Tíminn - 28.01.1962, Blaðsíða 13

mmm
RITSTJORI FRIÐRIK OLAFSSON
f skákþættinum sl. sunnu-
dag var fjallað um afbrigði í
Sikileyjarvörn. Þessi þáttur
hér er í beinu áframhaldi af
þeim þætti og skákin, sem
fyrst er rœtt um í þessum
þætti, var einmitt skákin, sem
var birt sl. sunnudag. Á sunnu
daginn kemur verður birtur
þriðji þátturinn um þetta
sama afbrigði. Og hefst þá
þátturinn í dag.
Afbrigðið skýtur upp
kollinum á ný.
Eftir hinar miklu hrakfarir
svarts í þessari skák þorði
enginn að notast við afbrigðið
og var ekki annað að sjá en
það hefði hlotið sinn dauða-
dóm þegar í fæðingu. Liðu svo
fimm ár og sást það hvergi í
skákmótum. Árið 1956 ske
hins vegar þau tíðindi, að
sjálfur heimsmeistarinn Bot-
vinnik gengur fram fyrir
skjöldu og beitir afbrigðinu í
einni skáka sinna í minning-
armóti Alekhines i Moskva.
Því miður er ógerningur að
segja um, hvaða endurbót Bot
vinnik hefur haft í huga, því
að andstæðingur hans hopaði
þegar á hólminn var komið.
Gera verður ráð fyrir, að Bot
vinnik hafi verið kunnugt um
skák þeirra Gellers og Watni
kof, því að hennar er getið í
öllum byrjanabókum á þess-
um tíma. Það er líka ljóst, að
andstæðingur Botvinniks í
fyrmefndri skák hefur óttazt,
að heimsmeistarinn hefði ein
hverja endurbót á takteinum
og því valið annað áframhald
en hvítur í skákinni Geller—
Watnikof. Af þessum sökum á
skákin ef til vill lítið erindi
hér, en hún er skemmtileg og
birti ég hana því til gamans.
Hv: Padevsky — Sv: Botvinnik
I. e4—c5 2. Rf3—Rc6 3. d4—
cxd 4. Rxd4—Rf6 5. Rc3—d6 6.
Bc4—e6 7. 0-0—Be7 (í erlendu
s'kákblaði, þar sem skák þessi er
birt árig 1957, er gefið spurning
armerki við þennan leik og sagt,
að svarti sé ráðlegra ag leita
strax mótvægis á drottningar-
vængnum t. d. með 7. —a6 8. Be3
—Dc7 9. Bb3—Ra5 10. f4—b5.
f dag er 7. —Be7 talinn sjálfsagð
ur leikur!)
8. Be3—0-0 9. Bb3—Ra5 10. f4
—b6. (í áðurnefndu blaði er einn
ig gefið spumingarmerki við
þennan leik og er skákin Geller—
Watnikof leidd fram sem vitni,
því til áréttingar. Sá sem gerir
athugasemdir þar, telur jafnframt,
að Botvinnik hafi ekki verið kunn
ugt um iþá skák. Þetta tel ég afar
ólíklegt; skákarinnar er getið í
öllum byrjanabókum um þetta
leyti, og hæpið, að Botvinnik
beiti afbrigðinu án þess að afla
sér fyrst einhverrar þekkingar
um það. Sama máli gegnir um
Padevski. Hann hefur enga löng
un til að komast að raun um,
hvaða nýjung Botvinnik hefur í
huga og velur því aðra leið en
Geller. Hver endurbót Botvinn-
iks var veit því enginn nema
hann sjálfur.)
II. Df3. (Hér lék Geller 11. e5).
11. —Bb7 12. g4. (Hvítur hygg-
ur á sókn, en gagnaðgerðir
svarts koma í tíma).
12. —Hc8! 13. £5
Botvinnik
Padevsky
Staða eftir 13. leik hvíts g5:
13. —Hxc3! (Með þessari skipta
munsfórn tekst svarti að brjóta
Í.S.Í. 50 ára
(Framhald aJ 12 síðu)
félög 222 með 22845 félags-
mönnum.
Eftir þvi sem íþróttagrein j
arnar urðu meira iðkaðar og
keppni í þeim jókst, varð nauð
synlegra að koma á fót sér-
stökum nefndum, sem tóku
við málum þeirra greina.
Fyrst var stofnað sérráð
fyrir knattspyrnu 1919 og
gætti þar áhrifa frá heimsókn
A.B. Hét það fyrst Knatt-
spyrnuráð íslands og voru fé
lög frá Hafnarfirði aðilar, en
fljótlega var nafni þessu
breytt í Knattspyrnuráð
Reykjavíkur og er það starf-
andi enn og er sterkasta sér
ráð á landinu. íþróttaráð voru
síðan stofnuð víðs vegar um
land, á Akureyri 1827, Vest-
fjörðum 1928 og Vestmanna-
eyjum 1928.
Hinn fullkomni glæpur
(Framhaid al 2. síðuj.
um, sem notaðar höfðu verið við
hin morðin. Lögreglan yfirheyrði
stóran hóp af grunuðum, en morð
vopnin fundust ekki, fyrr en til-
yiljunin kom til hjálpar. Lög-
regluþjónn var að yfirheyra tvo
bræður, sem grunaðir voru, á
heimili þeirra, þegar honum varð
það á að reka sig á ávaxtaköifu,
sem valt um koll, og undan hrúgu
af döðlum komu tvær skamm-
byssur í Ijós, Colt og Browning.
Eftir nákvæma rannsókn komst
dr. Smith að þeirri niðurstöðu, að
skotið hafði verið á Stack Pasha
úr byssu af gerðinni Colt.
Málið vakti geysilega eftiitekt
um allan heim. Hvaðanæva að
streymdu fyrirspurnir til dr.
Smith frá lögreglumönnum, sem
vildu vita nánar um aðferðir
hans. Frá Edinborg kom sám-
skeyti með tilboði um prófessors-
stöðu í réttarlæknisfræðí við há-
skólann þar
•k
í Edinborg hélt prófessor
Smith fyrirhrtra :ínn allt fyr-
ir fullu hús' ' V'yrend'i Hann var
leikari af i’iós náð og skreytti
Skárra virðist 14. gxf6—Hxe3 15.
Dxe3—Bxf6 o. s. frv.).
14. —Rxe4 15. Dg4—Dc8!
(Svartur verður að tefla varléga
enn um stund, svo að' hvíti gefist
ekki tækifæri til einhverrar ör-
væntingans'óknar).
16. Hf3. (16. Rxe6 — strandar
á — Rxb3 og 16. f5 svarar svart
ur bezt með — e5 17. Rf3—Rxb3
18. axb3—Dxc3 19. Hael—d5 á-
samt 20. —Bc5).
16. —Rxb3 17. axb3—f5 18.
Dh4. (Það er skiljanlegt, að hvít-
ur kjósi fremur þessa leið en 18.
gxf6, sem virðist opna svarti tafl
ið í vil. Svartur svarar þá meg —
Hxg6 og margvíslegar hótanir
steðja að hvíti. Hins vegar er 18.
—Rxf6 ekki gott vegna 19. Dxe6f
—Dxe6 20. Rxe6—Bxf3 21 Rxf8
—Kxf8 22. Hxa7—b5 23. Bd4 og
hvítur hefur góða möguleika til
jafnteflis).
oft fyrirlestra sína með því að
leika atriði úr nýjustu málunum,
sem hann hafði fengizt við.
Dag einn kom hann beint frá
réttarsalnum í fyrirlestrarsalinn.
— Texti dagsins fjallar um
gildi nákvsémrar athugunar. Ég
kem frá því að sjá mann dæmdan
fyrir morð, og það munaði
minnstu, áð hann kæmist aldrei
í réttarsalinn. Lögreglan var sann
færð um, að um sjálfsmorð væri
að ræða. Líkið fannst í húsagarði,
höfuðkúpan var brotin eftir skot
úr hans eigin haglabyssu, sem
hann hélt á í hendinni, og á höfð-
inu hafði hann húfu.
Ég sag'öi við lögregluna: —
Þetta er morð. Enginn skýtur
höfuð sitt í rnola og setur síðan
upp húfuna. Auk þess munuð þið
sjá, ef þið veltið manninum yfir
á magann, að það loðir gras við
buxur hans, því að hann var dreg
inn frá svölunum og hingað niður
á grasflötinn. Auk þess var hann
dauður, áður en hann var skot-
inn. Hann var sleginn með öxi,
og höggið féll svona!
Og um leið greip dr. Smith
öxi, sem hann hafði falið inni í
borði sínu, sveiflaði henni kná-
lega og hjó hennií dyrastafinn,
en áheyrendur hans ráku upp
fagnaðaróp
★
— Fullkominn glæpur hefur
aldrei átt sér stað, segir sir Syd-
ney. í þeim efnum er aðeins um
að ræða slæma athyglisgáfu. Eng
inn getur komið og farið, án þess
að skilja eftir sig jafn greinileg
og örugg merki og fingraför.
Finnið þessi merki, og þið hafið
fundið glæpamanninn.
f frístundum sínum hefur sir
Sydney skrifað kennslubók í rétt
arlæknisfræði, s-em þýdd hefur
verið á 12 tungumál, skrifað
sjálfsævisögu, stndað samkvæmis
lífið, leikið golf, alið upp börn
sín, (dóttur, sem er læknir í Kan
ada, og son, sem er eitt af beztu
ljóðskáldum í Skotlandi), lagt
stund á grasafræði, sem er mikið
áhugamál hans og nært áhuga
sinn fyrii öllu milli himins og
jarðar, allt frá víni til skáldskap-
ar.
Á þessum tíma sérfræðinnar
er sir Sydney einstakur, því að
eir.s og Sheilock Holmes, er hann
sérfræðingur í hverju sem er.
á bak aftur sókn hvíts og hrifsa
frumkvæðið í sínar hendur). |
14. bxc3? (Nú missir hvítur al-
gerlega tökin á miðborðinu.1
18. —e5 19. Hh3—h6 20. Dh5 —
(Örvænting!) 20. —Dxc3 21. Hdl
—exd4 22. Bd2—Dc6! 23. gxh6
—R'g5. (Náðarstuðið.) 24. Hg3
—Dhlt 25. Kf2—Re4f- — Hvítur
gafst upp.
Gröndælska e<Sa
Hafsteinska
Framhald af '9. síðu.
en ráðgjafinn vil'di ekkert heyra
um þær endurbætur á skólanum,
sem Jón Sigurðssbn heimtaði, og
hanh hefur aldrei gefið stjóminni
neinn kost á sér með því skilyrði,
ag hann hætti að spyrpa á móti
stjórninni og yfirgefa fslendinga.
Þetta vitum vér af Jóns Sigurðs-
sonar eigin munni.
Enn var það eitt, sem fyrir kom
í ræðu séra Matthíasar að hann
hefði átt sér mótstöðumenn, en
engan óvin. Það er nú svo; það
er skrýtin heimspeki, skrýtin sál-
arfræði. Vér skulum minna á það,
hversu hörð sú barátta var, sem
Jón Sigurðsson hlaut að heyja
til þess ag geta lifað, til þess að
geta unnið fyrir oss; því til þess I
hl'aut hann að fá fé einmitt 1 |
mótstöðumönnum sínum, nefni-
lega dönsku stjóminni, og það má
nærri geta, að hann hefði eigi
getað það, hefði hann eigi haft
til að bera það sálarþrek, þá ró
og stillingu, sem svo fáum er gef
in, enda kom hann hvorki í orð-
um né ritum nokkurn tíma með
styggðaryrði eða frekju. Hann
barðist fyrir hugmyndinni, en
persónur lét hann í friði. En hvort I
mótstöðumenn ekki séu óvinir, I
þegar þeir leitast við að svipta
einn mann atvinnu og því, sem
hann þarf til lifsins, þar um get
ur hver dæmt, óvinátta getur átt
sér stað án skammaryrða og bar-
smíða. Jón Sigurðsson var lengi
skjalavörður (Arkivsecreteri) með
1600 króna launum; en í verzlun
arstríðinu var þetta tekig af hon
um — vér getum nærri hvers
vegna. í formálanum fyrir fyrsta
bindi fombréfasafnsins (1876),
segir hann; „Eg hef fengið um
nokkur ár 400 rd. árlega, en
þurfti og beiddi um 800; seinast
urðu ýmsar orsakir til þess, að
þeir 400 rd. voru dregnir af.“
Meg þessari hógværð talar hann
um þáð, hvernig stjórnin svipti
hann atvinnu og lífsnauðsynjum,
seyi auk þess voru veittar af fs-
landsfé. Vér getum einnig nærri,
hvers vegna þetta muni hafa ver
ið tekið af honum. Það má nærri
geta, að stjórnin muni hafa fagn
að, þegar hún loksins sá þennan
grjótgarg hrynja, er ójafnaðaröld
ur hennar höfðu skollið á og ekki
getað brotið í fjörutíu ár. Hún
hefur orðið fegin og unnað oss
vel að fá hann dauðan og fylgja
honum til moldar.
Eftir þetta var sungið í kirkj-
unni söngur eftir Matthías Joch
umson, með fögru lagi, er lands-
höfðingjafrúin hafði gert; þar
sungu stúdentar saman, og frú
Ásta Hallgrímsdóttir, kona Tóm-
asar læknis, og kand. Steingrím
ur Johnsen, sitt versið hvort ein-
raddað, og var unaðslegt að
heyra fyrir þá, sem heyrt hafa
söng í útlöndum. Þá var sungið
úthafningarkvæði eftir Matthías
og kista Jóns Sigurðssonar síðan
hafin út af stjórn bókmenntafé-
lagsins, e« frú Ingiibjargar af
helztu bændum og öðrum merkis
mönnum. Meðan gengið var upp í
kirkjugarðinn, var leikið á horn
og lúðra, en allar túnbrekkur
voru alsettar fólki, og má ætla,
að yfir tvær þúsundir manna hafi
verið þar saman komnar. Þegar
komið var upp í kirkjugarðinn, þá
voru kisturnar látnar í múraða
gröf, með öllum krönsum og silf
urskrauti, (og síðan múruð hvelf-
ing yfir, en áður flutti Halldór
Friðriksson kveðju frá ísfirðing
um, og kvæði eftir Benedikt
Gröndal var snngig yfir gröfinni.
Þar eftir gengu menn í kirkju,
og var þar sunginn hinn latínski
sálmur eftir Prudentius, sem vant
er að syngja við lát þjóðhöfðingja.
Var svo jarðarförinni lokið.
Marmaralíkneski það, sem hinn
norski myndasmiður, Bergslien,
gerði af Jóni Sigurðssyni lifandi,
og gaf fslandi, mun verða reist í
Minning:
Sigurlaug Salómonsdóttir
Ketilsstöðum
Svellur sorg í huga,
Sigurlaug er nár.
Látum böl ei buga,
byrgjum harma-tár.
Hún svo heil í starfi
hefur lokið för,
búin ættar arfi,
átti dyggð og fjör.
Einnig huga og handar
héma byggir reit,
góðvild götu vandar
gefur fyrirheit.
Aldin hjón að árum
eiga hérna vé,
trú, þó bresti í bárum,
beygja Guði kné.
Mjúklát mærin undi
móðurarin við.
Líkt og blóm í Iundi
leið þitt ævisvið.
Léttir föður fetið
framtak studdi dáð, •
lánsamt líf er metið,
lýsir Drottins náð.
Einar J. Eyjólfsson.
hinu nýja Alþingishúsi þegar það
er búið. En það verður nú eigi
byggt á Arnarhól — hinum ein-
asta stað, sem það átti að standa
a — því landshöfðinginn hefur
bannað það (?); hann vill ekki
missa grasið frá landshöfðingja-
kúnum; heldur á að reisa hið nýja
Alþingishús vort í Tjamarleðj-
unni og þétt við kirkjuna, á hinum
Ijótasta og versta stað, sem hugs-
azt getur, og til þess hefur verið
keyptur lítill kálgarðspartur af
Halldóri Friðrikssyni, fyrir tvær
þúsundir og fimm hundruð kr.;
dýrt er jarðnæðið, og betra1 að
kaupa kálgarðspart fyrir tvær þús
undir og fimm hundruð króna,
heldur en taka hússtæði á Arnar-
hóli fyrir ekkert, því Arnarhóls-
land er landsins eign, og hefði
ekkert þurft að borga fyrir það;
nú kostar og mikið að flytja allt
grjótið, sem búið er að hrúga sam
an, þar sem húsið átti að standa
í öndyerðu. Þetta er verk Alþing-
is (?), og óskum vér því til lukku
með stjórnina og peningana!
Alþingið felur landsh'öfðingjan-
um allt, og í rauninni þurfum vér
ekkert AÍþing, eins og nú er farið
að verða, landshöfðinginn ræður
öllu. Aldrei mundi þetta hafa ver
ið gert, ef Jón Sigurðsson hefði
lifað og getað talað. Landshöfðing
inn veit, við hverja hann á. Hann
er í rauninni góður maður, en vér
getum ef til viil sagt, að hans
vegir séu ekki vorir vegir, og að
vér skiljum ekki hans ráð, eins og
vér ekki skiljum Drottins ráð. En
vér verðum nú að segja, og láta
oss lynda það, sem við oss er gert.
Síðan Jón Sigurðsson hætti að geta
látið til sín taka, hefur Alþingið
verið miklu Ijúfara og viðráðan-
legra, og sjálfsagt stjórninni miklu
hugþekkara. Það hefur sett nefnd
ir, ög í öllum þessum nefndum er
landshöfðinginn og stjórnar þeim.
Enginn hefur neinn annan vilja
en landshöfðingjans, og samlyndið
er svo æskilegt sem orðið getur.
Með sanni getum vér sagt: Vér
höfum grafið Jón Sigurðsson!
(Norðlingur, 15. júní 1880)
T f MIN N, sunnudagurinn 28. janúar 1962
13