Tíminn - 21.05.1964, Blaðsíða 13

SARDASFURSTINNAN
Framhald af 9. síftu.
spænis elskhuga sinum. Þetta set-
ur oft vandræðasvip á sýninguna
og er aðalmeinloka hennar. Er
efcki blöðum um það að fletta, að
engin ástæða var til að leita út
fyrir landsteinana, hér hefði ver-
ið hægur vandi að fá söngkonu
eöa leikkonu, sem ráðið hefði
miklu betur við þetta hlutverk.
Má eiginlega merkilegt heita,
hvað sýningin er stórskemmtileg
þrátt fyrir þessi mistök.
Guðmundur Jónsson leikur Feri,
gamlan heimagang í veitingastaðn-
um Orfeum og aðdáanda Ceciiiu.
þegar hún vár þar söngstjarnar.,
sem gekk undir heitinu Sardas-
furstinnan. Hann horfir með sökn-
uði til þeirra gömlu góðu kvölda
og hefur góð orð um að skrifa um
þetta og hitt skáldsögu einn góðan
veðurdag. Guðmundur sýnií mæta
vel þennan gamla skemmtanafíkna
dreymhuga. Annars fær hlutverk-
ið hann ekki til að taka á sínuin
stóra bæði hvað leik snertir og þá
ekki síður söng, því að hér cr
heldur varla þörf fyrir alla hans
rödd.
Af öðrum leikendum, sem fara
með smáhlutverk en nýta þau
mætavel er Baldvin Halldórsson,
Benedikt Árnason, Gísli Alfreðs
son og Jóhann, hinn fyrstnefndi,
sem spilaóður fógeti, hinir í tvö-
földum ‘hlutverkum síðast sem
fyrrverandi eiginmenn og harla
broslegir Ceciliu.
Aðalþýðanda textans, Agli
Bjarnasyni, héfur’ yfirleitt ekki
brugðizt þágálistxþ ..hvað söngtext-
ana áhrænr, rþe'ir ‘fáta aðii'' ih'jög
vel í munni og verða áreiðanlega
oft sungnir hér eftir, baqði utan
sviðs og innan. Danfaná1* æfði
Elisabet Hodgson qg sþngipn .Carl,
Billich, seip hyort^tvéggja, hefur
vel lukkazt.4 ögvdeÍKtjiMd og bún-
ingar Lárusar Ingólfssonar
skemma síður en svo hinn létta
svip fýpingarinnar.
.Gunnar Bergmann
GYLFAGINNING
Framhald iÍF 8. síðu. *
en um þá röksemdafærslu verður
ekki rætt hér. Hins vegar skulum
við athuga þetta frá þjóðhagslegu
og menningarlegu sjónarmiði.
Það er efiaust rétt, að dilkakjöt
er einstæð gæðavara. Dilkar okk-
ar eru yrigrí; þegar þeim er> lógaS, •
en erlendis gerist almennt um
dilka. Það er viðurkennt, að kjöt
og nú í vetur, þegar skipulögð var
mjólkursala á Snæfellsnesi.
Það er mjög ósennilegt, að ís-
lendingar mundu sætta sig við
það, eða vilja gera það fyrir Gunn
ar, að hætta að eta dilkaket, og
eta í þess stað svín og kjúklinga.
Alkunnugt er að allar þjóðir eru
íhaldssamar í matarsmekk og örð-
ugt er að innleiða nýjar venjur í
mataræði. Ef farið yrði að Gunn-
ars ráðum, þyrfti að flytja inn er-
lent dilkakjöt, það yrði dýrt í
innkaupi og flutningi, með frysti-
skipum frá suðurhveli jarðar o
dýrt í geymslu á frystihúsum.
það legðust tollar sem aðrar vör-
ur og heildsölu- og smásölu-álagn-
ing. Hætt er við, að mörgum
mundi þykja hið erlenda kjöt
minna lostætt en nýtt kjöt inn-
lent.
Þeim Gunnari og Gylfa ógna
uppbætur, sem rikissjóður greiðir
á útflutt kjöt.
Nú fjölgar þjóðinni ört og meiri
mun fjölgun landsbúa verða, ef
Gylfi og hans menn ráða því, að
hér rísi erlend stóriðja, sem áreið-
anlega þarfnast innflutnings er-
lendra tæknimanna. Misæri koma.
Ef ekki er nema hæfilegt kjöt-
magn í góðæri, mun skortur fljótt
verða á kjöti.
Dýrara verður að byggja að
nýju eyddar sauðsveitir. en halda
við byggðinni.
Það er æ betur að koma í ljós,
að ull og gærur eru álitlegast hrá-
efni til aukins iðnaðar í landinu.
Ullin okkar er sérstök og vel
fallin til ýmissa nota. Sumt af
gærunum hentar vel til dýrra
klæða og skrauts í híbýlum, eigi
aðeins gráar heldur og sumar hvít-
ar, og talið er auðvelt að kynbæta
fé til betri litar.
Það er alkunna, að sauðfé hefur
fæljkað síðustu tvö árin einungis
véjpio.t ósanngjarnra verðlags-
ákvæða. f stað þess að bæta úr
þessu, er það nú kenning Gunn-
ars, að hætta beri að framleiða
dilkakjöt, en framleiða: aí þefis
stað kjöt af svínum og :fuglúifa.
Gunnar þykist byggja þessa kenn
ingu á vísindalegum grundvelli.
En -sá' grundvöUtir-hefur rrú verið
niður rifinn af búvísindaimönn-
um, svo að ekki sýnist standa þar
steinn yfir steini.
miklum landsnýtjum. Hins vegar
mundk .*ví»ar8éÍ6t ;.og.v .' kjúkliriga
verða bezt í grennd við Reykjavík
þar er stærstur markaðurinn og
er ljúffengara af ungum dýrum._
Vegna gæða sinná éí'jíktógt;:aö
það vinni hátt verð erléndis,
Sauðfjárrækt okkar . iíefur. §ér-.
stöðu gagnvart öðrum búgrein-
um hérlendis og í nágrannalönd-
um. Sauðféð gengur sjálfala og
án daglegrar umönnunar eigenda
3—4 mánuði á ári, þessir mánuðir
eru bóndanum dýrmætastir til
annarra starfa, þá fer fram sán-
ing og uppskera, heyöflun, hvers
konar jarðvinnsla og byggingar.
Á þessum tíma safna dilkar hold-
um.
Efalaust er það að auka má þessa
kjötsöfnun úti í náttúrunni án
daglegrar hirðingar, með því að
beita meira á ræktað land, láta
dilkana aðeins ganga á afréttun-
um þann tíma sem úthagagróður-
inn er mestur og beztur.
Bændur nágrannalandanna, t.d.
Noregs, fá hærra verð fyrir dilka-
kjötið en íslenzkir bændur, og
neytendur þurfa að kaupa það
hærra verði erlendis.
Hið lága verð til neytenda hér-
lendis á landbúnaðarvörum, staf-
ar meðal annars af því, að bænd-
ur hafa sjálfir skipulagt sölu bú-
vara svo að dreifingarkostnaður-
inn verður minni en víðast ann-
ars staðar.
En nokkrir andstæðingar
bænda í höfuðborginni þreytast
þó aldrei á því að deila á þetta
skipulag og hefja nýja árás á
hverja endurbót þess t.d. þegar
stofnuð var Osta- og smjörsalan
léttast. að flytja til sín aðkeypt
fóður. * ■' :
Kenningar Gunriars’ Bjarnason-
•ar benda því til stórrekstrar mat-’
vælaframleiðslu, með allt öðrum
hætti, en búnaður hefur verið
stundaður hér og í nágrannalönd-
unum. Af þessari breytingu mundi
leiða vaxandi þéttbýli á litlum
svæðum, en landauðn annars stað-
ar. Nú er ljóst að auðveldara er
að byggja en reisa, að halda við
byggð en að nema að nýju. Þegar
aldir líða, mun vera þörf alls gró-
ins lands til að fæða mannkynið,
bæði hérlendis og erlendis.
Kenningin um stóriðju matvæla
framleiðslu og búnað án
sjálfstæðra bænda er ekki ný eða
frumleg „skynvæðing“ Gunnars
Bjarnasonar.
Nýlega er komin út á íslenzku
Rómverjasaga. Auðmenn Róma-
veldis fyrir 2000 árum áttu sinn
Gylfa og sinn Gunnar og fóru að
ráðum þeirra. Bændur á Ítalíu
voru teknir í herflokkana, sem
lögðu undir sig löndin, sumir
féllu, aðrir urðu fátæklingar í
Róm, er heim komu. Jarðir þeirra
fóru i eyði, en nú átti framleiða
matvæli á stórbúum auðmanna, og
voru víða hundruð eða þúsundir
þræla á búi hverju. Ítalía hefur
enn ekki beðið þess bætur. Sum-
ar sveitir, sem þá fóru í auðn,
urðu óbyggilegar. Fljótlega þraut
framleiðsla stórbúanna og mat-
væli varð að sækja til annarra
landa. En framleiðsla á góðu
General reiknivélin
fyrirliggjandB
Þessi ódýra og hentuga
rafreiknivél er þegar seld
í flesta kaupstafi iands-
ins.
Verð 6.897,-
Sendum gegn póstkröfu
Skrifvélin s/f
Bergstaíastræti 3
Sími 19651
mannfólki brást líka, heimaþjóð-
inni hnignaði. Hermenn til varn-
ar heimsveldinu varð að fá frá
skattlöndunum. Flest skáld þeirra
og listamenn áttu þangað upp-
runa sinn að rekja.
Aftur og aftur hafa verið gerð-
ar tilraunir með stóriðju í búnaði
einkum í Frakklandi og Englandi
á 18. og 19. öld. Allar féllu þær
um koll. Fyrir þeim tilraunum
stóðu hugsjónamenn. Stórfeng-
legust tilraun í þessa átt hefiu-
verið framkvæmd á okkar dögum
í Sovétríkjunum. Rússar virðast
standa jafnfætis auðvaldslöndun-
um í iðnaði. Nú hefur sjálfur
Krústjoff viðurkennt mistök skipu
lagsins í landbúnaði og sér ekki
önnur ráð en að veita bændum
meira sjálfstæði. Stóriðju í bún-
aði hefur einnig verið reynd hér-
leudis, Má þp minna á Korpúlfs-
staðábúið sém Sjáífstaéðismenn í
Reykjavík ráku og Krísuvíkur
ævintýri flokksbræðra Gylfa í
Hafnarfirði. Ýmáír’auðmenn hafa
ætlað að reisa stórbú til gróða.
Eini hagur þeirra hefur verið að
nota tapið á búunum til frádrátt-
ar á skattskyldu.
Samvinnustefnan á sterkar ræt-
ur í sveitum, jafnvel í fornum
‘búnaðaMiáttUm'. “ Fjallskilin eru
einstætt íslenzkt skipulag, þar gild
ir samvinnureglan gullna „einn
fyrir alla og allir fyrir einn“
Verzlun bænda er að mestu
bundin við kaupfélögin, þau hafa
vaxið upp með þjóðlegu og sér-
stæðu sniði í sveitum landsins.
Mestur hluti búnaðarvara er unn-
inn og seldur af samvinnufélög-
um.
Samvinnufélögin hafa unnið
mörg stórvirki í landinu t.d. iðn-
aði og útgerð flutningaskipa.
Víða um landið hefur hinum
stærri jörðum verið skipt i þrjú
til fjögur býli eða fleiri, sem
standa saman. Yfir þrjáfíu slík
býlahverfum er samlægt, svo
sýslu samkvæmt nýútkominni bók.
Það er sennilegt, að þróunin verði
i þessa átt. í mörgum þessum
býlahverfum er samlægt, svo
margt fólk, að hægt er að hafa
dálítinn félagshring. Þarna getur
þróazt ýmiss konar hagkvæm
samvinna, bændur eiga i félagi
ýmsar vélar, sem ekki eru dag-
lega í notkun, eða þá að sinn á
hvert tækið og hver lánar öðrum.
Hægt er að skiptast á um verk,
ef einn verður lasinn eða fer frá,
þótt venjulega hirði hver sinn
fénað.
Stærð þessara hverfa ætti að
takmarkast af því, hvað hægt er
að nýta mikið land heiman að til
beitar vetur og sumar. Ef til vill
væri sparnaður og hagkvæmni
að byggja félagsfjós fyrir allt
hverfið handa 50—100 kúm, þótt
hver bóndi annaðist sínar að jafn-
/
STÓRFELLD VERÐLÆKKUN
á rússneskum hjólbörðum
OG
TÆKIVI
560XÍ5 750.00 ' 650x16 1.148.00
670x15 1.025.00 750x16 1.733.00
700x15 1.163.00 650x20 1.768,00
820x15 1.690.00 750x20 2.834.00
500x16 702.00 825x20 3.453.00
600x16 932.00 - 900x20 4.200.00
1100x20 6.128.00

KUPPARSTKS 20
SfM11-7373
TRADINQ CO. HF.
(
Framkvæmdastjórastarf
Framkvæmdastjórastarf við Tunnuverksmiðjur
ríkisins er laust til umsóknar.
Umsóknir sendist stjórn verksmiðjanna, Austur-
stræti 10 A, Reykjavík, (pósthólf 597)
fyrir 10. júní n.k.
Tunnuverksmiðjur ríkisins.
aði og fóðurgeymslur væru sér-
stakar.
Á flestum stöðum mun bezt
henta blandaður búskapur, með
sauðfé og kýr til þess að nytja
alla landkosti. Á sumum býla-
hverfum eru nú 500—700 sauð-
fjár og 50—70 kýr.
Samvinna _með aukinni ,tækni
mun eflaust þróast á næstu ára-
tugum meðal bænda. En þessi
þróun mun ekki verða með nein-
um stökkbreytingum eða eftir fyr-
ir fram gerðri áætlun skynvæð-
ingarmanna, heldur eftir því, sem
reynsla bendir til að heppilegt sé
við ýmsa staðhættS.
Yztafelli marz 1964.
Jón Sigurðsson.
TÍMINN, fimmtudaginn 21. mai 1964
13