Helgarpósturinn - 12.12.1985, Blaðsíða 30

KVIKMYNDIR
Glórulaus langloka
Regnboginn: Louisiana ★
Frönsk/kanadísk. Árgerð 1984.
Framleiöendur: Denis Heroux og John
Kemney.
Leikstjórn: Philippe de Broca.
Handrit: Etienne Perier, Dominique Fabre
og Charles Israel.
Aðalhlutuerk: Margot Kidder, lan
Charleson, Victor Landoux, Andrea
Ferreol, Lloyd Bochner o.fl.
Handrit Lousiana mun vera samsoðningur
upp úr tveimur af bókum Morice Denuziere,
nefnilega Lousiane og Fausse Riviere. Nú
mætti ætla að úr slíku efni mætti hnoða sam-
an dágóðu handriti í kvikmynd með efnis-
mikla og magnþrungna atburðarás, þar sem
öllum smáatriðum og aukapersónum væri
kastað fyrir róða, þannig að einvörðungu
hinn innsti kjarni verksins stæði eftir, til ráð-
stöfunar fyrir framleiðendur og leikstjóra
kvikmyndarinnar. Raunin hefur orðið allt
önnur. Hér er klippt og skorið þvers og kruss,
eins og í blindni, í eðlilega framvindu og
þróun einstakra efnisatriða þessara tveggja
verka Denuzieres, þannig að bæði persónu-
sköpun, svo og sjálf atburðarásin fara ýmist
fyrir ofan garð eða neðan hjá áhorfendum
myndarinnar.
Kvikmyndin gerist á miðri nítjándu öld og
greinir frá Virginíu Tregan (Margot Kidder),
sem hefur um árabil dvalist í Frakklandi, en
kemur nú, eftir andlát föður síns, heim til
Lousiana, í þeim tilgangi að taka við arfi eftir
hann. Karl faðir hennar var hins vegar svo
skuldum vafinn er hann hrökk uppaf, að
*
Otuktarleg martröd
Regnboginn: Óvœtturinn (Razorback) ★★
Áströlsk, 1984.
Framleiðandi: Hal McElroy.
Leikstjóri: Russel Mulcahy.
Handrit: Everett DeRoche, eftir sögu Peter
Brennan.
Aðalhlutverk: Gregory Harrison, Bill Kerr,
Arkie Whiteley og fl.
Aströlsk kvikmyndaframleiðsla er um
margt forvitnileg á líðandi stundu. Því er
ekki að neita að allmargar hasar- og ofbeldis-
myndir hafa rutt brautina fyrir gæðamyndir
hvað dreifingu og aðsókn varðar, eins og t.d.
Svínarí
Stjörnubíó: A Nightmare on Elm Street
(Martröð í Álmstrœti) ★
Bandarísk. Árgerð 1984.
Framleiðandi: Robert Shaye.
Leikstjórn/handrit: Wes Craven.
Kvikmyndataka: Jaques Haitkin.
Tónlist: Charles Bernstein.
Aðalhlutverk: John Saxon, Ronee Blakeley,
Meather Langenhemp o.fl.
Hrollvekjan hefur á sér margar hliðar og
hefur fyrirbrigðið löngum verið kvikmynda-
gagnrýnendum kært umfjöllunarefni. Kem-
ur þar ýmislegt til: Þessi tegund kvikmynda
gefur t.d. visst frelsi til fullnýtingar og þar af
leiðandi áframhaldandi þróunar myndmáls-
ins og hafa aðrar tegundir kvikmynda notið
þar góðs af í tímanna rás. Þar sem fæstir taka
þessa tegund kvikmynda alvarlega, þá hafa
að auki náð að skapast með henni hefðir,
Mad Max myndirnar. Óvætturinn (Razor-
back) er í hópi hasarmyndanna. Hún segir
frá risavöxnum villigelti sem klýfur hús í
tvennt, dregur menn og dýr út í eyðimörkina
og étur upp til agna. Að mörgu Ieyti svipar
mynd þessari til Ókindarinnar (Jaws); tröll-
aukin skepna sem áhorfandinn fær ekki að
sjá almennilega fyrr en í lokin en leynist alls
staðar og ræðst til atlögu þegar menn eiga
minnst von á röskun á högum sínum. Inn í
þessa sögu fléttast saga umhverfissinna og
sjónvarpsfréttamanns; bandarískrar stúlku
sem heldur til Ástraliu til að gera heimildar-
sem gera ráð fyrir vissri þjóðfélagslegri
gagnrýni, en það er nokkuð sem öðrum teg-
undum kvikmynda hefur ekki liðist á vissum
viðsjárverðari tímum í kvikmyndasögunni.
Þó svo að kvikmyndir Wes Cravens hafi í
flestum tilfellum báða ofangreinda eigin-
leika til að bera, þá fer einkar lítið fyrir þeim
síðarnefnda í Álmstrætismartröð hans. Ef vel
er að gáð, má þó í uppbyggingu handritsins
greina viss óljós spor, sem flokkast gætu und-
ir hreinar siðferðispredikanir af hans hálfu.
Þannig lætur t.d. „morðdraugurinn" aldrei
til skarar skríða fyrr en persónur myndar-
innar hafa beint eða óbeint gert sig sekar um
meiri eða minniháttar brot á siðareglum
bandarískrar millistéttar... hitt er svo annað
mál, að refsingin er í anda Cravens oftast í
býsna ójöfnu hlutfalli við eðli „glæpsins".
Myndin fjallar um hóp unglinga, sem allir
veslings Virginía stendur eftir slypp og
snauð. Hún deyr hinsvegar enganveginn
ráðalaus, heldur leggur út í lífsbaráttuna
staðráðin í að koma undir sig fótunum á nýj-
an leik hvað fjárhaginn varðar. Hún táldreg-
ur því guðföður sinn, óðalsbóndann Adrien
(Lloyd Bochner), giftist honum og eignast
með honum þrjú börn, áður en hann um síð-
ir hrekkur uppaf.
Nú, það skeður svo sem ýmislegt áður en
langlokunni lýkur eftir rúmlega tveggja tíma
baráttu bíógesta við svefninn. Þeir, sem á
annað borð tekst að halda sér vakandi,
verða vitni að voveiflegum dauða allra
barna konuræfilsins, morðum og nauðgun-
um, febrúarbyltingunni í Frakklandi 1848,
þrælastríðinu í Bandaríkjunum, ásamt öllum
þeim raunum, sem Virginía verður að ganga
í gegnum vegna hins vonlausa ástarsam-
bands hennar við Clarence Dandridge (Ian
Charleson), sem er ráðsmaður á búgarði
hennar.
Með hliðsjón af framangreindu er mér það
meiriháttar ráðgáta hversu vel aðstandend-
um myndarinnar tekst að halda áhorfendum
svo gjörsamlega ósnortnum gagnvart því
sem gerist á hvíta tjaldinu. Louisiana er
m.ö.o. hundleiðinleg kvikmynd, langdregin í
meiralagi og eins og áður sagði, í alla staði
svo ruglingsleg hvað varðar dramatíska upp-
byggingu og persónusköpun, að það er á
mörkunum að áhorfendur haldi það út að
sitja undir ósköpunum í fulla tvo tíma sam-
fleytt.
Ó.A.
mynd um kengúrudráp og vinnslu kjötsins í
gæludýrafóður. Óvætturinn klippir hins veg-
ar á frekari rannsóknarblaðamennsku. Unn-
usti hennar heldur til Ástralíu til að fá botn
í hvarf kærustunnar. Hann slæst í hóp með
gömlum villigaltaveiðimanni sem á óvættin-
um grátt að gjalda. Þarna eru líka hálfgeggj-
aðir skúrkar á ferð (dálítið í ætt við geðheilsu
manna í Mad Max), bræður sem reka gælu-
dýrafóðurverksmiðju (aha!) sem neytenda-
eftirlitið hefur greinilega ekki á lista sínum.
Hápunktur myndarinnar er síðan uppgjörið við
kengúrú-bræður og óvættinn mikla sem
spólað hefur gegnum alla myndina og meira
að segja dregið heila hlið úr húsi með til-
heyrandi húsgögnum og sjónvarpi í gangi svo
eftir situr húsráðandi gapandi eins og hann
hefði verið að horfa á Albert í Kastljósi.
Heldur er myndin þunnur þrettándi. Á
móti kemur þó nýstárleg kvikmyndataka,
óvenjuleg klipping og þessi seiðmagnaða
stemmning sem einkennir margar ástralskar
myndir, ekki síst þær sem sýna auðn og eyði-
merkur þessarar magnþrungnu heimsálfu.
—IM
búa við sömu götu í dæmigerðu millistéttar-
úthverfi einhverrar af borgum Bandaríkja
Norður-Ameríku. Eina nóttina dreymir þau
öll sama drauminn: Til þeirra kemur ljótur
karl á skítugri grænni peysu og með snjáðan
hatt. Hann er að auki búinn ógurlegu morð-
tóli, og það sem öllu verra er. .. gerir sig lík-
legan til að nota það til nánari athugunar á
uppbyggingu og skipulagi starfshátta melt-
ingarfæra og annarra innviða líkama við-
komandi persóna.
Nú, það er skemmst frá því að segja að
martröðin ágerist og færist öll í aukana,
þannig að krakkagreyin vita um síðir ekki
lengur mun draums og vöku, og þaðan af síð-
ur hvort þau geti þar með talist lífs eða liðin.
Nancy tekur þó að lokum upp baráttuna við
þetta ófremdarástand og tekst henni um síð-
ir að þróa aðferð, sem mögulega gæti komið
að haldi við að koma ótuktinni endanlega
fyrir kattarnef.
Tæknilega er A Nightmare on Elm Street í
alla staði mjög vel gerð kvikmynd, en á hinn
bóginn er ofbeldið svo gegndariaust og með
eindæmum svo ósmekklega útfært, að
heildaráhrifin af myndinni hljóta að verða
neikvæð. Kvikmyndin virðist gerð í þeim
eina tilgangi að hrella áhorfendur og fer því
siðferðisboðskapur hennar að meira eða
minna leyti forgörðum... ef Craven hafði þá
nokkurn slíkan í huga, þá er hann réðist í
gerð myndarinnar. Hvað sem því líður, þá
leyfi ég mér að fullyrða að kvikmynd, sem á
svo ósvífinn hátt vanvirðir viðteknar hefðir
hrollvekjunnar, eigi lítið sem ekkert erindi til
unnenda þessarar annars ágætu tegundar
kvikmynda.
POPP
A Ijúfum og hrjúfum nótum
Björn Thoroddsen.
Útgefandi: Geimsteinn.
Það tók Björn Thoroddsen álíka iangan
tíma að hljóðrita nýjustu plötu sína og suma
aðra að koma sér að verki í hljóðveri. Þessi
flýtir kemur þó síður en svo niður á gæðum
tónlistarinnar. Það sýnir að kunni menn til
verka og komi vel undirbúnir til upptökunn-
ar þurfa þeir síður en svo að verja mörgum
vikum og jafnvel mánuðum úr lífi sínu til að
snara af einu stykki hljómplötu.
Björn hefur getið sér gott orð hér heima
sem djassgítarleikari síðan hann kom heim
frá námi í gítarfræðum í Bandaríkjunum.
Hann leikur með hljómsveitinni Gömmun-
um, kennir í tónlistarskóla Félags íslenskra
hljómlistarmanna og spilar með öðrum þeg-
ar slíkt býðst. Fyrsta platan hans kom út fyrir
nokkrum árum. Hún hlaut ekki þá athygli
sem hún verðskuldaði enda stóð útgefand-
inn fremur illa að allri kynningu. í fyrra kom
plata út með Birni og hljómsveitinni Gömm-
unum. Hún ku hafa selst þokkalega og var
talsvert spiluð í útvarpi. Nýja platan sem hér
er til umfjöllunar virðist fá góðan hljóm-
grunn hjá útvarpsplötusnúðum og væntan-
lega láta plötukaupendur sitt ekki eftir
liggja. Það er að segja þeir sem hafa gaman
af léttpoppuðum gítardjassi.
Plata Björns er einkar ljúf á að heyra. Lag-
línur eru nettar og þýðar sem og spila-
mennskan öll. Það eru eintómir fyrsta flokks
fagmenn sem leika með Birni á plötunni:
trommuleikararnir Steingrímur Óli Sigurðs-
son og Pétur Grétarsson, Skúli Sverrisson
bassaleikari (á hvaða plötum er hann ekki nú
til dags?), hljómborðsleikarinn Eyþór Gunn-
arsson (hver er nú það?) og Stefán Stefánsson
saxófónleikari. Eitt tíu laga plötunnar syng-.
ur Pálmi Gunnarsson. Hin eru instrumental.
Ef ég á að mæla með aðstæðum til notkun-
ar á nýjustu plötu Bjössa Thor þá eru einna
hentugust síðkvöld með mátulega gnauð-
andi fjögurra til sex vindstiga norðaustan átt
og vægu frosti, góðri hóflega fyndinni bók
og par glösum af hálfþurru hvítvíni. Við slík-
ar aðstæður hefur platan aðeins einn ókost.
Hún er helst til stutt.
Venjulegur maður —
Bjartmar Guðlaugsson
Utgefandi: Nú!
Eg er venjulegur maöur í venjulegum fötum
í dag át ég hœnu.
Eg bora í nefið á mér og bíð eftir grœnu.
Bjartmar Guðlaugsson er miklu fremur
orðheppinn textasmiður en hagyrðingur.
Form er honum skítsama um. Þó er ég viss
um að hann gæti bundið textana sína í ljóð-
stafi ef hann nennti. En rokkaranum kemur
slíkur hégómi ekkert við. Rímið nægir.
Venjulegur maður er hreinræktuð rokk-
plata með gamla hráa laginu. Marga nútíma-
pempíuna hryllir við slíku. Hráabragðið hjá
Bjartmari og hjálparkokkum hans er að
hætti Stones, Bad Company og fleiri slíkra
sveita sem fá adrenalínið til að sprautast sé
tónlist þeirra spiluð á góðum styrk við réttar
aðstæður. Og þær eru aldeilis ekki þær sömu
og þegar til að mynda er hiustað á Björn
Thoroddsen sem fjallað var um hér að fram-
an.
Lög Bjartmars eru sum frekar tilbrigði við
standarda en eiginlegar tónsmíðar. — Hér er
þó ekki verið að væna neinn um lagastuld. —
Bjartmar semur líka bara lög til að koma
eftir Ásgeir Tómasson
textum sínum á framfæri. Þeir skipta aðal-
máli.
Textarnir á Venjulegum manni bregðast
ekki þeim vonum sem maður bindur við
Bjartmar. Hann segir skoðanir sínar hispurs-
laust, samanber Ungfrú ísland, Stúdentshúf-
an og Kveldúlfur. Orðheppnin skín þar úr
hverri línu. Sama er að segja um flesta texta
plötunnar. Fáeinar málvillur er þó að finna í
textunum. Þær hefði mátt leiðrétta með að-
eins meiri gaumgæfni.
Þegar á heildina er litið hefur plata Bjart-
mars einn stóran ókost: Textarnir skila sér
ekki nógu vel. Söngur Bjartmars er oft hálf-
kæfður í þrumandi rokkgítar. Slíkt kemur
ekki að sök þegar textar eru innihaldslaus
hrákasmíð sem engu máli skiptir. Þeim mun
meira áberandi verður gallinn þegar höfund-
ur hefur eitthvað að segja. Þeir sem önnuð-
ust hljóðblöndun hafa greinilega ekki áttað
sig á þessu nema þeir hafi viljað fela hrjúfa
söngrödd Bjartmars.
Venjulegur maður er önnur plata Bjart-
mars Guðlaugssonar. Sú fyrri, Ef ég mætti
ráða, hlaut góðar viðtökur þótt meingölluð
væri. Sú nýja er stórt stökk fram á við. Næsta
plata sem vonandi kemur út á 17. júní verður
best.
30 HELGARPÓSTURINN