Morgunblaðið - 13.08.1981, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 13. ÁGÚST 1981
BERLÍNAR
MÚRINN
Hinir raunverulefju fan(jar Berl-
ínarmúrsins eru Austur-Þjóðverjar
sjálfir, svo að ætla mætti að
austur-þýzkir leiðtonar vildu hafa
hljótt um þessa atburði nú þefjar 20
ár eru liðin síðan þeir áttu sér stað,
en því fer víðs fjarri.
eftir Tim
Garton Ash
SKÖMMU eftir miðnætti
sunnuda^inn 13. á^úst
1%1 tóku dcildir úr aust-
ur-þýzka hernum sér stöðu
til þess að loka landamær-
unum umhverfis Vcstur-
Herlín með Kaddavír ok
steinstcypu. Landamærun-
um að Vestur-Þýzkalandi
haíði áður verið lokað með
sama hætti. Upp frá þessu
hafa íbúar Vestur-Berlín-
ar búið á nokkurskonar
eyju í Rauðahafinu.
STEINHJARTA
AUSTUR-
ÞYZKALANDS
Viðbúnaður við Brandenborgarhliðið fyrir 20 árum.
Afmælis múrsins er minnzt með
miklu brambolti í Þýzka alþýðulýð-
veldinu. Austur-Berlín er þakin
áróðursspjöldum með myndum af
verkamönnum, sem verja Brande-
borgarhliðið, ojí fjölmiðlar hafa
staðið fyrir mikilli áróðursherferð
til að sannfæra unga Austur-
Þjóðverja um að múrinn hafi verið
reistur til að verja þá gegn yfirvof-
andi árás vestrænna ríkja. Sveitir
vopnaðra verkamanna, sem tóku
þátt í því að reisa múrinn fyrir 20
árum, munu ganga fylktu liði eftir
llnter den Linden, fram hjá ný-
reistri st.vttu af Friðriki mikla sem
horfir í austurátt til Póllands, og í
f.vljíd með austur-þýzkum her-
niönnum er ganga t;æsajíanK. Erich
Honecker flokksleiðtot;i, sem sjálf-
ur var heilinn á bak við hina
leynilegu aðgerð 1961, flytur hátíð-
arræðuna og mun ljúka lofsorði á
árvekni þeirra 14.000 hermanna,
sem standa vörð við hinn „andfas-
íska varnarmúr“, otí útlista hvernin
smíði hans hafi verið mikilvætjt
framlaj; til slökunar, détente.
Fyrir austur-þýzku stjórnina var
smíði múrsins hvort tvejígja • senn,
jíifurlej;ur sij;ur oj; skilyrðislaus
uppiyöf. Smíði múrsins var si(;ur í
f.vrsta lagi vegna þess, að að(;erðin
var framkvæmd með nákvæmni oj;
at;a hermanna Friðriks mikla. Erf-
itt er að ímynda sér sambærilej;a
skiptint;u borj;a eins ot; Lundúna,
Parísar, Varsjár eða Praj;, því að
ent;inn hefði fengizt til að vinna
slíkt skítverk. Austur-Þjóðverjar
reistu sér sitt eij;ið fangelsi.
Stjórnin hefur í öðru lat;i ástæðu
til að fagna afmælinu ve(;na þess
að hernámsveldin í vesturhlutan-
um, Bandaríkjamenn, Bretar og
Frakkar, gerðu ekkert til að koma í
vet; fyrir skiptinguna. Þegar
Kennedy forseti kom til Hvíta
hússins á mánudattsmorgni (hann
hafði brut;ðið sér frá Washint;ton
um helt;ina ot; taldi ekki ástæðu til
að fara strax aftur) taldi hann að
hættan væri liðin hjá. „Ef Rússar
ætluðu að ráðast á okkur ot; loka
aðflutnin(;sleiðunum mundu þeir
ekki koma fyrir t;addavírstálmun-
Síðan 13. ágúst 1961 hafa minnst
70 manns beðið bana í tilraunum
til að flýja vestur yfir múrinn.
Enj;u að síður hafa austur-þýzkir
valdhafar náð fram metþnmark-
miðum sínum. Efnahagslífi Aust-
ur-Þýzkalands hefur verið bjargað.
Á árunum fyrir 1960 var efnahag-
urinn í kalda koli. Milli 140.000 og
330.000 manns höfðu flúið úr landi
á ári og á árinu 1961 keyrði um
þverbak. Á fyrstu vikum ágúst-
mánaðar flúðu allt að 1.500 manns
á degi hverjum til Vestur-Berlínar.
í þessum hópi var margt af bezta
og hæfasta fólki landsins. Eftir 13.
ágúst átti þetta fólk ekki annarra
kosta völ en beita hæfileikum
sínum í austur-þýzku atvinnulífi.
Árangurinn er sá að nú er Austur-
Þýzkaland 10. mesta iðnríki heims.
En smíði múrsins'var líka hræði-
leg uppgjöf. Með því að reisa
Berlínarmúrinn lýstu austur-
þýzkir kommúnistaleiðtogar yfir
pólitísku gjaldþroti gagnvart um-
heiminum. Erfitt væri að ímynda
sér ömurlegra tákn um óvinsældir
nokkurrar ríkisstjórnar.
Þrátt fyrir opinberar lygar um
„andfasíska varnarmúrinn" vita
allir Austur-Þjóðverjar að gadda-
vírinn á að halda þeim inni, ekki
bægja fasistum í burtu. (Víggirð-
ingarnar afhjúpa lygarnar um
„varnarmúrinn". Skriðdrekatálm-
anirnar geta t.d. aðeins stöðvað
ökutæki sem reyna að brjótast út
úr Austur-Þýzkalandi.) Það sem
meira er, börnin sem hafa alizt upp
síðan í ágúst 1961 — eftirmúrs-
kynslóðin — hafa meiri áhuga á
forboðnum ávöxtum kapitalismans
en foreldrar þeirra höfðu.
í hvert sinn sem tveir eða þilr
Austur-Þjóðverjar hittast er um-
ræðuefnið „vestrænt". Samræðurn-
ar snúast um gallabuxur, bíla,
hljómflutningstæki og sumarleyfi!
Óánægja Austur-Þjóðverja eykst
eftir því sem bilið milli framboðs á
neyzluvörum í Austur- og Vestur-
Þýzkalandi eykst. Eftirmúrskyn-
slóðin fær upplýsingar sínar úr
vestur-þýzka sjónvarpinu og út-
varpinu og frá miklum fjölda
vestrænna gesta. Afleiðingin er sú
að Austur-Þjóðverjar sjá lífið á
Vesturlöndum í hillingum.
Yfirleitt tala Austur-Þjóðverjar
sjaldan um múrinn. Á hann er ekki
minnzt samkvæmt þegjandi sam-
komulagi, ekki fremur en sjálfs-
morð í fjölskyldu. En þegar stíflan
brestur (sem er líklega algengast í
samræðum við vestræna gesti sem
Kennedy forseti viö murinn.
um . .. svo að ég ætla ekki að vera
með neinn æsing.“ Það var ekki
alvag að ófyrirsynju að um 20
háskólastúdentar í Berlín sendu
forsetanum „Chamberlain-regn-
hlíf“ og nokkur kaldhæðni felst í
því að eftir hina frægu ræðu sína
„Ich bin ein Berliner" varð Kenn-
edy tákn samstöðu vestrænna ríkja
með eyborginni.
Bandamenn ábyrgjast enn ör-
yggi 1,9 milljóna Vestur-Berlínar-
búa með táknrænni nærveru 10.000
hermanna. Þessir hermenn nota
enn þann rétt sinn til að hafa
„frjálsan aðgang" að Austur-Berl-
ín, eða sovézka hlutanum eins og
opinberlega er komizt að orði, og
brezkir yfirmenn sjást í beztu
sætum ríkisóperuhússins í Aust-
ur-Berlín og bandarískir hermenn
verzla mikið í stórverzlunum.