Morgunblaðið - 17.04.1988, Blaðsíða 44

-44
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 17. APRÍL 1988
BRÉF FRÁ BANGLADESH
Að sofa ekki
hjá múlla
Hugleiðingar um fljótaferð og vegabréfsáritun
Við veiðar.
eftirJóhönnu
Kristjónsdóttur
Hvítskeggjaður múllann er
seztur að í klefanum mínum og
það er ekkert fararsnið á honum.
Hann hefur sítt en rytjulegt
skegg og hann sýnir mér al-
þýðlegt viðmót og rabbar við mig
um ferðina eftir fijotunum. Svo
sagir hann mér að hann eigi stórt
h ús í Khulna og annað í Dhaka
og þar að auki á hann herskara
af börnum, barnabörnum og
frænkum og frændum og það er
á honum að skilja, að hann sé
líka búinn að kaupa hús handa
þeim. Samt finnst honum skyn-
samlegast að hafa fjölskylduna í
kringum sig. Hún er líka öll hér
á ferjunni, eða að minnsta kosti
bróðurparturinn af henni. Kona
hans, mágkona, dætur, tengdad-
ætur og barnaböm ganga inn og
út eins og ekkert sé sjáifsagðara.
Stundum þegar ég kem inn í klef-
ann hefur frænkan, eða nokkur
barnabörn, lagt sig í kojunni
minni. MúUann brosir til min.
„Þær em þreyttar,“ segir hann
uppfullur af skilningi. Svo að ég,
sem er náttúrlega ekki þreytt,
flý af hólmi.
Eg er á leiðinni í fljótaferð til
Khulna, smábæjar með 800 þúsund
íbúa lengst inni í landinu. Ferð til
Bangladesh er ekki fullkomin nema
maður hafi upplifað fljótin í þessu
landi. Skipgeng fljótin skerast inn
í landið og renna öll í Bengalflóa.
Ferjan líður ofurhægt eftir fljótinu
Megnha frá Dhaka, eftir það missti
ég tölu og nöfn á þeim, en þau
hríslast eins og bugðóttir vegir inn
í landið, eftir að við höfum síðla
kvölds komizt niður á flóann og
beygt aftur upp í landið.
Eg stend úti á dekki og er að
reyna að ná valdi á þessu öllu. Öllu
sem fýrir augu bar. Litlu þorpin
meðfram fljótunum, lengst inni í
skógunum grillir í mannabústað,
krakkamir að svamla, fískibátamir
að kom að landi enda farið að halla
af degi. Reykur stígur upp frá úti-
eldstæðum þar sem er verið að
malla kvöldgrautinn. í fæstum
þessara litlu þorpa við fljótin var
rafmagn. Fyrr en komið er til Bar-
•i isal daginn eftir. Niðri á öðru far-
lými er líf í tuskunum, þar eru all-
ar milljónimar mínar að vanda og
hver fjölskylda er að elda fyrir sig.
Það er glápt á mig eins og ég sé
af annarri stjömu. Það er farið að
venjast og ég sezt niður í grennd
við einn eldunarhópinn og áður en
við er litið er ég náttúrlega orðin
ein af þeim og mér er borinn matur
á diski, brauð og hrísgijón og te.
Ég svipaðist um eftir hnífapörum,
en það er óþarfalúxus; hér borða
allir með höndunum. Mér fannst
það skrítið fyrst og horfði stóreygð
*-fc, það er makalaust hversu hrein-
legar aðfarimar eru, þetta er list
sem lærist og þau hlógu dátt að
mér fyrir klaufaskapinn og reyndu
að leiðbeina mér.
Krakkamir komu og horfðu á
mig biðjandi: „Boksa, boksa, sist-
er.“ Þá var ég orðin það veraldar-
vön að ég-vissi aðþau voru að biðja
um pening. Eg álpaðist til að gefa
litlum strák 2 boksa og eftir að
hafa þakkað fyrir matinn fór ég í
rannsóknarleiðangur niður á þriðja
farrými. Mér var fagnað jafn inni-
lega þar, en maturinn var ívið fá-
tæklegri og ég kom mér undan að
þiggja annað en te og velti fyrir
mér hvort ég fengi ekki matareitrun
upp úr öllu saman.
Það fór auðvitað eins og eldur í
sinu um skipið, að uppi á fyrsta
farrými væri útlenzkur kvenmaður,
sem hefði sézt gefa einhveijum
boksa. Ég hafði ekki frið eftir það
unz stjómendumir á fyrsta farrými
ruddu skaranum í burtu og ég hafði
gert árangurslausa tilraun til að
flýja inn í klefann minn.
Múllann sat og þuldi. Dóttirin var
að svæfa son sinn og dóttur, dóttir-
in sem lá og stundi í kojunni minni
trúði mér fyrir því að hún væri
vanfær — mætti hún rétt hvíla sig
augnablik.
Gazi Sadeq, velgjörðarmaður
minn hjá Paijatan-ferðaskrifstof-
unni í Dhaka, hafði pantað fyrir
mig tveggja manna klefa og sagt
að ég myndi deila honum með
bangládeskri frú. Hann minntist
ekki á ða fjölskylda hennar væri
öll með. Hann hafði líka sagt mér,
að þetta væri lúxusferja og verðið
eftir því næstum 500 krónur fyrir
hálfan annan sólarhring. Ég hafði
orðið dálítið hissa þegar ég komst
niðureftir, þaðan sem feijumar
leggja frá, skipið var ekki nákvæm-
lega eins og Gazi Sadeq hafði lýst
fyrir mér. Ég hugsaði mér að hann
hefði auðvitað lagt bangladeskan
mælikvarða á feijuna og ákvað að
taka þessu með stóiskri ró.
Það var ekki fyrr en daginn eftir
Mæðgin. Sölumaður á útimarkaði.
að ég varð þess vísari, að lúxus-
feijan hafði náttúrlega bilað rétt
áður en hún átti að leggja af stað
og gamall kláfur með aðra vélina
bilaða var sendur í staðinn. En þar
sem ég hafði ekki hugmynd um
þetta truflaði það ekki sálarróna.
Ég stóð sem sagj; úti á dekki og
horfði á sólarlagið og beið morg-
uns, þegar allt myndi vera að sjá.
Á fyrsta farrými vom auk mín og
múllafjölskyldunnar hollenzk fjöl-
skylda og þrír Svisslendingar, auk
þess Mohammed Lokiotullah,
bankastjóri. Það var dúkað borð
fyrir okkur þegar ég kom inn í
„borðsalinn" og það er fjórréttuð
máltíð á boðstólum. Minna mátti
það ekki vera fyrir svona fínt fólk
sem hafði borgað fímm hundmð
krónur fyrir vikið. Fyrst var súpa
og síðan fiskur og svo kjúklingur
og loks karamellubúðingur og te á
eftir. Sami matseðill var svo til
enda ferðar. Það var gott að anda
að sér fljótaloftinu eftir þessar
kræsingar.
Peter' Svisslendingur kom til mín
út á dekk. Hann hefur búið hér í
tíu ár með konu og tveimur böm-
■um, en nú em þau á förum. Hann
er akuryrkjusérfræðingur og sagði
mér að, hann hefði upphaflega ætl-
að að vera hér í ár. Fjölskyldan var
þá í Sviss og þau vom að losa sig
úr skuldum. Eftir fyrsta árið ákvað
hann að vera ár í viðbót. „Síðan
hefur þetta teygst í tímann," sagði
hann. „En nú verð ég að fara.“
„Áður en ég fer að hrækja og spýta
um allt. Áður en ég fer að elska
þessa þjóð, þrátt fyrir alla eymdina.
Ég' verð að fara á meðan ég trúi
því enn, að ég hafi látið gott af
mér leiða."
Hann sagði það hefði orðið erfíð-
ara eftir að Ershad forseti tók við.
Það hefði allt einhvem veginn fallið
í sinnuleysi og vónleysi. Ekkert
væri gert. Honum væri lofað tækj-
um og aðstoð en hann þyrfti einatt
að bíða mánuðum saman eftir að
tæki væm leyst út úr tolli. „Sumt
kemur aldrei," sagði hann dapur í
bragði. „Einhveijir stela því eða
aðrir bjóða hærri mútur... Ég
kemst samt aldrei frá þessu fólki,
hversu erfítt sem það er í sam-
vinnu, hversu óþolandi skriffínnsk-
an og patið er. Þetta fólk, að frá-
töldum þessum embættismönnum,
sem alltaf em að gera sig breiða,
er orðið mér svo hjartfólgið . . . ég
vildi bara óska að munnvatnsfram-
leiðslan væri ekki svona mikil og
þeir væm ekki alltaf að spýta og
ropa og pmmpa. Það væri líka gott
ef maður fyndi að samt hefði eitt-
hvað gott komið út úr þessum tíu
ámm. Ég er farinn að missa trú á
það. Þess vegna verð ég að fara.“
Nú var hánn á leið með vinahjón-
um sínum til Mongla og þaðan
ætluðu þau að reyna að komast inn
í Sundarban-fmmskógasvæðið í
einn dag. Þar sem Bengal-tígrís-
dýrið syndir tignarlega í fljótunum
og leggur ekki menn sér til munns
fyrr en það er orðið gamalt og elli-
ært og ræður ekki við að fanga
annað. Við skáluðum í tei og síðan
sagðist ég ætja að athuga ástandið
í klefanum. Þa var eiginkonan kom-