Helgarpósturinn - 16.04.1982, Side 27

27
haltjarpnatl irinn Föstudagur 16. apríl 1982
Á morgun eru réttar fimm vikur þangað
til kjörklefar verða opnaðir og fólk getur
valið sér fulltrúa til að stjórna bæ og borg
næstu fjögur árin. Fremur dauft hefur
verið yfir kosningabaráttunni til þessa en
nú að afloknu ketáti og kökusukki páska-
helgarinnar má búast við að hún riði eins og
holskefla yfir þjóðina.
Yfirbragð kosningabaráttunnar verður
vitaskuld æði misjafnt eftir byggðarlögum.
Staðhættirerumeðýmsumótiog setja mun
meira mark á baráttuna en þegar kosið er
til alþingis. Það er ekki bitist um sömu
hlutina á Seyðisfirði og SUðavik. Og hætt er
við að aðferðir frambjdðenda við að ná til
kjósenda sinna séu öðruvisi á Raufarhöfn
en i Reykjavik.
1 siðustu sveitarstjórnarkosningum hafði
það mikil áhrif að þær fóru fram aðeins
mánuði á undan alþingiskosningum. Mátti
viða sjá þess merki aö kjósendur létu
stjórnast af landsmálapólitikinni þegar
þeir kusu sér bæjarfulltrúa. Það er til
dæmis nokkuð öruggt að landsmálin höfðu
mikil áhrif á úrslitin i Reykjavík. Rikis-
stjórn Framsóknar og Sjálfstæðisflokks
Handtökin þétt og hlý
sem féll mánuði siðar átti sér fremur fáa
formælendur og birtist það i mikilli fylgis-
aukningu Alþýðuflokks og Alþýðubanda-
lags — i borgarstjórn Reykjavikur. Enda
féll meirihluti Sjálfstæðisflokks eftir
hálfrar aldar óslitin valdaferil.
Ekki er þess að vænta nú að landsmálin
verði i brennidepli i borgarstjórnarkosn-
ingunum. Nú er ekki bitist um það i kosn-
ingabaráttunni hvort samningarnir eigi að
vera i gildi eða ekki.
Þótt forystumenn þeirra fimm framboðs-
lista sem fram koma i Reykjavik greini á
um margt, voru þeir sammála um eitt
þegar Helgarpósturinn ræddi við þá i vik-
unni. Það verður slegist um það fyrst og
fremst hvort núverandi meirihluti hafi
staðið sig vel eða illa á þvi kjörtimabili sem
er að ljúka. I beinu framhaldi af þvi kemur
spurningin um það hvort vinstra samstarfi
verði haldið áfram eða Sjálfstæðisflokkur-
inn setjist aftur i valdastóla. Sigurður E.
Guðmundsson,efsti maður á lista Alþýðu-
flokksins.oröaði það þannig að tekist yrði á
um það „hvort Sjálfstæðisílokkurinn fái
aftureinræðisvald i stjórn borgarinnar eða
áfram verði haldið þvi fjölflokkalýðræði
sem rikt hefur á yfirstandandi kjörtima-
bili”.
Sigurður bætti þvi við að flokkur hans
myndi beita sér gegn þvi að kosningabar-
áttansneristupp i einvigi Alþýðubandalags
og Sjálfstæðisflokks sem hann taldi margt
benda til aðreynt væri að koma á laggirnar
„með þegjandi samkomulagi beggja
flokka”.
Inn i þessa mynd kemur þó einn þverbiti
sem er Kvennaframboðið. Við þvi bregðast
menn misjafnlega og eru ekki á eitt sáttir
um það hver áhrif þess verða á úrslit kosn-
inganna. Sumir meirihlutamenn, einkum
Alþýðubandalagsmenn, halda þvi fram að
tilkoma Kvennaframboðsins verði til að
dreifa atkvæðunum nægilega mikið til aö
tryggja Sjálfstæðisflokknum sigur. Aðrir
segja að Kvennaíramboðið verði þvert á
móti til þess að koma i veg fyrir að Sjálf-
stæðisflokkurinn nái hreinum meirihluta.
Hjá Kvennaframboðinu þykjast þær
merkja þá tilhneigingu hjá flokkunum að
þeir hugsi sér að þegja þær i hel. Kristján
Benediktsson, oddviti Framsóknar, talaði
lika eflaust fyrir munn margra meirihluta-
manna þegar hann sagði að Kvennafram-
boðið hefði þegar náð tilgangi sinum með
þeirri fjölgun sem orðið hefur á konum i
efstu sætum hinna listanna og bætti þvi við
að ,,nú ættu þær að draga framboðið til
baka”.
En ef að vanda lætur verður tekist á um
alla helstu málaflokka, sem borgarstjórn
hefur á sinni könnu, í hita slagsins. Eins og
Sigurjón Pétursson komst að orði: — Ætli
það verði ekki tekist á um flesta þætti
mannlegs lifs i þeim umræðum sem munu
eiga sér stað út um alla borg.
Þeir Sigurjón og Kristján tóku báðir fram
að þeirra flokkar legðu mikla áherslu á að
Egill Skúli Ingibergsson yrði áfram
borgarstjóri að afloknum kosningum, en
eins og kunnugt er hefur Sjálfstæðis-
flokkurinn útnefnt Davið Oddsson borgar-
stjóraefni flokksins ef hann nær meirihluta.
Fulltrúar meirihlutaflokkanna lögðu allir
mikla áherslu á atvinnumálin þegar þeir
voru spurðir hvað flokkar þeirra myndu
setja á oddinn i kosningabaráttunni. Fjölg-
un atvinnutækifæra og endurnýjun atvinnu-
lifsins er þeim ofarlega i huga.
Sigurjón Pétursson sagði að flokkur
Að rúmri viku liðinni, 25. april, eiga Isra-
elsmenn aö skila Egyptum siðasta hluta
hernumins lands á Sinaiskaga samkvæmt
samningnum sem kenndur er við Camp
David, sveitasetur Bandarikjaforseta. -
Þegar þetta er ritað er alls óvist aö rikis-
stjórn Menachems Begins i Israel standi
viö samninginn. Þess vegna hefur Reagan
Bandarikjaforseti sent á vettvang Walter J.
Stoessel, staðgengil Haig utanrikisráö-
herra. Sá var áður búinn að binda sig við
annað vandasamt og afdrifarikt verkefni i
landnemum, eins og honum ber að gera
samkvæmt Camp Davidsamningnum.
Það var einmitt fylgismaöur Meir
Kahane og einkahers hans sem gekk ber-
serksgang með hriðskotabyssu á Musteris-
hæðinni i Jerúsalem á páskadag og skaut
sér leið inn i Klettshvelfingarmoskuna,
þannig að tugir manna lágu I valnum áður
en hann var handsamaður. Klettshvelf-
ingarmoskan er þriðji mesti helgistaður
islamstrúarmanna, næst moskunum i
Mekka og Medina, og eins og nærri mátti
Ovíst að Begin standi við
að skila Egyptum Sínaískaga
snerrunni um Falklandseyjar, ella hefði
hann vafalaust verið valinn til feröarinnar.
Ljóst er að Begin og nánustu samstarfs-
menn hans eru að leita að átyllu til að efna
ekki fyrirheitið um algera brottför Israels-
hers af hernumdu, egypsku landi annan
sunnudag. Sharon landvarnaráöherra
hefur kunngert, að hann liti á það sem
samningsrof af Egypta hálfu, aö egypsk
heryfirvöld á þeim hluta Sinaiskaga sem
búið er aö skila hafi ekki komið i veg fyrir
að bedúinar smygluðu handsprengjum til
liðsmanna Frelsissamtaka Palestinuaraba
á Gaza -svæðinu, þar sem þessi vopn hafi
veriö notuð til árása á israelska hermenn.
Sömuleiðis hefur Sharon haldiö aö sér
höndum siðustu vikur við að fjarlægja isra-
elska andspyrnuhópa gegn afhendingu
Sinaiskaga frá landnemaborginni Yamit.
Þar hafa félagar I ofstækissamtökum Meir
Kahane rabbina búið um sig i neðanjarðar-
byrgjum, og segjast muni berjast við her-
sveitir sem Shamir kunni aö senda til að
reka þá brott og rýma Sinai af israelskum
geta mögnuðu vigaferlin þar ólgu meðal
Palestinumanna, sem þó var næg fyrir.
A hernámssvæðinu á vesturbakka
Jórdansár hafa israelskar hersveitir átt i
erjum við Palestinumenn i hálfan mánuð
og valdið verulegu manntjóni. Palestinu-
menn mótmæla afsetningu kjörinna
borgarstjóra sinna. Tilefnið til að israelska
hernámsstjórnin vék borgarstjórunum frá
störfum var að þeir neituðu að taka við
fyrirmælum frá borgaralegum, israelskum
embættismanni, Menachem Milson að
nafni, sem lsraelsstjórn skipaði æðsta full-
trúa sinn á hernámssvæðinu i staö herfor-
ingja, sem þeirri stöðu hafði gegnt áður.
Litu Palestinumenn svo á, að þetta væri
fyrsta skref stjórnar Begins til að innlima
Vesturbakkann i ísrael. Væri það i sam-
ræmi viö fyrri yfirlýsingar hennar um inn-
limun Austur-Jerúsalem og Gólanhæða.
Innlimun þessara svæða i ísrael og sömu-
leiðis loftárásir Israelshers á Beirut, höfuð-
borg Libanons, og kjarnakljúf Iraks-
stjórnar við Bagdad eru þesskonar að-
hans myndi setja á oddinn atvinnumál,
ihúsnæðismál, félagsmál, „eða alla þá
málaflokka sem stuðla að auknum jöfnuði
meðal ibúa borgarinnar”, eins og hann
komst að orði. Þar kæmi einnig við sögu að
verja punktakerfið sem núverandi meiri-
hluti kom á við lóðaúthlutanir. — Sjálf-
stæðisflokkurinn vill aftur koma á gamla
úthlutunarkerfinu i stað þess nýja sem
tryggir að allir eru jafnir, sagði hann.
Kristján Benediktsson nefndi auk at-
vinnumálanna samningsgerð við rikis-
valdið um að það taki aukinn þátt i rekstri
og uppbyggingu Borgarspitalans, breyt-
ingar á stjórnkerfinu þar sem Fram-
sóknarflokkurinn vildi sameina ýmsar
nefndir og ráð og nýta heimild sem til er
fyrir allsherjar atkvæðagreiðslum um ein-
stök mál ef ibúarnir óska þess. Auk þess vill
flokkurinn lækka fasteignaskatta á ibúðar-
húsnæði.
Sigurður E. Guðmundsson sagði að úr-
bætur i húsnæðismálum væru brýnar „og
það sem ég vil nefna verndun fjölskyldu-
lifsins, en það á undir hö£g að sækja fyrir
ýmsum óheillavænlegum áhrifavöldum,
verðbólgu og dýrtið, mengun umhverfisins,
ofneyslu áfengis, streitu oþh.”
Davið Oddsson sagði þegar Helgar-
pósturinn ræddi við hann, að kosningabar-
áttan væri varla hafin að marki enn og
hann teldi ekki rétt að hefja hana á yfirlýs-
ingum i þessu blaði.
Sólrún Gisladóttir sem skipar 2. sæti á
lista Kvennaframboðs sagöi að þær myndu
leggja nokkuð jafna áherslu á þau atriði
- sem fram eru borin i stefnuskrá samtak-
anna. „Ef eitthvað er þá höfum við lagt
mesta áherslu á valddreifingu, að hverfa-
samtök fái aukin völd og að þau völd verði
fest i reglugerðum. Við teljum að það muni
auðvelda konum og reyndar hinum al-
menna borgara leiðina til þátttöku i stjórn
borgarinnar”.
i,átum þetta nægja um kosningalof-
orðin. En það er ekki nóg að birta fallegar
stefnuskrár, það verður að koma boðskapn-
um á framfæri ef takast á aö sannfæra hátt-
virta kjósendur um að tiltekinn flokkur sé
hinneini rétti. Hvernig hyggjast flokkarnir
ná þvi markmiði að laða til sin sem flesta
kjósendur?
Ekki reyndist okkur auðvelt að fá kosn-
ingastjórana til að gefa tæmandi lýsingar á
fyrirhögun kosningabaráttunnar. — Ertu
galinn, maður, helduröu að ég fari að
ljóstra upp baráttuaðíerðunum núna? var
algengt svar.
Þó tókst okkur að fá þá til að segja svona
undan og ofanaf.
Allir voru þeir sammála um að baráttan
værikomin i fullan gang. Vinnustaðafundir
frambjóðenda eru hafnir „fyrir löngu”
nema hjá Kvennaframboðinu sem hefur þó
i huga að bjóðast til að mæta A vinnustaði
þar sem þess er óskað.
Stórfundir rétt fyrir kosningar hafa löng-
] YFIRSÝN
geröir, að ómögulegt er að lita á þær öðru
vlsi en ögranir við stjórn Egyptalands, aö
minnsta kosti öðrum þræði. Einkum kom
þetta skýrt i ljós, þegar Begin fyrirskipaði
loftárás á arabariki meðan Sadat fyrrum
Egyptalandsforseti var i heimboði hjá
honum. Með slikum aðgerðum átti Begin
drjúgan þátt i að skapa andrúmsloft sem til
þess varð aö samsærismenn skutu Sadat á
hersýningu siðastliöið sumar.
Hosni Mubarak, varaforsetinn sem tók
við völdum i Egyptalandi af Sadat, hefur
greinilega látið sér viti fyrirrennara sins að
varnaöi verða. Hann hefur gætt þess vand-
lega að gefa Begin ekkert færi á að auð-
mýkja sig og litillækka i augum Egypta né
annarra islamska þjóða. I siðasta mánuði
aflýsti Mubarak heimsókn til Israels,
frekar en verða viö kröfu Begins um að
fariö yrði með hann um þann hluta Jerúsa-
lem, sem hvorki Egyptaland né nokkurt
annað riki hefur viðurkennt að sé réttilega
hluti af Israel.
Mubarak hefur tekið þá stefnu, aö biða
átekta þangað til úti er fresturinn sem Isra-
elsstjórn hefur til að uppfylla ákvæði Camp
David-samningsins um að skila öllu
egypsku landi, og forðast allt sem auðveld-
að geti Begin að hlaupast frá þeirri skuld-
bindingu. Egyptar gera tilkall til að Banda-
rikjastjórn, sem gekk i ábyrgð fyrir fram-
kvæmd samningsins, haldi Israelsstjórn
við efnið og sjái um aö gefin fyrirheit séu
efnd. Reagan bandarikjaforseti hefur af
þessum sökum haft sérstaka sendimenn
sina i tsrael vikum saman að hafa hemil á
Israelsstjórn.
Fyrst I stað var aðalerindi Nicholas
Veliotes.aðstoðarutanrikisráðherra
Bandarikjanna, að koma i veg fyrir aö
Israelsstjórn gerði alvöru úr hótun um árás
um verið fastur liður i kosningabaráttunni
og þykir flokkunum gott að geta birt
myndir af troðfullum samkomusölum á
iforsiðum málgagnanna. Ekki vildu kosn-
| ingastjórarnir gefa neitt upp um hvort slikt
yrði uppi á teningnum að þessu sinni, nema
Sjálfstæðisflokkurinn. Alþýðubandalagið
er þegar búið að panta Háskólabió i
vikunni fyrir kosningar. Haukur Ingibergs-
ison kosningastjóri Framsóknar dró gildi
stórfunda hins vegar i efa og sagði að kosn-
! ingabarátta flokksins færi ekki fram undir
I hvolfþökum”. >
Haukur bætti þvi við að Framsóknar-
menn hefðu meiri trú á smærri fundum
„þvi þar heyrum við betur hvernig hjartað
slær hjá kjósendum”, sagöi hann. Hinir
flokkarnir ætla lika að halda litla fundi og
bjóðast frambjóðendur til að mæta til um-
ræðna i heimahúsum ef þess er óskað. Aö
þvi er næst verður komist munu hverfa-
fundir hins vegar ekki vera á dagskrá nema
hjá Sjálfstæðisflokknum og Kvennafram-
boðinu.
Allir hyggja flokkarnir á útgáfu kosn-
! ingablaða og pésa er dreift veröur i hús og
hefur Alþýðubandalagið þegar hafiö leik-
inn. Úlfar Þormóðsson kosningastjóri
flokksins sagðist ekki vilja greina frá þvi
hvernig útgáfu og dreifingu yrði
háttað. —Það kemur i ljós, en við ætlum
ekki að sitja með hendur i skauti, sagði
hann.
Plaköt munu ef að likum lætur setja svip
sinn á bæjarlifið i máimánuöi enda ætla
allir listarnir að leggja fram sinn skerf til
þeirrar útlitsbreytingar. Ekki er þó vist að
allir vilji kalla það borgarprýði.
Allt eru þetta kunnuglegir og hefðbundnir
þættir i kosningabaráttunni. Þegar talið
beindist að nýjungum urðu kosningastjór-
arnir eins og véfrétt i framan. — Það vil ég
ekki vera að tiunda, þaö kemur allt i ljós,
sagði Höskuldur Dungal hjá Alþýðu-
flokknum og lokaði umræðunni. Söm urðu
viðbrögð kollega hans hjá hinum flokk-
unum.
j Sóirún hjá Kvennaframboðinu sagði að
þær ætluðu sér að reyna að vera skemmti-
legar og vekjandi „þvi brosandi fólk er já-
kvæðara”, eins og hún komst að orði.
En þótt kosningastjórar setji upp dular-
fullan svip má slá þvi föstu að fá meðöl
verða spöruð i þvi skyni að vekja athygli
kjósenda. Pappirarnir munu streyma inn
um bréfarifurnar, óteljandi ræður verða
fluttar, handtökin þétt og hlý reidd fram á
hverju götuhorni.
Og það verður rifist um vinstri og
hægri, karlveldi og kvennapólitik, hvort
eigi að þétta byggð eða teygja, hvort bylt-
ingarnar eigi að vera grænar bláar,
svartar, rauðar eða guiar og svo fram-
jvegis.
á stöövar Frelsissamtaka Palestinumanna
i Libanon úr lofti og á landi. Vopnahlé Pal-
estinumanna og Israelsmanna i Suður-
Libanon er árangur af bandariskri milli-
göngu,og þvi tengjast þræðirsem liggja til
Sýrlands og Saudi-Arabiu. Vopnahlésrof af
Israels hálfu væri háskalegt allri stööu
Bandarikjanna i löndunum fyrir botni Miö-
jarðarhafs.
Enn meira á þó Bandarikjastjórn undir
þvi að Begin rifi ekki Camp David-samn-
inginn i tætlur. Slikt þýddi hrun stefnu sem
Bandarikjastjórn hefur haldið fram árum
saman með óhemju kostnaði og skapaði ný
og pólitisk og hernaðarleg viðhorf, sem haft
gætu ófyrirsjáanlegar afleiðingar. Þvi er
Stoessel varautanrikisráðherra gerður út
af örkinni til að sýna Begin fram á hvað við
liggur, ef hann hverfur á siöustu stundu og
án nokkurrar frambærilegrar ástæðu frá
þvi að standa við undirstööuatriði Camp
David-samningsins.
Ómögulegt er að segja um hvað ofan á
verður hjá Begin. Stjórn hans stendur tæpt
á þingi og á tilveru sina sumpart undir
þingmönnum sem gætu snúið við henni
baki, ef beitt yröi hervaldi svo manntjón
hlytist af við aö rýma virkin i Yamit, þar
sem andstæðingar afhendingar Sinai hafa
búist um. Shamir landvarnaráðherra gerir
sér von um að verða eftirmaöur Begins i
forustu fyrir Likud-bandalaginu, sem
núverandi rikisstjórn byggist á. Vitað er að
hann er jafnvel enn áfjáðari i innlimun
Vesturbakkans i Israel en forsætisráð-
herrann, og kysi frekar að fórna sáttum við
Egyptaland en þeirri vigstöðu sem tsraels-
her hefur enn á Sinaiskaga.