Morgunblaðið - 12.03.1981, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 12. MARZ 1981
„Við teljum okkur
vinna uppeldisstörf“
Spjallað við
Jóhönnu Thorstein-
son og Kristjönu
Stefánsdóttur,
fóstrur í Kópavogi
— ViA litum svo á að dagvist-
arstofnanir hafi fengið viður-
kenningu flestra foreldra og
ráðamanna á þvi að fólkið sem
þar starfar sé að vinna að
uppeldisstörfum. Dagvistar-
heimili eru menningarstofnanir
og okkur finnst það vera sjálf-
sögð mannréttindi barna að
eiga þess kost að dvelja á
ieikskóla eða dagheimili a.m.k.
3—4 tíma á dag.
Þetta segja þær Jóhanna
Thorsteinson, forstöðumaður
dagheimilisins við Furugrund i
Kópavogi og Kristjana Stefáns-
dóttir, dagvistarfulltrúi. Eins
og alkunna er hafa málefni
fóstra verið i brennidepli, um
það þarf ekki að fjölyrða og sér
reyndar ekki fyrir endann á þvi
máli enn. Nýlega var gengið frá
samningum við fóstrur á Akur-
eyri og í Kópavogi og í fram-
haldi af því rabbaði blm. við
Kristjönu og Jóhönnu. m.a. til
að forvitnast um uppbyggingu
dagvistarmála i Kópavogi,
innra starf þeirra o.fl.
Aðspurðar um niðurstöður
samninganna við ráðamenn
Kópavogskaupstaðar sögðu þær
að almennt virtist gæta þess
misskilnings, að fóstrur í Kópa-
vogi væru ekki ánægðar með þá
samninga, sem við þær voru
gerðir og mæni á Akureyrar-
samningana. Þetta sé misskiln-
ingur, fóstrur í Kópavogi hafi
fengið mikilsverða leiðréttingu á
sínum kjaramálum, þótt vitan-
lega stefni þær hærra.
— Okkur hefur fundist þróun-
in í uppbyggingu dagvistarmála
í Kópavogi dálítið sérstæð miðað
við ýmis önnur bæjar- og sveit-
arfélög, hún hefur verið hæg og
jöfn og ekki sízt hefur innra
starf dagheimilanna orðið öflugt
og margvíst. Til dæmis hefur
Kristjana Stefánsdóttir
þar starfa tvær fóstrur á deild
og á það sjálfsagt sinn þátt í því,
hversu vel hefur gengið. Nú eru
um 326 börn á dagvistarstofnun-
um í Kópavogi og líklega er
biðlistinn annað eins. Sl. tvö ár
hefur dregið nokkuð úr fram-
kvæmdum í dagvistarmálum.
Því ráða ýmsir samverkandi
þættir, mest náttúrulega pen-
ingaleysi. Kannski væri réttara
að orða það svo að það verði að
velja, hvað skuli hafa forgang.
Og þar sem Kópavogur er ungt
bæjarfélag þarf að framkvæma
margt á skömmum tíma. Og nú
hefur endurnýjun gatnakerfisins
sem sagt verið látin ganga fyrir
að sinna. Við höfum alla tíð átt
mjög gott samstarf við Félags-
málaráð Kópavogs, sem hefur
stutt okkur með ráðum og dáð og
það hefur ekki verið lítils virði.
Og um flest hefur Kópavogs-
kaupstaður sýnt virðingarvert
framtak í þessum efnum, þótt
auðvitað sé ekki nærri nóg að
gert í þessu. En það mun áreið-
anlega koma. En vitanlega verð-
ur maður líka að skilja að vegna
þess m.a. hversu tiltölulega fá
atvinnufyrirtæki eru í bænum
fer hann á mis við þá tekjulind
sem aðstöðugjöld eru víða.
Þær lögðu báðar á það mikla
að samstarf við foreldra væri
.afar mikilvægt.
— Reglulega eru haldnir for-
eldrafundir og það er gott og
gilt. En það getur verið erfitt að
fá foreldra til að tjá sig, sumir
líta á það sem hálfgildings
hnýsni og skilja ekki tilgang
okkar með því að spyrja þá um
heimilishagi barnsins. En það
segir sig sjálft að það geta komið
upp vandamálatimabil á heimili
barnsins, og barn sýnir mjög
fljótt viðbrögð við slíku. Þá er
mikilsvert að fóstra barnsins
viti hvað er að, svo hún geti
brugðist rétt við.
Það hefur verið fylgt þeirri
stefnu í Kópavogi, sem við telj-
um mjög svo rétta að blanda
saman aldurshópum. Það gerir
til dæmis það að verkum að barn
getur haft sömu fóstruna allan
tímann sem það er á heimilinu.
Og það þarf nú ekki meira en ör
mannaskipti til að koma róti á
litlar sálir, svo að við teljum
þetta mjög gott. Með þessu —
þ.e. að hafa börn á öllum aldri
saman verður betra og heimilis-
legra andrúmsloft og það verður
ekki eins þrælskipulagt og eftir
klukkuslætti, og þar sem þetta
fyrirkomulag er ekki. Þetta
reynist vera dýrara í rekstri en
við álítum að reksturinn sé það
miklu betri að það skili sér.
Fóstrur eru mjög metnaðar-
samar fyrir sína hönd og stéttar
sinnar, sögðu þær báðar Jó-
hanna og Kristjana — og þær
sögðu að fóstrur tækju starf sitt
alvarlega og reyndu að búa sig
sem bezt undir það. Meðal ann-
ars þess vegna hefði verið nauð-
synlegt að fá viðurkennda
heimavinnutíma „ekki til að
föndra eins og ég sá haft eftir
Guðrúnu Helgadóttur" sagði Jó-
hanna, „heldur til að finna
lesefni, fá hugmyndir um verk-
efni og gera alls konar áætlanir
sem börnunum geta komið að
gagni.
— Nú er rætt um að talgallar
það verið regla í Kópavogi, að áherzlu, Jóhanna og Kristjana Jóhanna Thorsteinson ásamt börnum sínum.
færist í vöxt meðal ungra barna
og orðaforði sé heldur snautleg-
ur. Sumir vilja rekja þetta til
léttmetis á dagvistarstofnunum.
— Það er ugglaust töluvert til
í þessu og á sér náttúrulega
margar skýringar. Við skulum
gæta að því að börn koma víðar
en aðeins á dagheimili svo að
ekki tjóir að ætlast til þess að
dagvistarstofnanir annist alger-
lega um uppeldi barns og ábyrg-
ist allan þess þroska. Við kapp-
kostum að velja lestrarefni sem
vekur börn til umhugsunar og
kallar fram spurningar, en það
er eins og stefnan hafi verið að
framleiða bækur fyrir börn með
svo einföldum texta að hann gefi
ekki tilefni til neinna hugleið-
inga hjá barninu. Við fitjum upp
á ýmsu öðru sem við teljum
þroskavænlegt, við getum nefnt
sem dæmi að við vinnum ákveðin
verkefni til dæmis um vorið. Þá
er rætt um vor í bæ og vor í
sveit, gerðar myndir og módel,
sagðar sögur, við reynum að
grafa upp lestrarefni allt og
vísur sem tengjast vorinu o.s.frv.
Við látum foreldrana vita að nú
séum við að vinna í þessu
verkefni til að reyna að draga þá
inn í þetta líka. Eins og við
höfum sagt er auðvitað misjafnt
hvað foreldrar eru samvisku-
samir og áhugasamir, en yfir-
leitt er allt gott um það að segja.
— Sennilega viðurkenna
flestir gildi skammdvalar barna
á dagheimili — þá er einkum átt
við leikskólavist. En ekki eru
allir á einu máli um hversu mikil
hollusta það sé ungu barni að
vera á dagheimili kannski allt
upp í 8—9 stundir á dag. Hvað
segið þið um það?
— Okkur finnst skilningur
foreldra hafa aukizt á því að hafi
þeir annað hvort sveigjanlegan
vinnutíma, losni fyrr ellegar
eitthvað það komi upp að þeir
geti sótt börn sín fyrr, sé það
gert. Það eru mjög fáir foreldrar
sem nýta opnunartímann alveg í
botn, ef það er ekki brýn þörf á
því. Það hefur líka gert það að
verkum að við höfum getað sýnt
þeim börnum meiri og nánari
sinnu, sem vinnu foreldra vegna
verða að vera allan tímann. En
við erum sammála því að það
getur verið hörku erfitt fyrir
barn að vera allt upp í 8—9 tíma
á dagvistarheimili á dag, en við
reynum sem sagt að gera allt
sem við getum til þess að hjálpa
börnunum og gera þessa löngu
vist þeim eins góða og eftirsókn-
arverða og hægt er.
h.k.
Orka og öryggi
Af raf magns- og símamálum í Miðfirði
Á þessum síðustu tímum er um
fátt meira talað en orkumál og
víst er um það að þau snerta alla
landsmenn á einn eða annan hátt.
Vissulega var það mikið átak að
komið skuli rafmagn á flesta
sveitabæi landsins, þó enn séu
nokkrir, sem ekki eru í sambandi
við héraðsveitur, en hafa þá fengið
fyrirheit um aðstoð við olíudrifnar
rafstöðvar. Og mikill er munurinn
frá því sem áður var að hafa ljós
og hita fyrirhafnarlaust í hverjum
kima þegar allt gengur eins og
vera ber, þó vitanlega kosti það
peninga en um það þýðir ekki að
fást.
En hvað þá um öryggið! Er það
eins og best verður á kosið? Um
það leyti er byggðalínan var lögð
hér norður var hafin mikill áróður
fyrir því að rafmagn væri sem
víðast tekið til upphitunar, og
skiljanlega urðu margir við þeirri
áskorun og munu nú flestir bæir
hér í sveit vera háðir rafmagni
hvað upphitun snertir. En nú í tvö
skipti á einum mánuði hefur þessi
svo til nýja byggðalína bilað það
mikið að rafmagnslaust hefur
verið á stórum svæðum, svo fólk
hefur mátt sitja í kuida og myrkri
svo dögum skiptir. Má raunar með
sanni segja, að veður eins' og 16.
febrúar komi ekki oft sem betur
fer, en veður álíka og var nú hinn
6. mars má heita árlegur viðburð-
ur hér norðanlands, og hafa oft
staðið í fleiri sólarhringa svo að
ógjörlegt hefði verið að standa að
viðgerðum. Óneitanlega setur
kuldahroll að ýmsum að hugsa til
þess að vera án rafmagns í lengri
tíma þegar kaldast er og verst
gegnir. Er það virkilega að þessar
línubyggingar séu ekki það traust-
ar að þær þoli íslenska vetrarveðr-
áttu? Með tilliti til þessa er
merkilegt, að ýmsir af ráða-
mönnum þjóðarinnar skuli enn
vera á því að best verður séð fyrir
orkuþörf landsmanna með því að
framleiða orkuna að mestum
hluta á mjög takmörkuðu svæði,
sem auk þess er mjög mikið
áhættusvæði hvað náttúruham-
farir snertir.
Allir eru meira eða minna háðir
rafmagninu og þegar það er ekki
til staðar, skapast allskonar erfið-
leikar og óþægindi. Mjólkurfram-
leiðendur sem ekki hafa sérstakar
rafstöðvar verða að handmjólka
sínar kýr, sem er mikil aukavinna.
Ekki þýðir að opna sjónvarp eða
útvarp. Margir bæir hér í Miðfirði
stilla sjónvarp sitt á endur-
varpsstöð hjá Bjargi, ekki skal ég
segja um hverju er að kenna, en
þeir eru æði margir dagarnir auk
óveðursdaganna, sem ekkert sjón-
varp hefur sést hér. Þeir sem hafa
rafhlöðuútvarpstæki geta auðvit-
að fylgst með útvarpi og eru þá
alltaf mest áberandi tilkynningar
frá Rafveitunum að öðru leytinu
um lokun eða skömmtun á vissum
svæðum og að hinu leytinu frá
RARIK og innheimtu útvarps og
sjónvarps um greiðslu afnota-
gjalda með tilheyrandi hótunum
um lokun ef ekki er greitt á
réttum tíma.
Þegar rætt er um öryggismál
„má ekki gleyma garminum hon-
um Katli". Það er Landssímanum.
Hér búum við við sama ástand og
fyrir rúmum 50 árum, þá var
lagður hér einkasími um sveitina
og voru 10—12 símanúmer á
hverri línu, þetta ástand varir
enn, það er sama línan og númera-
fjöldinn, en nærri má geta að allt
er þetta farið að gangá úr sér. Við
höfum samband við Hvamms-
tanga frá 9—20 á virkum dögum,
það er að segja þegar allt á að
heita í lagi, en um helgar frá
laugardagskvöldi til mánudags-
Benedikt Guðmundsson
morguns í 37 tíma er aðeins opið í
5 klst. Þætti víst sums staðar ekki
nógu gott. Það skal tekið fram að
afgreiðsla á Hvammstanga er
eftir aðstæðum mjög góð. Við
höfum sex þingmenn, þar af tvo
ráðherra, þeir vinna án efa mikið
starf, en ekki held ég að væri
sanngjarnt að ásaka þá fyrir
fyrirgreiðslupólitík í þessu máli.
Það sem sagt hefur verið um
ástand og horfur í þessum málum
er að mestu bundið við þetta
byggðarlag, hvort líkt horfir ann-
ars staðar á landinu er annarra
um að dæma.
Benedikt Guðmundsson
Hjálpar-
starf Ananda
Marga
í Úganda
Á VEGUM Hjálparstofnunar
Ananda Marga eru enn fremur
á hverjum tíma starfandi hjálp-
arsveitir þar sem tímabundið
neyðarástand ríkir, svo sem nú
er á Suður-Ítalíu og í Austur-
Afríku. í sambandi við þetta
starf safna deildir stofnunar-
innar matvælum, lyfjum, hjúkr-
unargögnum, fatnaði og ábreið-
um víða um lönd. Hjálparstofn-
unin á íslandi hefur nú tekið að
sér það verkefni að safna
ábreiðum, fötum og peningum
vegna neyðarástands, sem ríkir
í Uganda, en talið er að þar séu
nú um 2 milljónir manna þurf-
andi vegna þurrka og ótryggs
stjórnmálaástands.
Þeir sem óska að leggja fram
peninga geta greitt beint eða
með gíróseðli inn á ávísana-
reikning nr. 51078 (nnr. 8443—
8960) í Landsbanka íslands,
aðalbanka, Fatnað og ábreiður
má afhenda í Aðalstræti 16, 2.
hæð.