kæmist. Að lokum féll hann á
þvi að vera handtekinn ölvaður, og skarp-
skyggn lögregluþjónn kannaði uppruna
verðmæts arbandsúrs sem hann hafði á
handleggnum.
1 sömu verslun hreinsaði þjófur allt hið
verðmætasta úr glugganum og fyllti siðan i
skörðin með ódýrari munum, svo að i
fyrstunni tók enginn eftir að breyting hafði
orðið, þegar komið var að morguninn eftir.
Fyrir nokkrum árum voru framdir
nokkrir skartgripaþjófnaðir, sem ekki tókst
að upplýsa lengi vei. Loks kom i ljós, að
þarna var að verki einn „góðkunningi
lögreglunnar” sem stundað, farmennsku
og seldi þýfið jafnóðum erlendis.
Fíkniefni inn,
skartgripir út?
Hvorttveggja sýnir, að innbrot og
þjófnaðireruekki bara framdir af ölvuðum
mönnum i leit að peningum eða öðru
fémætu, sem má koma i verð á auðveldan
hátt. Aukinn straumur fikniefna til landsins
gefur tilefni til að ætla, að innbrot og
þjófnaður færist i vöxt. Slikt er oft fylgi-
fiskur fikniefnasalanna.
„Þessir menn sem standa i fikniefna-
smyglinu vita um möguleika á sölu á þýfi
erlendis, þeir þekkja markaðina fyrir
þetta”, segir Grétar Norðfjörð og bætir þvi
við, að enn höfum við samt sem áður ekki
eignast virkilega fagmenn i innbrotum.
Hann hafi ekki séð á innbrotsstöðum um-
merki um aðferöir sem slikir menn nota,
þótt undanfarið hafi óneitanlega verið
skipulegar að verki staðið en oft áður.
Lftiö um þjófavarnir
En hvað er gert til þess að koma i veg fyr-
ir innbrot af þessu tagi? Eins og fyrr segir
hefur i fæstum skartgripabúðum verið
komið upp þjófavarnar-kerfi, og óviða ef
nokkursstaðar eru útstillingargluggum lok-
að með rammgerðum rimlum á kvöldin
eins og tiökast viða erlendis.
„Kaupmenn eru tregir til að gera slikar
ráðstafanir. Þeir lita svo á, að það sé liður i
sölumennskunni að gera fólki kleift að
skoða útstillingarnar i gluggunum á
kvöldin og frameftir nóttum, og rimlar
takmarki innsýn i gluggana”, segir Grétar
Norðfjörð um það.
1 samtölum sem Helgarpósturinn hefur
átt við skartgripasala kemur fram, aö sum-
um þeirra þykir of mikil fjárfesting að setja
upp þjófavarnarkerfi, auk þess sem ekki
finnist það kerfi, sem ekki megi gera
óvirkt. En Wilhelm Norðfjörð, einn eigandi
skartgripaverslunarinnar Jóhannes
Norðfjörð bendir á, að tryggingafélögin
ættu að hvetja menn til að setja upp
aðvörunarkerfi með þvi að bjóða lækkuð ið-
gjöld. Sjálfur segist hann hafa haft
aðvörunarkerfi i verslun sinni um árabil,
en aldrei hafi reynt á það. Að lokum hafi
það verið orðið ónýtt og tekið niður.
Steinþór Sæmundsson hjá Gulli og silfri
segir, að ekki hafi verið reynt að brjótast
inn hjá honum þau ellefu ár sem hann hefur
rekið þessa verslun, fyrr en nú. Eins og
skýrt hefur verið frá hefur þó verið von á
fullkomnu aðvörunarkerfi um hrið, og
veröur drifið i þvi að setja það upp á
næstunni.
„En ég held að ekkert dugi nema hafa
varðhund”, segir Steinþór samt sem áður.
Pétur Korneliusson segir, að á næstunni
séfyrirhugað að setja upp rimla, sem sett-
ir verða fyrir útstillingarglugga á kvöldin
til að draga úr hættunni á, að aftur verði
brotist inn i verslunina.
Ýmislegt bendir þvi til þess að skart-
gripasalar séu nú að vakna til vitundar um,
að þeir búa ekki lengur i borg, þar sem inn-
brot og aðrir glæpir eru fáheyrðir atburðir.
Að sögn Grétars Norðfjörð hefur sá hugs-
unarháttur verið útbreiddur til þessa, að
„ekkert komi fyrir mig”. Það er greinilega
ekki seinna vænna, að það breytist.
i