Tíminn - 30.01.1964, Blaðsíða 9

hupsa fyrir fleiru varðandi sjúk-
dómsgreiningar og þjónustu við
sjúklinga í hinu svokallaða vel-
ferðarþjóðfélagi, sem krefst alls
af öllum. Við erum ekki ánægðir
með nýbygginguna. Læknisfræðin
breytist á skemmri tíma en 10—15
árum, síðan byrjað var á þessari
byggingu. Lækningarnar sjálfar
breytast í hlutfalli við fræðigrein-
arnar og einnig aðstaðan til að
framkvæma lækningar, ef allt fer
að skilum. Við stóra spítala er-
lendis hefur löngum verið þjón-
usta við sjúklinga, eftir að þeir
fara þaðan, sem sé eftirrannsókn-
arstöðvar. Eg ætla að þetta muni
líka verða snar þáttur í starfi spít-
alanna hér, þegar fram í sækir.
Það er að mörgu leyti heppilegt,
að þeir læknar, sem greina sjúk
dóma, sem erfitt er að lækna,
kynnast þeim sjúka og hafa hann
til meðferðar, haldi áfram að
stunda hann eftir að hann fer af
spítalanum. Við getum stytt sjúkra
húsvistina, ef við vitum, að við
eigum að halda áfram að fylgjast
með sjúklingnum. Oft þarf að gera
á honum erfiðar rannsóknir, sem
eru lítt framkvæmanlegar nema á
íjúkrahúsi eða rannsóknarstofum
þess. Annað mjög þýðingarmikið
atriði er að hafa aðstöðu til að
vista sjúklinginn á spítala, eftir að
hann er farinn þaðan, ef honum
versnar. Það getur orðið stutt
sjúkrahúsvist, vika til tíu dagar,
sé sjúkrarúm fyrir hendi. Ef svo
er ekki, eða þetta er dregið, get-
ur sjúkravistin orðið löng.
— Verður þessi aðstaða ekki fyr
ir hendi hér?
— Við höfum rætt þetta mál og
lagt tillögur um þetta fyrir spít-
alastjórnina. Til að byrja með er
ætlaður staður fyrir þessa starf-
semi í hluta kjallarans í vesturálm
unni, en það er allt of lítið hús-
rými. Allar deildir spítalans þurfa
á þessu að halda. Við mænum þó á
þennan stað og væntum að fá hann
til afnota sem fyrst til að geta
í smáum stíl byrjað á því, sem
við álítum þjóðþrifastarfsemi.
— Hvaða hús er eftir að reisa
hér á lóðinni?
— Þessi viðbótarbygging verður
ekki nothæf fyrr en búið er að
reisa nýtt eldhús og borðstofu of-
an á það. Sú bygging ein kostar
um 30 milljónir króna. Hún verð-
ur að koma. Hvar eigum við að fá
•mat fyrir sjúklingana í vesturálm-
unni? Gamla eldhúsið er sprungið.
Þá vantar innganga og tilheyrandi
skála, þaðan sem gengið verður
inn í nýja og gamla spítalann.
Hann kostar nokkrar milljónir. Þá
stækkun á fæðingardeildinni, stór-
aukið húsrými fyrir hinar ýmsu
rannsóknarstofur; þvottahús —
ketilhús er búið að steypa, og
hér vantar nýbyggingu fyrir geð-
sjúka.
— Landspítalinn er að sjálf-
sögu rekinn með halla eins og
önnur sjúkrahús.
— Það er illa rekið sjúkrahús,
sem ekki er rekið með halla, sam-
kvæmt þeim greiðsluháttum, sem
tíðkast í þjóðfélagi okkar.
•— Og má þá gera ráð fyrir, að
hallinn aukist til muna, þegar
nýju deildirnar taka til starfa?
— Slíkt gefur auga leið. Rekstr-
arhallinn mun aukast stórlega. —
Nýjar deildir hlaða utan á sig
ýmiss konar sérrannsóknastörfum
með tilheyrandi starfsliði, og hér
vantar svo margt til nákvæmra
sjúkdómsgreininga með tilliti til
hjartasjúkdóma, lungnasjúkdóma.
nýrnasjúkdóma o. fl. Okkur vantar
sérstakar rannsóknarstofur á þess-1
um sviðum. Eg get líka sagt yður,
að hér í Reykjavík er félagsskap-
ur, sem hefur boðið Landspítalan-
um gervinýra að gjöf — fyrir
mörgum árum. Þetta er dýr gjöf
að þiggja. Hún kostar heila rann-
sóknarstofu, sérmenntaða lækna
og sérmenntaðar hjúkrunarkonur.
Við höfum ekki getað þegið þessa
góðu gjöf vegna húsnæðisleysis,
en ég lít svo á, að við getum ekki
verið án gervinýrans. Eg vil líka
taka fram, að það hefur aldrei
staðið á ráðamönnum okkar
að veita okkur þau tæki, sem
við höfum beðið um. Það hefur
miklu fremur staðið á að koma
þeim fyrir vegna húsnæðisskorts.
Eg leiði hjá mér að ræða um
sjúkrarúmaskortinn, sem alþjóð er
kunnur. Eg hefi í þessu rabbi bent
á eftirrannsóknarstöðvar, sem þátt
til að bæta úr þessum skorti og
bæta.þjónustu við sjúklingana.
Læknum hefur ávallt verið Ijós
hin mikla fjárþörf til heilbrigðis-
mála þjóðarinnar og almenningur
hefur nú verið minntur á þetta
efni með hinni merku ræðu heil-
brigðismálaráðherra Jóhanns Haf-
stein fyrir skömmu. — Heilbrigði
þjóðarinnar er fjöregg hennar og
má því ekkert spara til að vernda
það.
— Hvernig hafa þessar nýju
byggingar verið skipulagðar með
tilliti til sjúkravistar, sjúkdóms-
greininga, lækninga, vísindarann-
sókna og kennslu?
— Þessar nýbyggingar hafa
fyrst og fremst mótazt af mjög
hrýnni spítalarúmaþörf. Rannsókn
arstofur til sjúkdómsgreininga eru
af mjög skornum skammti. En það
sem fyrst ber að hafa í huga við
sjúkrahúsbyggingar nú, er út-
þensla rannsóknarstarfseminnar í
óllum greinum. Þörfin fyrir sjúkra
rými vex ekki að sama skapi og
húsnæðisþörf rannsóknanna. Menn
eru nú sammála um, hvar sem ný-
ir spitalar eru byggðir, að rann-
sóknastörfin eru nær alltaf van-
metin, þegar farið er að skipa
niður. Landspítalinn hefur verið
og mun verða aðalkennsluspítali
lækna hér. Heilbrigðismálaráðu-
neytið stendur fyrir þessari bygg-
ingu, en menntamálaráðuneytið er
ikki aðili að henni. Þetta er mis-
tarið- í slíkri byggingu verður að
sjá fyrir viðunandi aðstöðu til vís
indarannsókna og kennslu. Ég geri
ráð fyrir, að slíkt verði aðeins
tryggt með því að menntamála-
láðuneytið og læknadeild Háskól-
sns fái beina aðild að byggingunni.
DAVÍÐ DAVÍÐSSON
— Hvernig er aðstaðan til efna-
iræðirannsókna hér nú?
— Það má segja, að meinefna-
rannsóknir hér séu á skeiði frum-
bernskunnar. Húsrými alltof lítið
til þeirra, og þegar þær sjúkra-
deildir, sem nú eru komnar undir
þak, verða teknar í notkun, verði
húsrými þessarar starfsemi tiltölu
iega minna. Mér segir hugur um,
að húsrými til meinefnarannsókna
við spítala af þessari stærð þurfi
að vera tífalt stærra en nú er. —
Annars kreppir skórinn ekki ein-
vngis að meinefnarannsóknum, —
beldur allri rannsóknastarfsemi á
Landspítalalóðinni. Þessi starfsemi
er raunverulega fjórskipt, þar
sem eru meinvefjarannsóknir og
sýklarannsóknir í rannsóknarstof-
unni við Barónsstíg, en meinefna-
og blóðmeinarannsóknir til húsa í
meginbyggingu Landspítalans. —
Húsrými fyrir alla þessa starf-
semi þarf að margfaldast frá því
sem nú er. Erfiðleikarnir eru
ekki fólgnir í bví að ákvarða stærð
þessarar rannsóknastarfsemi, sem
áratuga reynsla er fyrir erlendis,
beldur að áætla, hve mikið hús-
rými og hvernig fyrir komið þarf
til ýmissa annarra rannsókna, sem
eru nú í hröðum vexti erlendis.
og enn þeirra rannsókna. sem hin-
ar hraðs'tigu framfarir í grunnvís-
indum læknisfræði og tækni kljóta
að leiða af sér.
- Ég var í þann veginn að
spyrja, hvort þetta stæði ekki til
I bóta með fyrirhugaðri norðurálmu,
en það sem þér voruð að segja
bendir ekki til að svo sé.
— Að vísu eigum við von í norð
urálmunni, en efatnál að þar fá-
ist nægt húsrými til þessarar starf
semi. Röntgendeild spítalans verð-
ur að fá þar inni; talað er um, að
skurðstofur komi í sömu álmu og
þá verður lítið eftir til skiptanna.
— Getur þá ekki farið svo að
reynt verði að koma þar fyrir
sjúklingum?
— Ég skal ekki segja um það,
en mér hefur virzt framþróun
þessarar byggingar nokkuð tilvilj-
unarkennd- Ég held, að nú sé kom-
inn tími til að stinga við fótum.
Ég vil leggja til, að færustu og
heztu menn setjist á rökstóla til
að gera sér grein fyrir, hvernig
beri að stefna að fullnýtingu á
Landspítalalóðinni, þar sem hafð-
ui væri í huga æskilegur fjöldi
sjúkrarúma og skipting þeirra á
sérdeildir, hvernig húsnæði rann-
sóknanna verði bezt fyrir komið,
svo rannsóknirnar geti vaxið með
l.röfum tímans, — með það fyrir
augum, að sjálfar sjúkradeildirnar
vaxi ekki til muna frá því, sem
verður ákveðið og talið hæfilegt
fyrir þetta lækningasetur.
— Er nokkur trygging fyrir því,
að framsýni beztu manna mundi
hrökkva til nú, fyrst hún var eins
Jftil og raun er á, þegar farið var
að skipuleggja þessi hús fyrir
rúmum 10 árum?
— Ég er sannfærður um, að
þótt við hefðum þá beztu menn,
sem völ er á, hérlenda sem er-
lenda, til að skipuleggja slíkar
byggingar, mundi framsýnin aldr-
ei verða nóg. Vandamálið er alls
staðar það sama, en skekkjurnar
vitaskuld mismiklar, eftir því hvað
menn sjá vel fram í tímann. —
Þetta litla þjóðfélag getur ekki
endurnýjað sjúkrahúskost sinn
mjög hratt, en hitt gefur auga leið,
að því fremur verður að gera þá
kröfu til þeirra sem sjúkrahús
byggja, að hægt verði að breyta
byggingunum á sem hagkvæmast-
an og ódýrastan hátt, eftir því sem
tfmarnir krefjast-
— Hvað segið þér, sem forseti
læknadeildar Háskólans, um fram-
búðarhúsnæði til kennslu hér við
Landspítalann?
— Læknaskólinn hefur starfað
annars vegar í Háskólabygging-
unni, hins vegar í byggingum Land
spítalans, rannsóknarstofunni við
Rarónsstíg og fæðingardeildinni.
Sjúkrahúsið er raunverulega allt
læknaskóli og þar þurfa að vera
vel búnar kennslustofur. í tengi-
TÍMINN, fimmtudaginn 30. ianúar 1964
LANDSPÍTALINN AÐ NORÐAN, VIOBYGGINGAR.
Prófessor Davíð Davíðsson
áimu spítalabyggingarinnar er ein
stór kennslustofa, sem faægi er
að skipta í tvennt. Stofan er með
láréttu gólfi og því illa fallin til
myndsýninga. — í þessu sambandi
vil ég minnast á fyrirhugaða lækna
skólabyggingu Háskóla íslands. —
Því miður hefur orðið vart mis-
skilnings á því, hvað læknaskóli
raunverulega er, þ- e. a. s. menn
hafa látið sem hægt væri að
byggja og reka læknaskóla á ein-
hverjum stað, langt frá spítala.
Slfkt er auðvitað reginfirra. —
Kennslumiðstöð læknanema hlýt-
ur að verða hér á Landspítalalóð-
inni og kennsla þeirra starf sérfræð
inga spítalans. Annað kemur ekki
til greina, ef skynsemin fær að
ráða. Fyrirsjáanlegt er að mið-
stöð læknamenntunar í landinu
verður á Landspítalalóðinni þar til
henta þykir að reisa nýjan lækna-
skóla. Slíkt mun vart tímabært
fyrr en þjóðin hefui allt að því
tífaldazt frá því sem nú er. — Góð
læknamenntun er grundvöllur
góðrar læknisþjónustu.
Gísli Petersen, yfirlaeknir
röntgendeildar
— Hvérnig verður búið að rönt-
gendeildinni í fyrirhugaðri norð-
urálmu spítalans?
— Hin nýja röntgendeild verður
þar tvískipt. Þar verður röntgen-
skoðun og röntgenlækning, en
röntgenfræðin skiptist í þessar
tvær greinar. Enn fremur er gert
ráð fyrir sjúkrarúmum fyrir 10—
15 sjúklinga. Vélar gömlu deildar-
innar verða fluttar í norðurálm-
una, og gera má ráð fyrir viðbót-
um. Hvað snertir röntgenlækningu
má gera ráð fyrir kóbalttæki, sem
ekki er hægt að koma fyrir eins
og er. Kóbalttæki ryðja sér æ
meir til rúms, en tilgangurinn með
hinum nýju tækjum er sá að gefa
sjúklingnum meira geislamagn á
hinn sjúka stað án þess að skaða
þá vefi, sem liggja í kring. — Við
teljum það verða mikinn ávinning
að fá kóbalttæki til lækninga á
ýmsum illkynjuðum meinum, en
hér þarf ekki aðeins að fá slíku
tæki stað, jafnframt þarf að koma
geislaeðlisfræðingur. Á undanförn
um árum hefur verið stefnt að því,
að slíkur maður fáist að spítalan-
um, og ég geri ráð fyrir, að svo
verði áður en langt líður. Starfs-
svið hans verður að sjálfsögðu
ekki takmarkað við þessa deild.
Krabbameinsfélögin hafa rætt
Framhald á 13. slSu.
GÍSLI PETERSEN
9
/