Tíminn - 21.05.1964, Blaðsíða 9

Stasi frænka turstans (Herdís Þorvaldsdóttir) og Bonl greifi (Bessi
Bjarnasoin).
ÞrJr fyrrverandi eiginmenn Ceciliu í óvæntrl helmsókn á afmæli hennar. TaliB frá vlnstri: Ferdinand Slavator
stórhertogi (Ævar Kvaran), Ferl (GuSmundur Jónsson) og fyrrverandi eiglnmennirnlr: Tonelli (Benedikt
Árnason), Merö (Gisll Alfreðsson) og Endrey (Jóhann Pálsson).
Þjó&leikhúsið:
Sardasfurstinnan
eftir EMMERICH KÁLMÁN - Istvan Szalatsy stjórnar
Miska, þjónn (Lárus Pálsson), „Sardasfurstinnan" fyrrverandi og núverandi alvörufurstafrú Cecilia (Guðbjörg
Þorbjarnardóttir), og gamli aðdáandinn hennar, Ferl (Guðmundur Jónsson).
þurfi endurnýjunar við til að ná
hylli nútímans.
Um þessar mundir er býsna
fróðlegt og skemmtilegt að fara
í Þjóðleikhúsið og sjá og heyra
það, $em þar fer fram. Þar eru
tveir söngleikir í gangi, annar úr
fortíð, hinn úr nútíð, harla ólík-
ir en þó báðir á sinn hátt vel af
sínum guði gerðir. Þar er líf í
tuskunum og í svo ríkum mæli
á stundum, að allt er á fleygiferð
og í háalofti. Danski söngleikur-
inn Táningaást ber að vísu höfuð
og herðar yfir alla söngleiki, er
hér hafa sézt, bæði að hnitmið-
aðri hugsun og list, þótt svo geti
farið, að efnið skírskoti ekki til
áhuga seinni kynslóða eins og það
gerir á okkar dögum. Hins vegar
er ekki til ætlazt, að Sardasfurst-
innan sé annað en skemmtun og
dægrastytting, og til þess hefur
hún vel dugað fram á þennan dag.
Þó heldur hún innreið sína hing-
að í breyttri gerð, og að dómi
þeirra, er til þekkja, hefur hún
Léttir söngleikir hafa eins og
ðnnur fyrirbæri breytzt í takt við
tíðarandann og ganga undir ýms-
um heitum eftir formi tíma og
lands. Óperettan, er komst á legg
sem slík fyrir röskum eitt
ihundrað árum, farsakenndur skop
leikur, bundið mál og óbundið,
tal eða söngur og dans, ekki
laust við viðkvæmni, með
elskendur, sem rata í nokk-
urn vanda, stundum að því er virð
ist óyfirstíganlega erfiðleika á
köflum er ástin í svo hrikalegum
háska stödd, að seinni tíma fólk
getur ekki stillt sig um að brosa,
þetta söngleiksform lifði í góðu
gengi fram eftir fyrsta fjórðungi
okkar aldar. Upp úr því hættu
höfundar að setja saman svonefnd
ar óperettur. En á sviðum leik-
húsa um allar jarðir eru þær enn
margar með góðu lífsmarki og
munu halda áfram að vera um ófyr
irsjáanlega framtíð, þótt sumar
verið sniðin og endurbætt til nú-
tímaneyzlu, atburðarásin gerð
hraðari og léttari, og er ekki und
an því að kvarta. Efnið hefur tæp
ast getað verið svo ýkja merkilegt
fyrir, að það hafi beðið tjón af
breytingunni.
Þótt deila megi um það, hve
nauðsynlegt var að fá erlenda
krafta til að koma þessu verki
á svið, roun engan iðra, að István
Szalatsy kom hingað, nema þá
helzt söngvarana tvo, sem búið
var að æfa í nokkrar vikur í eldri
gerð óperettunnar, en urðu að
víkja, er Szalatsy kom með
breyttu gerðina. Szalatsy stjórnaði
bæði hljómsveit og leik og hafði
sér til aðstoðar Gísla Alfreðsson
leikara. Ekki leynir sér, að
Szalatsy er fyrst og fremst hljóm
sveitarstjóri og mikill hæfileika-
maður á þvi sviði. Hefur hann náð
fádæma góðum tökum á hljóm-
sveitinni, svo að leikur hennar hef
ur sjaldan verið samstilltari við
sýningar í Þjóðleikhúsinu. Skil ég
ekki í öðru en hljóðfæraleikararn
ir séu Ungverjanum þakklátir fyr
ir komuna. Og svo gagnkunnug-
ur sem hann er þessum leik, tókst
honum mætavel að færa líf í leik-
inn, a. m. k. að því er snertir is
lenzku leikaranna. Hins vegar hef
ur leikstjóranum ekki lánazt að
blása lífi í leik söngkonunnar
landa síns, svo að hún verður ut-
angátta í samleiknum við hina á
sviðinu.
Bessi Bjarnason í hlutverki
Boni greifa fer hér enn einu sinni
á kostum og munar oft á mjóu,
að hann steli senunni frá öllum
öðrum. Heldur Bessi á hlutverki
sínu af slíku fima fjöri og gáska,
að erfitt er að hugsa sér, að leik-
sýningin hefði fengið þann létt-
leika, sem til þarf, án hans. Hann
leikur bókstaflega með öllum lík-
amanum frá hvirfli til ilja, ekki
síður með andlitinu en fótunum.
Slík kómík hefur varla sézt hér
á sviði síðan Alfreð Andrésson
leið, hún smitar frá sér um allt
sviðið, og ráða leikhúsgestir sér
ekki fyrir ánægjugalsa í hvert
sinn sem þessi áhyggjulausi stam
andi greifi birtist á sviðinu. Ágæt
an mótleikarar á hann þar sem er
Herdís Þorvaldsdóttir í hlutverki
Stasi, sem geislar af ósvikinni
kátínu.
Lárus Pálsson á varla marga
sína lika í hlutverki þjónsins
Miska, sem hefur ráð undir rifi
hverju, eða eins og hann segir,
hefur „sérgrein" að leysa hvaða
vanda, sem að höndum ber, upp-
fylla þrár gestanna í gleðistaðn-
um Orfeum og leiða saman ein-
mana sálir.
Það er heldur hjónamunur á
furstanum Leopold Maria (Valur
Gíslason) og Ceciliu furstafrú
Leopold Maria fursti (Valur Gísla-
son), eiglinmaður Ceciliu.
(Guðbjörg Þorbjarnard.), hann
afgamalt minnislaust taugahrak,
sem fær í magann af minnstu
geðshræringu, enda er hann ekki
nema stökkbretti hinnar fyrrver-
andi Sardasfurstinnu til að kom-
ast í efsta þrep tignarstigans. —
Bæði leika þau Valur og Guðbjörg
þessi gerólíku þérandi hjón af
skörpum skilningi. Og Ævar Kvar
an er fuilur drambs og gerir sér
lítið fyrir að kokkála furstann
með því að losna við sem am-
bassador í annað land um leið og
furstafrúin er tekin í hirðina.
Erlingur Vigfússon fær hér sitt
fyrsta aðalhlutverk. Hann hefur
þroskazt allmikið sem söngvari,
en talsvert á hann enn ólært sem
leikari. Þó verður að virða hon-
um nokkuð til vorkunnar, að mót-
leikari hans, ungverska söngkon-
an Tatjána Dubnovsky, léttir hon
um ekki róðurinn. Er vægast
sagt, vandséð hvernig á því stend
ur, að henni hefur verið falið
þetta hlutverk, svo gersamlega
ósýnt sem henni er um að leysa
það af hendi svo að viðunandi
megi teljast. Leikstjóranum hef-
ur verið um megn að aga leik
hennar, og er undarleg tilhneig-
ing hennar til að snúa sér fram í
salinn, í stað þess að standa and-
Framhald á 13. síðu.

T I M I N N , fimmtudaginn 21. mai 1964
9