Morgunblaðið - 12.03.1981, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 12. MARZ 1981
19
mála, þótti lögreglumennirnir ær-
ið aðgangsharðir við aðstoðar-
lækninn um að fá blóðsýni tekið
með valdi, þó svo, að hætta virtist
geta fylgt því. Af þeim sökum
kvaddi hún undirritaðan á vett-
vang, til þess að afstýra hugsan-
legum mistökum.
Ég átti síðan tal við sakborning.
Skýrði hann mér þá svo frá, að
hann hefði fulla ástæðu til að
ætla, að hann væri ofsóttur af
lögreglumönnum og nefndi fleira
en eitt atvik, er hann taldi renna
stoðum undir þá skoðun sína.
Ótilneyddur kvaðst hann ekki láta
í té blóðsýni vegna þess, að hann
teldi, að lögreglumenn, sem hand-
tekið hefðu og fært hann á
spitalann að ástæðulausu, myndu
með auðveldum hætti geta bland-
að alkohóli í blóðsýni, sem þeir
fengju óinnsiglað í hendurnar og
gæti hann því átt á hættu að verða
sakfelldur og jafnvel hlotið þunga
refsingu fyrir ölvun við akstur,
enda þótt slíkri ölvun væri alls
ekki til að dreifa.
Ég reyndi ekki að hafa áhrif á
ákvörðun mannsins, enda sýndust
mér frambornar ástæður hans til
neitunar sýnitökunnar ærið gild-
ar. öll valdbeiting sýndist mér
geta orðið hættuleg, jafnvel lífs-
hættuleg, undir þessum kringum-
stæðum.
Ég tel hvorki mig né aðra lækna
hafa rétt né skyldu til að stefna
neinum í lífsháska í þágu lög-
reglurannsóknar, a.m.k. svo fremi
að sakarefni séu ekki stórkostleg
eða varði alþjóðarheill.
Ég vék mér síðan í nálægt
herbergi, þar sem starfslið hefur
aðsetur og svarað er í síma
deildarinnar. Höfðu þá komið sér
þar fyrir í makindum tveir lög-
reglumenn í fullum skrúða og sat
annar að biaðalestri. Ég tjáði
þeim, að ég myndi ekki fremur en
aðstoðarlæknirinn taka blóðsýni
af sjúklingnum en benti þeim
jafnframt á, að ef þeir sættu sig
ekki við þau málalok, gætu þeir
t.d. haft samráð við embætti
borgarlæknis, sem er sá aðili í
Reykjavíkurlæknishéraði, er end-
anlega ber ábyrgð á réttum fram-
gangi lækninga í héraðinu og er
jafnframt réttarlæknir héraösins
í lagalegum skilningi. Lögreglu-
mennirnir hurfu þá fram á gang á
deildinni og tók annar upp ritgögn
og hóf að krefja aðstoðarlækna
upplýsinga um nöfn og fleira. Ég
benti aðstoðarlæknunum þá á, að
þeir væru ekki sakborningar og
réttur væri ekki settur yfir þeim á
Slysa- og sjúkravakt Borgarspítal-
ans. Lét áðurnefndur lögreglu-
maður þá við svo búið standa og
felldi niður yfirheyrslurnar.
Hurfu lögreglumennirnir síðan út
í bifreið sína, sem þeir höfðu
komið fyrir utan við innkeyrsluna
í Slysa- og sjúkravaktina.
Ég grennslaðist síðan eftir því
hjá viðverandi starfsliði, hvort
einhver úr þeirra röðum hefði
vísað lögreglumönnunum til sætis
í fyrrgreindu starfsfólksherbergi
en enginn, er spurður var, kvaðst
hafa boðið þeim þangað. Óskaði ég
eftir því við starfsliðið, að það
reyndi að sjá svo til, að lögreglu-
menn héldu sig framvegis á þeim
stað eða stöðum, sem þeim helzt
hæfðu og færu ekki í önnur
herbergi deildarinnar en þau, er
þeir ættu lögmæt erindi í. Sjúkl-
ingurinn var jafnframt fluttur á
sérstaka stofu á Slysa- og sjúkra-
vaktinni, þar sem hann gat notið
næðis og hvíldar en hann kvað
sjúkdómseinkennin smá rénandi
Stafana B. Gylfadóttir
Steinunn Grímsdóttir
Vigdís A. Gunnlaugsdóttir
Ella Þórhallsdóttir
Guðrún Hreinsdóttir
Gunnlaug Hjaltadóttir
Helga Alfreðsdóttir
ólöf Guðmundsdóttir
Ágústa Þorsteinsdóttir
Útgerðartæknar
Aðalsteinn Finsen
Baldvin Valdemarsson
Birgir Guðmundsson
Bjarni Sigmar Sigurðsson
Guðmundur Stefán Mariasson
Gunnar Ægisson
Heimir Hávarðsson
Rögnvaldur Þorleifsson læknir.
eftir þá meðferð, sem hann hafði
hlotið. Hann taldi sig ekki þurfa
að leggjast inn á spítalann og kvað
timabundna hvíld mundu nægja.
Ég hafði síðan engin frekari
afskipti af sjúklingnum.
Nokkru síðar varð ég þess
áskynja, að aðstoðarborgarlæknir
var kominn í húsið og að hann
ræddi við sjúklinginn og síðan
lögreglumennina. Ég hafði engin
afskipti af gerðum borgarlæknis
og fylgdist ekki með því, sem fram
fór milli hans og sjúklingsins eða
lögreglumannanna (skv. frásögn
Dbl. 6. des. átti ég að hafa tekið
fram fyrir hendur borgarlæknis-
ins).
Eftir nokkurra klst. hvíld á
spítalanum fór sjúklingurinn
heim óáreittur og að því er ég bezt
veit, með samþykki vakthafandi
lögregluvarðstjóra.
Ég vil taka það fram, að ég sá
engin merki ölvunar á sjúklingn-
um og sömu skoðunar var um-
ræddur aðstoðarlæknir á Slysa-
deildinni svo og áðurgreind hjúkr-
unarkona.
Er Dagblaðið kom út 6. des. var
mér bent á frásögn þess af atburð-
inum og þeim aðdróttunum er
frásögninni fylgdu. Ég hafði þá
símleiðis samband við aðstoðar-
borgarlækni, er sinnt hafði erindi
þessu. Hann skýrði mér þá svo frá,
að hann hafði átt tal við sjúkling-
inn og hefði hann þá tilgreint
sömu ástæðu fyrir synjun þess, að
láta í té blóðsýni og hann hafði
skýrt mér frá.
Aðstoðarborgarlæknir kvaðst
engin ölvunareinkenni hafa séð á
sjúklingnum og hefði hann tjáð
lögreglumönnunum það og þá
jafnframt, að sitt mat væri, að of
áhættusamt væri að beita hann
ofbeldi til töku blóðsýnis. Hann
kvað hins vegar hafa verið tekið,
að sinni tilhlutan, sýni úr þvagi, er
sjúklingurinn þurfti að kasta
vatni og hefði hann komið því í
hendur lögreglu til alkohólmæl-
inga. Hann kvaðst ennfremur
hafa haft samband símleiðis við
vakthafandi lögregluvarðstjóra,
sem hefði tjáð sig ánægðan með
þessi málalok.
Framanritaðar staðreyndir
málsins leiða til eftirfarandi
niðurstaða og spurninga, sem ég
benti ritstjóra og blaðamanni
Dagblaðsins á: Umræddur sak-
borningur bar ekki merki ölvunar
að margra manna mati, er hann
var fluttur á Slysa- og sjúkravakt
Borgarspítalans. Merkilegt má
heita, ef lögreglumenn, sem vanir
eru í starfi sínu að umgangast
ölvaða menn og allsgáða, hafa
metið ástand þessa manns á
annan veg.
Helgi Þórisson
Ingólfur Aðalbjörnsson
Jóhann J.T. ólafsson
Jón Emil Ágústsson
Jón Þórir Baldvinsson
Kristinn Þorsteinsson
Pétur Olgeirsson
Valdimar Þorvarðarson
Vilhjálmur Vilhjálmsson
Til að ljúka erlendis tveim
síðustu námsárum til tæknifræði-
prófs í vélum, rekstri, skipum eða
rafmagni fóru 22 menn frá Tækni-
skóla Islands á árinu 1980.
Raungreinadeildarprófi luku: 36
menn í Reykjavík, 12 menn á
Akureyri og 4 menn á ísafirði.
(Frá Trkninkóla lslandh.)
Skv. frásögn sjúklingsins, mein-
uðu lögreglumennirnir honum að
ganga úr lögreglustöðinni út í
sjúkrabifreiðina, vegna þeirrar
áhættu, er þeir töldu fylgja þeirri
áreynslu. Engu að síður kröfðust
þeir þess, að sakborningurinn yrði
beittur líkamlegu ofbeldi við töku
blóðsýnis, enda þótt þeim mætti
ljóst vera, að slíkri valdbeitingu
fylgdi mun meiri áhætta en þeirri
gerð, að ganga úr húsi út í bifreið.
I þessu felst, að þeir kröfðust
þess, að læknar á Slysa- og
sjúkravaktinni, stofnuðu sjúkl-
ingnum í mun meiri hættu en þeir
sjálfir höfðu verið fúsir til aö taka
ábyrgð á.
Sjúklingurinn neitaði að láta i
té blóðsýni á þeim forsendum, að
óinnsigluðu blóðsýni væri hægt að
spilla og taldi sig ennfremur hafa
ástæðu til að ætla, að lögreglu-
menn bæru til sín hefndarhug og
kynnu því að grípa til slíkra
ráðstafana.
Sú spurning hlýtur að vakna,
hvaða hvatir lágu til þess, að
krafizt var blóðsýnistöku hjá
sjúklingnum og hvers vegna svo
hart var eftir henni gengið þrátt
fyrir þau þungvægu rök, sem
borin voru fram gegn þeirri ráð-
stöfun.
Umræddir tveir lögreglumenn
gengu um húsakynni Slysa- og
sjúkravaktarinnar, sem væru þau
þeirra eigin starfsvettvangur. Þeir
höfðu ennfremur í óbeinum eða
beinum hótunum við starfslið
deildarinnar, sér í lagi aðstoðar-
lækna og undirritaðan.
Hvernig bar það þá til, að
Dagblaðið fékk þennan ágreining
til umfjöllunar þ. 6. des. Ég tel
með öllu óhugsandi, að nokkur úr
starfsliði Slysa- og sjúkravaktar-
innar hafi skýrt Dagblaðinu frá
fyrrgreindum atvikum þ. 4/12. Við
eftirgrennslan hefur ekkert komið
í ljós, er bendir til þess að svo sé.
Ekki hef ég innt borgarlækni eftir
því, hvort hann eigi þar hlut að
máli, enda sýnist mér slík hug-
mynd alger firra.
Eftir stendur því einn aðili, sem
sé lögreglumenn eða lögreglan
sem stofnun, sem gæti hafa komið
þessu máli á framfæri við Dag-
blaðið. Það er ugglaust ósaknæmt,
að menn viðri hugrenningar sínar
við blaðamenn, en hafi lögreglu-
menn tilgreint nafn sakbornings
við blaðið, þykir mér líklegt að það
sé utan við ramma laganna og
brjóti í öllu falli þagnarskyldu
lögreglumanna um það, er þeir
verða áskynja í starfi sínu.
Ég sé ekki, hvernig blaðamaður
Dagblaðsins hefði getað flett upp í
Læknatali og séð þar, að sakborn-
ingur og undirritaður voru út-
skrifaðir frá Læknadeild HÍ sama
dag, án þess, að hafa fengið
upplýsingar um nöfn beggja. Mér
sýnist ástæða til að kanna þetta
atriði svo og hvort yfirhylmingar-
ásökun Dagblaðsins sé þess eigin
eða uppspretta hennar séu lög-
reglumenn.
Framanrituð efnisatriði og
spurningar tjáði ég ritstjóra
Dagblaðsins og blaðamanninum.
Ég bar engar ásakanir á lögreglu
fram við þessa aðila, aðrar en þær,
að lögreglumennirnir hefðu þann
4. des. hagað sér á óviðeigandi
hátt á Sjúkra- og slysadeild Borg-
arspítalans og jafnframt vakti ég
athygli á því, að mér sýndist allt
benda til þess, að þeir væru
uppspretta fréttarinnar í Dag-
blaðinu og hefðu þar með brotið
þagnarskyldu. Ég lýsti ennfremur
þeirri skoðun minni, að ekki væri
hægt að leiða hjá sér skýr og gild
rök sakbornings á þeirri forsendu
einni, að lögreglumenn væru
gagnaðilinn. Ég kvaðst ekki
þekkja neina þá stétt í þessu landi,
er væri svo vammi firrt, að innan
hennar mætti engan finna, er
hrasgjarnt væri á vegi sannleika
og réttlætis.
Eftir heimkomu mína úr leyfi
erlendis, kemur í ljós, að samtök
lögreglumanna hafa tjáð sig við
Dagblaðið um hið svokallaða við-
tal við mig í Dagblaðinu þ. 14. feb.
Það er að mínu mati mikil hvat-
vísi að gera svo, án þess að kanna
fyrst hvort rétt var eftir mér haft.
Samtök lögreglumannanna hefðu
þó ekki þurft að bíða slíkra
upplýsinga nema 13 daga.
Ætla ég, að lögreglumönnum,
sem svo náin hafa haft samskipti
við Dagblaðið, sbr. upplýsingar
ritstjórans, megi það ljóst vera, að
á síðum þess blaðs hefur sannleik-
anum stundum verið hagrætt
nokkuð.
Ég harma það, að þessi umræða
var hafin á siðum dagblaðs. Ég
fagna því hins vegar, að málinu
verður fram haldið á vegum hlut-
lausrar, opinberrar stofnunar,
þ.e.a.s. Rannsóknarlögreglu ríkis-
ins.
Reykjavík, 8. marz 1981,
Rögnvaldur Þorleifsson.
læknir.
IEWKTUBO0
Leöurkápur
Leðurjakkar
Leðurbuxur
Leðurpils
Leðurvesti
Greiösluskilmálar við allra
hæfi, 25% útb., eftirstöðvar
samkomulag.
fELHNH
tífckdUfWLÍ V ’ZPféO
OPÍÞ'bé AUA ÞAGA
iAUCrARlAbh FRAKLIOiZ