Morgunblaðið - 17.09.1981, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 17. SEPTEMBER 1981
Að ganga niður rúllu
tröppur á uppleið
eftir Pétur
Pétursson þul
Naumast líöur sá dagur að vinn-
andi fólki berist eigi'til eyrna hvers
kyns tilkynningar um hækkun vöru-
verðs o« þjónustu. Allt gerist það
jafnframt því að enn er þvættað og
þæft um niðurfærslu verðlags og
verðmeiri krónur. Þau hin sömu
stjórnvöld er staðhæfa, að krónu-
fjöldi í launaumslagi sé ekki eftir-
sóknarverður og klifa í sífellu á
varnaðarorðum um verðlitlar krónur
þá er launakröfur koma fram, krefj-
ast þessara sömu króna í síauknum
mæli á vegum opinberra stofnana og
einkafyrirtækja.
í -verzlunarhúsum erlendra stór-
borga eru víða rafknúnir rúllustigar
er flytja fólk milli hæða, því til
hagræðis. Viðskiptamenn stíga í
tröppu og bíða þess að hún beri þá af
jarðhæð á fyrstu hæð, og þannig koll
af kolli. Engum heilvita manni hefir
enn dottið í hug, að hann hraði för
sinni, með því að ganga niður
rúllustiga, sem er á uppleið.
Hjal stjórnarherra er ræða um
niðurfærslu verðlags í sívaxandi
dýrtíð minnir helst á mann er fetar
sig hægt niður rafknúinn rúllustiga í
Kjörgarði er æðir upp á við án afláts.
Sá veslingur á sér iitla von um að
komast nokkurn tíma á jarðhæð.
Hann þarf alltaf að víkja úr vegi
fyrir þeim sem eru á uppleið, hvort
sem það eru lærðir eða leikir, er vilja
hækka ágirndarborð á fleytu sinni,
eða eignast nýjasta bílmódel á hag-
kvæmum kjörum.
Ekki virðist vanta umhyggjuna
fyrir velferð launaþrælanna. Nú
seinast má sjá ræðu félagsmálaráð-
herra hinn 4. september, þar sem
hann ræðir um og ráðgerir að „reisa
varnarmúr um lífskjörin". Hér talar
sá hinn sami ráðherra er kvarnaði
árið 1979 3% úr múr þeim er
opinberir starfsmenn höfðu reist
með frjálsum samningum. Að visu
tókst almennum félögum að koma í
veg fyrir það áform. En félagsmála-
ráðherrann lét eigi þar við sitja. Með
vitorðsmönnum sínum undirbjó hann
enn nýja aðför að samningsrétti og
tókst að mola 7% úr varnarmúr
alþýðu, með lagaboði hinn 1. marz sl.
Með þeirri aðför hjó hann enn skarð
í múrinn.
Óll samtök launamanna hafa nú
boðað uppsögn samninga. Hvert af
öðru halda þau ráðstefnur og lands-
fundi, auk almennra funda. (Nema
BSRB. Þar er „samráðið" og vitorðið
í fullum gangi og engra almennra
funda þörf. Nema ef vera kynni að
fáeinir Dannebrogs-menn hittust á
Bunuráðstefnu.)
í hvaða skyni heldur félagsmála-
ráðherra að boðað sé til funda í
samtökum launamanna um þessar
mundir? Er það til þess að fagna
árangri á niðurfærsluleið eða í varn-
arskyni gegn samningsrofum stjórn-
valda og vaxandi dýrtið?
I’étur Pétursson þulur
„í hvaða skyni holdur
félagsmálaráðherra að
hoðað sé til funda í
samtökum launamanna
um þessar mundir? —
Er það til þess að fagna
árangri á niðurfærslu-
leið, eða í varnarskyni
Kegn samninKsrofum
stjórnvalda og vaxandi
dýrtíð.“
Þeir sömu aðilar er sótt hafa fylgi
sitt og frama í raðir alþýðunnar hafa
vegið með stjórnarboði og lagasetn-
ingu í þann knérunn, fært í fjötra,
slævt eggjar stéttarvopna og ruglað
dómgreind með hjali sínu í Þrasta-
lundi Alþýðubandalagsins um „rót-
tækt jafnvægi".
Um skeið hafa stjórnvöld fetað
svokallaða niðurfærsluleið kaup-
gjalds og verðlags með tilstyrk
oddvita verkalýðssamtaka. Fróðlegt
er að kynna sér fyrri afstöðu ASI til
þeirrar leiðar, þá er Stefán Jóhann
Stefánsson og ríkisstjórn hans settu
dýrtíðarlög um áramótin 1947—48,
og valdi niðurfærsluleið kaupgjalds
og verðlags. Liðinn er aldarþriðjung-
ur síðan Jónas Haralz, þáverandi
hagfræðingur ASI, ritaði grein í
tímarit samtakanna, Vinnuna, og
nefndi: Viðhorfin í dýrtíðarmálun-
um.
í grein Jónasar segir svo:
„Með dýrtíðarlögum rikisstjórnar-
innar, var að nokkru farið inn á
verðhjöðnunarleiðina. Að vísu var
þetta í mjög litlum mæli, enda talað
um þessar ráðstafanir sem „fyrsta
skref“, en sú reynsla sem síðan hefir
fengist, ætti þó að hafa gefið
mönnum nokkrar visbendingar um
afleiðingar og eðli þessarar leiðar
yfirleitt."
Síðar segir: „Menn hafa gert sér í
hugarlund að verðhjöðnunarleiðin
þýddi það að kauplag og verðlag
lækkaði í nokkuð svipuðum hlutíöll-
um. þannig að krónufjöldinn, sem
menn hefðu handa á milli, væri t.d.
helmingi minni en það væri hægt að
fá jafnmikið af vörum fyrir hann.“
Ennfremur segir Jónas: „Að verð-
hjöðnunarleiðin yfirleitt er leið í
dýrtíðarmálunum, byggist á því, að
afleiðingar hennar eru allt aðrar en
almenningur hefur gert sér í hug-
arlund. Við verðhjoðnun hlýtur sem
sé kauplagið alltaf að lækka miklu
meira en verðlagið.“
Niðurlagsorð Jónasar llaralz í
greininni 1948 eru:
„Er þvi óha tt að fullyrða. að með
þessari löggjöf hafi byrðunum af
dýrtíðarráðstöfunuum fyrst og
fremst verið velt á launþega. og má
fastlega gera ráð fyrir, að sú verði
einnig reyndin. ef fleiri skref eru
tekin á verðhjöðnunarleiðinni.“
Grein þessi er eigi dregin fram í
dagsljósið í því skyni að undirritaður
telji sig geta mælt með einhverri
annarri leið við núverandi skipan
samfélagshátta. Aðeins til þess að
sýna að hver sú leið er hagspekingar
og fésýslumenn leita úr ógöngum
framleiðsluhátta stéttaþjóðfélagsins
bitnar á vinnandi alþýðu, en færir
þeim er nærast með margvíslegum
hætti og misjöfnum á striti hennar,
arð og upphefð.
Vert er að hafa í huga að allar
áætlanir stjórnvalda um tilfærslu
verðmæta miðast við það að ráðstafa
með einum eða öðrum hætti vinnu
fólksins. Án vinnu almúgans væri
ekkert til skipta. Dreissugum stjórn-
arherrum, forstjórum og ráðgjöfum
er standa á stalli þýðir eigi að þruma
ræður sínar um fórnir og sjálfsaf-
neitun. Þeir eru bara að æsa sig upp
í nýtt bílmódel og koma sér fyrir í
Lífskjaramúrnum.
Langt er nú síðan alþýða manna
nefndi Stjórnarráðshúsið „Múrinn“.
Það kemur úr hörðustu átt þegar
félagsmálaráðherra talar um að
reisa varnarmúr um lífskjörin. Meira
að segja Kristján Thorlacius kemst
að þeirri niðurstöðu í seinasta tölu-
blaði Ásgarðs að „þeir sem betur
megi sín, atvinnurekendur og aðrir,
hamri á kröfum sínum og nái þeim
fram í fiestum tilfellum".
„Samráðsmaðurinn“ Haraldur
Steinþórsson er enn á gömlu línunni
og minnist þess að eitt sinn voru
„samtök launafólks á íslandi sterkt
þjóðfélagslegt afl“. Þeirri ályktun
fylgir rnynd frá útifundi ASÍ, BSRB
og BHM 1. marz 1978 (í stjórnartíð
Geirs Hallgrímssonar).
Nú þarf enga útifundi. Félags-
málaráðherrann á að verja „Lífs-
kjaramúrinn" og koma hagvextinum
fyrir í bílskúrnum og rúllstigi verð-
lagsins æðir uppávið í niðurtaln-
ingarleið.
Gyðingar eiga sér grátmúr í Jerús-
alem, þangað safnast þeir til þess að
minnast fornra frægðarverka og
gráta hlutskipti sitt. Verður „Lífs-
kjaramúr“ félagsmálaráðherra með
7% launaskarði grátmúr Alþýðu-
bandalagsins í komandi kjarasamn-
ingum?
Sigurður Sigurðarson og Þór Erling Jónsson yfirfara smíði á
undirstöðu seilingarvélarinnar.
Útflutningur hafinn
á seilingarvélum
ÚTFLUTNINGUR er hafinn á seilingarvelinni, sem Alexander Sigurðs-
son fann upp og hannaði fyrr á þessu ári. Hafa Norðmenn nú pantað alls
66 vélar og fulltrúi frá stóru fyrirtæki í Norður-Noregi er nú staddur á
íslandi þeirra erinda að skoða vélina. Þá hafa Færeyingar sýnt áhuga og
einnig Grænlendingar, en fréttir um vélina hafa birst i fjölmiðlum í
öllum þessum löndum.
Fyrstu vélarnar eru nú í sam-
setningu í Vélsmiðjunni Stálbergi
hf. og koma á markað innanlands
og í Noregi um 50 vélar í fyrstu
umferð. Vélin er smíðuð í nokkrum
smiðjum í Reykjavík og á Selfossi.
I sumar hefur tæknifræðingur
frá Iðntæknistofnun unnið ásamt
uppfinningamanninum að því að
betrumbæta vélina. Meðal annars
má nefna að færiband er frá vélinni
þannig að hausar frá vélinni renna
sjálfkrafa að fiskkörunum. Þá er
vélbúnaður allur í einu lagi þannig
að þurfi að skipta um hann er það
einfalt verk. Þafhefur tekist að gera
vélina þannig úr garði að hún mun
vinna sitt verk á mun hljóðlátari
hátt en frumgerðin.
Veitingahúsið Torfan:
Óljóst með áfram-
haldandi rekstur
NÚ ER óljóst með áframhaldandi veitingarekstur Veitingahússins
Torfunnar vegna aukinna krafna heilbrigðiseftirlitsins um vinnuaðstöðu,
matvælageymslur og meðferð sorps, en veitingaleyfið er gefið til
hráðabirgða frá ári til árs. Þá munu vera hnökrar á endanlegum frágangi
leigusamings Torfusamtakanna og veitingahússins.
Að sögn formanns Torfusamtak-
anna, Þorsteins Bergssonar, virðist
krafa heilbrigðiseftirlitsins fyrir
endurnýjun veitingaleyfisins vera
nokkuð skýlaus og tæplega verði
hægt að verða fyllilega við kröfum
þess, nema að veitingashúsinu verði
veitt aðstaða í bakhúsi, sem fyrir-
hugað er að byggja við húsið.
Torfusamtökin hafa hins vegar lagt
á það áherzlu, að ekki verði af því
nema fyrst verði gengið frá endan-
legum leigusamningi. Þar ganga
samningaviðræður hins vegar treg-
lega vegna þess að framlagðar tölur
um það, hvaða upphæðir leigutakar
hafa lagt fram til endunýjunar
hússins nema rúmum 30 milljónum
gkr. En sú upphæð, miðað við
leiguverð, nemur talsvert meiru en 6
ára leigu eins og áður hafði verið
kveðið á um að skyldi vera hámarks
leigutími. Torfusamtökin sætta sig
ekki við hugmyndir leigutaka um
lausn þess máls og ber um 20.000
krónur þar á milli. Að sögn Þor-
steins væri það, af hálfu Torfusam-
takanna, hugsanleg lausn að fram-
Iengja hámarks leigutíma um 2 ár
gegn því að þessi mismunur rynni þá
upp í leigu.
Hér ber því talsvert á milli og
virðist lausn varla í sjónmáli.
Áframhaldandi veitingarekstur
byggist því á því tvennu, að leigu-
samningar takist og kröfum heil-
brigðiseftirlitsins verði fullnægt.
Vetrarstarf kórs Langholtskirkju:
Jólaóratóría Bachs
og plötuupptökur
KÓR Langholtskirkju er nú kominn heim úr mikilli ferð til
Vesturheims, sem kórsmenn kalla ekki annað en „ævintýrið", en nú er
veturinn framundan og boðuðu aðstandendur kórsins til fundar með
hlaðamönnum og kynntu vetrarstarfið.
Vetrarstarfið hefst á tónleikum
með Hauki Guðlaugssyni, söng-
málastjóra, vegna biskupsskipta
þann 27da september. Einnig er
ætlunin síðast í september að
kórinn syngi tvö lög Jóhanns G.
Jóhannssonar inn á jólaplötu fyrir
börn sem Sjálfsbjörg mun standa
að til styrktar lömuðum og fötluð-
um. Þann 18da desember heldur
svo kórinn jólasöngva í hinu nýja
kirkjuskipi Langholtskirkju með
svipuðu sniði og í fyrra, og vilja
kórsmenn gera slíka jólasöngva að
árlegum viðburði. í fyrra var
kirkjuskipið ekki fokhelt um þetta
leyti árs og var það lýst upp með
kyndlum, en mjög næddi um
menn, þó troðfullt væri, og þegar
gestirnir voru orðnir bláir af
kulda stoppaði kórinn sönginn og
bauð upp á heitt kakó í safnaðar-
heimilinu. Vettlingakonsertinn
voru þeir kallaðir Jólasöngvarnir í
fyrra.
Um jólin flytur svo kórinn
aðalverkefni sitt á komandi vetri,
og það er Jólaoratoría eftir Back.
Kórinn mun hefja æfingar á
verkinu í byrjun otkóber, og halda
síðan þrenna tónleika milli jóla og
nýárs. Einsöngvarar verða ís-
lenskir, en þó standa vonir til að
fá frægan útlenskan tenór frá
Vínarborg til að syngja hlutverk
guðspjallamannsins. Tónleikar
Nokkrir aðstandendur kórs Langholtskirkju á fundi með hlm.: Kjartan Jóhannsson, formaður stjórnar
kórsins, Jón Stefánsson. songstjóri, Stefán Guðjónsson. gjaldkeri sóknarnefndar og Guðmundur Gunnarsson
i fjáröflunarnefnd. I.jóKm. Mbl. Kristján.
þessir verða væntanlega haldnir í
Fossvogskirkju. Bíða kórsmenn
mjög spenntir eftir að byggingu
Langholtskirkju lýkur, því eftir
öllum sólarmerkjum að dæma
verður hún gott tónleikahús. í
þessu sambandi má minna á, að í
gangi er söfnun sem gengur undir
nafninu „Nýtt hljóðfæri handa
Jóni", og hefur þegar safnast
mikið. Mun Jón Stefánsson athuga
með orgelkaup nú í haust í Evr-
ópuferð organista á íslandi, en
afgreiðslutími orgela er. 1—5 ár,
því orgel eru sérstaklega byggð
fyrir hverja kirkju. Sagði Stefán
Guðjónsson, gjaldkeri sóknar-
nefndar, að ekki kæmi til álita
annað en kaupa vandað orgel og
koma upp góðri aðstöðu fyrir Jón.
Um mánaðamótin febrúar/mars
mun kór Langholtskirkju væntan-
lega taka upp hljómplötu, ef ekki
tvær, en um efni er allt óráðið. Á
páskum endurflytur svo kórinn
Messías frá síðustu páskum, og
með vorinu er ætlunin að leggja í
tónleikaferð út á land, en ekki er
afráðið með hvaða sniði hún
verður.
Þá mun karlakórinn Stjúpbræð-
ur — karlaraddir úr kór Lang-
holtskirkju — halda áfram starfi í
vetur til fjáröflunar fyrir kórinn.
Stjúpbræður skemmtu við góðar
undirtektir síðastliðið starfsár, og
mun Jón Stefánsson, söngstjóri,
taka við óskum um söng Stjúp-
bræðra við hvers konar tilefni.
Þessi er semsé vetrardagskrá
kórs Langholtskirkju, en í lokin
vildu meðlimir kórsins þakka al-
menningi stuðning við Vestur-
heimsförina, sérstaklega með
þátttöku sinni í Sunnudagsgát-
unni, sem stóð undir % af kostn-
aðinum.