Morgunblaðið - 10.01.1986, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR10. JANÚAR1986
Hækkun flugvallargjalds mis-
tök sem verður að leiðrétta
- eftir Sig-fús
Erlingsson
Sú stórhækkun sem ákveðin
hefur verið á svonefndu flugvallar-
gjaldi er eins og hnefahögg í andlit
þeirra sem með ærinni fyrirhöfn
hafa verið að byggja upp ferðaþjón-
ustu hérlendis. Gjaldið á að hækka
úr 250 krónum upp í 750 krónur
frá 1. mars næstkomandi. Það er
ekki aðeins að þessi mikla hækkun
sé með öllu óskiljanleg, heldur
kemur tilkynning um hana allt of
seint.
Flugleiðir hafa til dæmis kynnt
verð á íslandsferðum næsta sumar
á meginlandi Evrópu, Englandi, í
Bandaríkjunum og víðar með bækl-
ingaútgáfu, þátttöku í ferðakaup-
stefnum og auglýsingum. Ekki er
viðlit að breyta áður auglýstu verði
gagnvart þeim erlendu aðilum sem
búið er að semja við eða kynna
ákveðnar upphæðir á ferðum til
íslands. Dæmið lítur því einfaldlega
þannig út, að Flugleiðir verða í
flestum tilfellum að borga 500
króna „sekt“ til ríkisins fyrir hvem
erlendan ferðamann sem félagið
flytur til landsins á verði sem búið
var að auglýsa. Eða ætlar fjármála-
ráðuneytið ef til vill að opna inn-
heimtuskrifstofu á Keflavíkurflug-
velli og sjá um að enginn sleppi af
landi brott nema greiða þennan
skatt beint til ríkisins?
En hér hefur aðeins verið drepið
á einn anga þessa máls. Auðvitað
verður þessi ferðamannaskattur
lagður ofan á verð íslandsferða í
framtíðinni. Einhvetjir virðast halda
að hingað streymi tugþúsundir er-
lendra ferðamanna af sjálfu sér.
Svo er ekki. Við þurfum að veija
gífurlega miklu fé og vinnu í að
laða ferðamenn hingað. Beinn
kostnaður Flugleiða við að kynna
ísland austan hafs og vestan nam
á síðasta ári hátt í 50 milljónum
króna og er þá kostnaður við ýmis-
legt annað sem tengist þessu ótal-
inn. Um allan heim er lagt kapp á
að efla ferðaþjónustu og æ fleiri
lönd heyja harða samkeppni um að
fá til sín ferðamenn. Þar geta
upphæðir sem nema 13 sterlings-
pundum eða 18 dollurum skipt
sköpum, en upphæð nýja skattsins
er sem svarar þessum upphæðum
í þessum myntum.
Við búum hér við mun meiri
verðbólgu en gengur og gerist í
nágrannalöndunum og það eitt
gerir okkur nógu erfitt fyrir á ferða-
mörkuðum þótt ekki sé bætt gráu
ofan á svart með því að skattleggja
ferðamenn svo óheyrilega. Mikil
hætta er á að taki fyrir fjölgun
erlendra ferðamanna til landsins og
jafnvel að þeim fari fækkandi, og
Sigfús Erlingsson.
„Ef þetta mál er skoðað
frá öllum hliðum fer
ekki hjá því að stór-
hækkun f lugvallaskatts
nú, hljóti að vera mis-
tök sem verða leiðrétt
þótt ekki væri nema
vegna þess eins að fyr-
irhuguð tekjuaukning
ríkissjóðs verður að lík-
indum að engu eins og
hér hefur verið bent á.“
þar með stöðnun eða samdrátt í
atvinnutækifærum og í gjaldeyris-
tekjum af ferðamönnum.
Að afla tekna
Fjármálaráðherra segir í viðtali
við Morgunblaðið, þriðjudaginn 7.
janúar varðandi hækkun flugvallar-
gjalds:
„En á meðan útgjöld rikisins eru
jafnmikil og raun ber vitni þarf að
aflatekna."
Ekki skal dregið í efa að ríkið
þarf á auknum tekjum að halda.
En í þessu tilfelli er það tvímæla-
laust svo, að ríkið er að stefna í
hættu miklu meiri tekjumöguleik-
um en fæst með hækkun flugvallar-
gjalds. Á árinu 1985 komu um
97.000 erlendir ferðamenn til lands-
ins og má ætla að hver og einn
hafi eytt verulegum upphæðum í
landinu. Flugleiðir hafa lagt kapp
á að bjóða fram úrval af ferðamögu-
leikum til íslands, bæði lengri og
skemmri ferðir á öllum tímum árs.
Þar fyrir utan má nefna sérstakar
verslunarferðir sem félagið hefur
efnt til frá bandarískum borgum
en þátttakendur í þessum þriggja
daga ferðum eyða hér tugum þús-
unda hver, í kaup á ullarfatnaði,
minjagripum og í mat og drykk á
veitingahúsum. Það þarf ekki
marga ferðalanga til að fá jafn-
mikinn erlendan gjaldeyri inn í
landið, eins og fæst fyrir tonn af
fiski til útflutnings.
Það eru ýmsar leiðir til að fá
erlenda ferðamenn hingað til lands.
Hætt er við að þetta hefði óheilla-
vænlegust áhrif á hin styttri ferða-
lög útlendinga til Islands utan hins
hefðbundna ferðamannatíma, þar
sem dvalartími er venjulega fremur
stuttur, en Flugleiðir hafa varið
miklu fé og tíma til að ná árangri
á þessu sviði.
Hér hefur ekki verið rætt um
með hve miklum þunga þessi aukna
skattheimta leggst á íslendinga
sem fara til annarra landa. Ekki
þarf að hafa mörg orð þar um.
Nægir að vitna til ummæla Eyjólfs
Konráðs Jónssonar, þingmanns
Sjálfstæðisflokksins við umræður á
Alþingi árið 1978, er þáverandi rík-
isstjóm hækkaði flugvallargjaldið.
Samkvæmt Mbl. 7. janúar síðastlið-
inn sagði Eyjólfur Konráð meðal
annars að verið væri „að leggja
gífurlegar byrðar á fólkið sem þarf
að ferðast, — og auðvitað kemur
það verst við fátæka fólkið".
Ef þetta mál er skoðað frá öllum
hliðum fer ekki hjá því að stór-
hækkun flugvallarskatts nú, hljóti
að vera mistök sem verða leiðrétt
þótt ekki væri nema vegna þess
eins að fyrirhuguð tekjuaukning
ríkissjóðs verður að líkindum að
engu eins og hér hefur verið bent
á.
Höfundur er framkvæmdastjóri
markaðssviðs Flugleiða.
Guðný Guðmunds-
dóttir — Minning
Fædd 29. mars 1890
Dáin 25. desember 1985
Síðastliðinn jóladag, 1985, var
Guðný Guðmundsdóttir kölluð frá
þessum heimi, til sælustaða af-
mælisbamsins sem er drottinn vor
Jesús Kristur, og veit ég að Guðný
hefur átt þar góða og ástríka heim-
komu eftir sína löngu veru hér á
meðal okkar, því þegar hún lést,
var hún komin hátt á nítugasta og
sjötta árið.
Guðný Guðmundsdóttir fæddist
29. mars 1890. Hún ólst að mestu
upp á Neðri-Þverá í Fljótshlíð til
17 ára aldurs, en þá bám örlögin
hana til Vestmannaeyja. En þar átti
hún þá eftir að lifa langan kafla
æfi sinnar við hamingju og sorg.
Árið 1912 giftist Guðný Kristjáni
Jónssyni skósmið og sjómanni. Svo
eftir nokkra sambúð byggðu þau
sér íbúðarhús, sem þau kölluðu
Minni-Núp. En það fór hjá Kristjáni
eins og svo mörgum sjómanninum
okkar, að hann komst aldrei heim
úr síðasta róðrinum sem hann fór
í á árinu 1922. Þá stóð Guðný ein
uppi með 4 böm, en árið 1926
giftist hún í annað sinn, þá Helga
Guðmundssyni, og eignuðust þau
eina dóttur. Á kreppuárunum svo-
kölluðu flutti Guðný til Reykjavíkur
og öll fyölskylda hennar, og þar átti
Guðný ætíð heima síðan. En dvaldi
þó síðustu ár ævi sinnar á Sólvangi
í Hafnarfirði.
Leiðir okkar Guðnýjar lágu fyrst
saman um það leyti sem yngsta en
þó uppkomin dóttir hennar, Klara
Helgadóttir, giftist bróður mínum,
Núma Jónssyni. Þau giftu sig og
hófu búskap á árinu 1946. Eg fann
strax að þar sem Guðný var áttum
við hjónin trausta og góða vinkonu,
hún hafði svo glaða, hlýja, fjörmikla
framkomu, sem ekki var hægt
annað en taka eftir og hrífast af.
Við hjónin áttum ætíð góðar og
ánægjulegar vinastundir hjá
Guðnýju þegar við heimsóttum
hana í Blönduhlíð 22, þar sem hún
hafði íbúð hjá dóttur sinni og
tengdasyni. Þá var hún orðin ekkja
í annað sinn og bjó því ein. Þegar
við Olga konan mín kynntumst þeim
hjónum fyrst, Guðnýju og Helga,
áttu þau heima á Oðinsgötunni og
kom ég í nokkur skipti til þeirra
og ætíð boðinn velkominn af hús-
móðurinni, því hennar skapgerð og
viðmót var í þá átt að helst vildi
hún sem mest og best fyrir alla sína
vini gera. Við hjónin bárum því til
hennar okkar hlýjasta hug og kæra
þökk fyrir öll okkar kynni.
Nokkrum sinnum átti ég þess
kost að heimsækja Guðnýju að Sól-
vangi síðustu árin sem hún var
þar, og enn var þá andlitssvipur
hennar mjög sléttur og líkur því sem
hann áður var, þó var aldurinn
búinn að gefa líkama hennar sitt
fangamark, því þróttur hans og
þrek var horfið, þó sérstaklega í
fótunum. En þrátt fyrir það þótti
mér vænt um að koma í heimsókn
þangað til hennar og geta kvatt
hana í síðasta sinn.
Að svo mæltu veit ég að mér er
óhætt að skila bestu kveðjum,
kærum þökkum með hlýjum hug
til Guðnýjar frá systkinum mínum
öllum, fyrir þeirra góðu kynni og
vinarhug frá Guðnýju. Svo óska ég
bömum hennar, öllu skyldfólki og
venslafólki Guðs blessunar og hand-
leiðslu.
Og nú að enduðum þessum fá-
nýtu orðum kveð ég Guðnýju Guð-
mundsdóttur minni hinstu kveðju
með kærri þökk fyrir allt og allt.
Blessuð sé minning hennar.
Haraldur Jónsson
Lækkarlífdagasól.
Löng er orðin mín ferð.
Fauk í faranda skjól,
feginhvildinniverð.
Guð minn, gefðu þinn frið,
gleddu’ ogblessaðu þá,
sem að lögðu mér lið.
Ljósið kveiktu mér hjá.
H.A.
Á jóladag sl. andaðist í Sólvangi
í Hafnarfirði amma mín, Guðný
Guðmundsdóttir, á 96. aldursári.
Hún fæddist í Skálakoti undir
Eyjafjöllum, dóttir hjónanna Guð-
laugar Sigurðardóttur og Guð-
mundar Jónssonar, og var yngst
fjögurra barna þeirra. Þau brugðu
búi þegar amma var sjö ára og
gerðust vinnuhjú hjá sæmdarhjón-
unum Elínu Ambjamardóttur og
Árna Guðmundssyni að Neðri-
Þverá í Fljótshlíð. Þau reyndust
ömmu einstaklega vel og sagði hún
þau ekki hafa gert upp á milli sín
og sinna eigin bama. Enda lét
amma skíra eitt bama sinna í höfuð
þessarar konu.
Þegar amma er um fermingu
deyr faðir hennar, og um 1907
flytjast þær mæðgur til Vestmanna-
eyja. Þar eins og annars staðar á
landinu á þessum ámm er lítið um
lífsþægindi og er unnið hörðum
höndum til þess að hafa í sig'og á,
aðallega í fiskvinnu. Árið 1912
giftist hún Kristjáni skósmið Jóns-
syni frá Dölum í Vestmannaeyjum.
Þau áttu saman fimm böm, eitt dó
í fæðingu. Elstur er Guðmundur,
þá Elín, en hún lést 15. des. 1984,
þá Þorgerður og yngst Guðlaug
Alda. Árið 1922 dmkknaði Kristján
í sjóferð með mb. Sigríði frá Vest-
mannaeyjum, en hann hafði farið í
nokkrar sjóferðir síðustu ár sín. Þá
stóð amma ein eftir með fjögur
bömin. Það vom erfiðir tímar og
mikið basl og það var þá, sem
amma tók líklega sína allra erfið-
ustu ákvörðun í lífi sínu. Hún sendi
Þorgerði dóttur sína í fóstur til
mágs síns, Guðjóns Jónssonar, og
konu hans, Guðbjargar Þorsteins-
dóttur í Vík í Mýrdal, og þar ólst
hún upp. Þótt Þorgerður hafi fengið
þar gott atlæti hvarflaði oft að
ömmu, hvort hún þá í erfiðleikum
sínum, hefði gert rétt að slíta þann-
ig einn kvistinn sinn upp með rót-
um. Árið 1926 giftist hún öðm
sinni. Mannsefnið var Helgi Guð-
mundsson sjómaður ættaður frá
Súðavík. Með honum eignaðist hún
eina dóttur, Klöm.
Til Reykjavíkur flyst íjölskyldan
svo árið 1936, og er leigt fyrst á
Bergstaðastræti 6, síðan á Þórsgötu
19, en loks á Óðinsgötu 21. Helga
mann sinn missir hún 1952, einnig
af slysfömm, en hann varð undir
malarbing, er hann var í vinnu hjá
Reykjavíkurborg. Eftir það leigði
amma ýmist á Kárastíg, Rauðarár-
stíg eða Lokastig. En frá árinu
1962 og í ein 18 ár er hún í ömggu
og traustu skjóli dóttur sinnar, Elín-
ar, og tengdasonar, Jóhannesar, í
Blönduhlíð 22. Síðustu ár sín sem
hún var í Blönduhlíðinni var hún
orðin lasburða og þurfti mikla
umönnun. Þetta hljóta að hafa verið
erfiðir tímar fyrir Elínu, sem sjálf
var orðin sjúk. Því miður er of seint
að þakka Elínu sem skyldi, en ég
vil leyfa mér að þakka Jóhannesi
af alhug, því ég veit að amma var
þeim hjónum afar þakklát og minnt-
ist hún oft á það við mig hversu
heppin hún hefði verið að komast
til þeirra.
Það var því kærkomin lausn
þegar amma fékk inni á Sólvangi
í Hafnarfirði. Þar leið henni vel sín
allra síðustu ár, og öll umönnun þar
var til stakrar fyrirmyndar. Vil ég
færa Braga Guðmundssyni lækni
og starfsfólki hans mínar innileg-
ustu þakkir fyrir þeirra góðu störf.
Einnig vil ég þakka Guðlaugu
Öldu fyrir að hafa tekið ömmu heim
til sín í nærfellt ár og annast hana.
Ef ég lít til baka þá minnist ég
ömmu með hlýhug fyrir allt sem
hún gerði fyrir mig. Til hennar var
alltaf gott að koma. Upplífgandi,
kát, fjörug, en þó fyrst og fremst
sterk á erfiðum stundum. Hún hafði
alltaf áhuga á því sem maður var
að fást við, og ætíð til taks þegar
á þurfti að halda. Hún amma var
svo sannarlega stór í sniðum og rík
af rausn í fátækt sinni. Áhugi, ósér-
hlífni og dugnaður var henni í blóð
borinn. Með ástúð mun ég alltaf
minnast hennar og hugsa til henn-
ar. Þau bönd sem slíkar hugsanir
skapa bera ávöxt - og þau bresta
ekki.
Ég og fjölskylda mín þakka
ömmu fyrir allar okkar stundir.
Blessuð sé minning hennar.
Helgi
Löggulíf frá Könum
Kvikmyndir
Árni Þórarinsson
Austurbæjarbíó: Lögregluskól-
inn 2, fyrsta verkefnið — Police
Academy II, Their first Assign-
ment ☆ >/2
Bandarísk. Árgerð 1985. Hand-
rit: Barry Blaustein, David
Sheffield. Leikstjóri: Jerry
Paris. Aðalhlutverk: Steve
Guttenberg, Bubba Smith,
David Graf, Michael Winslow,
Colleen Camp, Howard Hesse-
man, George Gaynes.
í Bíóhöllinni er nú verið að sýna
amerískan tískufarsa um kyndugt
lið að fíflast í ökuskóla. Ökuskól-
inn heitir myndin eða Moving
Violations. Hún er hugsuð og
framkvæmd af meiri kunnáttu og
hnyttni en flestir amerískir farsar
af þessari gerð. í henni eru raun-
verulegar brandarahugmyndir og
skemmtilega dregnar persónur.
Útkoman er því góð afþreying.
Myndin hittir í mark. Þegar slíkt
gerist þá fá aðstandendur banda-
rískra bíómynda eiginlega aðeins
eina hugmynd: Gerum framhald!
Græðum meira! Þynnum út! Ekki
veit ég hvort það verður hlutskipti
Moving Violations að fæða af sér
Moving Violations II, en það kæmi
mér ekki á óvart. Slík urðu ein-
mitt örlög Police Academy eða
Lögregluskólans sem sló í gegn á
síðasta ári. Þótt sú mynd hafí á
engan hátt skarað fram úr í
hugviti eða fagmennsku dugði
formúlan ein — kyndugt lið fíflast
í lögregluskóla — til að höfundar
græddu á henni næstum 200
milljónir Bandaríkjadala. Þess
vegna er nú Polica Academy II
komin upp á tjald Austurbæjar-
bíós.
Police Academy II hefur ekkert
fram að færa umfram Police
Academy I. Ef eitthvað er þá er
hún fátæklegri. í Police Academy
II er kjmduga liðið úr Police
Academy I látið fíflast á götum
úti við svökölluð löggæslustörf
eftir að hafa útskrifast úr skólan-
um. Þar eru nokkrar þolanlega
fyndnar uppákomur á stöku stað.
En myndin er í heild undanrenna.
Þeim mun þynnri og daufari sem
fyrri mjmdin var undanrenna líka.
Ég þarf varla að taka fram að
vestur í Bandaríkjunum er nú
verið að gera splunkunýjan farsa.
Hann heitir Police Academy III.