Morgunblaðið - 29.08.1982, Blaðsíða 2

2 MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 29. ÁGÚST 1982
í tilefni af ummælum Gunnars Thoroddsens forsætisráðherra í útvarps-
fréttum sl. fimmtudagskvöld um að stjórnskipuleg sjálfhelda gæti komið
upp á þingi ef ríkisstjórnin hefði einungis 31 þingmann á bak við sig, innti
Mbl. Sighvat Björgvinsson og Ragnar Arnalds eftir afstöðu þeirra til
stjórnmálaástandsins. Þeir voru spurðir eftirfarandi spurninga:
1) Hvað viltu segja um þá skoðun forsætisráðherra, að stjórnskipuleg
sjálfhelda geti komið upp í þinginu?
2) Telur þú að réttlætanlegt sé að ríkisstjórnin sitji við slíkar aðstæður?
3) Á ríkisstjórn, sem mynduð var við þær aðstæður sem kunnar eru,
samningskröfu á hendur stjórnarandstöðu um stuðning við einstök mál?
4) Hvort ber rikisstjórn eða stjórnarandstaða meginábyrgð á því að rjúfa
þá stjórnskipulegu sjálfheldu sem upp getur komið?
5) Hvaða leiðir eru fyrir hendi til að rjúfa þessa stjórnskipulegu sjálf-
heldu?
Hér á eftir fara svör stjórnmálamannanna:
„Engin stjórn á
samningskröfu
á hendur stjórn-
arandstöðuu
— segir Sighvatur Björgvinsson
Ragnar Arnalds:
„Þjóðinni enginn
greiði gerður með
kosningabaráttu“
1) „Á okkar löggjafarsam-
kundu gilda ákveðnar leikregl-
ur. Menn geta deilt um hvort
ástæða sé til að breyta þeim, en
meðan það hefur ekki verið gert
ber mönnum að fylgja þeim
reglum sem gilda. Utanríkis-
ráðherra, Ólafur Jóhannesson,
sem er fyrrverandi lagaprófess-
or við Háskóla íslands, hefur
réttilega skýrt frá því að einn
þáttur í þessum reglum, sem al-
þingi starfar eftir, sé sá, að rík-
isstjórn þurfi að hafa 32 þing-
menn við að styðjast, svo að
hún hafi starfhæfan meiri-
hluta. Gunnar Thoroddsen
verður að sætta sig við þessar
reglur hvort sem honum er það
ljúft eða leitt. Hafi ríkisstjórn
hans ekki 3^ þingmenn á bak
við sig er hún ekki starfhæf."
2) „Nei, ég tel það alls ekki
réttlætanlegt að ríkisstjórn
reyni að sitja við þær aðstæður,
þar sem ljóst er að hún kemur
ekki lagafrumvörpum fram.
Engin ríkisstjórn getur setið
við slíkar aðstæður."
3) „Engin ríkisstjórn á
samningskröfu á hendur
stjórnarandstöðu. Þessi ríkis-
stjórn hefur ekkert samráð
haft við stjórnarandstöðuna,
hvorki um þetta mál né annað
sem hún hefur lagt fram. Og
svo lengi sem ríkisstjórn reynir
að fyrra bragði ekki að hafa
neitt samstarf við stjórnar-
andstöðuna á hún að sjálfsögðu
enga kröfu á hendur þeirri
stjórnarandstöðu."
4) „Það er engin sjálfhelda
önnur en sú að ríkisstjórn
Gunnars Thoroddsens hefur
ekki lengur þingmeirihluta.
Það hefur oft gerst bæði hér á
landi og erlendis að ríkisstjórn-
ir missi meirihluta sinn. Og það
er engin sjálfhelda heldur eðli-
legur hlutur og getur gerst í
lýðræðisþjóðfélagi. Það eru
fjölmargar leiðir út úr þeim
vanda. T.d. er unnt að mynda
nýja meirihlutastjórn ef sam-
komulag næst um það. Annar
möguleiki er sá að meirihluti
alþingis uni minnihlutastjórn.
Einnig getur náðst samstaða
um það á þingi að styðja utan-
þingsstjórn um skamman tíma.
Og enn einn kosturinn er sá ef
allt annað þrýtur að efna til
nýrra kosninga. Við heyrum
Sighvatur Björgvinsson
það næstum því daglega í frétt-
um að ríkisstjórnir glati meiri-
hluta sínum."
5) „Ég vil leggja á það
áherslu að það er engin sjálf-
helda að neita að styðja Gunn-
ar Thoroddsen. Þjóðin er ekki í
sjálfheldu þó að Gunnar Thor-
oddsen hafi ekki stuðning til
alls þess sem hann vill. Við sitj-
um nú í því í fyrsta sinn í sög-
unni að bráðabirgðalög hafi
verið sett um að rýra kjör hvers
einasta manns í landinu af rík-
isstjórn sem hefur ekki-lengur
þingmeirihluta. Og það verður
ekki betur séð en núverandi
ríkisstjórn ætli að þrjóskast við
að sitja og stefni m.a. leynt og
ljóst að því að beita aftur
þráðabirgðalagavaldi um ára-
mótin í jólaleyfi þingmanna
þegar ljóst verður að hún getur
ekki komið þeim lögum sem
hún þarf á að halda gegnum
deildir þingsins. Og ef hún ætl-
ar að starfa fram í lok kjör-
tímabilsins eins og forsætis-
ráðherra hefur gefið til kynna
er henni aðeins fær sú leið að
láta alþingi, löggjafarsam-
kundu þjóðarinnar, sitja verk-
laust en stjórna síðan með til-
skipunum á þeim tímabilum
sem alþingi ekki situr, þ.e. á
sumrin og í jólaleyfinu. Þá er-
um við komin með stjórnarfar
sem jaðrar við hreint einræði.
A.m.k. mætti halda því fram að
ef formaður stjórnarskrár-
nefndar beitti slíkum stjórnar-
aðferðum hefði hann framið
valdarán."
1) „Það verður einungis að
koma í ljós hvort bráðabirgða-
lögin verða staðfest á alþingi eða
ekki. Eins verður það auðvitað
að koma í ljós hvort ríkisstjórn-
in hefur nægan meirihluta til að
koma fram lagafrumvörpum á
alþingi í vetur eða ekki. Ég get
ekkert vitað um það á þessari
stundu og í raun og veru getur
enginn vitað það nú hvernig
þingmenn munu greiða atkvæði
eftir tvo eða þrjá mánuði. Ég hef
aldrei vitað til þess fyrr að svo
ákafar tilraunir væru gerðar til
að láta atkvæðagreiðslu fara
fram í fjölmiðlum sem í raun-
inni á að fara fram á alþingi."
2) „Ég get ekkert um það sagt.
Það fer allt eftir aðstæðum sem
upp koma. Það er alveg rétt sem
fram kom hjá forsætisráðherra
á fimmtudagskvöld að í raun og
veru er það í mjög fáum tilvikum
að greinir á um raunverulegan
meirihluta á þingi. Þar er mikill
meirihluti mála afgreiddur með
miklum meirihluta atkvæða. Og
fjárlögin verða örugglega af-
greidd með miklum meirihluta
atkvæða, en þau eru sjálfsagt
langmikilvægustu lög þingsins.
Þar eru stærstu ákvarðanirnar
teknar. Það hefur auðvitað oft
gerst að stjórnir hafa setið hér á
Islandi um nokkurn tíma án þess
að þær hefðu meirihluta í báðum
deildum þingsins. Það dæmi,
sem mér dettur fyrst í hug, er
ríkisstjórnin sem sat hér
1971—1974. Hún missti hreinan
meirihluta, 32 atkvæði, haustið
1973, en hún sat nú samt sem
áður 7—8 mánuði eftir það. Og
ég vil ekki útiloka að slíkt gæti
gerst aftur. Hitt vita allir að það
verður kosið á næsta ári.“
3) „Þjóðin á kröfu til að
stjórnarandstaðan gegni lág-
marksskyldum sínum og taki á
jafn stórtækum málum og nú
eru á döfinni á málefnalegan
hátt, en láti ekki málið snúast
aðeins um það eitt hvort hægt er
að koma ríkisstjórn frá völdum
eða ekki. Ég á eftir að sjá það að
þingmenn stjórnarandstöðunnar
treysti sér til að kalla yfir þjóð-
ina þá ringulreið og óstjórn sem
hlyti að sigla í kjölfar þess að
bráðabirgðalögunum yrði hafn-
að á alþingi. Og ég tel að það sé
fyrst og fremst þjóðin sem eigi
kröfu á hendur stjórnarandstöð-
unni að hún sýni lágmarks-
ábyrgðartilfinningu."
4) „Alþingiskosningar eiga að
fara fram ekki seinna en haustið
1983, að öllu eðlilegu og réttu.
Hins vegar hefur ríkisstjórnin á
hverjum tíma rétt til þess að
láta kosningar fara fram fyrr.
Og það er auðvitað vel hugsan-
Kagnar Arnalds
legt að svo verði, en það fer eftir
því hvernig málin þróast. Ég er
gjörsamlega sannfærður um að
þjóðinni er enginn greiði gerður
með því að henda henni út í
kosningabaráttu nú á þessum
haustmánuðum. Og þar með að
öllum ákvörðunum í verðbólgu-
og efnahagsmálum sé frestað
fram yfir áramót."
5) „Ég get ekkert lagt þar til
málanna. Menn verða auðvitað
að ræða saman um málin og ég
er sannfærður um að það hljóti
menn að gera þegar þing kemur
saman."
Fjölmennur borgarafundur um málefni þroskaheftra:
Þörf fyrir heimild til
skammtíma vistunar
Lóðaúthlutun til Styrktarfélags vangefinna í athugun
Sl. fimmtudagskvöld var haldinn
á Hótel Sögu fjölmennur borgara-
fundur, þar sem rætt var uni bygg-
ingu heimilis til skammtímavistunar
þroskaheftra. Var það samdóma álit
fundarmanna, að þörf væri fyrir
slíkt heimili. Þá var í fyrradag sam-
þykkt í borgarráði tillaga frá Albert
Guðmundssyni og Guðrúnu Jóns-
dóttur um athugun á lóðaúthlutun til
Styrktarfélags vangefinna fyrir 4—5
raðhús.
Tildrög borgarafundarins voru
þau, að í júnímánuði sl. var sam-
þykkt í borgarráði tillaga frá Al-
bert Guðmundssyni þess efnis, að
kjörin yrði nefnd borgarfulltrúa
Gulri Mazda-
bifreið stolið
GULRI Mazda 1300 bifreið, árgerð
1973, var stolið frá Bíóhöllinni í
gærkvöldi. Númer bílsins er
G—14294 og eru þeir, sem hafa
orðið bifreiðarinnar varir, beðnir
að hafa samband við Hafnarfjarð-
arlögregluna.
til að athuga hvort þörf væri fyrir
heimili til skammtímavistunar
fyrir þroskahefta. Heimili þetta er
ætlað til þess að foreldrar, sem
eru með þroskaheft börn heima
geti komið þeim fyrir til skemmri
tíma, þeim sjálfum til hvíldar eða
vegna veikinda, sumarleyfis eða af
öðrum ástæðum og vita af þeim í
öruggum höndum.
Hinn 27. júlí sl. var nefndin
skipuð og í hana voru kjörin Al-
bert Guðmundsson, formaður,
Guðmundur Hallvarðsson, Úlfar
Þórðarson, Jón Hjálmarsson og
Guðrún Helgadóttir. Þegar nefnd-
in hafði komið saman á tvo fundi
ákvað hún að efna til borgara-
fundar í Reykjavík, þar sem fjall-
að yrði um málefni þroskaheftra
og tækifæri gæfist til að fá fram
skoðanir aðstandenda og þeirra,
sem starfa að þessum málum, um
slíkt heimili.
Þessi almenni borgarafundur
var haldinn sl. fimmtudagskvöld
að Hótel Sögu og var húsfyllir.
Fundarstjóri var Albert Guð-
mundsson, en Davíð Oddsson,
borgarstjóri, flutti ávarp. Enn-
fremur flutti Margrét Margeirs-
dóttir ávarp, sem fulltrúi félags-
málaráðherra, sem ekki gat komið
á fundinn sökum anna. Margar
framsöguræður voru fluttar, og
stóð fundurinn framundir kl. 1 um
nóttina. Niðurstaða fundarmanna
var sú, að slíkt heimili yrði þarfa-
þing. Á fundinum kom fram ósk
frá formanni Styrktarfélags van-
gefinna, þess efnis að borgar-
stjórn úthlutaði félaginu lóðum
undir nokkur raðhús til að auka
fjölbreytni í starfi félagsins. Mikl-
ar umræður urðu á fundinum að
öðru leyti.
í fyrradag fluttu þau Albert
Guðmundsson og Guðrún Jóns-
dóttir, borgarfulltrúi Kvenna-
framboðs, tillögu í borgarráði, þar
sem lóðanefnd er falið að kanna,
hvort til séu lóðir til úthlutunar
fyrir 4—5 raðhús fyrir starfsemi
Styrktarfélags vangefinna. Hefur
félagið áhuga á að auka starfsemi
sína nú þegar í tilefni af 25 ára
afmæli félagsins á næsta ári, eins
og kom fram í ræðu formanns
Styrktarfélags vangefinna, Magn-
úsar Kristinssonar.
Börnum er nú aftur tekió aA fjölga f eldri hverfum borgarinnar, eins og
þessi mynd er staðfesting á, en hún er tekin í gær þegar verið var að
flytja skólastofur frá Ölduselsskóla í Breiðholti að barnaskólanum við
Öldugötu, vegna fjölgunar barna í hverfinu. Ljósm.: Emiiia Bj. Bjöm»dóuir
Vilja gera skógrækt að búgrein
Á aðalfundi Skógræktarfélags ís-
lands sem haldinn er í Menntaskólan-
um á Akureyri nú um helgina var í gær
annars vegar fjallað um útivist og land-
nýtingu í þéttbýli og hins vegar trjá-
rækt á útivistarsvæðum. Framsögu-
menn voru Hallgrímur Indriðason,
framkvæmdastjóri Skógræktarfélags
Eyfirðinga, og Vilhjálmur Sigtryggs-
son, framkvæmdastjóri Skógræktarfé-
lags Reykjavíkur. Stóð fundurinn um
þrjár stundir í gærmorgun. Allt gekk
samkvæmt áætlun og voru umræður á
eftir framsöguerindum.
Eftir hádegið var svo ætlunin að
leggja af stað í hringferð um Eyja-
fjörð. Verður m.a. komið við í Vaðla-
skógi, Grund og Kjarnaskógi þar
sem útivistarsvæði verða skoðuð.
Um kvöldið hélt sýslunefnd og bæj-
arstjórn Akureyrar boð fyrir fund-
argesti.
í dag, sunnudag, hefst fundur kl.
9.30. Þá verður umræðum fram hald-
ið um skýrslur skógræktarfélaganna
og þau málefni sem hafa verið á
dagskrá.
Eftir hádegið verður framhalds-
fundur, þar verða ýmis mál afgreidd
og stjórnarkosning. Er gert ráð fyrir
að fundi ljúki síðdegis. Um 120 full-
trúar frá flestum héraðsskógrækt-
arfélögum á landinu sitja fundinn.
Eitt helzta stefnumál skógræktar-
félaganna er að gera skógræktina að
búgrein. Sjá Eyfirðingar, Austfirð-
ingar, Þingeyingar og Árnesingar
aðallega um að skipuleggja áætlun
til að greiða fyrir að svo verði.