Helgarpósturinn - 16.04.1982, Page 20

Eldsmiðurinn fékk
engan styrk
Friðrik Þór fúll út í Kvikmyndasjóð
Við úthlutun úr Kvikmynda-.
sjóði á dögunum voru flestir á þvi
að hlutur kvikmypdafélagsins
Hugrcnnings hefði verið rýrari en
skyldi. Félagið lagði inn þrjár
umsóknir en fékk aðeins 75 þús-
und krónur til myndarinnar Rokk
i Reykjavik.
Friðrik Þór Friðriksson hjá
Hugrenningi sagði f viðtali við HP
að hann væri mest hissa á að ekki
hefði fengist króna úr sjóðnum út
á heimildarmyndina Eldsmiðinn,
sem sýnd var I sjónvarpi ekki alls
fyrir löngu.
— Við sóttum um styrk til að
gera þessa mynd i fyrra og rök-
studdum þá umsókn mjög vel. Við
fengum synjun en lögðum samt i
að gera hana. Svo stóð til aö út-
hluta i desember en af þvi varð
ekki og núna i vor lögðum við
myndina inn fullkláraða. Og
fengum synjun á ný. Það er eins
og sjóðurinn hafi ákveðið að
styrkja ekki þær myndir sem
hann tekur ekki sjálfur ákvörðun
um að skuli gerðar.
— Hvaö áttu við?
— í fyrra fengu tiu heimildar-
myndir stuðning og ég spurðist
fyrir um það hjá einum umsækj-
endanum hvernig staöiö yrði að
myndinni. Hann sagðist hafa sent
inn eina linu, búið. Nú fá sumar
þessara mynda styrk aftur án
þess að nokkur þeirra hafi skilað
sér. A sama tima fær Eldsmiður-
inn engan styrk þótt myndin sé
tilbúin. Mörg svipuð dæmi má
finna i vinnubrögðum sjóðsins.
Hvað varðar Rokk i Reykjavik
þá er hún kölluð heimildarmynd
en þakið á stuðningi við slikar
myndir er sett við 75 þúsund. Hins
vegar er myndin Með allt á
hreinu kölluð leikin mynd og fær
125 þúsund. Samt eru báðar
þessar myndir fyrst og fremst
tónlistarmyndir, og ef eitthvað er
þá verður Með allt á hreinu lik-
lega ódýrari i gerð en Rokk i
Reykjavik.
Og svo er eitt enn. Flestir þeir
sem styrki fá að þessu sinni, aðrir
en við, eru aðeins i kvikmyndum
sem hlutastarfi, þeirra aðalstarf
er við auglýsingagerð. Við höfum
hins vegar unnið að kvikmynda-
gerð i 18 tima á sólarhring siðan
við byrjuðum á Eldsmiðnum og
ekki tekið að okkur neinar
auglýsingar:
Ef við berum þetta saman við
starfslaun til annarra listamanna
þá fylgja þeim kvaðir um að
styrkþegar vinni ekki að öðrum
verkefnum meðan þeir njóta
starfslaunanna,sagði Friðrik Þór
— ÞH
Þar lá hundurinn grafinn. Það
var, að þvi er manni fannst,
alltaf eitthvað sem vantaöi i
fréttatima islenska sjónvarps-
ins, og þeim mun sárari var
þessi missir eftir að maður
haföi verið að horfa á fréttir i
öðrum löndum. Það var sem-
sagt þegar daglegu frétta-
pakkarnir fóru að berast um
Skyggni, og svona til þess að
sanna okkur það áþreifanlega
hvers við höfðum farið á mis,
var argentinski sjóherinn svo
elskulegur að hertaka Falk-
landseyjar, og við fengum
stundvislega klukkan 20 að sjá
Hitt er augljóst, að nú opnast
erlendri deild fréttastofunnar
möguleiki til að vinna stuttan
fréttaskýringaþátt i dagskrár-
lok, sem er einn ákjósanlegasti
timinn til sliks, eða að bæta við
Fréttaspegil. Myndsendingar
hingað eru siðdegis, þannig að i
sumum tilvikum kann að vera
naumasti timi til að vinna úr
sendingunum textaðar fréttir. 1
rauninni er ekki lifsnauðsynlegt
að texta allar slikar myndir.
Meginatriði fréttarinnar geta
hæglega komið fram i kynningu
og afkynningu fréttamyndar-
innar og erlendi þulurinn þá
Fjölmiðlun
eftir Bjarna Sigtryggsson
Argentínska
innrásin og
erlendi
fréttapakkinn
beint frá London viðbrögð og
varnarleysi Breta.
Ef til vill er það nýjabrumið
sem gerir þetta svona athyglis-
vert, en samt er ég á þvi að
samningarnir um daglegar
fréttasendingar hingað um
Skyggni hljóti að teljast einhver
helstu timamót i sögu frétta-
stofu sjónvarpsins, amk. til
þessa dags. Nýjar fréttamynd-
ir, frá atburðum liðandi stund-
ar, munu áreiðanlega auka þátt
erlendra frétta að einhverju
leyti, en það er alls ekki vist að
það verði svo verulega á kostn-
að innlendra. Þær munu eflaust
breyta vali frétta nokkuð, en að
timalengd mun það sennilega
helst verða á kostnað ýmissa
stillimynda, sem brugöið hefur
verið á skjáinn meðan fréttir
hafa verið „lesnar” i útvarps-
fréttastil. Enn er vitaskuld of
snemmt að spá um hvort þessi
nýi möguleiki hafi þau áhrif að
erlendar fréttamyndir kunni að
verða fyrir valinu fyrir það eitt
aö þær eru splunkunýjar, og enn
er of snemmt að dæma eða meta
árangurinn eftir aðeins eina
viku eða svo.
fengið að tala óhindraður, enda
eiga flestir Islendingar sæmi-
lega auðvelt með að skilja vel
mælta ensku; aðrir hafa gott af
þvi að æfa sig.
En er þetta peninganna virði?
Þær tölur sem upp eru gefnar
um kostnað við beinar frétta-
sendingar virðast i fljótu bragði
svimandi háar. Og það liggur
heldur ekki fyrir niðurstaöa um
raunverulegan áhuga manna á
slikri þjónustu. Ef til vill nægir
okkur að fá fréttirnar i einum
annál i árslok? Nei, gaman-
laust, þá eru varla nokkur áhöld
um þaö, að þessu fé er vel varið.
Og ef haldiö er áfram: Ef is-
lenska sjónvarpið fengi það fé
til ráðstöfunar, sem variö er til
videófjárfestingar, þá væri dag-
skráin eflaust betri og meiri en
svo að nokkur maður myndi
leiða hugann að öðrum valkosti.
En aðhald er öllum hollt, og
vonandi verður videó-ómenn-
ingin til þess að sjónvarp (og út-
varp) kynnist öllum sinum
vitjunartimum, eins og
samningurinn um erlendu
fréttapakkana virðist gefa til-
efni til að ætla.
Helga og Þorsteinn I hlutverkum sinum i Sesselju.
Leikrit Agnars Þórðarsonar,
;,Sesselja”, hefði sómt sér
ágætlega sem smásaga ellegar
útvarpsleikrit. Sagan um mann-
inn sem missir frá sér konuna
og fer þá fyrst að kynnast henni,
er vissulega verðugt athugunar-
efni og svo sem ekkert út á hug-
mynd ellegar meðferð Agnars
Þórðarsonar að setja.
Það er svo þegar kvikmynd-
arar koma, að yfirbyggingin
myndast og litil saga, sem
fremur hefði átt að skera niður,
fullvinna, verður aö tilgerðar-
legu klúðri sem erfitt er að ná
nokkru sambandi við.
Listmálarinn er greinilega á
skökkum stað i lifinu. Hvað er
hann að hrófla upp tilgerðar-
legum húsbjána á bjargbrún i
úthverfi Grindavikur, þegar
ljóst er, að hann kann best við
sig i Paris? Það er bæöi ódýrara
og skemmtilegra að filósófera
ofani koniaksglösin i heims-
borgum en úti á útkjálka, þar
sem frumbyggjarnir eru lika
svo leiðinlegir.
Maöurinn sem leitar að kon-
unni og finnur hana þegar hún
er farin frá honum. Um þetta
hefði „Sesselja” átt að fjalla.
Um þetta tema átti hún að
snúast. En það var vandlega
hulið á bak við undarleg sprett-
hlaup málarans i fjörusand-
inum og gól út i storminn, hlaup
niður hinn stórmerka stiga og
menningarlegt át inni i kofa
málarans.
Og svo fannst málaranum svo
erfitt að lifa. Þarna var hann
kominn frá Paris, farinn að búa
i þessu flotta húsi og þorpsbú-
arnir lágu á gluggunum ellegar
sneru sér við þegar hann fór i
kaupfélagiö að kaupa kex. Og
svo bættist ofan á að konan rauk
frá honum. Tók vist bara rútuna
suður og lét hann halda að hún
heföi hlaupið i sjóinn. Og svo
birtist hún aftur og þegar hann
loksins fattaði að hún var að
leika á hann og að hún var ekki
systir sin heldur i raun og veru
konan hans, hvarf hún aftur.
Hvernig er hægt að lifa við
svona aðstæður?
Þaö er ekki hægt. Maður deyr.
Og málari þeirra Páls Stein-
grimssonar sem skrifaöi hand-
ritið og Helga Skúlasonar sem
stýrði Helgu Bachmann og Þor-
steini Gunnarssyni var dauður á
fyrstu minútu myndarinnar.
Eins og i ýmsum islenskum
kvikmyndum, nýlegum, lék
landslagið stórt hlutverk. Mér
kemur i hug „Útlaginn”, sem
rómaður var fyrir myndir.
Persónulega hef ég engan
áhuga á landslagi, en hef þeim
mun meiri áhuga á kvikmyndun
sem tæki til að túlka spennandi
sögu eöa hugmynd. Það gildir
um „Sesselju”, eins og fleiri
byrjunarverk íslensk, að hin að-
skiljanlegu tæki kvikmynd-
arinnar, þ.e. myndmál, handrit,
leikur og sviðsmynd, hangir illa
saman. Hvert þessara atriða
Um hvað fyrir hvern?
fyrir sig, hleypur til og verður
sjálfstæður einstaklingur sem
vill ekkert með hina hafa. Það
þarf að samhæfa vinnuna, og
það er löngu timabært, aö menn
geri sér grein fyrir að gerð
handrits á öllum stigum vinn-
unnar skiptir máli.
Gamaii dómur
um verðlaunaða bók
Þessi umsögn Gunnlaugs Ast-
geirssonar um nýjustu bók
Andrésar Indriðasonar varð
viðskila við barnabókaumfjöll-
un Gunnlaugs i jólabókaflóðinu.
Þessi bók hefur nú hlotið verð-
laun Fræðsluráðs Reykjavikur
og þvi tilvalið tækifæri að dusta
rykið af umsögninni i prent-
smiðjunni og sjá hvað Gunn-
laugur hafði um bókina að segja
áður en hún hafði hlotið opin-
beran gæðastimpil borgaryfir-
valda. — Ritstj.
íslensk
barnabókasyrpa
Andrés Indriðason:
Polli er ekkert blávatn
(203 bls.)
Mál og menning 1981
Polli er tiu ára. Pabbi hans er
leigubflstjóri og mamman er
hárgreiðslukona. Þau búa i
blokk f Háaleitishverfinu i
Reykjavik. En pabbinn gerir
fleira en að keyra leigubilinn,
hann selur sprútt fyrir Geira
Pé, sem er vélstjóri á milli-
landaskipi. Hefur hann hagnast
vel á þessari sölu og má segja
að hún sé undirstaðan undir
fjárhagsstöðu heimilisins. Engu
aö siður er þetta mkið mis-
kliðarefni foreldranna. Pabbinn
er fremur veikgeðja persónu-
leiki og áhrifagjam og kærir sig
kollóttan þó aö ^Jferðirhans til
aö ná i peninga séu ekki með
öllu heiðarlegar. En mamman
telur hann vera i vondum
félagsskap, þvf pabbinn er lika
veikur fyrir bíennivfni og Geiri
Pé dregur hann alltaf á fylliri.
Mamman er hinsvegar sterk-
ari persónuleiki sem fer sinu
fram ef því er að skipta. Eitt
skiptið þegar Geiri birtist rekur
hún hann út og hótar að fara að
heiman ef pabbinn sliti ekki
sambandinu við Geira. Pabbinn
heldur að þetta sé bara í nös-
unum á henni og lætur sig það
litlu skipta. En mamman fer
með litlu dótturina og eru beir
feðgar þá einir eftir i kotinu.
Skömmu siðar fer mamman til
Spánarað heimsækja kunningja
sina þar svo útlitið er ekki gott
Polla iíður að vonum ekki vel
þegar þetta gengur yfir og
reyndar hefur samband foreldr-
anna verið fremur slæmt lengi
og hefurþað tekið mjög á hann.
Sagan er sögð út frá sjónarhóli
Polla. Við vitum hvað hann er
að hugsa en ekki aðrar per-
sónur. Hann er þvi vitundar-
miðja sögunnar. Honum liður
illa og finnst að hann sé af-
skiptur. Við kynnumst vei hugs-
unum hans og hugmyndaheimi
við þessar aðstæður og er þar
margt vel gert frá höfundarins
hendi þó stundum verði Polli i
fullorðinslegra lagi.
Vandamálið sem þarna er sett
upp er fullkomlega raunveru-
legt. Skilnaður foreldra verður
sifellt algengara fyrirbæri og þá
verða börnin oft illa útundan.
Mér sýnist höfundur þarna lýsa
vel liðan og aðstæðum drengs-
ins. Pabbinn sem kemur mun
meira við sögu en mamman, er
nokkuð skýr manngerö, þó
hvorki sé hann uppbyggjandi né
til fyrirmyndar. Hann er alger
geðlurða sem hefur ekki frum-
kvæði til neins og stendur við
fátt sem hann lofar. Manni
liggur við að segja að hann sé
hreinn drullusokkur. Mamman
sem ekki er eins skýr persóna
virðist vera harla eigingjöm og
kæra sig litið um Polla, til
dæmis geturvarla heitiöaö hún
skrifi Polla meðan hún er i út-
löndum. Mynd foreldranna er
þvi dökk baeði af þeim sem per-
sónum og ástandinu sem ríkir.
Svipar þeim þannig til foreldr-
anna iLyklabörnum.Hinsvegar
er bjartara yfir endalokunum
hér en í Lyklabörnum, þó að
ekki verði neinn „happy end”
þá virðist samt vera að rofa til i
lokin.
Bókin er að mörgu leyti góð.
Dæmið sem sett er upp, per-
sónulýsingar, aðstæður og um-
hverfi er aUt vel gert. Samtol
sem eru mörg, eru lipur og eðli-
leg. En bókin er samt einhvern-
veginn dauf, það er varla að
manni stökkvi bros meðan
maður les.
Ég held að þetta liggi i tvennu
og eru það sömu gallar og á
Lyklabörnum: Húmorsleysi og
skortur á stílsnilld. Bækur sem
fjalla um dapurlegt efni þurfa
til mótvægis að vera verulega
vel skrifaðar, búa yfir stíllegu
seiðmagni sem upphefur dapur-
leikann. Og þær þurfa einnig að
búa yfir einhverskonar húmor
sem kryddar og lifgar upp til-
veruna. En þvi miöur er hvor-
ugu þessu til aö dreifa i bókum
Andrésar Indriðasonar.
Bókmenntir
• eftir Gunnlaug Astgeirsson