Morgunblaðið - 17.09.1981, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 17. SEPTEMBER 1981
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 17. SEPTEMBER 1981
23

Utgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar

stjóri
hf. Arvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson.
Baldvin Jónsson
gar:
Aðalstræti 6, sííni 22480. Afgreiösla: Skeifunni 19, sími 83033.
Áskriftargjald 85 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 5 kr. eintakiö.
Ný stórvirkjun
Tildrög Hraunaeyjafossvirkjunar er að rekja aftur til viðreisn-
aráranna, það var viðreisnarstjórnin sem fyrir um 10 árum
lagði fram á Alþingi heimildarlögin um virkjun við Sigöldu og
Hrauneyjafoss. Akvörðunin um að ráðast í virkunarframkvæmdir
við Hrauneyjafoss var síðan tekin í ríkisstjórn Geirs Hallgrímsson-
ar. Sigölduvirkjun hefur nú verið í notkun í nokkur ár og í síðustu
viku var lagður hornsteinn að Hrauneyjafössvirkjun, sem tekur til
starfa 1. nóvember næstkomandi. Sú orkuskömmtun, sem Lands-
virkjun hefur orðið að grípa til undanfarna vetur og bitnað hefur
bæði á álverinu í Straumsvík og járnblendiverksmiðjunni á
Grundartanga sýnir, að ekki mátti lengur dragast, að ný stórvirkjun
kæmist af stað á virkjunarsvæði Landsvirkjunar við Þjórsá og
Tungnaá.
Við Hrauneyjafossvirkjun var farið inn á þá nýju braut hjá
Landsvirkjun, ef mið er tekið af Búrfellsvirkjun og Sigölduvirkjun,
að íslenskum verktökum var gert fært að ráða við virkjunarfram-
kvæmdirnar. Hrauneyjafossvirkjunin er fyrsta stórvirkjunin, sem
stenst fyllilega upphaflega tímaáætlun, bæði Búrfellsvirkjun og
Sigölduvirkjun seinkaði um 9 mánuði vegna tafa við einstaka
verkþætti.
I viðtali við Pál Ólafsson staðarverkfræðing við Hrauneyjafoss,
sem birtist hér í blaðinu fyrir nokkru, kom fram, að hjá
Islendingum hefur þróast frábær verktækni við smíði stórvirkjana
frá því að brautin var rudd við Búrfell á sjöunda áratugnum.
Framleiðni hefur aukist mjög mikið. Við Búrfell fóru 2065 mannár í
fyrsta áfanga virkjunarinnar, sem var 105 megavött, við Sigöldu
1620 mannár í 150 megavatta virkjun, en ekki nema 1000 mannár í
að byggja 210 megavatta virkjun við Hrauneyjafoss. Þessar tölur
segja sína sögu og minna jafnframt á, að ákvörðunin um að ráðast í
virkjun Búrfells á sínum tíma mætti andstöðu, ekki síst frá
Framsóknarflokki og Alþýðubandalagi, sem vildu virkja smátt.
Fjárhagsleg forsenda Búrfellsvirkjunar var samningurinn um sölu
raforku til Alusuisse, eiganda álversins í Straumsvík. Stendur
álverið í raun undir öllum kostnaði við Búrfellsvirkjun.
Fleiri hundruð manns hafa hlotið dýrmæta þjálfun við að reisa
þau þrjú orkuver, sem hér hafa verið nefnd. Því miður veit enginn,
hvar þessir prýðilegu starfskraftar og hinar stórvirku vinnuvélar
munu nýtast næst. Ríkisstjórnin hefur ekki komist að neinni
niðurstöðu um næstu stórvirkjun, því síður veit hún, hvert selja á
orkuna frá henni. Fyrirsjáanlegt er nokkurt hlé á orkuframkvæmd-
um, á meðan valið er á milli staða og gerðir orkusölusamningar. Hik
og ráðleysi ríkisstjórnarinnar í þessum mikilvæga málaflokki er til
skammar. Strax á fyrstu fundadögum Alþingis nú í haust verður að
taka ákvarðanir í virkjunarmálum. Þeir, sem þvælast fyrir á því
sviði, svipta þjóðina óteljandi möguleikum til að sækja fram öllum
til hagsældar. Andstæðingar stórvirkjana á íslandi og úrtölumenn
um orkufrekan iðnað eru baráttumenn fyrir því, að gera ísland að
láglaunasvæði, um leið og þeir koma í veg fyrir að íslenskt hugvit og
verktækni nýtist á hinum arðbærustu sviðum.
Sambandsleysi í Keflavík
Ef menn taka það gott og gilt, að óeðlilegt sé fyrir SÍS að nota
„sérsjóði" sjávarafurðadeildar sinnar til að tryggja atvinnu-
öryggi iðnverkafólks á Akureyri, er varla unnt að fá þá til að
samþykkja í sömu andránni, að sjávarafurðadeildin noti sjóði sína
til að kaupa fiskiðjuver á Suðureyri um leið og hraðfrystihús
Kaupfélags Suðurnesja stendur frammi fyrir rekstrarstöðvun vegna
fjárskorts. I Keflavík missa 100 til 150 manns atvinnuna, ef
frystihúsið stöðvast. Það er engin furða þótt Gunnari Sveinssyni
kaupfélagsstjóra í Keflavík vefjist tunga um tönn, þegar hann er
spurður um það, hvort sjávarafurðadeild SÍS geti ekki hjálpað
frystihúsinu. Kaupfélagsstjórinn ber fyrir sig sambandsleysi innan
Sambandsins, þegar hann er spurður álits á „sérsjóðunum" og
fjárfestingunni á Suðureyri, hann segist ekki vita „hvað þetta er
stórt dæmi þarna fyrir vestan.“
En menn hljóta einnig áð velta fyrir sér sambandsleysinu innan
Kaupfélags Suðurnesja, því að einmitt um þessar mundir er það að
fjárfesta í 2300 fermetra stórmarkaði í Njarðvík.
Ur saltpæklinum
Eitthvert steinbarn er að bjástra við að skrifa leiðaraómynd í
Tímagarminn í gær. Ómyndin er frá fjórða áratugnum,
dregin upp úr saltpækli framsóknarmaddömunnar. Það þykja
ókræsilegar traktéringar. í hálfa öld hefur ekkert breyst í
hrútakofa framsóknar, þar er Þórarinn en að stangast á við sjálfan
sig. Leiðarakornið fjallar um vonsku danskra kaupmanna og
Morgunblaðið. Nú spyrja allir: Hvenær fæðir Tíminn steinbarnið,
svo að það verði líft í hrútakofanum?
Jamberingar í MH:
„Mátulega andstyggilegar“
Á klettinum Beneventum voru nýnemar úr MH beygðir fyrir þeim eldri og gekk oft mikið á þegar busarnir voru ekki
alveg á þvi að láta beygja sig.
Kristín Þórðardóttir og Áskell Bjarnason i öruggum höndum eidri nema. Nýnemunum þótti bara gaman að
busavigslunni.
- sagði einn
nýneminn
í menntaskólanum við
Hamrahiíð hófust jamber-
íngar eða busavígsla klukkan
eitt á skemmtun í hátíðasal
skólans þar sem hljómsveitin
Purrkur Piilnikk spilaði und-
ir, þegar einn af ungnemun-
um var krossfestur með við-
höfn á sviðinu. Voru einnig
hrópuð ókvæðisorð að nýnem-
unum sem stóðu fyrir neðan
agndofa.
Þá voru nýnemarnir fluttir
niður 1 Öskjuhlíð að kletti
einum sem ber nafnið Bene-
ventum, þar sem busarnir voru
teknir einn og einn og þeir
látnir hneigja sig fyrir eldri
nemum sem undir klettinum
stóðu og horfðu á með ánægju-
svip. Þeir busar sem ekki voru
alveg á því að hneigja sig fyrir
hæstvirtum eldri nemum voru
teknir heldur fastari tökum en
hinir, svo ekki sé meira sagt.
Blaðamaður tók nokkra ný-
nema tali og þar á meðal
Kristínu Þórðardóttur 17 ára.
Henni þótti bara gaman að
busavígslunni og allt í lagi
með hana en fannst hún
kannski heldur ruddaleg. Ás-
kell Bjarnason nýnemi stóð
þar rétt hjá og tók undir orð
Kristínar að stundum færðist
of mikill hiti í leikinn sérstak-
lega þegar busarnir voru ekki
samvinnuþýðir.
Bryndís Christensen og
Hrönn Kristinsdóttir eru báð-
ar nýnemar og þótti þeim mjög
gaman að jamberingum, en
kváðust þó halda að það væri
nóg að hafa þetta einu sinni á
ári. „Þetta er svona mátulega
andstyggilegt," sagði Bryndís
og þvoði framan úr sér mold-
ardrullu hlægjandi.
Benedikt Jónsson, forstjóri Hraðfrystihúss Keflavíkur:
Fjármagnskostnaðurinn fer með þetta
Umræðu um lélegan
„ÞETTÁ liggur náttúrlega fyrst
og fremst í því að lausafjárstað-
an er slæm. Það vantar veltu-
fjármagn. eignastaða fyrirtækis-
ins er sæmilega góð. Á síðasta
ári varð geysileg aukning á
framleiðslu og rekstrarafgangur
þá verulega meiri en undanfarin
ár, en hins vegar fer fjármagns-
kostnaðurinn alveg með þetta,“
sagði Benedikt Jónsson forstjóri
Hraðfrystihúss Keflavíkur er
Mbl. ræddi við hann um vanda
frystihússins, en frystihúsið
stendur frammi fyrir rekstrar-
stöðvun, ef ekki kemur til aðstoð.
Benedikt sagði, að verið væri að
vinna að lagfæringum en honum
væri kunnugt um að erfiðleikar
sem þessir væru víðar og auðveld-
aði það ekki fyrirgreiðslu. „Erfið-
leikar frystihúsanna eru geig-
vænlegir og það verður eitthvað
að koma til til að hægt verði að
vinna við þetta áfram,“ sagði
hann.
Aðspurður um helstu ástæður
vandans sagði hann fjármagns-
kostnaðinn vega þyngst. „Þá vor-
um við einnig óheppnir með
annan togarann okkar. Vélin í
honum brotnaði og hann kemst
ekki á sjó aftur fyrr en í október".
Benedikt sagðist vilja leiðrétta
rekstur á ég erfitt
það sem kom fram í viðtali í Mbl.
sl. þriðjudag við stjórnarformann
Hraðfrystihússins, Gunnar
Sveinsson kaupfélagsstjóra. Þar
segir Gunnar, að eitt af vanda-
málum Hraðfrystihússins sé
„Ktli við séum ekki cins og
flestir aðrir, sem ekki eru búnir að
loka. Ég veit ekki hvort okkar
staða er verri eða betri en annarra
húsa og áreiðanlega erfitt að út-
lista það. Það er verið að reyna að
halda þessu gangandi og við höfum
ekki ennþá a.m.k. gefið neitt út um
rekstrarstöðvun og það verður
auðvitað ekki gert fyrr en allt er
komið i hnút,“ sagði Guðmundur
Sigurðsson skrifstofustjóri Meitils-
ins í Þorlákshöfn cn Meitillinn cr
eitt af þeim frystihúsum sem horfa
með að skilja
lélegur rekstur. Um þetta sagði
Benedikt: „Umræðu um lélegan
rekstur fyrirtækisins á ég erfitt
með að skilja. Ég tel að rekstur-
inn hafi ekkert verið lélegri en
hjá öðrum fyrirtækjum. Eg er
upp á mikinn rekstrarvanda.
Aðspurður um hverjar væru
helztu ástæður vandans sagði hann:
„Lausafjárstaðan er yfir höfuð erfið
hjá þessum útvegi, og einnig liggur
mikið af honum í sambandi við
karfaveiðar. Það kostar jafnmikið
að ná í karfa og annan fisk, en hann
er miklu verðminni og safnast fyrir,
þar sem hann er illseljanlegur."
Þá sagði hann: „Við höfum verið
að leita fyrir okkur eins og hægt er
með eðlilegum hætti. Þetta eru
búinn að starfa við þetta í 25 ár
og hef ekki orðið var við að þessi
rekstur hafi verið lélegri en ann-
ar. Það bætir ekki okkar stöðu, ef
á að fara að túlka það fyrir
almenningi að hér sé um lélegan
rekstur að ræða. Þetta vil ég að
verði leiðrétt."
mjög langur
erfiðleikar sem ég tel ekkert um-
fram það sem aðrir standa frammi
fyrir. Það er svipað hljóð í öllum
sem ég tala við í þessum „bransa".
Auðvitað er þetta misjafnt hjá
fyrirtækjunum eftir því hvernig
vinnslan skiptist. Þeir sem eru með
blandaða vinnslu, saltfisk og skreið,
eru betur settir."
Guðmundur sagði í lokin að
skuldahali fyrirtækisins væri orð-
inn mjög langur, en þeir vonuðu hið
besta.
Guðmundur Sigurðsson, skrifstofustjóri Meitilsins í Þorlákshöfn:
Eins með okkur og aðra
sem ekki eru búnir að loka
Skuldahali fyrirtækisins
Þegar nýnemar Menntaskólans i Kópavogi vildu ekki súpa af viskubrunninum var ekki um annað að ræða en að dýfa þeim ofan i hann
Busavigsla í Menntaskólanum í Kópavogi:
„Svolítið ruddalegar - en ómissandi44
„IIVER.IIR eru ógeðslegir?“
var kallað. „Busar!“ var öskr-
að á skólalóð Menntaskólans í
Kópavogi í ga‘r, en þar fór
fram busavígsla þar sem ný-
nemarnir eru tcknir í manna-
tölu af hæstvirtum eldri nem-
um.
Busar í MK þurfa að ganga í
gegnum marga raunina áður
en að því kemur að þeir geti
kallast manneskjur. Fyrst eru
þeir teknir og varalitaðir og
málaðir á alla vegu, síðan
settir í strigapoka svo aðeins
lappirnar og hausinn sjást, þá
eru þeir teymdir í kaðli niður á
túnin við Kópavogslæk og þar
eru þeir látnir dreypa á fúlu
vatni úr viskubrunninum.
Þeir, sem ekki eru alveg á því
að drekka vatnið, verða að
gjöra svo vel að þola að verða
dýft ofan í vatnið, jafnvel
nokkrum sinnum.
Blaðamaður Mbl. náði tali af
nokkrum nýnemum eftir að
þeir höfðu fengið allsæmilega
útreið. Bjarni Ingólfsson heitir
einn og þótti honum þessar
aðfarir heldur ruddalegar en
samt ágætar og alveg ómiss-
andi í skólalífinu. Hann hafði
verið áður í Menntaskólanum
við Hamrahlíð og var þar
einnig tekinn í gegn og að-
spurður hvort honum væri
ekki farið að leiðast þetta
sagði hann, „o, þetta venst."
Annar sem tekinn var tali
heitir Ásgeir Ægisson og þótti
honum þessar aðfarir allar
hálf asnalegar, en sagði þó að
ágætt væri að hafa þetta. Það
er tilbreyting í því, sagði hann
og bætti því við að næsta ár
ætlaði hann aldeilis að hefna
ófara þessa árs.
Bjarni Íngólfsson hafði íika verið tekinn í gegn Ásgeiri Ægissyni þótti öll framkvæmdin asnaleg.
í MH og var farinn að venjast þessu.
Ætli það hefði ekki verið betra að súpa á vatninu en þessi ósköp.