Morgunblaðið - 13.08.1981, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 13. ÁGÚST 1981
31
Við töluðum stundum um það,
við Þorsteinn, að hætta samtímis
hjá Þingvallanefnd. Fyrr en varir
eigum við samleið! Sú sé kveðjan
og bænin.
Eirikur J. Eiríksson
Kveðja írá embætti
Húsameistara ríkisins
or starfsfélöRum
Þorsteinn Sveinsson lögmaður
réðst bókhaldari og gjaldkeri við
embætti Húsameistara ríkisins
árið 1947 og var skipaður skrif-
stofustjóri árið 1956. Gegndi hann
þeim störfum þar til hann fyrir
nokkrum árum baðst lausnar af
heilsufarsástæðum eftir langan og
farsælan starfsdag í opinberri
þjónustu.
Að loknu háskólanámi fékkst
hann fyrst við lögmannsstörf en
síðan við ýmiss konar stjórnsýslu-
störf á vegum ríkis og sveitarfé-
laga. Hann var bæjarstjóri ísa-
fjarðarkaupstaðar árin 1940—
1943. Til Reykjavíkur fluttist
hann 1943, og varð þá starfsmaður
verðlagsstjóra um tveggja ára
skeið. Lögfræðingur Landssmiðj-
unnar var hann frá árinu 1945 til
1947. Jafnframt aðalstarfi stund-
aði hann alla tíð nokkur lög-
mannsstörf, og hin síðustu ár var
það hans aðalstarf. Hann var
ritari Þingvallanefndar frá 1955.
Áhugamál Þorsteins Sveinsson-
ar voru mörg, og afskipti hans
fjölbreytt af ýmsum félagsmálum.
Á því sviði munu tónlistarmál
hafa staðið hug hans næst, og
helgaði hann þeim krafta sína
eftir því sem við varð komið til
hinstu stundar. Hann var í for-
ustusveit söngmála um árabil,
m.a. í stjórn Tónlistarfélagsins og
einn af stofnendum Þjóðleikhús-
kórsins og formaður hans frá 1955
og síðan. Þorsteinn Sveinsson var
hagmæltur vel, og nýlega kom út
eftir hann Ijóðabók er hann nefndi
„Gengin spor“.
Við embætti Húsameistara
ríkisins starfaði Þorsteinn
Sveinsson í tíð þriggja forstöðu-
manna þess. Samstarfsmenn Þor-
steins, fjölmargir, á rúmlega þrjá-
tíu ára embættisferli í erilsömu
ábyrgðarstarfi, eiga margs að
minnast um góðan dreng, fölskv-
alausa tryggð og vináttu. í störf-
um hans fyrir embættið var hagur
þess ætíð í fyrirrúmi svo og
hollusta við yfirboðara og sam-
starfsmenn. Kom það fram í
einstakri trúmennsku og þjón-
ustuhæfni.
Þegar samstarfsmenn hans við
húsameistaraembættið, nú að
leiðarlokum, minnast sérstæðs og
mikilhæfs persónuleika, þakka
þeir jafnframt samfylgdina hin
„gengnu spor“, biðja ástvinum
hans blessunar og honum farar-
heilla um ófarna stigu.
Þegar við nú kveðjum Þorstein
vin okkar og félaga kemur margt
fram í hugann frá liðnum stund-
um, við söng og leik á sviði og utan
þess, því jafnframt því að vera
einn af okkur var hann líka alltaf
lífið og sálin í öllu sem gera þurfti,
svo að allir hrifust með. Því var
það engin tilviljun að þegar Dr.
Victor Urbancic var ráðinn til að
stjórna óperuflutningi Þjóðleik-
hússins, valdi hann Þorstein fyrst-
an manna til að starfa með sér
þar, og ekki hafði Þjóðleikhúskór
starfað nema tvö ár, þegar hann
var valinn þar til forustustarfa
enda var þörf á réttsýnum mann-
kosta manni til að stýra og móta
félagsskap, sem var fyrstur sinnar
tegundar hér á landi, kór sem
skyldi starfa við leikhús og hafa
söng að atvinnu, þó að aukastarf
væri.
I félagsstörfunum var Þorsteinn
óþreytandi og ekki var haldin svo
skemmtun að hann legði ekki til
meira eða minna frumsamið efni
til skemmtunar, því ljóðasmið var
honum í blóð borin, og svo var
hann réttsýnn og raungóður að
aldrei kom til álita meðal kórfé-
lagsmanna, að fá nýjan mann í
formannsstarfið, þar til hann
baðst undan endurkjöri af heilsu-
farsástæðum, á síðasta ári og
hafði þá staðið í stafni í 25 ár.
Og nú þegar við kveðjum Þor-
stein Sveinsson með söng í Dóm-
kirkjunni i dag, þá er það heit um
að halda því merki á lofti sem
hann bar fram á veg meðan
kraftar entust.
Við vottum eftirlifandi eigin-
konu og börnum samúð á sorg-
arstundu.
Þjóðleikhúskórinn.
Jónas ó. Magnússon.
Þorsteinn Sveinsson lögmaður í
Reykjavík verður jarðsunginn frá
Dómkirkjunni í Reykjavík í dag.
Þorsteinn fæddist 20. des. 1913 á
Hvítsstöðum á Mýrum. Hann lauk
lögfræðiprófi frá Háskóla Islands
1939. Hann vann að málflutn-
ingsstörfum um tíma eftir það,
var bæjarstjóri á ísafirði 1940—43
og gegndi þar jafnfram ýmsum
trúnaðarstörfum, bæði á vegum
bæjarfélagsins og fyrir önnur fé-
lagasamtök í bænum. Árið 1943
fluttist Þorsteinn til Reykjavíkur
og vann þá m.a. á skrifstofu
verðlagsstjóra, sem skrifstofu-
stjóri húsameistaraembættisins
og lögmaður Landssmiðjunnar,
jafnframt sjálfstæðum lög-
mannsstörfum, sem hann stund-
aði reyndar áfram svo lengi sem
heilsa og kraftar entust.
Þorsteinn vann um skeið
ábyrgðarstörf fyrir Stórstúku ís-
lands og hann var alla tíð virkur
þátttakandi í félagsmálastörfum.
I þeim efnum lagði hann meðal
annars sönglistinni drjúgt lið.
Þorsteinn var hagmæltur vel, og
eru til ótal greinar og ljóð eftir
hann í ýmsum tímaritum. Fyrir
ári síðan gaf hann út ljóðabók með
kveðskap sínum, sem ber gott
vitni um þennan þátt í lífi Þor-
steins.
Þorsteinn var tvíkvæntur. Var
fyrri kona hans Þórunn Sveins-
dóttir úr Fljótshlíð, en hún andað-
ist 1969. Síðari kona Þorsteins er
Sigríður I. Þorgeirsdóttir, kenn-
ari, og lifir hún mann sinn.
Þorsteinn var virkur félagi í
Alþýðuflokknum og lagði mikið
starf að mörkum fyrir flokkinn.
Þess minnumst við félagar hans í
flokknum með sérstöku þakklæti.
Eftirlifandi eiginkonu, börnunum
og öðrum ættingjum og ástvinum
vottum við samúð þegar þessi
félagi okkar er kvaddur í dag.
Kjartan Jóhannsson
Gamalt máltæki segir að lengi
skuli manninn reyna. Um nokkra
menn er því svo varið að manni
þykir æ meir til þeirra koma sem
maður kynnist þeim betur. Þannig
fór mér í kynnum okkar Þorsteins
og sömu sögu hygg ég fleiri kunni
að segja. Að minnsta kosti úr hópi
félaga Þjóðleikhúskórsins, þar
sem hann ekki að ófyrirsynju naut
svo einstæðra vinsælda að aðrir
komu ekki til greina í formennsku
þar meðan hann gaf kost á sér. Og
það var einmitt sem formanni
Þjóðleikhúskórsins að ég kynntist
honum bæði fyrst og best. Mér er
mjög minnisstæður fyrsti fundur
minn og stjórnar kórsins fyrir níu
árum; ég hafði þá nýlega sest í
emb?etti fyrirrennara míns, sem
hafði látið sér mjög annt um
velferð kórsins. Mál Þorsteins var
lagt og nokkuð umbúðamikið og ég
verð að segja eins og er, að ég
gerði mér ekki alveg grein fyrir
því, hvaðan á mig stóð veðrið, ég
hafði einhvern veginn ekki skilið,
að óperuflutningur og þátttaka
Þjóðleikhúskórsins í sýningum
væri kjarninn í starfsemi leik-
hússins. En smám saman skildist
mér, að svo var auðvitað, ekki
aðeins þátttaka kórfólksins, held-
ur allra annarra, sem taka þátt í
starfi hússins; meðan sá hugsun-
arháttur ríkir, að allt standi og
falli með því sem maður leggur af
mörkum, hvort sem það er að
réttir leikmunir séu á réttum stað
á réttri stundu, eða að gefa
gestum elskulega til baka þegar
þeir kaupa leikskrána, eða þá
hreinlega að kunna textann sinn
svo leikstjóri og aðrir leikarar (og
þá öll skipulagning í húsinu) þurfu
ekki að hafa baga af — á meðan
þá hugsunarháttur ríkir, er einu
leikhúsi borgið. Nei, hér var á
ferðinni hugsjónamaður, sem
barðist fyrir helgum málstað; ég
hefði verið mjög grunnhygginn ef
ég hefði ekki skynjað að við vorum
bandamenn. Síðan áttum við mörg
skipti og ég vil segja öll góð.
Þorsteinn gat verið fylgin sér og
þungur á bárunni og í samningum
reyndi ég að koma til móts við
hann af sanngirni og ganga eins
langt eins og leikhúsinu var ýtrast
unnt, án þess þó að hætta á, að
söngleikjaflutningur legðist alveg
niður. En það verður að segjast
eins og er, að enn í dag eru kjör
kórfólks í Þjóðleikhúsinu ekki
nema rétt svo að maður sleppur
við að blygðast sín, og án þess
hugsjónaelds og þeirrar sönggleði,
sem Þorsteinn og félagar hans í
kórnum áttu í svo ríkum mæli,
væri söngsaga þessa lands skrifuð
færri orðum en raun ber vitni;
fyrir tíu árum voru þessi laun til
háborinnar skammar. Þorsteinn
var heldur ekki skoðanalaus um
verkefnaval og kom það skýrt
fram á aðalfundum; skýrsla for-
manns var þá gjarna svo firna
löng og ýtarleg, að bæði hann og
aðrir höfðu í flimtingum, en sjálf-
ur var Þorsteinn gæddur ágætri
kímnigáfu, sem einnig gat beinst
gegn honum sjálfum, en var
græskulaus öðrum. Hann krydd-
aði líka ræður sínar bundnu máli,
enda mjög létt um að yrkja, svo
sem flestum mun kunnugt; ætli
það hafi ekki verið svo, að fæstum
hafi þótt mál hans nokkurn tíma
nógu langt.
Þorsteinn Sveinsson var fæddur
20. desember 1913 á Hvítsstöðum í
Álftaneshreppi í Mýrasýslu og var
því 67 ára, er hann lést, að morgni
6. þ.m. Hann var bóndasonur, sem
gekk menntaveginn og varð stúd-
ent frá Menntaskólanum í Reykja-
vík 1934 og lauk lögfræðiprófi
1939. Hann stundaði almenn lög-
fræðistörf í fyrstu, en gegndi
síðan starfi bæjarstjóra á ísafirði
1940—1943. Síðan gerðist hann
fulltrúi á skrifstofu verðlagsstjóra
og var samtímis lögmaður Lands-
smiðjunnar, en stundaði jafn-
framt önnur lögfræðistörf. Árið
1956 varð hann skrifstofustjóri
Húsameistaraembættisins og
gengdi því starfi til ársins 1974, en
eftir það sjálfstæð lögfræðistörf.
Hann var mikill félagsmaður og
kom víða við, enda áhugamálin
mörg. Hann starfaði að bindindis-
málum, var ritari Þingvalla-
nefndar, átti sæti í stjórn Tón-
listarfélagsins í Reykjavík, og
formaður Borgfirðingakórsins um
skeið. Hann var stofnfélagi í
Þjóðleikhúskórnum og formaður í
aldarfjórðung. Ljóðabók hans, þar
sem meðal annars getur að líta
ýmis smellin tækifæriskvæði úr
starfi Þjóðleikhúskórsins, kom út
á sl. ári.
Ekki veit ég hvað af öllum hans
áhugamálum stóð hjarta hans
næst, enda gekk hann heill að því
sem hjartað bauð. Hitt veit ég að
Þjóðleikhúsið, kór þess og söng-
listin í landinu hefur sjaldan átt
heilskiptari talsmann. Til marks
um þann hug sem hann bar til
ríkisleikhúss okkar (sem hann
reyndar ævinlega leit á sem ríkis-
óperu okkar), er það heimildasafn
um sögu Þjóðleikhúskórsins og
óperuflutnings í ieikhúsinu, sem
hann afhenti leikhúsinu fyrir ein-
um tveimur árum. Þegar óperu-
saga okkar verður skráð, eru
þarna ómetanlegar heimildir.
Fyrir framlag sitt var Þorsteinn
sérstaklega heiðraður á 30 ára
afmæli leikhússins í fyrra.
Þorsteinn vissi að hverju dró og
þótti miður, því að þessi höfðingi
hafði gaman af að lifa. En eigi má
sköpum renna og maður kemur í
manns stað. Við sáumst síðast, er
við sátum saman á síðustu sýn-
ingu á Lá Bohéme í vor; hann lét
þess þá getið, að sér þætti ekki
örvænt um framtíð óperuflutnings
á íslandi. Og enga þekkti hann
unum meiri.
Maður kemur í manns stað.
Megi þá hinir nýju menn eiga
fórnfúsan eldmóð Þorsteins
Sveinssonar. Sjálfur þakka ég
honum trausta vináttu og bið
aðstandendum hans velfarnaðar.
Sveinn Einarsson
Svefnbekkur utanmál 75x195 cm. Verö kr. 1.640.
— meö dýnu og 3 púöum.
Áklæöi: köflótt og brúnt riflaö flauel.
Fura og Eik.
afslætti vegna sma

tniniJ
HAMRABORG 3, SÍMI. 42011, KÓPAVOGI