Helgarpósturinn - 22.11.1984, Blaðsíða 15

LISTAPOSTURINN
„Sem yður þóknast"
er fullt af gáska og
rómantík.
Shakespeare á Selfossi
LS frumsýnir „Sem yður þóknast“
á sunnudagskvöld
Einhvern veginn finnst manni
Selfoss bara vera bær til að keyra í
gegnum. í mesta lagi lætur maður
sig sundla yfir iðuköstum Ölfusár á
leiðinni yfir brúna og fær sér ís.
En að fara þangað til að sjá Shake-
speare? Shakespeare á Selfossi?
Kyndugt.
En þó ekki svo mjög, þegar þess
er gætt að á Selfossi starfar eitt
kraftmesta og áræðnasta áhuga-
leikfélag landsins. Leikfélag Selfoss,
auðvitað.
Síðasta afrek LS er enn í fersku
minni. Það æfði „Þið munið hann
Jörund" eftir Jónas Árnason á
ensku og fór með leikinn til írlands
í sumar. Hressilegt tiltæki það.
Og nú setur leikfélagið upp „Sem
yður þóknast" (As you like it) eftir
William Shakespeare, undir stjórn
Arnars Jónssonar.
„Arnar vildi setja upp Shake-
speare og varð ekki haggað, þegar
okkur hafði tekist að negla hann
fastan hjá okkur hælbrotinn á báð-
um í sumar," segir Rúnar Lund, for-
maður LS síðan í vor.
„Ég átti nú varla von á því að hug-
myndinni yrði tekið þegar ég lagði
hana fram ásamt nokkrum öðrum
þegar ég kom austur," segir Arnar.
„En ég fann strax áhuga fyrir verk-
inu hjá fólki og löngun til að glíma
við verkefnið. Það hefur lagt heil-
mikinn metnað í sýninguna."
Arnar segir allt of lítið gert af því
að setja upp Shakespeare hjá
áhugaleikfélögum. „Helst ættu leik-
félög ekki að sýna neitt nema
Shakespeare," segir hann hálfpart-
inn í gamni. „Hann er að vísu stund-
um erfiður en hann er líka svo
skemmtilegur. Sýningarnar eru
mannfrekar, svo margir fá að
spreyta sig, leikmyndir eru einfald-
ar og hann býður upp á svo mikið
frelsi. Og svo fær fólk frábæra þjálf-
un í meðíerð tungumálsins."
„Sem yður þóknast" er gáskafull-
ur gamanleikur með hellingi af
rómatík og öfund. Á einum stað eru
t.d. fjögur ástfangin pör stödd sam-
tímis í sama skóginum. Hertoga-
dóttir verður ástfangin af riddara-
syni sem eltir hana í útlegð, o.s.frv.
Semsagt fjör.
„Þetta leikrit Shakespeares er
frægt fyrir að í því er mestmegnis
talaður eðlilegur prósi, eðlilegt mál.
Og þetta leikrit býður upp á frelsi í
allar áttir."
Arnari finnst skaðlegt að íslenskt
leikhús hafi almennt aldrei lagt út í
alvarlega glímu við meistarann
Shakespeare. „Fordómarnir gagn-
vart honum hafa vaðið uppi alls
staðar en þó einna síst úti á landi.
Við ættum allt annað leikhús á ís-
landi í dag, hefði einhvern tímann
verið mörkuð sú stefna að vera með
þessi klassísku verk á fjölunum mun
oftar en gert hefur verið."
I fljótu bragði man Arnar ekki eft-
ir öðru áhugaleikfélagi en LA, „sem
þá var þó orðið hálfgert atvinnu-
leikhús", sem sett hefur Shake-
speare á svið. I sýningu Leikfélags
Selfoss taka þátt 30 manns, þaraf 18
leikarar sem fara sumir með fleiri
en eitt hlutverk. Ólafur Th. Ólafsson
gerði leikmynd. Og frumsýningin er
í Selfossbíói á sunnudagskvöldið
kemur, klukkan 21. H.T.
Vönduö plata
Kristins
Sigmundssonar
Kristinn Sigmundsson er án efa í
hópi vinsælustu söngvara okkar.
Hann er nú staddur í Washington,
USA, en Örn og Örlygur hafa nýver-
ið gefið út hljómplötu þar sem Krist-
inn syngur einsöng við píanóundir-
leik Jónasar lngimundarsonar.
Mjög hefur verið vandað til þess-
arar útgáfu og má nefna að pressun
fór fram á sérstakan gæðavínyl sem
ekki hefur verið notaður hérlendis
áður og gefur plötunni tærari og
hreinni tón og betri endingu að
sögn.
Alls eru 16 lög á plötunni og þar
á meðal nokkur vinsæl tslensk lög
svo sem Fögur sem forðum eftir
Árna Thorsteinsson, og í fjarlægð
eftir Karl O. Runólfsson við Ijóð
Valdimars H. Hallstað.
Af þekktum erlendum lögum á
plötunni má nefna On the Road to
Mandalay sem samið var af Oley
Speaks og The Foggy, Foggy Dew,
sem er þjóðlag frá Englandi. Tvö lög
eftir F. Paolo Tosti eru á hljómplötu
Kristins og Jónasar, annað þeirra er
La Serenata. Richard Strauss á tvö
lokalög plötunnar.
Kristinn syngur einnig lög eftir ís-
lensk nútímatónskáld. Annað er eft-
ir Gunnar Reyni Sveinsson og nefn-
ist Um hina heittelskuðu, ljóðið eftir
Halldór Laxness, og hitt eru Gam-
ansöngvar, safn nokkurra þjóðvísa
sem Atli Heimir Sveinsson hefur
gætt tónalitunum.
Allir textar eru prentaðir og fylgja
með íslenskar þýðingar sem Þor-
steinn Gylfason annaðist. Hljóðrit-
un var gerð á Logalandi í Reykholts-
dal í Borgarfirði síðastliðið sumar
og sat Halldór Víkingsson við upp-
tökustjórnvölinn. Sérstaklega er til
þess tekið að þar er úrvalspíanó af
Steinway & Sons-gerðinni og not-
færði Jónas sér það að sjálfsögðu.
Umslag hannaði Ingvar Víkingsson.
BARNABOKMENNTIR
Bróöir minn Ljónshjarta
Bróðir minn Ljónshjarta er fyrsta barn-
uglan sem Mál og menning gefur út, en sag-
an kom áður út hjá forlaginu 1976. í nýút-
komnu hefti Tímarits MM er þessi ugluútgáfa
kynnt: Ætlunin er að prenta vandaðar kiljur
á sambærilegu verði við hinar erlendu sem
selst hafa í vaxandi mæli undanfarin ár, og
koma þannig til móts við lesendur með
lækkuðu verði til að mæta harðri samkeppni
við aðra miðla, sjónvarp, myndbönd, hljóm-
plötur o.s.frv. Þetta er góð hugmynd. Kostn-
aður lækkar sem nemur bandi og þeim
íburði, sem heyrir til bókum á jólamarkaði,
án þess að hinn ytri búningur sé til muna
verri; í þessari uglu hefði þó pappír mátt
vera ögn þyngri og ljósari.
Astrid Lindgren er einstakur höfundur og
skiptir engu máli hvar borið er niður í bók-
um hennar. Þær eru líflegar, skemmtilegar,
spennandi og hafa ævinlega eitthvað til mál-
anna að leggja, en boðskapurinn er samof-
inn söguþræðinum og skyggir aldrei á list-
ina. Og ævintýraformið lætur henni einstak-
lega vel.
Bróðir minn Ljónshjarta er löng saga mið-
að við flestar barnabækur, 248 bls. Hún seg-
ir frá tveimur bræðrum, Karli og Jónatan
Ljónshjarta, sem svo eru nefndir, sonum fá-
tækrar, einstæðrar móður. Karl er 10 ára,
rúmliggjandi og dauðvona við upphaf sög-
unnar, en Jónatan er 13 ára, ímynd hreysti
og æskufjörs. Hann huggar bróður sinn með
því, að eftir dauðann fari hann til Nangijala,
þar sem er heimur varðeldanna og ævin-
týranna og allir fallegir, hraustir og hjálp-
samir. Atvikin haga því svo til, að Jónatan
fer til Nangijala á undan Karli: Hann ferst þeg-
ar hann bjargar bróður sínum úr eldsvoða,
stekkur með hann á bakinu út um glugga. í
fyllingu tímans heldur Karl á fund bróður
síns, til Kirsuberjadals í Nangijala. Þar ríkir
sælutónn jarðlífsins, ef svo má segja um
framandi slóðir og vitna í aðra góða bók. Þar
er tímalaus miðöld, fólk hjálpast að og eng-
inn líður skort. En í Nangijala er annar dalur
og þar ríkir kúgun. Þengill hinn illi frá
Karmanjaga ræður ríkjum í Þyrnirósadal og
þegnar hans sæta skefjalausu ofbeldi. Forn-
aldarskrýmslið Katla er ógnvaldur hans og
hermenn eru allsráðandi. En frelsisþráin er
vakandi þótt leiðtoginn sitji í haldi. Þessi ógn
varpar skugga á sældartilveruna í Kirsu-
berjadal, því þar er svikari sem leitast við að
efla ríki Þengils. Söguþráður bókarinnar er
síðan spunninn um baráttu hins góða og illa,
íbúa Kirsuberjadals undir forystu Jónatans
og Soffíu, og Þengilsmanna. Það gengur ým-
islegt á, en hið góða sigrar, svikarinn fær
makleg málagjöld og Þengill og menn hans
þau örlög sem þeir höfðu unnið til. En Jón-
atan fær að kenna á eiturblæstri Kötlu og
það verður hlutskipti Karls að stökkva með
hann á bakinu inn í annað tilverustig, til
Nangilima.
eftir Sölva Sveinsson
Bróðir minn Ljónshjarta er falleg bók.
Sögumaður er Karl Ljónshjarta, og frásögn
hans er einkar hugljúf, blandin ljúfsárum
trega og þó hvergi væmin. Og skírskotun
bókarinnar er af hinu góða, eins og í ævin-
týrinu, þótt efnið sé með þeim hætti sem hér
hefur verið rakið. Hið illa lætur í minni pok-
ann fyrir hinu góða vegna skapstyrks og
æðruleysis persónanna, sem ganga á hólm
við ofureflið. „Annars er maður ekki mann-
eskja heldur bara lítið skítseiði," segir Jón-
atan. Frelsishugsjón verður aldrei kæfð í
blóði.
Það gerist margt í þessari bók og hún er
spennandi án þess að lúta lögmálum afþrey-
ingarsagna. Persónur eru dregnar fáum en
skýrum dráttum, Soffía hugrökk og hrein-
lynd, Húbert tortrygginn og afbrýðisamur
(en góðir menn geta nú verið afbrýðisamir!),
Þengill er persónugervingur hins illa eins og
undirsátar hans, og svikarinn í Kirsuberjadal
á sínar góðu hliðar, þótt hann rati í ógæfu og
súpi af því seyðið. Og öldungurinn Matthías
í Þyrnirósadal er tákn hugprýðinnar.
Þýðing Þorleifs Haukssonar er fjarska vel
gerð. Máifar er hvergi uppskrúfað og orða-
val ekki einfaldað, eins og stundum vill
brenna við í barnabókum. Og það er í sjálfu
sér mikil íþrótt að halda hinum hugljúfa stíl-
blæ söguna á enda. Þýðingin er hóflega ögr-
andi, ef svo má segja, þar eru t.d. nokkur
orð, sem ungir lesendur þurfa að fá skýring-
ar á (slagbekkur o.í!.). Málfar bóka fyrir börn
og unglinga má ekki einfalda um of því hlut-
verk þeirra er m.a. að þroska málfar les-
enda, án þess þó að íþyngja þeim við lestur-
inn.
Svart/hvítar teikningar llon Wiklands eru
bókarprýði. Þær eru í senn trúar textanum
og bæta við. Myndirnar bls. 6-7 og 17 sýna
t.d. Ijóslega hvernig aðbúnaður þeirra
bræðra var hér á Jörð. Og skrýmslið Katla er
afar ófrýnilegt á myndum Wiklands. Sjónar-
horn hans í flestum myndunum er þannig,
að lesandi horfir að ofan yfir sviðið og mynd-
irnar öðlast fyrir vikið meiri dýpt.
Nú er sýnd í sjónvarpi framhaldsmynd eft-
ir þessari sögu. Hún fylgir textanum að
mestu, en ýmis atriði eru þó felld niður; bíó-
mynd er ekki bók þótt handritið sé samið eft-
ir henni. „Sælutónn jarðlífsins" í Kirsuberja-
dal komst ágætlega til skila, og átti tónlistin
sinn þátt í því. Hið illa er persónugert í Þeng-
ilsmönnum og varð afar ógnvekjandi í aug-
um ungra áhorfenda og leist víst mörgum
ekki á blikuna þegar Þengilsmenn riðu um
götur í Þyrnirósadal með Karl Ljónshjarta!
Bróðir minn Ljónshjarta er sígild bók, og
efni hennar á erindi við alla. Börn og ungl-
ingar frá 7 — 8 ára aldri njóta hennar og það
er vissa mín, að fullorðnir megi einnig hafa
gagn og gleði af lestrinum.
HELGARPÓSTURINN 15