Tíminn - 17.07.1965, Blaðsíða 3

LAUGARDAGUR 17. júlí 1965.
TÍMINN
J
'SGITAR HEFÐI SLITIÐ
HJÓNABANDINUÁ ÞREM DÖGUM
Gítar hefur verið tízkuhljóðfæri
ungs fólks víða um heim í seinni
tíð, og allra seinast raf-
magnsgítar, sem svo hátt lætur
í, að alla ætlar að æra og með
tilheyr&ndi tilburðum allt um
koll að keyra, sá gítar sem er aðal
hljóðfæri bítlanna, síðan þeir
komu til sögunnar. En gítar hef
ur lengst verið þjóðarhljóðfæri
Spánverja, leikið á hann undir
aldagömlum söngvum og dönsum.
Og þaðan úr landi kom sá mað
ur, sem sýnt hefur gítarnum þá
virðingu að útsetja fyrir hann sí-
gilda tónlist meístara frá ýmsum
tímum, Andres Segovia. Þessi mað
ur sem opnaði augu umheimsins
fyrir möguleikum þessa hljóðfær
is fyrir fáum áratugum og hefur
síðan verið talinn mestur meist-
ari í sígildum gítarleik, kom
hingað fyrir nokkrum árum að
flytja list sína fyrir Reykvíkinga,
og verður þeim, er honum
kynntust þá, ógleymanlegur. Nú
fyrir skömmu var hann í London
að halda tónleika, og notaði þá
blaðamaður tækifærið að leggja
nokkrar spurningar fyrir meistar
ann, úr þvi hann var komihn í
upprunaland Bítlanna, sem hafa
líka stuðzt við gítarinn, ’þ.e.a.s.
rafmagnsgitarinn.
Blaðamaðurinn kveðst hafa rof
Sð sex klukkutíma daglega æfingu
meistarans og spurt hann rakleitt
um álit hans á gítarmúsík bítlanna
og hítilæskunnar, og Það var eins
og við manninn mælt, þessi 73
ára spænski meistari varð aldeilis
andagtugur, þegar blaðamaðurínn
sló því fram, að sumir héldu því
fram, að hann, Segovia, hefði átt
upptökin að gítaræðinu.
— Upp á síðkastið heyri ég
stundum þetta hljóð, sem svo er
j látið heita að séu gítarhljómar, og
það er í mínum eyrum viðurstyggð
in ein, svaraði Segovia. Hér hefur
hreint ekki annað gerzt en að
yndislegu hljóðfæri hefur verið
umbreytt í rafmagnsófreskju, sem
framleiðir verksmiðjuhávaða, en
músík getur það alls ekki kallazt.
Það getur vel verið spennandí fyr
ir marga, en þá er sama að segja
um skothríð.
Blaðamaðurinn spurði, hvort
Segovia sem málsvari sígildrar tón
listar væri ekki fullharður í dóm
um um piltana, sem kepptust við
að flytja popmúsíkina. Hvort
ekkí mætti til sanns vegar færa,
að gítarleikur án magnara myndi
ekki heyrast á fjöldasamkomum.
En Segovia hristi höfuðið:
— Eg þykist vita, að þér álítið
mig gamlan mann, sem ekki er
í neinní snertingu við ungt fólk.
En Því er alls ekki þannig varið.
Minnst þriðjungur áheyrenda
minna um allan heim er undir
tvítugsaldri. Mér hefur verið
sagt, að mér sé að þakka eða
kenna, að tuttugu og fimm háskól
ar hafi tekið gítarkennslu á
kennsluskrá nú, en fyrir tíu árum
var boðið upp á slíka kennslu í
aðeins einum háskóla. Einu sinni
sagði Stravinsky:„Ef rétt er spilað
á gítar, þarf það ekki að vera
hávært til að heyrast langt.“ Eg
hef spilað á gítarinn í fimm þús-
und manna sal og það án þess að
nota plectrum (spjald til að
smella strengina með), og allir
heyrðu hverja einustu nótu.
Blaðamaðurinn kveðst ekki hafa
getað varizt brosi við að hugsa
til þess, að á flestum bítlatónleik
um, þar sem hljóðfæraleikararnir
með alla magnarana sjást bara
en heyrist ekkí til þeirra fyrir
Andres Segovia
öskrum áheyrenda. En gítarmeist
arinn hélt áfram:
— Þér eruð að hugsa um fagn
aðaröskur áheyrendanna. Eh ég
er ekki frá því að áheyrendur
mínir öskri líka — en þeir gera
það inn á við. Og ef hávær spenn
ingur er æskilegur úr virkilegum
gitar, þá er tíl dansgítarleikurinn j
Flamengo, sem heyrist án magn- j
ara. En músík er eins og hóll.!
Öðrum megin við hólinn er fólk,
er vill músík til að dansa eftir, hin
um megin er óskað músíkur til að
j hlusta á í alvöru. Eg er þeím meg-
jin — og þetta tvennt ætti aldrei
' að mætast.
Blaðamaðurinn kveðst hafa
sagt Segovia, að hann hefði nýlega
átt viðtal við Yehudi Menuhin,
sem hafði sagt, að beat-músíkin
og Baeh mundu mætast, margt
væri sameiginlegt. Þá svaraði
Segovia:
— Yehudi er kurteisari og meiri
hjartaknosari en aðrir einleiks-
meistarar. En ég er ekki viss um
að hann hefð,i sagt þetta, ef hann
hefði þurft að þola þá hörmung að
heyra í rafmagnsfiðlum úr öllum
áttum.
Um hina heimsfrægu bítlahljóm
sveitir út af fyrir sig lét Segovia
þessi orð fálla: „Þetta eru sjálf
sagt beztu strákar inn við beinið,
en þessi hljóð, sem þeir framleiða,
eru andstyggileg og sjúkleg og
eiga ekkert skylt við list„‘
Þegar hér var komið spjalli
blaðamannsins og gítarsnillings-
ins, seildist hann eftir hijóðfær-
inu, sem hann hafði lagt til hlið
ar, strauk fingrunum eftir nokkr
urn strengjum, sagði siðan:
„Mér verður hugsað til minnar
elskuleeu konu Emilítu. Það er
ekki nbg með það að hún sé minn
framkvæmdastjóri, heldur gerir
hún sér að góðu að hlusta á mig
langtímum saman, þegar ég er að
æfa mig. Við höfum verið í hjóna
bandi í þrjú ár — (þau voru ekki
gift þegar þau komu til Reykja
víkur fyrir nokkrum áram, þá var
Emilíta einkaritari gítarsnillings
ins) en ég gæti bezt trúað, að ef
hún hefði orðið að hlusta á raf-
magnsgítar svona lengi, þá hefði
hjónaband okkar ekki enzt í þrjá
daga.“
Heimaalningsstorkur með gerfigogg
Það kostar klof að ríða röftum,
segir íslenzkt máltæki, sem okkur
datt í hug, þegar barst hingað
storkasaga frá Hamborg í Þýzka
landi, en svo slysalega vildi
til, að græðgin kostaði storkinn
gogginn, og án hans á storkur æði-
bágt með að komast áfram í henni
veröld. Þó fór betur en á horfðist,
og er læknislistinni fyrir að þakka
að blessaður storkurinn getur nú
haldið áfram að bjarga sér —
með flunkunýjum gljáandi goggi
úr alúmíni.
Sagan hefst fyrir röskum tveim
árum á bóndabæ, utan við Ham-
borg ,þar sem Wilhelm nokkur
Schwens bjó búi. Þar bar sjald
séðan gest að garðí einn góðan
veðurdag, storkunga, sem alls ekki
var orðinn fleygur og fær. Þessi
fáséði fugl var kvenfugl. En Vil-
hjálmur bóndi tók þessari ósjálf
bjarga kvenvera með kostum og
kynjum, því hann má ekkert aumt
sjá, er dýravinur mikill. Þessi
tígulega fuglategund verður æ
sjáldgæfari þar í landi og fáír
eiga því láni að fagna að telja
slíka tegund meðal húsdýra sinna.
Storkhænan unga óx og dafnaði
á sveitabænum og fékk bóndinn
innan tíðar auknefnið ,,storka-
pabbi.“ Svo varð þessi unga stork-
dama heimakær, að hún misnotaði
aldrei frelsið, sem hún átti við að
búa, skilaði sér ætíð heim aftur
á bæinn úr lystiferðum út um
hvippinn og hvappinn, eínnig eftir
að hausta tók, þegar ættingjar
hennar tóku sig upp og héldu suð-
ur á bóginn til heitari landa fyrir
veturinn. Nú er þessi storkheimaln
ingur búinn að hafa vetursetu
tvisvar í N-Þýzkalandi, sem er
harla sjaldgæft að storkar geri
þar um slóðir, nema þá helzt í
dýragörðum.
En annar „útlendingur" var vist
aður á bæ Vilhjálms bónda, það
var mörður, sem geymdur var í
búri. Eitt sinn var honum gerður
dagamunur í mat með því að
fleygja inn til hans glænýjum fisk
utan mála. Þar var storkdaman
unga n-ærri, og er hún kom auga
á fískinn Uggja inni búrinu, stóðst
hún ekki freistinguna, teygði gogg
inn inn milli rimlanna og á
kaf í hnossgætið En merðinum
fannst þetta ekki til skiptanna,
Læknarnir útbúa storkinn meðalúmíngoggi.
var ekki seinn á sér að grípa til
sinna ráða, hjó kjafti og kló í
gogginn á hinni óboðnu dömu af
slíkri heift og fítonskrafti, að efri
goggurinn rifnaði af í þeini svipt
ingum. Þetta fannst Vilhjálmi
bónda hið versta slys, sem von,
yar, kallaði á lækni og gerði sitt
ftrasta til að græða gogginn á
fiömuna, en allt kom fyrir
pkki. Þá hugkvæmdist læknunum
gð búa til gervigogg og klemma
þann á stúfinn, og það heppnaðist
pndravel. Storkdaman fór innan
tíðar allra sinna ferða komst vel
af með sínum silfurgljáandi nýja
gogg, sem máske hefur gert sitt
til að hún gekk mjög í augun
£ lausum og liðugum karlstorkum,
pg í vor trúlofaðist hún einum,
pem allt bendir til að sé nú hennar
pktamaki. Hún verpti nokkram
pggjum og fór nú í fyrsta sinn
Pð liggja á, snemma sumars, og
yarð í fyllingu tímans ein hinna
gtoltu mæðra í storkahópnum,
gem dvelst sumarlangt við Norður
gjóinn.
Storkar þykja sýna mikla hjóna
þandstryggð. Og nú bíða Vilhjálm
ur bóndi og sveitungar hans þess
milli vonar og ótta, hvernig hjóna
bandinu muni reiða af þegar
hausta tekur Hvort frúnni muni
Framhald á bls. 12
Á VÍÐAVANGI
í skæruhernaði við
landsfólkið
Dagur á Akureyri segir svo
um flótta ríkisstjómarinnar í
síldarskattsmálinu:
,,Þegar ríkisstjórnin féll frá
bráðabirgðalögunum um sfld-
arskattinn, beygði sig fyrir sjó-
mönuum og útgerðarmönnum
og neyddist sjálf til að gefa út
tilkynningu um það efni í blöð
um og útvarpi áður en síldveiði
flotinn lét úr höfn á ný, áttu
margir bágt í herbúðum stjóm
arinnar. Þegar svo stjórnarblöð
in og fréttaþjónusta útvarpsins
lögðu sitt til málanna, munu
margir hafa brosað, því þar eru
þakkirnar til ríkisstjórnarinnar
undirstrikaðar svo sem eftir
markverða sigurför! Það er
hins vegar ekki broslegt, að
þjóðin skuli hafa yfir sér þá
ríkisstjórn, sem alltaf á í ó-
friði við landsfólkið, svo sem
væri hún óvinsæl leppstjórn frá
öðru ríki. Landbúnaðarráðherr
ann lá undir kæru bændastétt-
arinnar út af vafasamri skatt-
heimtu, skammt er að minnast
kaupfestingarfrumvarps stjóm
arinnar. sem hún síðan heykt
ist á og svo bráðabirgðalaganna
nú um síldarskattinn. Vera má,
að það sé að vissu leyti gott
að hafa svo veika ríkisstjórn,
að hún láti undan réttlátum
mótmælum stórra hópa þjóðfé
lagsþegnanna. En á síðustu tím
um, sem einkennast af stefnu
leysi öðru fremur, fipna menn
þörf fyrir sterkari og ábyrgari
stjórn en Þá, sem nú situr og
alltaf er í skæruliernaði við
landsfólkið.“
Kemur við kaunin
Ekkert virðist koma cins illa
við kaun stjórnarmálgagnanna
og sú staðreynd, sem öllum ligg
ur í augum uppi, að krafa
stjórnarandstöðunnar um taf-
arlausa þingkvaðningu vegna
bráðabirgðalaga rikisstjórnar-
innar um síldarskattinn, sem
stöðvuðu síldarflotann, flýtti
mjög fyrir lausn deflunnar og
var sá herzlumunur, sem
knúði ríkisstjórnina til þess
að leysa deiluna tafarlaust með
því að hverfa frá bráðabirgða-
lögunum. Stjórnarblöðin leggja
slíkt ofurkapp á að telja fólki
trú um hið gagnstæða, að þau
stagast á því dag oftir dag, að
krafa þessi hafi aðeins verið
til óþurftar. En heldur eru rök
in smá — og minnka dag frá
degi ,eru raunar ekkert orðin
annað en vanmáttkar upphróp
anir, helzt einhverra ókvæðis
orða. „Rök“ Vísis í gær eru t.
d. aðeins orðið ,,fíflsháttur“,
en það er nafn forystugreinar
blaðsins í gær — og eiginlega
öll greinin. Fólk brosir að þess
um tilburðum, en staðreyndin
breytist ekki, og hún er þessi:
Stjómin hafði ekkl meiri-
hluta þing á bak við bráða-
birgðalög sín og borði því ekki
að fallast á þingkvaðningu, en
þegar krafan kom fram, losn-
aði málið úr sjálfheldu. Stjórn
in átti þá aðeins um tvo kosti
að velja og gat ekki haldið á-
fram þófinu gegn síldveiðimönn
um. Féllist hún á þingkvaðn-
ingu ,kæmi í ljós, að lögin
höfðu ekki meirihluta. Neitaði
hún þingkvaðningu yrði hún að
lcysa deiluna tafarlaust, og það
var ekki hægt með öðru en
taka sfldarskattstilskipunina aft
ur, eins og hún hefði auðvitað
Framhald á bls. 12