Helgarpósturinn - 30.06.1983, Blaðsíða 19

Helgai---------
ÓOsturínn Fimmtudagur 30. júní 1983
19

Það. er eins gott að ákveða sig í tíma ef fólk ætlar
að fara út að borða á laugardegi í henni Reykjavík.
Þrátt fyrir öra tímgun þeirra staða,sem bjóða upp á
mat og vín.virðist þörfin hafa aukist enn meir. I það
minnsta varþað þannig þegar við hófum leit að laus-
um borðum á matsölustöðum bæjarins upp úrhádegi
á laugardaginn var. Eftir að hafa hringt í fjölmarga
staði fengum við fyrir náð og miskunn inni á Hótel
Holti klukkan rúmlega sex. Reyndar var okkur sagt
að við þyrftum að koma okkur út um áttaleytið en við
þá hótun var ekki staðið. Við sátum í rólegheitum til
hálftíu og enginn reyndi að stugga okkur burt.
Hótel Holt er virðulegt og „diskret" hótel á besta stað í
bænum. Ég veit það því ég bjó einu sinni rétt hjá við sömu
götu. En eitt hef ég alltaf átt erfitt með að fyrirgefa eigend-
um þess. Samkvæmt skipulagsreglum þarf hótelið að skaffa
ákveðinn fjölda af bílastæðum og það var gert með því að
kaupa gömul hús í nágrenninu, rífa þau og malbika lóðirn-
ar. Fyrir bragðið er næsta nágrenni ansi „skörðótt“ og ljótt.
En hvað um það. Þegar inn kemur hanga á veggjum mál-
verk eftir helstu meistara þjóðarinnar — Kjarval, Engil-
berts, Gunnlaugur Schecing, Jón Stefánsson og fleiri eiga
verk upp um alla veggi. Auðséð að eigandinn, Þorvaldur
kenndur við Síld og fisk, er fagurkeri og kann að ráðstafa
sínu fé. Okkur var vísað til sætis við lítið borð í miðjum sal,
beint undir stóru málverki eftir Jón Stefánsson sem sýndi
hóp af stúlkum að matast úti í guðsgrænni náttúrunni.
Eg er ekki kunnugur innviðum Hótels Holts og þetta var
í fyrsta sinn sem ég borðaði þar. Öðru máli gegndi um borð-
naut minn, hún hafði ma. unnið á hótelinu fyrir allmörgum
árum. Gat hún frætt mig um það að hótelið væri allt fullt
af málverkum eftir íslenska málara, þeir elstu og frægustu
væru niðri í lobbíinu og matsalnum en eftir því sem ofar
drægi yngdust málverkin.
Ekki voru margir gestir í matsalnum. Fyrir utan okkur
voru aðeins þrjár konur sem sátu úti við gluggann og töluðu
saman á ensku, tvær þeirra með greinilegum íslenskum
hreim. Eftir því sem á leið fjölgaði gestum en ekki voru þeir
samt ýkja margir. Skaut það skökku við þær upplýsingar
sem við höfðum fengið um að allt væri upppantað um kvöld
ið.
Nú jæja, ætli það sé ekki best að snúa sér að matnum.
Ungur og myndarlegur þjónn, sem við fréttum að héti Jak-
ob, færði okkur matseðilinn og við fórum að stúdera. Á for-
réttaseðlinum bar langmest á réttum úr ríki sjávarins.
Rækjukokteill og graflax eru fastir liðir á forréttaseðli
flestra matsölustaða en okkur langaði í eitthvað nýtt og ó-
þekkt. Á endanum kom ég mér niður á Sjávarsalat en borð-
nauturinn valdi sér Djúpsteiktar rækjur Orly. Á meðan við
biðum sötruðum við hungurvakann Dubonnet.
Forréttirnir reyndust báðir hið mesta Iostæti. Sjávarsalat-
ið samanstóð af rækjum, kræklingum, hörpudiski og fleiri
smádýrum sjávarins í alveg dýrlegu marinaði. Og yfir borð-
ið bárust mörg hrósyrði um djúpsteiktu rækjurnar sem voru
vafðar inn í beikon. Allt rann þetta ljúflega niður og Jakob
gleymdi ekki að koma og spyrja hverning okkur Iíkaði.
Þá var það aðalrétturinn og var nú úr ýmsu að moða.
Þessa helgi:
Hótel Holt
Mest bar á margvíslegum réttum úr svínakjöti og skyldi
engan undra því ein af undirstöðum fjármálaveldis Tolla í
Síld og fisk er svínabú. Eftir nokkrar bollaleggingar og ráð-
færingar við Jakob sem mælti með Grísalundum Nancy á-
kvað borðnauturinn að fara að ráðum hans. Ég hef hins
vegar alltaf verið veikur fyrir nautinu og valdi mér Nauta-
kjöt steikt i sinnepi Dijon.
Þegar við höfðum fengið matinn uppgötvaðist að við
höfðum steingleymt að panta vín með honum. Jakob var
farinn inn í eldhús en við gómuðum annan ungan þjón sem
færði okkur vínlistann. Ég hef alltaf verið mesti rati I því að
velja rauðvín og oftast tekið þann kost að panta það ódýr-
asta. Hef það reyndar eftir ágætum vinum mínum, for-
frömuðum í Frans, að þetta sé allt sama sullið. Ég var því
guðsfeginn þegar borðnauturinn tók af skarið og pantaði -
Chateauneuf de Pape, næstdýrasta rauðvínið á seðlinum.
Ég varð að viðurkenna það að vinum mínum hafði skjátl-
ast, vínið var hörkugott, vel kryddað og bragðstei kt en milt.
Sama var raunar að segja um matinn, þetta var veisla fyr-
ir bragðlaukana. Ég hafði pantað kjötið meðalsteikt og það
mátti heldur ekki vera hrárra fyrir minn smekk, alveg mátu-
legt. Borðnauturinn var líka hin ánægðasta, einkum var
það sósan sem fékk hrós. Á meðan við vorum að borða kom
Jakob öðru hvoru, spurði hvernig okkur líkaði og heliti
rauðvíni í glösin um leið og á þau kom borð.
Og vitaskuld varð að ljúka þessari velheppnuðu máltíð
með kaffi og koníaki. Það er punkturinn yfir i-ið, alveg ó-
missandi.
Hvað þetta kostaði? Ja, ekki var það beinlínis gefið. For-
réttirnir voru flestir í kringum 200 krónur og aðalréttirnir
á bilinu 400-600 krónur. Rauðvínið var í dýrari kantinum
eins og áður sagði, kostaði 436 krónur. Allt í allt kostaði
þessi málsverður fyrir tvo 2.254 krónur.
Nú skiljiði ef til vill af hverju ég fer sjaldan út að borða.
Blaðamannslaunin leyfa ekki slíkan munað oft á ári. En
stöku sinnum er hægt að leyfa sér það og aldrei hef ég séð
efti því. Þarna situr maður í góðum félagsskap og notalegu
umhverfi, gælir við bragðlaukana við undirleik ljúfrar tón-
listar. Að málsverði Ioknum rúllar maður út í sumarnóttina
sætkenndur og strýkur kviðinn. Og er alveg sama þótt hann
rigni... Gerill
Sama þótt hann rigni
Tveir heiðursmenn og matargestir á Hótel Holti lyfta glösum fyrir velheppnaðri máltíð.
Japanskir siðir
Það er siður í Japan í viðræðum
manna á milli að brosa á sinn hátt.
Þegar þeir tala við Evrópubúa, vill
þetta bros gjarnan valda misskiln-
ingi; þannig að Evrópubúinn tekur
brosið fyrir hæðandi glott og veld-
ur honum óþægindum gagnvart
hinum japanska viðmælanda. Sem
dæmi um þetta vil ég segja frá at-
viki er henti mig 1980 er ég var
staddur á Alþjóðaþingi Esperantista
i Stokkhólmi, Eg var að tala við
belgískan kennara, þegar hann
reiddist snögglega og spurði mig
umsvifalaust hvort ég hæddist að
honum.
Þarna var riæmigerður misskiln-
ingur á ferð, bros Japana í þessum
kringumstæðum á aðeins að tákna
góðvilja og hefir ekki aðra þýðingu,
en það vita Evrópubúar ekki.
Énn vil ég nefna dæmi frá jap-
önskum siðvenjum, sem Evrópubú-
ar skilja ekki, ég á hér við þann
mun, sem fram kemur hjá Japön-
um annars vegar og Evrópubúum
hins vegar þegar þeir kynna fjöl-
skyldur sínar fyrir gestum. Evrópu-
búinn segir á þessa leið: Þetta er
konan mín, hún býr til góðan mat,
hún er flínk að sauma o.fl. þ.h. sem
sagt, Evrópubúinn lætur koma
fram að hann dái konu sína. Aftur
á móti kynnir Japaninn sína fjöl-
skyldu á þessa leið: Þetta er konan
mín hún stígur lítt í vit og hefur litla
reglu á hlutunum. Matur konunnar
smakkast illa. Nú, og þetta er sonur
minn, hann er í skóla en gengur lít-
ið, enda illa gefinn. Og sjálfan sig
kynnir húsbóndinn oft á þessa
lund: Ég er óskýr og lítilsmegnugur.
í þessu tilfelli gera Japanir lítið
úr sér og fjölskyldu sinni og nefna:
„Kenjo“, sem merkir virðingu og
lotningu fyrir gestunum.
Evrópubúar þurfa að læra að
þekkja að þessi siður Japana þ.e.
„Kenjo“ er hæverska. Að þekkja
þetta leysir ókunnuga frá vand-
ræðakennd í fyrstu viðkynningu og
að þessi framkoma Japana bendir í
alvöru,ekki til þess að hann sé lítils
megnugur.
Þegar Evrópubúar taka á móti
gestum er það gjarnan siður að hús-
bóndinn deilir ekki einn geði við þá,
heldur tekur eiginkona og fullan
þátt í samræðum o.ö.þ.h.
í Japan er þessu öðruvísi farið,
þar talar húsmóðirin ekki við gesti,
heldur hverfur til eldhúss og undir-
býr góðgerðir.
Þess vegna er hætta á að evrópsk-
ur gestur taki þetta sem svo, að hús-
móðirin sé á móti komu hans, en
það er misskilningur, í Japan verð-
ur húsmóðirin að láta gestgjafa-
skyldur í mat og drykk sitja fyrir
öllu.
Hvað snertir gjafir er einnig
nokkur mismunur á háttum Jap-
ana og Evrópubúa, sem þeint síðar-
nefndu kemur nokkuð framandi
fyrir sjónir. T.d. þegar Evrópubúi
fær gjöf frá vini sínum, tekur hann
umbúðirnar þegar af og þakkar
fyrir. En Japani í sömu sporum seg-
ir við vin sinn eitthvað á þessa leið:
Ég get ekki þegið þetta, ég þarfnast
ekki gjafar þinnar. Evrópskum gef-
anda þykja slík svör mjög miður og
jafnvel reiðast. Hér verður enn mis-
skilningur mjög af sömu rót og í
framangreindum dæmum. Með
þessu er Japaninn aðeins á vana-
bundinn hátt að sýna gefandanum
virðingu sína um leið og hann vill
sýna sig óverðugan gjafarinnar, en
að lokum þiggur hann gjöfina ei að
síður.
í Japan er sums staðar siður að
karlar og konur fari „saman" í bað
á stórum baðstöðum s.s. á stórum
hótelum og víðar.
Skiljanlega er fólk þá nakið með-
an þvottur stendur yfir.
Á finni baðstöðum s.s. lúxushót-
ela er meiri þjónusta veitt en ella,
t.d. eru starfsstúlkur látnar baða
menn og á það að vera þeim til þæg-
inda og hægðarauka.
Evrópubúar gætu skilið þessa
venju sem svo að þarna væri kyn-
ferðissamband falboðið, en svo er
ekki. Algeng afstaða meðal Japana
er sú að líkaminn sé af foreldri þeg-
inn og þess vegna sé nektin bæði
heilög og fögur og í baði beri að
hylja hana ekki.
Það skín í gegnum þennaij sið að
Japanir hafi sína heimspeki óg hún
er ólík því sem gerist í Évrópu. Þ.e.
Japanir hylja ekki endilega nekt
sína, en opna ekki að sama skapi
hjarta sitt. í Evrópu segir t.d. elsk-
hugi við stúlkuna sína: „Ég elska
þig“ en í Japan fara menn ekki svo
að og ekki hversu mikil sem ástin
væri. En japanska stúlkan myndi ei
að síður vita um ástina og skilja
bónorðið.
Evrópubúar þekkja því ekki
hjarta Japana af því það er ávallt
falið. Þess vegna treystu aldrei Jap-
ana, jafnvel ekki þó hann sé hlið-
hollur vinur þinn.
Eftir Yoichi Arai, Japan
Bergsteinn Jónsson
þýddi og endursagði úr
ESPERANTO.
Bros Japanans hefur oft og iðulega merkingu sem Evrópubúinn
skilur ekki.