Helgarpósturinn - 14.02.1985, Blaðsíða 16

KVIKMYNDIR
Della
Regnboginn: Cannonball Run II.
Leikstjórn: Hal Needham. Handrit: Hal
Needham, Albert Ruddy og Haruey Miller.
Kvikmyndun: Nick McLean. Tónlist: Al
Capps. Adalleikarar: Burt Reynolds, Dom
de Luise, Dean Martin, Sammy Davis jr.,
Shirley McLaine, Telly Savalas, Frank
Sinatra.
I fyrri myndinni um Cannonball-gengið
skemmtu leikararnir sér jafn mikið við að
leika og áhorfendur við áð horfa á þá. Og það
var í góðu lagi. í þessari seinni mynd
skemmta leikararnir sé enn feikna vel í leik
sínum, en áhorfendur ekki.
Cannonball Run fl er della. Það hefur
gleymst að skrifa handritið að henni, sem
hingað til og vonandi eftirleiðis hefur þótt
vera eitt aðalatriðið í undirbúningi kvik-
mynda. Alíka glás af stórstjörnum er raðað
fyrir framan kvikmyndavélina nú og var í
fyrri myndinni og er þar með upptalið það
sem getur talist forvitnilegt við þetta verk.
Cannonball Run II er dæmi um þann leiða
eftir Sigmund Erni Rúnarsson
misskilning peningamanna að sjálfsagt sé að
gera framhaldsmynd ef sú fyrri hefur reynst
vinsæl. Og svo sjálfsagt hefur þeim fundist
það vera í þessu tilviki, að þeir hafa aðeins
lagt upp með einn útgjaldalið, sem er launa-
tengdur stórstjörnunum. Handritsgerð, iss,
og leikstjórn nei takk. . .
ROKK
Hljóðlist
Llloyd Cole & the Commotions —
Rattlesnakes
Það er eftirtektarvert hversu mikið af góð-
um hljómsveitum hefur komið frá Skotlandi
nú á síðustu árum. Það eru hljómsveitir eins
og Simple Minds, Big Country, Bourgie
Bourgie, Associates og Orange Juice en sú
síðastnefnda er nýlega hætt. Það mætti
telja upp fleiri nöfn en eitt það nýjasta sem
hefur bæst í hópinn er Lloyd Cole & the
Commotions.
Eg held ég fari með rétt mál, þegar ég segi
að Lloyd Cole forsprakki hljómsveitar þess-
arar hafi til skamms tíma stundað nám í
enskum bókmenntum við háskólann í
Glasgow. Hann hefur hins vegar lengi átt sér
þann draum að verða poppstjarna og hann
er ekkert að fara leynt með það.
Það er kannski tímanna tákn að nú eru
menn ekkert að reyna að fara leynt með slíka
drauma og vinna að því að láta þá rætast en
það er öfugt við það sem menn gerðu á
dögum nýbylgjunnar þegar enginn vildi
verða frægur, eða að minnsta kosti létu
menn þannig.
Lloyd Cole & the Commotions fóru fyrst
að láta á sér bera seinnihluta árs 1983 en þá
voru meðlimir hljómsveitarinnar sjö talsins.
Þá þegar fóru einnig stóru hljómplötufyrir-
tækin að eltast við að fá þá á samning, en lít-
ið gekk. í byrjun árs í fyrra hættu svo fimm
meðlimir hljomsveitarinnar en aðeins
þremur var bætt í hópinn í þeirra stað. Raun-
ar segir Cole að ekki eigi að vera nema fimm
meðlimir í rokkhljómsveitum, það sé hin
eina og rétta stærð.
í nóvember síðastliðnum sendu Lloyd Cole
& the Commotions frá sér sína fyrstu
breiðskífu og ber hún heitið Rattlesnakes. Að
mínu mati er þar um að ræða einhverja
athyglisverðustu fyrstu plötu hljómsveitar,
sem út kom á síðasta ári.
Tónlist Commotions er einskonar sam-
bland áhrifa frá Lou Reed og þá Velvet
Underground og hjómsveitarinnar Love,
sem sendi frá sér sínar bestu plötur á árun-
um frá 1966 til 1968.
Það sem einkum einkennir hljóðfæraleik
Commotions er klingjandi rafmagnsgítar-
leikur, svo og skemmtilegur kassagítarleikur.
Þá er hljómborðsnotkun smekkleg en ein-
föld og fremur lítt áberandi. Bassæ og
trommuleikur er einfaldur og veitir góðan
grunn í hina þægilegu tónlist hljómsveitar-
innar. Söngur Lloyd Cole virðist í fyrstu
fremur brothættur en hann venst gífurlega
vel.
Heiidaryfirbragð plötunnar er gott en við
fyrstu hlustanir eru það einkum lög eins og
Perfect Skin, Speedboat, Forest Fire og sér-
staklega Charlotte Street, sem maður tekur
eftir, en hin lögin venjast öll mjög vel.
Lloyd Cole & the Commotions fara virki-
lega vel af stað með sinni fyrstu plötu og það
verður reglulega spennandi að fylgjast með
þeim í framtíðinni, því að ef leiðin liggur upp
á við eigum við eftir að heyra frá þeim stór-
góða hluti.
Art ofNoise — Whose Afraid ofArt OfNoise?
Frankie Goes To Hollywood áttu fádæma
vinsældum að fagna í Bretlandi á síðasta ári
og það er ekki síst að þakka góðri yfirumsjón
Lloyd Cole & the
Commotions; Eiga
framtíð fyrir sér.
eftir Gunnlaug Sigfússon
með afurðum þeirra. Eru þar einkum tveir
menn sem eiga hlut að máli, en það eru þeir
Trevor Horn, sem hefur stjórnað þeim í
stúdíói, og Paul Morley, sem hefur séð um
hinar ýmsu auglýsingaaðferðir og hefur
honum þótt takast sérlega vel upp sem áróð-
ursmeistara.
Þeir Horn og Morley hafa komið nærri
fleiri verkefnum en bara FGTH,en fyrirtæki
þeirra ZTT sendi á síðasta ári frá sér margar
athyglisverðar skífur. Art of Noise er eitt af
þeim nöfnum sem komið hafa frá sér plötu
undir merkjum ZTT. Raunar eru Art of
Noise, að því er ég fæ best skilið, hugarfóstur
þeirra Horns og Morleys, en þeir eru ásamt
Gary Langan, Anne Dudley og J.J. Jeczalik
meðlimir Art of Noise.
Grunnur tónlistar þeirra er ákaflega ein-
faldur og sumstaðar lítið annað en gamal-
dags gítarbúgí. En síðan er hlaðið ofan á
þetta ýmsum skemmtilegum hljóðum, þann-
ig að úr verður fremur óvenjuleg tónlist.
Sjálfsagt kann einhverjum að finnast þetta
vera einhver stefnulaus hávaði, en svo er þó
ekki í raun. Þarna er nefnilega um að ræða
tiltöluiega létta popptónlist, ef fólk gefur sér
tíma til að setjast niður og hlusta. Hún er
sumstaðar brotin upp með skemmtilegum
effektum en það er að mínu mati aðeins til
að gera tónlistina skemmtilegri.
Trevor Horn nýtur sín svo sannarlega sem
hin ótrúlegi stúdíómaður á plötu þessari og
gefur hún kannski betri mynd af hæfni hans
en nokkur önnur plata sem hann hefur kom-
ið nærri.
Það er rétt að taka fram að Morley leikur
ekki á nein hljóðfæri á plötu þessari, heldur
er hann höfundur þess skrifaða máls sem er
að finna á plötuumslaginu, og er það tölu-
vert og misgott. Hann hefur líka átt þátt í að
semja lögin.
Þessi plata er fyrir marga hluti athyglis-
verð og vel þess virði að henni sé gaumur
gefinn. Já, virkilega vel þess virði.
BÖKMENNTIR
Frá Konstantínusi til Jústiníanusar
eftir Helga Skúla Kjartansson
Þorsteinn Thorarensen (meö hlidsjón af
ítalskri frumgerd): VERALDARSAGA
FJÖLVA. Saga mannkyns frá steinöld til
geimaldar. VIII bindi (300—600 e.Kr.)
Fyrir áramót kom út nýtt bindi í Veraldar-
sögu Fjölva, hið áttunda af væntanlegum
tuttugu. Koma bindin út öllu strjálla nú en
þau gerðu í fyrstu, og er það skaði, því að
verkið sýnist munu verða mjög eigulegt í
heild ef það úreldist ekki bagalega áður en
útgáfunni lýkur.
Sú hætta er raunar minni fyrir það, að Þor-
steinn les sér til vítt og breitt í kringum efnið
og endursemur það fremur en þýðir. En
prentunin er bundin að mestu við myndir og
umbrot ítölsku útgáfunnar. Þar með eru efn-
ishlutföllin gefin að verulegu leyti, en það
blasir við að Þorsteinn hefur notað hverja
smugu til að lengja textann, jafnvel nokkuð
á útlítsins kostnað.
Þau útlitslýti eru þó hégómi hjá því sem vel
er um útlit og myndskreytingu bókarinnar.
Því þarf raunar ekki að lýsa fyrir þeim sem
kunnugir eru fyrri bindunum. Öll eru þau
mjög myndskreytt og litprentuð og mynda-
valið mjög sveigt að sviði listasögu.
Þetta nýjasta bindi Þorsteins tekur við
mjög í sama mund í sögunni og þeim sleppir,
Fornöld Ásgeir S. Hjartarsonar og Rómaveldi
Durants (sem kom út á íslensku fyrir 20 ár-
um). Það spannar hins vegar sömu aldir og
mannkynssögubindi Sverris Kristjánssonar
(sem líka er komið fast að tvítugu) og mikið
til sama heimshluta. Þorsteinn hefur þó Ind-
land fram yfir, og er þar frá miklum menn-
ingarblóma að segja á tímabilinu, konungs-
ætt Gúpta svokallaðra og endurreisn hindúa-
siðar eftir langvinn áhrif búddadóms.
Þótt Fjölvasagan sé aðeins 160 síður, og
þar á ofan mjög myndskreytt, er hún fjarska
leturdrjúg og vísast fullt eins löng og bók
Sverris. Kjarni beggja er saga Rómaveldis,
stjórnmála þess og styrjalda; en á menning-
arsviðinu dvelur Þorsteinn meira við trú og
myndlist, Sverrir við heimspeki og bók-
menntir. Báðir fjalla mikið um germanskar
þjóðflutningaþjóðir, og hefur Þorsteinn þar
nokkuð af nýju efni fram yfir, einkum um
Engilsaxa. Hann segir líka margt fróðlegt af
Bretlandi hinu forna (sem Rómverjar réðu að
miklu leyti) og af þeim þjóðum, keltneskum
og öðrum, sem byggðu Bretlandseyjar sam-
tímis landvinningum Engilsaxa. Þar kemur
ekki síst við sögu hin írska kristni og undra-
verð útbreiðsla hennar. Býst ég við að sögu-
fróðum íslendingum muni þykja hvað mest
nýnæmi að þessum efnisþáttum bókarinnar,
auk kaflanna um hin fjarlægu lönd, Indland,
Persíu og Arabíu.
Tvo kafla semur Þorsteinn líka sem beint
eru stílaðir upp á ísland. Annan um Herúla
og kenningar Barða Guðmundssonar um þá
sem forfeður Islendinga. Að mati Þorsteins
„hljóta tilgátur hans að teljast gildar" um
uppruna Islendinga meðal aðkomufólks í
Noregi, þótt tengingin við Herúla sé á litlum
rökum reist. Þessi túlkun held ég megi nú
ekki trúgjarnari vera. Hins vegar hef ég gott
eitt að segja um gamansaman smápistil Þor-
steins um hitt íslenska efnið; Rómverska
myntfundi á íslandi.
Það einkennir söguritun Þorsteins öðru
fremur að hann er fjölfróður um efni sitt og
spenntur fyrir því. Þess nýtur auðvitað les-
andinn, hrífst með höfundinum. Hitt er galli,
að áhugi Þorsteins laðar hann til að koma að
meira efni en bókin rúmar með góðu móti.
Ekki bara með því að lengja lesmálið, heldur
því sem verra er, að þjappa saman efni svo að
frásögmn verður á köflum eins og andstutt,
flaumur nýrra efnisatriða of stríður og svig-
rúmið of naumt til að útskýra efni og hugtök
fyrir lesandanum í ró og næði.
Málbeiting Þorsteins er sérstök. Hann er
orðhnyttinn, nýyrðasmiður einkar frjór og
vel lagið að íslenska heiti, t.d. manna og
staða. Allt þetta gerir hann hins vegar langt
um hóf fram, notar bæði betri hugdettur sín-
ar og hinar lakari og gætir lítt reglu né sam-
ræmis. Hér eru þeir fremur til fyrirmyndar,
Sverrir og Jónas (þýðandi Durants) Kristjáns-
synir, einkum gætni þeirra í íslenskun nafna.
Nú nálgast mjög spennandi bindi í Fjölva-
sögunni, um lönd og tímabil sem við þekkj-
um lítið til, og er þá einkum óskandi að út-
gáfan gangi greitt, svo og að Þorsteinn grisji
efni sitt af meiri hörku en hér svo að það
njóti sín betur sem á annað borð er tekið
með.
16 HELGARPOSTURINN