Helgarpósturinn - 16.04.1982, Page 19

19
Drunganum léttir
Ekki eru mörg ár siðan is-
lenska rikisútvarpið lagði
drjúgan skerf til þess að gera
hátiðisdaga þjóðkirkjunnar
ógnarlanga og drungalega. A
þessu hefur sem betur fer orðið
breyting. Dagskrá páskanna
bar þessari breyttu stefnu gleði-
legt vitni. Hún var bæði fjöl-
breyttog ýmsir gullmolar innan
um. Guðsorðið i hófi.
Einn gullmolinn var leikritið
Ismaðurinn kemur eftir banda-
riska leikskáldið Eugene
O’Neillsem sjónvarpið sýndi að
kvöldi föstudagsins langa. Þótt
það væri langt eins og dagurinn
og sett upp eins og á leiksviði
væri, hélt það athygli manns.
Kom þar bæði til áhugavert efni
og stórgóður leikur.
Löður stendur alltaf fyrir sinu
en þegar sú flækja var á enda
þar valdi að nokkru leyti áhuga-
leysi yfirmanna sjónvarpsins á
þessu efni. Ég held að timinn
sem gefinn er i þessa þætti sé of
naumt skammtaður og að þvi
ráði þaö viðhorf að fremur sé
verið að kaupa sér frið fyrir
nöldri og pexi en búa til efni sem
vert er að leggja metnað i. Og
svo er alltaf einhver gervi-
stemmning rikjandi þegar fólki
er boðið i sjónvarpssal.
Ég varð fyrir meiriháttar
áfalli þegar ég kveikti á Stund-
inni okkar og varð þess áskynja
aö Þórður var i páskafrii. Hins
vegar varð það til þess að ég
veitti hlut Bryndisar meiri at-
hygli og finnst full ástæða til að
hrósa henni fyrir ísafjarðar-
ferðina.
Ekki fór mikið fyrir útvarps-
hlustun hjá mér um páskana.

. Fjö/miólun
Hl» Sr«tl HtrtMnon

runnin mættu Grýlurnar til leiks
1 nýjum þætti, Skammhlaup.
Það er lofsvert framtak sjón-
varpsins að hleypa rokkinu inn i
kjallaranntilsin. En ekki get ég
þvertekið fyrir það að hafa séð
Grýlurnar hressari. Einhvern
veginn hef ég á tilfinningunni að
Þó vildi svo til að ég kveikti á
gamla gufuradióinu um hádeg-
isbil á páskadag og hlustaði á
þáttinn Sekir eða saklausir. Þaö
var samantekt um þau merku
hjón, Magnús og Þórdisi i
Bræðratungu, alias jungkerinn
og álfakroppinn mjóa eftir Gils
Guðmundsson. Þetta var vel
unninn þáttur og hélt manni viö
efnið. Rifjaðist upp fyrir mér
annar þáttur engu siöri um
Snorra prest á Húsafelli sem
Böðvar Guðmundsson gerði á sl.
hausti. Fyrir svona þáttagerð er
nokkur hefð hjá útvarpinu og
skal það hafa þökk fyrir þessi
ágætu framlög til islenskrar
menningar. Ég hef heyrt að von
séá meiru á næstu mánuðum og
er það vel.
Eitt atriði finnst mér dulitið
merkilegt við páskadagskrána.
Þegar trúaralvaran er i há-
marki á föstudaginn langa og
páskadag er auglýsingum með
öllu útrýmt úr rikisfjölmiðlun-
um. Gaman væri að vita hvað
liggur hér að baki. Finnst for-
ráðamönnum útvarps auglýs-
ingar vera svo siðlaust efni að
það jafnist á við guðlast aö hella
þeim yfir okkur þessa ginnhelgu
daga? Og ef svo er, hafa þeir þá
inni við beinið vott af samvisku-
biti yfir þvi að vera háðir svona
guðlausu lifibrauði?
I lokin má ég til með að þakka
ögmundi fyrir fréttaspegil
þriðjudagsins um Falklands-
eyjadeiluna. Þar var virkilega
farið i saumana á heitu deilu-
máli og þvi gerð skil frá mörg-
um sjónarhólum. Þarna nýttist
ögmundi lika hin nýja þjónusta
sem sjónvarpið er nú aðnjót-
andi, þe. að fá glænýjar frétta-
myndir utan úr heimi. Nú er
bara að nota þetta vel, Bogi og
ögmundur.
Rokkrímarar
Tónabió: Rokk i Reykjavik.
islensk. Argerð 1982. Stjórn:
Friðrik Þór Friðriksson. Kvik-
myndun: Ari Kristinsson. Aðal-
hlutverk: íslenskar rokkhíjóm-
sveitir.
Þegar siðustu tónum klið-
mjúks rimnasöngs Sveinbjörns
Beinteinssonar sleppir i upphafi
kvikmyndarinnar Rokks i
Reykjavik og orustugnýrinn i
reykviskri rokktónlist samtim-
ans hellist yfir biógesti er einsog
brúað hafi verið á sekúndubroti
^slatti af kynslóðabilum og al-
þýðutónlist margra alda skipað
i samhengi.
Þetta er látlaus en kórrétt
byrjun afbragðs heimildar-
myndar um i fyrsta lagi þá tón-
list og i ööru lagi það lif sem is-
lensk æska lifir um þessar
mundir, — að nokkru leyti.
Menn mega vara sig á þvi, hins
vegar, að ætla að Rokk i
Reykjavik segi einhvern heild-
arsannleika um reykviskan
samtima, hvaö þá islenskt þjóð-
lif núna. Það gerir myndin ekki.
Hún horfir einvörðungu á þetta
umhverfi okkar frá tilteknu af-
mörkuðu sjönarhorni, — sjónar-
horni þess heims sem snýst i
kringum nýbylgjurokk, „pönk”
og popp. Það hefúr enga merk-
ingu að yfirfæra eins og sumir
greindir og gegnir menn hafa
gert, þá mynd sem við blasir i
Tónabiói á islenskt þjóðfélag i
heild. Þetta er afturámóti mynd
af vanræktum og vanmetnum
parti okkar menningarum-
hverfis, alveg eins og rimurnar
voru á sinum tima.
Rokk i Reykjavik er þannig
ekki tónleikamynd af einfald-
Kvikmyndir
eftir Guðlaug Bergmundsson og
Arna Þórarinsson
7s 1
Sjálfsfróun iham — frásögn söng-
vara hennar sætir hvað mestum
tfðindum af viðtalstengingum
Rokks i Reykjavik en hefur nú
kallað yfir myndina bann kvik-
myndaeftirlitsins.
asta tagi. Hún kortleggur að
visu þá grósku sem nú ri'kir i is-
lensku rokki, — grósku sem þó
er, held ég, enn ekki orðin jafn
mikil og hún var þegar rokkið
og bítlaæðið rikti. Rokk i
Reykjavik erheimildamynd um
músikheiminn, heimild um tón-
list og lifsviöhorf reykviskra
rokkara.sem sumpart, — en vel
að merkja bara sumpart —
speglar einnig lif og lifsviöhorf
neytenda þessarar tónlistar. Af-
stöðu Rofunda myndarinnar til
viðfangsefnisins er ekki troðið
uppá áhorfanda.
Hér er hvorki | ) 5
0
Leitin að eldinum
Lærdómsrík leit
Háskólabió:
. Leitin að eldinum (La guerre
du feu). Frönsk-kanadísk—
bresk, árgerð 1981. Handrit:
Gérard Brach, cftir samnefndri
skáldsögu J. H. Rosny eldri.
Leikendur: Everett McGDl, Rae
Dawn Chong, Ron Perlman,
Nameer E1 Kadi. Ráögjafar:
Anthony Burgess og Desmond
Morris. Leikstjóri: Jean-Jac-
ques Annaud.
Þá er hún loksins komin, fila-
myndin, sem til stóð að taka hér
um árið og ekki hægt að segja
annaö en að sæmilega hafi til
tekist.
Leitin að eldinum gerist á
þeim tíma, er maðurinn þekkti
og notfærði sér eldinn, en kunni
ekki að kveikja hann. Það var
því lifsspursmál fyrir hann að
varðveita þennan eld. Ef svo
óheppilega vildi til, að eldurinn
dó, varð að senda menn út af
örkinni til að stela honum frá
öðrum ættbálkum. Og um það
fjallar myndin.
Hér eru það þremenningar,
sem halda af staö út i heiminn,
eins og bóndasonurinn i ævin-
týrunum, og eins og tilheyrir
lenda þeir I miklum ævintýrum
uns yfir lýkur. Auk þess læra
þeir sitt af hverju, eins og að
hlæja (og sýnir Annaud á
skemmtilegan hátt hvernig
„gagginn” kann að hafa orðið
til), elska með tilfinningu og
gera það i trúboösstellingunni
og siðast enn ekki
sist... Menn | y 23
0
Pólitískt eftirlit
Það á ekki af KvikmyndaféLag-
inu Hugrenningi að ganga. Þegar
þeir hugrenningar voru aö jafna
sig á þvi að Kvikmyndasjóöur
haföi sniðgengið Eldsmiðinn i út-
hlutuninni á dögunum og slett 75
þúsund krónum i Rokk i Reykja-
vik, kvað Kvikmyndaeftirlitið
upp þann dóm að siöastnefnda
myndin skuli bönnuð unglingum
innan 14 ára aldurs.
— Það er greinilegt að yfirvöld-
in eru ekki okkar megin, sagði
Friðrik Þór þegar Helgarpóstur-
inn innti hann álits á ákvörðun
kvikmyndaeftirlitsins. — Þetta
bann verður augljóslega mikið
fjárhagslegt áfall fyrir okkur þvi
með þessariákvörðun er verið að
útiloka 20 þúsund manns frá þvi
að sjá myndina, bætti hann við.
Friðrik sagði að kvikmyndaeft-
irlitið hefði farið fram á að tvö at-
riði yrðu klippt út úr myndinni.
Annað var viðtal við Bubba Mort-
hens þar sem hann segir eitthvað
i þá veru að honum finnist allt i
lagi að fá sér i hasspipu eftir kon-
sert. Hitt atriðið er viðtal við
Bjarna söngvara i Sjálfsfróun þar
sem hann ræðir ýmis þau vanda-
mál sem fylgja sniffinu.
—- Þetta er strangasta bann
sem sett hefur verið á islenska
kvikmynd ef Morðsaga er frátal-
in, sagði Friðrik. — Það er nokk-
uð undarlegt i ljósi þess að hér er
um heimildarmynd að ræða þar
sem ekki er verið að sviðsetja
neitt, eins og raunin var t.d. i
Útlaganum sem bannaður var
innan 12 vegna blóðsúthellinga
sem þar sáust.
— En það undarlegasta við
þetta bann er þó, að ef ég hefði
birt þessi viðtöl á prenti hefði
enginn sagt neitt. Þarna er þvi
verið að mismuna einum fjöl-
miðli. Þetta er eins og leifar af
pólitisku eftirliti, þvi ritskoðun á
töluðu máli útilokar alla umfjöll-
un um veruleikann á kvikmynd,
sagöi Friörik að lokum.
Hulda Valtýsdóttir blaðamaður
er ein þeirra þriggja sem skipa
Kvikmyndaeftirlitið. Hún sagði
að það sem hefði ráðið úrslitum
um hennar afstöðu, hefðu verið
viðbrögð áhorfenda sem hlógu að
viðtalinu við Bjarna. Fyndist
hennivarhugavert að leyfa 12ára
börnum aðhlýða á viðtalið og sjá
svo þá fullorðnu hlæja að öllu
saman. Fannst henni málið al-
varlegra en svo að hægt væri að
hafa það i flimtingum og sist i ná-
vist ungra barna.
Einn angi af þessu máli teygir
sig inn i sjónvarpið. Bryndis
Schram hafði áhuga á að kynna
myndina i Stundinni okkar og eft-
ir að hafa séð hana leist henni
best á viðtalið við Bjarna. Vildi
hún annaðhvort birta viðtalið eða
fá hann i sjónvarpssal.
— Þetta virðist hafa spurst út
þvi ég vissi ekki fyrr en allar
simalinur voru orðnar rauðgló-
andi, blöðin spurðust fyrir og
barnaverndarnefnd vildi vita
hvað ég hygðist fyrir. Ég hef lika
orðið vör við andstöðu við þetta
hér innan stofnunarinnar. Ég er
ekki búin að taka endanlega
ákvörðun, ég ætla að sjá myndina
aftur og ræða svo við mina yf-
irmenn. En ef ég verð stoppuð er
það i fyrsta sinn sem það gerist,
sagði Bryndis.
Hún bætti þvi við að hún heföi
ekki séð neitt athugavert við
myndina og sagðist ekki skilja af
hverju hún væri bönnuð. — Börn
og unglingar eru orðin svo sjóuð i
þessum efnum, enda hafa þau
svonalagað fyrir augunum alls
staðar, i sjónvarpi, blöðum, og
viðar,sagði Bryndis aðlokum.-ÞH
Sóley man sinn
fífil fegri
Tina Hagedorn Olsen i Sóley
Sóley. tslensk kvikmynd, ár-
gerð 1982. Framleiðandi: Kvik-
myndaféiagið Sóley. Handrit:
Róska, Manrico Pavolettoni,
Einar ólafsson. Kvikmyndun:
Charles Rose og Mario Gianni.
Leikendur: RUnar Guðbrands-
son, Tine Hagedorn Olsen, Jón
Frá Pálmholti o.fl. Leikstjórar:
Róska og Manrico.
Ójá og jamm og humm og
hóst. Þabbla þa. Mörg er raunin
búmannsins og sú erfiðasta lik-
lega aö leita að hrossumuppium
holt og heiðar, þar sem álfarnir
búa.
Sóley sækir efnivið sinn i þjóð-
sögurnar og þjóðtrúna. Hún
segir frá þvi er ungur bónda-
sonur fer að leita hrossa sinna
og kemst i kynni við álfamey
eina fagra. Allt i lagi meö það,
en hvaö kemur það djáknanum
á Myrká við?
1 Sóley sjáum við sveitir
landsins, hraun, goshveri, sauð-
kindina, islensku glimuna, is-
lenska hestinn, kvöldvöku upp á
gamla mátann, svallveislu
blómabarna gærdagsins i álfa-
gervi með nútimagitar og
margt fleira. Eins og einhver
stakk upp á: Hvar er Ferða-
málaráð?
Sem kvikmynd er Sóley ekki
upp á marga fiska, og er nánast
allt að. Tæknivinna er með af-
brigöum léleg meirihluta
myndarinnar og hljóðið það
versta, sem heyrst hefur eða
heyrst hefur ekki. Kvikmynda-
takan ófrumleg og slöpp og hið
eina sem bjargar henni er
landslagið. Handritið er sömu-
leiðis lélegt og samtölin stund-
um alveg fáránleg i tilraunum
sinum til að vera ljóðræn. Hug-
myndin á bak við handritið er
kannskigóð.en það er bara ekki
nóg. Það verður að kunna að
vinna úr henni. Svo er það
leikurinn. Hann er sá alversti,
sem hefursést. Hjálpast þar allt
að.látbragð og þó einkum fram-
sögn, sem er fyrir neðan allar
hellur.
Nú má segja sem svo: Allir
vita, aö aðstandendur myndar-
innar áttu litið sem ekkert fé til
að gera myndina, en þaö er hins
vegar ekki næg afsökun fyrir lé-
legheitunum. Það vantar alla
skipulega hugsun á bak við
fyrirtækiö.
Ójá og jamm og humm og
hóst.
P.S. Tónlist Gunnars Reynis og
Péturs Pálssonar var hins
vegar góð. GB