Tíminn - 30.01.1964, Blaðsíða 13

LANDSPfTALINN OG LÆKNISLISTIN
Framhald al 9 siðu
þessi mál og landlæknir lagt þeim
lið. — Við höfum nýlega fengið
hér ný tæki til röntgenskoðunar.
Þau verða sett upp hér á deildinni
á næstu tveimur mánuðum. Tækin
eru sérstaklega miðuð við rönt-
genskoðanir á æðakerfinu, hjarta-
æðum og stóru slagæðinni og heila
æðum. Skoðanir á heilaæðum sér-
staklega ’.afa verið gerðar hér á
síðustu árum, en við fáum nú ný
tæki og betri aðstöðu.
— Hvað eru skoðunarstofur
deildarinnar margar?
— Nú þrjár, og sú fjórða bætist
við innan skamms. Hér er náttúr-
lega þröngt búið. Okkur vantar
fleiri stofur nú þegar. í norður-
álmunni er gert ráð fyrir 8 rann-
sóknarstofum, en við höfum gert
ráð fyrir að deildin þurfi að fá
þar 2000—2500 fermetra húsnæði
alls. Þetta er áætlun okkar lækn-
anna.
— Mundi það húsrými nægja
röntgendeildinni í náinni framtíð?
— Við erum þeirrar skoðunar.
ÞóríSur Þorvarðarson, röntgen-
tæknifræðingur spítalans
—Hvað kostuðu nýju skoðunar-
tækm?
— Um 2,7 milljónir króna. Þau
eru keypt frá fjórum fyrirtækjum
og verða samræmd hér í einni
heild. Að kaupa tækin frá svo
mörgum aðilum er kannski ekki að
öllu leyti heppilegt, en það hefur
sparað mikið fé. Með því móti er
líka hægt að velja það bezta frá
hverjum framleiðanda. En fyrir
bragðið verður heldur meiri vinna
við uppsetningar. — Kóbalttæki
kostar 20—30 þúsund dollara. End-
urnýjun hleðslunnar kostar 7—8
þúsund dollara, en hún gerist á
fimm ára fresti.
Theodór Skúlason, yfirlæknir,
sérfræðingur í lyflækningum
— Hve mörg rúm koma til við-
bótar á yðar deild, þegar nýbygg-
ingin verður tekin í notkun?
— Þá er gert ráð fyrir alls 106
rúmum fyrir sjúklinga á tveimur
lyflæknisdeildum. Á deildinni eru
nú 54 rúm, og á nýju deildinni
koma 52 til viðbótar.
•— Er hér aðeins um rúmafjölda
að ræða, eða líka framfarir, fleiri
sérfræðinga, meiri tækni?
—Að sjálfsögðu fleiri sérfræð-
inga og meiri verkaskiptingu milli
þeirra, en við erum ekki ánægðir
með vinnuplássið. Þegar gengið
var frá teikningum, var ekki höfð
nægileg yfirsýn yfir þarfir sér-
greinanna. Nú eru um 10 ár síðan
húsið var fullteiknað. Það er því
langt á eftir tímanum. Eg óttast,
að húsnæðinu sé svo ábótavant,
að nauðsynlegri tækni verði ekki
við komið.
— Hvað verða margir sérfræð-
ingar á lyflæknisdeilduniim?
— Þrír fastráðnir læknar á
hvorri deild, og þeir verða allir
sérfræðingar — meira að segja
með sérgreinar innan lyflæknis-
fræðinnar. Auk þess aðstoðar-
læknar, sem eru ekki fullnuma í
sérgreinum, tveir í hvorri deild.
Nú eru fjórir fastráðnir í lyflækn-
isdeild. — Það verður að teljast,
að sex fastráðnir sérfræðingar
séu nægilega margir til að sinna
sjúklingum i báðum þessum deild
um. en ekki til annarra viðfangs-
efna — jða til rannsóknarstarfa.
Við höfum fengið, umyrðalitið,
þau tæki, sem húsrými og mann-
afli gerði okkur kleift að nota,
en ég sé ekki betur en plássleysið
í nýbyggingunni setji okkur stól-
inn fyrir dyrnar í þeim efnum.
— Eftir þvi sem mér skilst er
THEÓDÓR SKÚLASON
mikilla framfara að vænta í lyf-
lækningum, er ekki svo?
— Jú, það eru gífurlegar fram-
farir í þeirri grein, og byggjast
mest á sérhæfingu innan sérgrein
arinnar, sem læknar helga sig
meir og meir, og þurfa þá að sjátf-
sögðu mjög góða starfsaðstöðu til
að orka þeirra og kunnátta nýt-
ist, Tilteknar framfarir er erfitt
að ræða í stuttu máli, en þær eru
á öllum vígstöðvum lyflæknis-
fræðinnar. Eg mundi telja, að á
næstunni væri mestra framfara að
vænta í lyflæknisfræði af öllum
greinum læknisfræðinnar.
— Getur þessi nýbygging orðið
til þess, að hægt sé að greina hér
ýmsar tegundir hjartasjúkdóma
betur en áður? ■ . ,
— Já, hér verðiir.hE^gt að greina!
ýmsar tegundir hjartasjúkd’óma‘
betur en áður, bæði meðfædda
hjartasjúkdóma og kransæðasjúk-
dóma og áunna galla í hjartalok-
um. Við ættum ekki að þurfa að
senda fólk úr landi til þeirra hluta.
Þó skortir nokkuð á, því samhliða
greiningunni þurfa að vera fyrir
hendi rannsóknarstofnanir í hjarta
og lungnafysiologi, sem við höfum
alls ekki og lítur ekki út fyrir, að
við fáum á næstunni.
—Verður þessi nýbygging ekki
fljótlega of lítil? 1
— Eg er alveg viss um það.
Hvað lyflæknisdeildina snertir
verður hún mjög fljótt of lítil. Við
verðum nú sí og æ að neita sjúk-
lingum um pláss. Stundum er tal-
að um, að læknisstarfið sé erfitt,
en að verða að neita þurfandi
sjúklingi um sjúkrahússvist, er
erfiðara en allt annað. Það höf-
um við mátt reyna undanfarin ár
og nú er talað um tvö ár þangað
til við getum lagt inn á nýju deild-
ina. Það er orðið tímabært að
hugsa fyrir nýrri byggingu, og
byggja þá af meiri fyrirhyggju
með tilliti til frambúðarþarfa
fræðigreinanna, og ekki með svona
seinagangi eins og nú er gert.
Fólkinu i landinu fjölgar æðimik-
ið, og það sem við eigum von í
hér við spítalann, mundi að minu
viti ekki gera betur en fúllnægja
brýnustu þörf eins og nú er á-
statt. Að vísu er ekki hægt að
segja nákvæmlega til um þetta
Biðlistarnir eru ekki fullnægj-
andi sönnunargögn, því læknar eru
vonlausir um að koma s.iúklingi á
þessa deild nema um eitthvað
alvarlegt sé að ræða.
Snorri P. Snorrason, sérfræð-
ingur í hiartasjúkdómum
„— Hvað haldið þér, að margir
íslendingar séu undir eftir.iti
vegna kransæðastíflu?
— Ég geri ráð fyrir, að þeir,
sem eru undir stöðugu eftirliti
skipti nokkrum hundruðum. Eft-
irlitið fer fram hér á Landspítal-
anum, Landakotsspítalanum og
Borgarspítalanum; utan Reykja-
víkur á fjórðungssjúkrahúsum. —
En margir koma til skoðunar á
iækningastofurnar án þess að falla
undir hið reglubundna eftirlit. Ég
hef ekki aðstöðu til að nefna nein
ar ákveðnar tölur, en geri ráð fyr-
ir, að við megum telja sjúkling-
ana í hundruðum, en ekki í þús-
undum.
— Þarf ekki í raun og veru sér-
staka deild fyrir þetta fólk?
— Ég álít, að hér þurfi ekki
sérstaka deild, en hér þarf sér-
stakar rannsóknarstofur, og starfs
aðstöðu, sem ekki er fyrir hendí,
en verður fyrir hendi við Land-
spítalann. Það eru horfur á, að
unnt sé að gera hjartaþræðingar
við Landspítalann á þessu ári, á-
samt röntgenskoðunum á hjarta
og æðakerfi, sem einungis er hægt
aft gera, þar sem hægt er að fratn-
kvæma hjartaþræðingar. Tækin
eru komin til landsins, en eftir
er að setja þau upp, á gömlu röntg
endeildinni. Hingað til höfum við
þurft að senda alla þá sjúklinga
til útlanda, sem hafa þurft að
gangast undir slíkar rannsóknir,
nokkra tugi árlega.
— Er það rétt, að kransæðastífla
ágerist ár frá ári?
— Því hefur verið haldið fram,
að hún hafi gert það síðustu ára-
tugi, og er það vafalaust rétt. Hitt
er annað máj, hvort sú þróun held
ur áfram. Ábyggilegar tölur um
þetta eru ekki fyrir hendi hér. —

SNORRI P. SNORRASOH
Það verður að taka tillit til þess,
að greining kransæðasjúkdóma,
hefur fleygt fram á þeim árum,
sem menn telja, að sjúkdómurinn
hafi aukizt. Aukningin er þess
vegna ekki öll vegna aukinnar
tíðni, heldur vegna þess, að menn
þekkja sjúkdóminn fremur en áð-
r.
— Hvað veldur þessum sjúk-
dómi?
— Það er ekki kunnugt. Það
eru ákveðnar kenniqgar um or-
sakirnar, en þó mjög skiptar skoð
anir manna, sem telja sig sérfræð
inga á þessu sviði eg hafa rann-
sakað það. Athyglin beinist fyrst
og fremst að lifnaðarháttum og
arfgengi. Því er haldið fram, að
kyrrsetur auki hættuna. Annað er
mikil andleg áreynsla, sem fylgir
borgarlífi nútímans. Það hefur
verið sýnt fram á, að slíkt hefur
áhrif á efnaskipti líkamans,
eykur fituefni í blóði Svo er talið,
að matarræðið eigi þátt í þessu.
Sú hætta er nánast fólgin í ofáti.
Athyglin beinist að fituríkri fæðu;
þetta er þó ekki fullkomlega sann
»ð, en tilraunir á dýrum og sam-
anburðarrannsóknir styðja þessa
skoðun. Einkum er talið, að mett-
aðar fitur séu varasamar, þ. e. a. s. j
flestar tegundir fitu úr dýrarík-
ínu. Þvi er haldið fram, að heppi
legra sé að neyta aðallega fitu úr
ómettuðum fitusýrum, an jurta-
olíur eru af því tagi.
Fleira kernur til greina: of hár
blóðþrýstingur eykur mjög æða-
kölkun, og hefur verið sýnt greini
lega fram á það.
— Er mögulegt fyrir lækna að
sjá þetta fyrir, greina aðdragand
ann fyrr en áfallið?
— Það er hægt að gera sér grein
fyrir því, hvort viðkemandi er lík-
legur til að fá æðakölkun og krans
æðasjúkdóm- Um slíkan fyrirvara
er ekki hægt að segja nettt ákveð-
ið. en þessi atriði gefa vísbending-
ar: Éf sjúkdómurinn er algengur í
<ett mannsins, ef hann er þrekvax-
1 inn og of feitur, hefur mikil um-
svif í starfi, en litla líkamlega
hreyfingu og reykir mikið að auki,
pá eru stórauknar líkur til, að
sá maður fái sjúkdóminn, sé hann
auk þess með of háan blóðþrýst-
ing, og aukin fituefni í blóðinu
vaxa líkurnar mjög. Þær rannsókn
ir, sem hafa farið fram erlendis,
benda til að sjúkdóvnurinn sé stétt
lægur.
Hitt er fremur óljóst, að hve
miklu leyti þetta stafar af því, að
menn með ákveðið byggingarlag
og skapgerð hafa valizt í þessar
stéttir. Sjúkdómurinn er sjaldgæf
ari hjá erfiðismönnum og bænd-
um en kyrrsetumönnum, og hann
er sjaldgæfur undir fertugsaldri,
sérstaklega hjá konum.
Þess má geta, að nýlega er far-
ið að gera rannsóknir á kransæð-
um, sem geta leijtt í ljós kransæða
sjúkdóm á þyrjurí’árstigi. 'Geía
má ráð fyrir, að þessar rannsóknir
verði teknar upp hér á næstunni,
þegar vinnuskilyrði batna. Þær
eru þó svo umfangsmiklar, að þær
verða ekki gerðar nema í einstaka
völdum tilfellum.
Það er mála sannast, að við
höfum dregizt aftur úr í greiningu
og rannsókn hjartasjúkdóma, eins
og í mörgum öðrum greiniim lækn-
isfræðinnar, vegna hins óskiljan-
lega tómlætis í bygginga- og skipu-
lagsmálum sjúkrahúsanna. Nú
virðist mér að loks muni rætast úr
þessu að einhverju leyti.
Haukur Jónasson, læknir,
er nýkominn heim frá fimm ára
námi við spítala í Boston, þar sem
hann lagði stund á lyflækningar
og meltingarsjúkdóma. Hann vann
í afleysingum við Landspítalann í
sumar, og er í þann veginn að
taka þar til starfa að nýju.
— Hvaða nýjungar eru að koma
fram í viðureigninni við melting-
arsjúkdóma?
— Margt nýtt hefur komið fram
varðandi meltingarsjúkdóma, til
dæmis hefur verið reynd maga-
frysting sem aðferð til að lækna
magasár. Prófessor Wangensteen
í Minneapolis komst að raun um,
að kuldi hefur lamandi áhrif á
starfsemi frumanna, sem fram-
leiða magasýrur. Hann uppgötvaði
þessa aðferð. Bæði hann og aðrir
halda áfram að rannsaka gildi að-
ferðarinnar, og enn standa deilur
um áhrifamátt hennar. Þeir aðilar
í Bandarikjunum, sem hafa rann-
sakað aðferðina, voru nýlega sam-
ankomnir á fundi í New York, og
komu sér þá saman um, að enn
væri ekki tímabært að nota hana
í stórum stíl. Aðferðin virðist gef-
ast bezt með kælingu, ekki fryst-
ingu, til að stöðva blæðingar í vé-
linda, maga og skeifugörn. Annars
má segja, að fátt nýtt hafi komið
HAUKUR JÓNASSON
fram varðandi lækningu magasára
og orsakir þeirra síðustu 10—20
árin, en áður óþekktir sjúkdómar
í meltingarfærum hafa verið upp-
götvaðir. í því sanibandi má nefna
framfarir í því að greina á milli
krabbameins og annarra sjúk-
dóma. Frumrannsóknir hafa varð-
að leiðina, en þær hafa verið frarn-
kvæmdar austanhafs og vestan og
nú til skamms tíma einnig hér í
Reykjavík. Árangur er misjafn,
eftir hæfileikum þess, sem fram-
kvæmir rannsóknina, en eftir því
sem ég bezt veit höfum við a. m.
k. einn mann sambærilegan við
hæfustu menn erlendis á þessu
sviði, Ólaf Jensson, lækni. Rönt-
genskoðanir eru enn mikilvægasta
aðferðin til réttrar greiningar á
hinum ýínsu sjúkdómum melting-
arfæranna. Þær verða að gerast
fljótt, og ég veit, að aðstaða til
þeirra hluta stendur til bóta með
tilkomu röntgendeilda við Borgar-
sjúkrahúsið og í nýju húsi Domus
Medica. Miklar framfarir hafa
orðið nú seinustu árin í öflun
sýnisbita frá maga og mjógirni.
Er nú hægt að ná slíkum sýnis-
bitum með mjög fullkomnum tækj
um á tiltölulega skömmum tíma,
og áhættulaust fyrir viðkomandi
sjúkling.
— Hvernig fellur yður að starfa
hér sem spítalalæknir eða prakti-
serandi læknir?
— Prýðilega, en eftir sex ára
störf á spítölum mundi ég frekar
kjósa að halda áfram á spítala.
— Þér ætlið að láta íslendinga
njóta kunnáttu yðar fraitivegis?
— Alveg hiklaust. Hvort sem ég
held áfram sem spítalalæknir eða
praktiserandi læknir, þá mun ég
starfa hér.
—Hvernig lítið þér á starfsað-
stöðu lækna við spítalana í Reykja-
vík?
— Henni hefur verið ábótavant,
þvi miður. En með tilkomu Borg-
arspítalans og viðbyggingu Land-
spítalans geri ég ráð fyrir betri
aðstæðum að nokkru leyti. Sú
ákvörðun ráðamanna Landspítal-
ans að halda áfram að fylgjast með
sjúklingum eftir að þeir eru famir
heim, er afar mikilvæg. Þetta er
mjög tíðkað erlendis, en hefur ver-
ið lítt framkvæmanlegt hér vegna
húsnæðisleysis.
— Eruð þér ánægður með kjör
lækna hér á landi?
— Hér hafa orðið miklar breyt-
ingar, við síðustu átökin í kjara-
málum lækna Kjörin voru léleg.
sérstaklega kjör spítalalækna,
en þau hafa stórbatnað
Eg geri ráð fyrir að praktiserandi
læknar beri heldur meira úr být-
um, en sú ánægja að vinna á spít-
ala ríður baggamuninn. — B.Ó.
TÍMINN, flmmtudaglnn 30. ianúar 1964 —
13