Morgunblaðið - 17.04.1984, Qupperneq 17

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 17. APRÍL 1984
17
ísland mesti rokrass á byggðu bóli
Samkvæmt mælingum á tíðni og hraða vinda
VIÐ alþjóðlega rannsókn á
vindstyrk á jörðinni hefur komið
í Ijós, að búast má við meiri
vindi á íslandi en í nokkru öðru
byggðu landi á hnettinum. Er þá
miðað við tíðni vinda og vind-
hraða. Rcyndist ekkert byggt ból
annar eins rokrass og Island.
Þetta kom fram á meðfylgjandi
korti, sem Einar B. Pálsson pró-
fessor, sýndi fulltrúum á nátt-
úruverndarþingi um helgina, og
benti á að ekki væri að furða
þótt gróður ætti erfitt uppdráttar
og uppblástur væri mikill, þar
sem mestu vindar á jörðinni
væru sífellt að rífa í landiö.
Á meðfylgjandi korti má sjá
jörðinni skipt upp í 10 bletti
eftir vindstyrk, bæði miðað við
tíðni og magn vinda. Þar skera
tvö belti sig úr með hæsta stig-
ið. Annars vegar beltið kring-
um hnöttinn norðan við Suður-
skautslandið, sem nær upp að
syðsta odda Suður-Ameríku,
en vitað var að þar næða stöð-
ugir vindar, enda ekkert land
sem brýtur það. Á því belti eru
þrír blettir verstir, og er einn
af þeim Eldlandseyjar, sem
frægar eru af stöðugum rok-
um. En þar er engin byggð.
Annar blettur stendur þessu
svæði jafnfætis hvað vinda
snertir. Það er í Norður-
Atlantshafi og nær upp á suð-
urströnd íslands. (Sjá kort.)
Ekki nóg með það, heldur um-
lykur svæði sem hlýtur ein-
kunnina 7 hvað vindhraða og
magn vinda snertir, þetta
mesta vindasvæði í Norður-
Atlantshafi (dökkt á kortinu).
En 7-svæðið virðist annars
staðar ekki vera nema í úthöf-
um og uppi á hæstu fjöllum.
Mælingarnar eru gerðar 50
metra yfir yfirborðinu. Og
miðað er við meðaltal yfir árið.
Fer styrkleiki víða nokkuð eft-
ir árstíðum og til eru svæði
þar sem varla er nokkurn tíma
vindur.
„Ljóst að tjón er gífurlegt
og skiptir milljónum krónaa
Segir Jóhannes Jónsson um eldsvoðann í Glæsibæ
í undirganginum, þar sem eldsupptök urðu. Lögreglumenn og slökkviliðs-
menn skömmu eftir að tekizt hafði að ráða niðurlögum eldsins.
TVEIR MENN voru yfirheyrðir í gær
hjá Rannsóknarlögreglu rfkisins
vegna rannsóknar á orsökum brunans
í Glæsibæ aðfaranótt mánudagsins,
en þeim var sleppt í gærkvöldi. Margt
þykir benda til þess að kveikt hafi
verið í húsinu í undirgangi, þar scm
ekið er inn í vörugeymslur hússins.
Hurð var sprengd upp og til grunsam-
legra mannaferða sást. í samtali við
Mbl. sagði Arnar Guðmundsson,
deildarstjóri í RLR, að ekki væri hægt
að fullyrða um orsakir brunans, en
ýmislegt benti til að eldurinn hefði
verið kveiktur af mannavöldum.
Tjón skiptir milljónum króna
„Tjón af völdum brunans er gíf-
urlegt — ljóst er að það skiptir
milljónum króna," sagði Jóhannes
Jónsson, yfirverzlunarstjóri verzl-
ana Sláturfélags Suðurlands í sam-
tali við blaðamann Mbl. í gær.
Slökkviliðinu í Reykjavík barst
tilkynning um að eldur væri laus í
verzlunarsamstæðunni Glæsibæ í
Álfheimum klukkan 00.45 aðfara-
nótt mánudagsins. Húsvörður
hringdi og gerði viðvart. Mikill
reykur var í undirgangi hússins
þegar slökkviliðið kom á vettvang.
Mikinn reyk lagði um allt húsið og
voru reykkafarar sendir inn í und-
irgöngin. Eldsupptökin reyndust
vera í skilrúmum að lager SS um 30
metra frá inngangi. Sjö reykkafar-
ar börðust við eldinn og gekk greið-
lega að ráða niðurlögum hans, en
ljóst er að ekki mátti miklu muna
að eldurinn yrði óviðráðanlegur.
Ljóst er að svo hefði orðið, ef eldur
hefði náð að magnast og læsa sig
um vörur á lager.
Allar raflagnir í kjallara brunnu
og símakerfi eyðilagðist. Reykur og
sót fór um allt húsið, einkum lager
SS og búsáhaldaverzlunar í kjall-
ara. Þá lagði reyk og sót um allt
verziunarhúsnæðið. Hafist var
handa um að lofthreinsa þegar tek-
ist hafði að ráða niðurlögum elds-
ins, en ljóst að gífurlegar skemmdir
af völdum sóts og reyks höfðu orðið
á margvíslegum vörum, sem SS hef-
ur á boðstólum, íþróttavörum hjá
Útilífi, búsáhöldum og fleiri teg-
undum.
Verðmæti lagers 16
milljónir króna
„Sót og reyk lagði hér um allan
lager en verðmæti hans nemur um
16 milljónum króna, lauslega áætl-
að. Ljóst er að tjón er gífurlegt og
skiptir milljónum króna, þó að svo
stöddu sé engin leið að gera sér
grein fyrir því nákvæmlega. Allt
rafmagn fór af, einnig á frysti-
geymslum. Við höfum ekki enn
opnað frystigeymslurnar. Þar er
geymt mikið magn af kjöti. Von-
andi hefur reykur ekki komist þar
inn,“ sagði Jóhannes Jónsson, verzl-
unarstjóri í samtali við Mbl.
Einsýnt að eldvörnum
er áfátt
„Mannskapurinn hefur unnið í
allan dag að því að þrífa og laga til,
bæði hér niðri og uppi í verzluninni
og við höfum fengið aukalið. Við er-
um staðráðnir í að opna strax í
fyrramálið (þriðjudag) — í síðasta
lagi í hádeginu. Því miður er ein-
sýnt að eldvörnum hér hefur verið
ábótavant," sagði Jóhannes að lok-
um og gat þess jafnframt að SS
væri tryggt fyrir því tjóni, sem orð-
ið hefði.
Pottar bráðnuðu
Sigríður Auðunsdóttir í bús-
áhaldaverzluninni í Glæsibæ vann
ásamt nokkrum konum að því að
þrífa verzlunina þegar blaðamann
bar að garði. Lager verzlunarinnar
eyðilagðist allur. „Hér hefur orðið
mikið tjón — það er ljóst, þó ég geri
mér ekki grein fyrir hversu mikið.
Allur lager verzlunarinnar eyði-
Ólöf Gunnarsdóttir í Karnabæ.„Allur
fatnaður lyktar af sóti og reyk.“
lagðist — pottar og pönnur bráð-
nuðu í hitanum," sagði Sigríður í
samtali við blaðamann.
„Betur horfir með vörur í verzl-
uninni. Með því að taka þar vel til
hendi má þrífa og skrúbba svo allt
verði jafngott og nýtt,“ sagði Sig-
ríður ennfremur.
Jóhannes Jónsson, verzlunarstjóri
SS. „Ljóst að milljónatjón hefur orð-
ið."
Allur fatnaður í
Karnabæ ónýtur
„Allur fatnaður lyktar og sóti og
reyk — ég finn lyktina að vísu ekki
lengur, er orðin samdauna fýlunni,"
sagði Ólöf Gunnarsdóttir í Karna-
bæ í samtali við Mbl. „Allur fatn-
Sigríður Auðunsdóttir fyrir utan lag-
er búsáhaldaverzlunarinnar.
MorKunbladid/Júlíus.
aður í verzluninni fer út — hver
einasta flík og nýjar koma í stað-
inn. Því er ljóst að tjón er tilfinn-
anlegt. Svo virðist sem kveikt hafi
verið í húsinu og það er skelfilegt til
þess að hugsa, ef satt er. En rann-
sókn leiðir væntanlega hið rétta í
ljós,“ sagði Ólöf. ffii