Morgunblaðið - 13.08.1981, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 13. ÁGÚST 1981
Frumskógafargjöld og
stuðningur við Flugleiðir
eftir Pétur
Pétursson, þul
Almennum skattborgurum
kemur undarlega fyrir sjónir hve
áfjáð íslensk stjórnvöld virðast í
blindfluKsstuðnintfi sínum við ein-
okunar og kverktakafyrirtæki
FluKleiða. DrjÚKur skildingur er
sóttur í vasa hvers einasta skatt-
borgara til þess að fljúga skýjum
ofar, út og suður, upp ok niður, allt
eftir dintum ok doðröntum skýja-
Klópa.
Það vekur óneitanleKa furðu að
fyrirtæki er eðli máls samkvæmt
ætti að leKKja meKÍnáherslu á
innanlandssamKönKur auk far-
þeKaflutninKa þjóðbræðra fluK-
hafna milli skuli lýsa frati á landa
sína, en kosta kapps um að keppa
á erlendum markaði ok bjóða sæti
sín í austur ok vestur, kúrekum ok
Capónum, en láta lönd ok leið
samþeKna ok syni. NýleKt dæmi
um heimfluK frá Kaupmannahöfn
leiðir huKann að kjörum íslend-
inKa
Greinarhöfundur var staddur í
Kaupmannahöfn fyrir skömmu ok
spurðist fyrir um fluKfar heim.
, Var tjáð í skrifstofu FluKleiða þar
í borK að far frá Kaupmannahöfn
til Reykjavíkur væri falt með
vélum félaKsins ok kostaði heim-
far danskar kr. 2.825,00. Þá er
spurt var um kjör í næturfluKÍ
kom í ljós að þar voru kjör með
allt öðrum hætti. Þá kostaði
farmiði fram ok til baka kr.
2.035,(X) danskar krónur. Væri sá
kostur valinn varð Ijóst að betur
borKaði sík að kagpa far fram ok
til baka með næturfluKskjörum ok
fleyKja miðanum er heim kæmi.
Við það spöruðust 790.00 danskar
jm/'/Mt/zM' 4ifru/va snr&n OfNMAMI NOMWAV SWIOIN PASSENGER TICKET AND 0t*9“> D.t. and Pt.e. Of I..UO 57AQP2? IBJUt?
’tmtTirirrT bethfín 20C0-C60r BAQQAQE CHECK s*s
%0-COO. “ “ C0?fNH*CFN
N*~ : — — Not tr.Mf.V.b® * Conionction nc.ol. CENMAKK
j Carnor | Elight No j o.n D.to Timo St.tu* Foro Bo.it/Ticket do.ignotor [ Not vohd 1 Not volid boforo oftor Froo 1 allow
;"T 0PENHA5EN >1 2*5 vj X6JUL 01 tYNllf —1 f'H' II.
KEYKJAVIK KE Fvor ÞVQID V0I0
YKJAV IK , El 0ÞEH Y| 0OFU YNVU 2? JULlfc *'J t?0f
!'*C 0ÞENH4GE N voi fivoijj ckyoLp- M ? f
.JIVOITJ NO VALJK B.yy.g. cn.ckod | Pc. /—wl ,Uocht.OV „ 1 / i Tc. m | j Unek O wtj Pe. wt r™l fit *n sona
J t
;
1 •
| V
?035\6JUL81CPH PJ RQKIOIT.SOEI CÞH10V7.100KR?05X.00

Subjcct to Cooditions
4of Contfoet on rovorto
feido ofpottongor coupon
3 117 4439892864 6 □
'ci T»
BILLETPRISER
Fra K0BENHAVN
Ttl REYKJAVIK
NORMALPRIS')
UNGCXJM/STUDENT
Normalpns m rabat
6/30 dages billet
Enkelt
DKr
Retur
DKr
1.2.
1.2.3.
„Af dæmi þessu má
sjá, að vandratað er í
frumskógi fjargjald-
anna og þeir af tals-
mönnum Flugleiða
er telja sig leika eins-
konar hlutverk Tarz-
ans apabróður í þeim
frumskógi, svífandi
frá blaðagrein til
blaðagreinar, eru
hvergi nærri bezt til
þess fallnir að veita
leiðvSögn þar.“
krónur. Fyrir tvo þýddi þetta
sparnað er svaraði nær 160 þús-
und Kamalla króna. Safnast þeRar
saman kemur segir máltækið.
Er spurst var fyrir á föstudegi
um laus sæti í næstu viku kom í
Ijós að kostur var á heimferð í
næturflugi á þriðjudagskvöld. Þá
er komið var á mánudagsmorg-
un, í því skyni að fastsetja far-
miða, var því svarað til að nú væri
uppselt í þriðjudagsvélina, en laus
sæti á miðvikudagskvöld. Þar
fylgdi hinsvegar sá böggull
skammrifi, að uppselt væri allan
næsta mánuð til Kaupmannahafn-
ar, þannig að eigi var léð máls á
fari með næturflugskjörum, held-
ur yrði að kaupa miðann á jöfnun-
arverði dag- og næturflugs og
kostaði hann þá danskar krónur
3.050.00. Nú vandaðist málið og
varð Ijóst að litlum vörnum varð
við komið fyrir þann er farið hafði
utan með skipi, en hugðist fljúga
MANEDSBILLET
6/30 dg ‘)
Dagfly ud og hjem
Natlly ud og hjem
Kombi dag/nat
4060 1.3.
2035 1.3.4.
3050 1.3.
APEX 7 dg '3 mdr
APEX WEEKEND
••PAKKETUR" Gruppe IT
7 nætter med hotel
2325
1495
1.6.10.
56
5555 7.
GRUPPERABAT
30 personer
60 personer
3485 8
2615 8
SKOLEGRUPPE
10 personer
1455 9.
’) Familierabat 50% for ledsagende »gtef*lle og born
mellem Í2 og 26 ár
Oer er gratis tilslutmngsfly fra/til provinsen i Dan-
mark. undtagen pá Apex-billetterne og natfly.
Bemærk: Islandsk lufthavnsafgift p t DKr 120.-.
Der tages torbehold tor ændringer i priser, samt myn-
dighedemes godkendelse
heim með ríkisstyrktu fyrirtæki
Flugleiða.
Eftir umhugsun nokkra var þess
þó freistað að finna að máli
norrænt flugfélag, SAS, er hefir
skrifstofur sínar í næsta nágrenni
Flugleiða í Kaupmannahöfn. Var
innt þar eftir samgöngum félags-
ins við ísland. Kom þá í ljós að
félagið taldi engin tormerki á því
að selja farmiða í næturflugi.
Kvað starfsmaður þess sæti laus
með miðvikudagsvél og eftir
stundarathugun á tölvuskjá gaf
hann út miða er gilti til baka, allt
til 16. ágúst, og var heildarupphæð
danskar kr. 2.035.00 fyrir hvorn
miða. Við nánari athugun stóð
skírum stöfum að farmiðinn gilti
með Flugleiðum FI 245 miðviku-
daginn hinn 16. júlí klukkan 0010.
Hér greiddi hið norræna flugfé-
lag SAS úr flækju og sparaði
íslenskum þegnum kr. eitthundrað
og sextíu þúsund gamalla króna.
Af dæmi þessu má sjá að
vandratað er í frumskógi fargjald-
anna og þeir af talsmönnum
Flugleiða er telja sig leika eins-
konar hlutverk Tarzans apabróður
í þeim frumskógi, svífandi frá
blaðagrein til blaðagreinar, eru
hvergi nærri best til þess fallnir
að veita leiðsögn þar.
Blaðafulltrúi Flugleiða telur
sjálfan sig skeleggan forsvars-
mann félagsins. Hann veitist ný-
lega að gömlum starfsmanni fé-
lagsins er gengið hefir úr þjónustu
þess. Sakar hann um fjölmiðla-
gleði og ber honum á brýn árásir á
félagið.
Almenningur hefir á undan-
förnum mánuðum fylgst með
römmum átökum innan Flugleiða.
Naumast leið sá dagur að ekki
væri efnt þar til samkvæma og
deilt út bréfum. Það voru boðskort
og hanastél í Blómasalnum handa
útvöldum, en uppsagnarbréf og
hanaslagur í Víkingasalnum fyrir
óverðuga. Og Bartersamningar,
svonefndir fyrir þá er tóku að sér
að skrifa „eitthvað gott“ um
starfsemi félagsins. Að öðrum
voru gerð hróp þótt þeim gengi
ekki annað til en að ræða opin-
skátt um kjör íslendinga í sam-
göngumálum og ferðafrelsi þeirra
til jafns við aðrar þjóðir.
Er það til of mikils mælst að
stjórnvöld hyggi að kjörum ís-
lendinga að því er varðar skipti
við Flugleiðir og geri samanburð á
kjörum þeim er landsmönnum
bjóðast?
Um laxveiðar
við Færeyiar
eftir fíjörn
Jóhannesson
í 4. hefti tímaritsins Norsk
Fiskeoppdrett fyrir árið 1981 eru
birtar tölur um heildarlaxveiði
íslendinga, Norðmanna, Dana,
Færeyinga, Skota, Engiendinga og
íra fyrir árin 1978 og 1979.
Heildarveiði þessara þjóða var
4530 tonn fyrra árið en 4700 tonn
hið síðara, eða að meðaltali 4600
tonn á ári. Samkvæmt þessum
upplýsingum er hlutur íslands í
heildaraflanum um 5'7,.
Lítið er vitað um uppeldissvæði
hinna ýmsu laxastofna á Atlants-
hafi, en aflaklær hafa snuðrað
uppi þrjú takmörkuð svæði, þar
sem laxinn safnast saman í slíkum
mæli, að unnt er að veiða mikið
magn á skömmum tíma. Þessi
svæði eru: við suðvesturströnd
Grænlands, nálægt Færeyjum og
við vesturströnd Noregs. Uthafs-
veiðar voru fljótlega lagðar niður
með öllu á síðast nefnda svæðinu,
með því að í Ijós kom að þær drógu
stórlega úr laxgöngum í norskar
ár. Við Grænland er nú leyft að
veiða 13(KJ tonn af laxi á ári. í
nokkur ár var þetta aflamagn
miklum mun meira, en var minnk-
að af Dónum niður í 1300 tonn
vegna viðskiptaþvingana af hálfu
Kanada og Bandaríkjanna.
Sem að ofan getur, er ekki vitað
hvar nefnd veiðanleg tonn/ári af
laxi alast upp á Atlantshafi, né
hve mikill hluti þessa fiskmagns
„þingar“ við Grænland og hve
mikill hluti við Færeyjar og Nor-
eg. Sú getgáta er ef til vill ekki
öðrum ósennilegri, að laxamagnið
skiptist nokkurn veginn jafnt í
þessu efni milli Austur- og Vest-
ur-Atlantshafs, þannig að um
2300 tonn mæti til leiks við
Grænland og álíka magn á „fund-
„En þegar helzti
sérfræðingur ís-
lenzku ríkisstjórnar-
innar um laxveiði-
mál heldur því fram,
að „laxaskorturinn
nú“ stafi ekki af
veiðum við Færeyjar
er þess naumast að
vænta, að Færey-
ingar geri sér grein
fyrir því, að hér ræð-
ir um tegund sjóræn-
ingjastarfsemi, sem
óhjákvæmilega veld-
ur fjárhagslegu tjóni
og leiðindum meðal
nágrannaþjóða.“
arstaðina" við Færeyjar og Noreg.
í framhaldi þessarar ágiskunar
skulum við áætla 2000 „veiðanleg"
tonn/ári við Færeyjar.
Á fundi um laxveiðimál í At-
lantshafi, sem nýlega var haldinn
í Reykavík, upplýsti fulltrúi Fær-
eyinga, að á sl. ári (1980) hefðu um
1000 tonn af laxi veiðst við
Færeyjar (um fjórum sinnum
meira en heildarlaxveiði Islend-
inga), en í grein í dagblaðinu Vísi
7. þ.m. telur Árni Isaksson, laxa-
sérfræðingur Veiðimálastofnun-
arinnar, að þessi veiði hafi numið
12(XJ—1300 tonnum. Árið 1979
veiddu Danir/Færeyingar sam-
anlagt 230 tonn, skv. fyrrnefndum
upplýsingum í Fiskeoppdrett, og
mun nokkuð af þessum afla fengið
í Eystrarsalti, í námunda við
Borgundarhólm. Hér er því um
gífurlega aflaaukningu að ræða á
einu ári. Laxinn við Færeyjar er
veiddur á línu (en í net við
Grænland), og má því búast við að
nokkuð af smálaxi, sem ekki telst
verslunarvara, týni einnig lífi við
Færeyjar.
Samkvæmt ofannefndum ágisk-
unum og tölum fer ekki fjarri því,
að um holmingur alls „voiðan-
logs“ lax som olst upp á hafssvæð-
inu austan íslands ok norðaustan
Bretlandseyja hafi á sl. ári verið
hirtur af Færeyingum. Nú er það
ekki ólíklegt, þótt sé með öllu
ósannað, að laxaseiði eða laxar
sem ganga úr ám á norðaustur-
hluta landsins hverfi á „Færeyja-
mið“ fremur en t.d. laxaseiði úr
ám suðvestanlands eða úr írskum
eða skotskum ám. Sé þessi tilgáta
rétt, verða norðauastur- og aust-
urlenskir laxar Færeyingum að
bráð í ríkara mæli en laxar sem
eiga uppruna sinn í öðrum lands-
hlutum.
Á þessu sumri hefur laxveiði
verið léleg eða mjög léleg í flestum
ám landsins, en þó hefur laxa-
þurrðin verið miklu mest á Aust-
ur- og Norðausturlandi. Hefur
þetta m.a. komið beriega í ljós í
sleppitilraunum sem stundaðar
hafa verið undanfarin ár í stöðu-
vatninu Lóni í Kelduhverfi. í
greinarkorni er ég ritaði í Morg-
unblaðið 16. apríl sl. um áhrif
veðurfars á laxagengd, drap ég á
sennileg óhagstæð áhrif hins
kalda sumars 1979, en gerði jafn-
framt ráð fyrir tiltölulega góðri
veiði af meðalstórum laxi í ár. Sú
spá hefur reynst falsspá. Með
tilvísun til þess sem að framan er
rakið, virðist mér sennilegt að
umræddar veiðar við Færeyjar
eigi fremur sök á lélegri veiði í ár,
einkum austan- og norðaustan-
lands, en hið óhagstæða sumar
1979; sumarið 1980 var sem kunn-
ugt er hagstætt um veðurfar. Ég
leyfi mér að fullyrða, að staðhæf-
ing Árna Isakssonar í nefndri
Vísisgrein þess efnis, að „laxa-
skorturinn nú muni ekki Færey-
ingum að kenna“ sé órökstudd,
gripin úr lausu lofti, sem og
bollaleggingar hans um uppeldis-
svæði „smálax" á Atlantshafi. Og
sé „króknun" að sumarlagi talin
orsök „geysilegs seiðadauða" 1979,
skyldu þá ekki litlu „greyin" vera
með sultardropa á nefi í frostnepj-
um vetrarsins?
Að lokum þetta: Framangreind-
ar hugleiðingar undirstrika nauð-
syn þess, að þjóðir þær sem hér
eiga hlut að máli skipuleggi í
náinni samvinnu frekari kannanir
og söfnun staðreynda varðandi
feril laxins í Atlantshafi og komi
sér saman um skynsamlega og
sanngjarna hagnýtingu þessa
nytjafisks, m.a. varðandi svokall-
aða hafbeit. Á meðan slíkar kann-
anir fara fram, er einsætt að
takmarka verður stórlega veiði á
laxi við Færeyjar frá því sem var
á síðasta ári. En þegar helsti
sérfræðingur íslensku ríkisstjórn-
arinnar um laxveiðimál heldur því
fram, að „laxaskorturinn nú“ stafi
ekki af veiðum við Færeyjar, er
þess naumast að vænta, að Færey-
ingar geri sér grein fyrir því, að
hér ræðir um tegund sjóræningja-
starfsemi, sem óhjákvæmilega
veldur fjárhagslegu tjóni og leið-
indum meðal nágrannaþjóða.