Helgarpósturinn - 30.04.1982, Blaðsíða 15

15
"»'SB?SSS?
helgarpósturinn Föstudagur 30. apríl 1982
Þaðeræði langtítíma og rúmi á milli síldarævintýrisins á Djúpuvík á
Ströndum,um og upp úr seinni heimsstyrjöld.og Ijósmyndabransans á
AAanhattan í New York árið 1982. Ein er þó sú kona sem hef ur f arið þessa
leið með ótal krókum og viðkomustöðum um mestallan heim. — Samt er
eins og ég haf i aldrei farið að heiman, segir AAaria Guðmundsdóttir, áð-
ur fegurðardrottning íslands og Ijósmyndafyrirsæta, nú eigandi Ijós-
myndastof u á 16. götu austur á AAanhattan eyju.
Hún stendur á fertugu, sjarmerandi kona og hlýleg í fasi. Hún býður
okkur Jens Ijósmyndara velkomna í „hreiðrið sitt" við Sörlaskjól. Þar
býr hún þegar hún er hér i heimsókn og þar f innst henni hún eiga heima.
Hún er reykvísk að ætt og fædd hér í borg, en fluttist ung norður á
Djúpuvik í Arneshreppi á Ströndum.
A ferli sínum sem tiskufyrirsæta var
Maria Gumundsdóttir tiftur gestur á for-
sióum frægra heimsblaöa eins og þessi
sýnishorn bera vitni um.
StJOopy
m
SrRA/yge
CÖURTSHíP
gSTOMS í
is5“'
ffígcav
iSgs-
nts ÆM
henni. Varla hefur hann gert þaö af kyn-
feröisástæöum?
En hafa mormónarnir ekki veriö lögsóttir
fyrir fjölkvæniö?
— Jú, og nú býr aöeins litill hluti þeirra
viö fjölkvæni. Þeir sem þaö gera búa út af
fyrir sig og veröa oft fyrir aökasti frá
hinum. Þeir eru mjög strangir og siöa-
vandir, neyta hvorki tóbaks, kaffis né
áfengis en þetta er glatt fólk og gott. Og
þetta samfélag stingur mjög i stúf viö af-
ganginn af Bandarikjunum.
Að Dyrja upp á nýll
— Nú ertu búin aö snúa myndavélinni viö
og farin aö taka myndir sjálf. Hvaö olli þvi?
— Ég var búin aö fá leiöa á fyrirsætu-
starfinu og fannst ég vera stöönuö. Auk
þess var ég farin aö eldast og þá kom upp
vandamáliö: hvaö átti ég aö gera? Þaö var
ekkert auövelt þvi tiskuheimurinn er frekar
lokuö veröld og þegar maöur kemur út eru
jafnaldrar manns búnir aö koma sér fyrir i
lifinu.
Þá þarf maöur aö byrja upp á nýtt. En
ég fór aö leita fyrir mér og varö umboös-
maöur fyrir 4 ljósmyndara. Mér likaöi þaö
ágætlega nema hvaö mér leiddust peninga-
málin, prúttiö og allt þaö. Ég var aö
hættaþegarég fékk aöstööu til aö æfa mig i
ljósmyndun i einu stúdióinu. Fyrst var ég i
myrkraherberginu, svo fékk ég smáverk-
efni og fljótlega gat ég framfleytt mér á
þessu. Til aö byrja meö var þetta meira
leikur, og ef ég væri aö byrja núna færi ég
sennilega aöra leiö, byrja á aö vinna meö
öörum og kynna mér betur tæknilegu hlið-
ina.
En nú er ég búin að opna eigiö stúdió,
opnaöi i nóvember liölega 300 fermetra
stúdió á fimmtu hæö I húsi við 16. götu
austur á Manhattan. Þar hef ég tvo fasta
starfsmenn en nota aö ööru leyti frilans-
fólk. Ég verö aö halda yfirbyggingunni i
skefjum meöan ég er aö komast yfir upp-
byggingu hússins. Þaö þurfti ýmislegt aö
gera við þaö, t.d. haföi fyrrverandi leigj-
anda og eiganda sinnast eitthvaö meö þeim
afleiöingum aö leigjandinn fjarlægöi allt
rafkerfi hæöarinnar.
— Hvernig myndatökur fæstu viö?
— Eingöngu tiskumyndir, ég hef sáralitiö
fengist viö annað. Ef ég þarf að gera bækl-
inga þar sem ööruvisi myndir eiga að vera
með fæ ég aöra til aö vinna þær. Ljós-
myndastarfiö er flokkað niöur I ótal sér-
greinar fyrir vestan.
Stundvisir Amerikanar
— Eru ekki miklir peningar i þessum
bransa?
— Jú, þetta getur veriö vellaunaö, en
kostnaöurinn er mikill. Maöur setur sjálfur
upp sitt verö. Viö ljósmyndarar höfum meö
okkur samtök þar sem viö ræðum ýmis
vandamál stéttarinnar, svo sem hvernig
viö getum varist tekjumissi þegar veöurfar
hamlar útimyndatöku og annað sem á
okkur brennur. En þarna er bannað aö
ræöa verö og viö auglýsum ekki taxta
heldur er hann samningsatriöi hverju sinni
milli stofunnar og viðskiptavinarins. Þaö
væri túlkaö sem brot gegn lögum um
frjálsa verömyndun ef viö ræddum verð-
lagsmálin i samtökunum. En gæöin veröa
að vera pottþétt.
Ef viöskiptavinurinn vill fá betri myndir
þarf aö taka þær aftur. Þá þarf aö panta
fyrirsætur aftur og þær eru dýrar þannig að
gróðinn er fljótur aö hverfa. Bandarikja-
menn borga best en þeir eru lika geysilega
kröfuharöir hvaö varöar stundvisi, gæöi og
fagleg vinnubrögð. Ég komst aö þessu meö
stundvisina þegar ég var fyrirsæta, þá var
hiklaust dregiö af manni kaup ef maöur
mætti of seint.
— Hvernig finnst þér að búa erlendis?
— Þaö er ágætt en ég verö aö koma heim
annað slagiö, Helst þyrfti þaö aö vera á sex
vikna fresti en timinn og fjárhagurinn
leyfir þaö nú ekki alltaf. Mér finnst ég i
raun aldrei hafa fariö.likaminn hefur veriö
á flakki en sálin hefur alltaf verið hér. Ég
er alltaf úti um óákveöinn tima og þaö kem-
ur að þvi aö ég kem heim. Eins og er vil ég
vera i New York og sjá hvernig þetta
gengur. Ef þaö gengur vel verö ég kannski í
þessu í 10 ár til viðbótar, þá held ég aö ég
verði oröin of gömul fyrir þennan tisku-
heim. Hann byggist á ungu fólki og þar rikir
andi líöandi stundar. Ég teldi mig þvi góöa
ef ég endist i tiu ár, annars vil ég ekki spá
svo langt fram i timann.
Að seljasl á shólabekk...
— Gætiröu hugsaö þér að setjast aö hér
og gerast ljósmyndari?
— Ég gæti hugsaö mér þaö.já, en mér
skilst aö hér þurfi ljósmyndarar aö hafa
próf og það hef ég ekki. Ég hef hugsaö mér
aö taka eitt og eitt námskeiö til aö komast
betur inn i tæknina þvi hún breytist mjög
ört. En að setjast á skólabekk i fjögur ár...
Fyrir vestan er þess ekki krafist af ljós-
myndara aö hann hafi próf. Hann byrjar
sem hjálparkokkur ljósmyndara og fikrar
sig áfram. Og hann getur veriö ljósmyndari
svo lengi sem hann getur veitt fólki þaö sem
þaö biöur um og helst svolitiö meira.
— Hvernig kanntu viö þig i New York?
— Borgin hefur breyst mikið á þeim tima
sem ég hef verið þar, þetta er eins og
heimur út af fyrir sig. Þar sér maður þaö
besta og þaö versta og allt þar á milli. Þar
•búa miklir auökýfingar og svo fólk sem
ekki á lás á huröina sina og jafnvel ekki
einu sinni hurö. En ég vildi ekki eiga börn á
Manhattan og ég vildi ekki veröa gömul
þar. Gamla fólkiö býr viö mikiö óöryggi,
þaö er oft ráöist áþaö, þó manni finnist erf-
itt aö skilja það. Þaö er til fólk sem hefur
enga samvisku.
Síberíuhraðleslin
— Þú hefur feröast mikiö, hefuröu komiö
i allar heimsálfur?
— Nei, ég hef aldrei komib til Astraliu og
heldur ekki til Kina, Japans eöa austur
fyrir tjald. Ég hef lengi átt mér draum sem
ég sé eftir aö hafa ekki komið i fram-
kvæmd. Hann er sá að fara meö Siberiu-
hraölestinni frá Vladivostok til Moskvu,
eyöa 2—3 mánuöum i feröina og taka
myndir. Svo held ég alltaf dagbók og hug-
myndin er sú aö gefa út ferðasögu i dag-
bókarformi með myndum. En það kemur
alltaf eitthvaö upp á og svo þarf aö velja
réttan árstima, á köflum liggur brautin
mjög noröarlega og annars staðar eru
miklar mýflugur á vissum árstima.
— Helduröu dagbækur, má kannski búast
viö aö þær veröi birtar einn góöan veöur-
dag?
— Nei, ég á ekki von á þvi. Ég hef gert
þetta lengi og á oröiö heilt flóö af dag-
bókum. Mér finnst gaman aö dútla við
þetta, ég set myndir i þær og nota liti, eins
og börnin. En ég veit ekkert hvað ég geri
viö þær, kannski læt ég brenna þær þegar
ég fer.
Alll er lerlugum lærl
— Tekur atvinnuljósmyndarinn mikiö af
myndum i fristundum sinum?
— Þaö er helst þegar ég er hérna heima
og þá einkum af landslagi. Þegar ég er á
gangi i bænum sé ég oft skemmtileg mynd-
efni i fólki en ég er of feimin til að stilla mér
upp fyrir framan þaö og fara aö smella af.
Þetta hljómar undarlega þar sem ég hef at-
vinnu af þvi aö taka myndir af fólki, en
svona er þaö nú samt, ég er feimin þó þab
sjáist ekki alltaf á yfirboröinu.
En þaö er margt hægt aö finna i landinu,
Island er mest lifandi land sem ég hef
kynnst. Ég held ekki aö þaö sé vegna þess
aö ég er Isiendingur. Þeir útlendingar sem
ég hef hitt og hafa komið hingaö skiptast i
tvo hópa, annab hvort elska þeir náttúruna
eöa þeim fellur hún ekki. 1 siðarnefnda
hópnum hefur undantekningarlaust veriö
fólk sem skortir innra öryggi. Þaö hefur
ekki þolaö aö standa eitt úti i náttúru sem
er lifandi.
Ég hef sjálf fundið fyrir þessu. Einu sinni
var ég á ferö um Kaldadal þegar sprakk hjá
mér. Ég fór út til aö skipta um dekk og þá
heyrði ég öll þessi hljóö,hvernig gnauöaöi i
dalnum, og ég fann til óöryggis. Ég baröist
á móti og komst yfir þetta. Hins vegar kom
ég dekkinu ekki undir bilinn. Þá var ég svo
heppin aö þaö bar aö hjón, sveitafólk, og
konan var svo rösk aö hún lyfti bilnum
meðan ég skrúfaöi dekkið undir.
En þarna á Kaldadal fann ég aö þaö var
ekki rétt að vera aö pæla i öllum þessum
hljóöum, þvi ég veit um fólk sem hefur
oröiö gifurlega hrætt. Þessi hljðð eiga sinn
þátt i aö skapa þjóötrúna um drauga og
fjörulalla.
— Aö lokum, ertu ánægö með lifiö?
— Já, mér fannst ég ná merkilegum
áfanga þegar ég varö fertug. Likaminn
breytist en sálin heldur sinu striki og ef
maöur heldur rétt á spööunum og heldur
heilsu, er þaö fátt sem maður getur ekki
gert, segir Maria Guömundsdóttir.