Morgunblaðið - 31.10.1995, Qupperneq 28

28 ÞRIÐJUDAGUR 31. OKTÓBER 1995
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Morgunblaðið/Þorkell
Olíkir heimar
TONLIST
Iláskólabíó
SINFÓNÍUTÓNLEIKAR
Copland: Klarinettkonsert; Kitaz-
ume: Ei-Sho; Mozart: Píanókonsert
nr. 20 í d K466. Ármann Helgason,
klarínett; Júlíana Rún Indriðadótt-
ir, píanó; S. í. u. stj. Ola Rudner.
Háskólabíói, laugardaginn
28. október.
TÓNLEIKARNIR á vegum Tón-
vakans, Tónlistarverðlauna Rík-
isútvarpsins, er vera áttu sl.
fimmtudag, en frestuðust vegna
atburðanna á Flateyri, hófust á
laugardaginn var kl. 18. Auk
framlags sigurvegaranna tveggja,
Ármanns Helgasonar klarínett-
leikara og Júlíönu Rúnar Indriða-
dóttur píanóleikara, í verkum eftir
Copland og Mozart var flutt nýlegt
hljómsveitarverk,. Ei-Sho, eftir
japanska tónskáldið Michio Kitaz-
ume, að sögn tónleikaskrár í fyrsta
sinn utan Japans. Er því óhætt
að segja, að ólíkir tónheimar hafi
birzt áheyrendum í kvikmynda-
húsinu vestur á Melum.
Konsert hins bandaríska Aar-
ons Coplands frá 1948 fyrir klarí-
nett, strengi, hörpu og píanó er
aðgengilegt og vinsælt verk, þar
sem „þjóðlegur“ stíll höfundar
skarast við franska nýklassík, im-
pressjónisma og jass. Hinn höfgi,
hægferðugi Satie-ski vals fyrsta
þáttar leiddi hugann að nærri því
föstu hugtaki í bandarískri tónlist
frá miðri öldinni, morgunskímu-
stemmningu stórborgar.
Eftir fremur rólegan fyrri hluta
brast á með spriklandi einleikskad-
enzu, og síðan urðu jasshrifin
sterkari, fyrst með snert af skálm-
andi búgívúgí og smellistrengja-
bassa- slætti, sem óðara breyttust
í flaumandi bíbopp-tónaflúðir og
enduðu í bullsjóðandi síhreyfi,
perpetuum mobile.
Konsertinn gerði miklar hryn-
rænar kröfur til flytjenda, sem
voru því meiri, praktískt séð, sem
stíllinn var hlustendum kunnugri
og mistök því heyranlegri. Vildi
stundum vanta upp á nauðsynlega
snerpu, einkum í neðri strengjum,
en einleikarinn var hins vegar með
allt á hreinu og lék með miklum
tilþrifum.
Tilkoma japanska hljómsveitar-
verksins Ei-Sho (1993) á þessari
efnisskrá virðist flokkast undir n.k.
vöruskipti alþjóðlegra ríkisútvarps-
stöðva, í samvinnu við tónskálda-
þingið í París (International Rostr-
um of Composers), en í júní s.l.
hlaut það æðstu viðurkenningu
þingmanna. Verkið bar með sér að
vera kunnáttulega samið og höfða
til fagþekkjandi starfsbræðra,' eins
og verða vill um flest nútímaverð-
lapnaverk. í samræmi við japanskt
skapferli, sem reyndar getur minnt
á atburðaferil íslendingasagna, var
langur aðdragndi að stórtíðindum,
hvar eftir skullu á miklar svipting-
ar, ýmist eldspúandi hamagangur
eða fuglatíst og spætuhakk - hið
síðasta í formi ákafs tré- og hof-
blakkasláttar, er gerðist langdreg-
inn áður en yfir lauk. Annars var
orkestrunin víða athyglisverð, og
kenndi litasamsetningasem heyrast
ekki oft, þó að flest hljómi orðið
gamalreynt í framsækinni tónlist.
Hljómsveitin flutti verkið af innlif-
uðu alefli undir stjórn hins sænska
Ola Rudners að tónskáldi viðstöddu,
sem hyllt var í lokin.
Júlíana Rún Indriðadóttir,
ásamt Ármanni handhafi Tónlist-
arverðlauna Ríkisútvarpsins 1995,
lék eftir hlé 20. píanókonsert Moz-
arts, óvenju skapþunga smíð mið-
að við birtufans flestra hinna 26
konserta, enda hafði verkið mikil
áhrif á Beethoven, þegar hann fór
að takast á við þessa tóngrein.
Leikur Júlíönu bar vott um ljóm-
andi tækni og töluvert skap, sem
megnaði þó ekki að fullu að hemja
þann vott af taugaspennu, sem
stundum stakk sér upp á yfirborð-
ið, t.a.m. í einleikskadenzu 1. þátt-
ar. Tímaskyn píanistans var ann-
ars gott, bæði hrynskerpa, söng-
hæfni og heilbrigt rúbató, en
nokkuð skorti hins vegar upp á
dýnamíska hendingamótun.
Hljómsveitin lék stórvel og bættu
neðri strengir nú fyrir doðann í
Copland í lokaþætti píanókon-
sertsins með hnitmiðaðri grimmd.
Tónleikunum lauk með stuttu
ávarpi Heimis Steinsonar útvarps-
stjóra, þar sem m.a. var komið inn
á farsælt samstarf Ríkisútvarpsins
og Sinfóníuhljómsveitarinnar, og að
því loknu voru verðlaun Tónvakans
1995 afhent.
Ríkarður Ö. Pálsson.
Fjölmennt
kóramót
KÓRAMÓT framhaldsskól-
anna var haldið í þriðja sinn í
Langholtskirkju um helgina.
Þrettán kórar mættu til leiks
með um 440 ungmenni innan-
borðs. Meðal dagskrárliða var
samsöngur allra kóranna og
voru fjögur íslensk lög flutt
með þeim hætti. Þá komu tíu
kórar fram einir og sér, þeirra
á meðal Kór Fjölbrautaskóla
Suðurlands, sem getur að líta
á meðfylgjandi mynd. Stjórn-
andi hans er Jón Ingi Sigur-
mundsson.
unni stolið?
ELDUR í Kaupmanna-
höfn heitir ný skáldsaga
eftir franska rithöfundinn,
Gilles Lapouge, en svo
virðist sem söguþráður
bókarinnar sé nokkuð lík-
ur söguþræði íslands-
klukku Halldórs Laxness.
Hefur Vaka-Helgafell,
sem á útgáfurétt á verk-
um Laxness, leitað til hlutlausra
aðila í Frakklandi til að lesa yfir
söguna með það fyrir augum að
bera hana efnislega saman við ís-
landsklukkuna.
I fréttum Ríkisútvarpsins á
sunnudag kom fram að aðalper-
sónu bókarinnar, doktor Péturs-
son, svipi mjög til Arnas Arnaeus
í Islandsklukku Halldórs. Hann fer
í nafni Danakonungs til íslands í
þeim erindagjörðum að safna
skinnhandritum en í ferð hans er
ýmislegt líkt lýsingum Halldórs.
Ólafur Ragnarsson, framkv.æmda-
stjóri Vöku-Helgafells, sagði í sam-
tali við blaðamann að forlagið hafi
gert ráðstafanir til að farið yrði
yfir málið í Frakklandi. „Við höfum
fengið tvo óvilhalla aðila í Frakk-
landi til að lesa þessa frönsku bók
og bera hana saman við Islands-
klukkuna. Það mun hins vegar
taka nokkra daga að fá umsagnir
þessara aðila og fyrr en .þær liggja
fyrir munum við ekki gera neinar
ráðstafanir í þessu máli. Ef í ljós
kemur að þarna er um
einhvers konar eftirlík-
ingu á íslandsklukkunni
að ræða verður að taka á
því en ef þessi Tiöfundur
er að skrifa nýja skáld-
sögu um líf Áma Magnús-
sonar og annarra frægra
persóna sem ekki á margt
skylt við sögu Halldórs þá
er honum það frjálst. Það hefur
enginn einkarétt á því að skrifa
sögu Árna Magnússonar.
Það sem vekur hins vegar fyrst
og fremst forvitni er nafnið á bók-
inni, Eldur í Kaupmannahöfn,
vegna þess að þriðja bók íslands-
klukkunnar var með þessu sama
nafni, Eldur í Kaupinhafn, og þriðji
hlutinn núna eftir að hún kom út
á einni bók. Manni finnst það svo-
lítið skrýtið að höfundurinn skuli
ekki hafa valið eitthvert annað
nafn.“
Fram hefur komið gagnrýni á
franska þýðingu Regis Boyer á
íslandsklukkunni og segir Olafur
Ragnarsson að hún komi sér nokk-
uð á óvart. „Þýðingin fékk góða
dóma þegar hún kom út og Boyer
er einn af virtustu bókmennta-
mönnum Frakklands sem hefur
sérhæft sig í þýðingum á norræn-
um bókmenntum. Halldór las að
auki yfir þýðingu Boyers sjálfur á
sínum tíma og hafði engar athuga-
semdir við hana.“
Kórsöng-
ur og
kvæði-
DAGSKRÁ með verkum
skáldanna Davíðs Stefánsson-
ar frá Fagraskógi og Halldórs
Kiljan Laxness, sem frestað
var um síðustu helgi verður
nú flutt í félagsheimilinu
Hvoli, Hvolsvelli, miðvikudag-
inn 1. nóvember kl. 21 og í
félagsheimilinu Þingborg í
Hraungerðishreppi fimmtu-
daginn 2. nóvember kl. 21.
Flutt verða mörg af þekkt-
ustu lögum íslenskra tón-
skálda við ljóð Davíðs Stef-
ánssonar og Halldórs Laxness
og lesin verða ljóð og söguk-
aflar sem tengjast lögunum.
Flytjendur eru blandaður
kór úr uppsveitum Árnes-
sýslu, sem hlotið hefur nafnið
Vörðukórinn. Kórinn er nú að
hefja starfsár sitt og er stjórn-
andi hans Margrét Bóasdóttir.
Benedikt Árnason leikari og
leikstjóri annast upplestur,
einsöngvarar eru Ásta
Bjarnadóttir, Haukur Har-
aldsson og Margrét Bóasdótt-
ir. Píanóleikari er Agnes Löve.
Á meðan gestir hlýða á
dagskrán verður boðið upp á
kaffi og er það innifalið í að-
gangseyri.
Allur ágóði af tónleikunum
rennur til Landssöfnunarinn-
ar fyrir Flateyringa, „Sam-
hugur í verki".
Kristján syngur
til styrktar
Flateyringnm
KRISTJÁN Jóhannsson mun halda
tvenna einsöngstónleika með Sin-
fóníuhljómsveit íslands hér á landi
í maí á næsta ári og hyggst hann
gefa ágóðann af þeim fyrri til bygg-
ingar tónlistarhúss. Ágóðinn af síð-
ari tónleikunum mun hins vegar
renna til þeirra sem eiga um sárt
að binda vegna snjóflóðsins á Flat-
eyri.
„Mig langar til að taka þátt í því
að rétta þessu fólki hjálparhönd,“
sagði Kristján í viðtali við blaða-
mann í gær. „Að vísu er þetta ekki
stórt en samt eitthvað. Ég mun
koma í maí og syngja Óþelló eftir
Verdi. Þetta verður í fyrsta skipti
sem ég syng það verk. Þetta verður
frumraun og æfing fyrir uppsetn-
ingu á verkinu sem ég syng í í
óperunni í Bologna á Ítalíu næsta
haust.
Ég hafði ákveðið það áður að
gefa ágóðann af fyrri tónleikunum
til byggingar tónlistarhúss. Svo
koma þessi ósköp upp á Flateyri
og við ákváðum það hjónin að láta
ágóðann af seinni tónleikunum
renna til þeirra sem eiga um sárt
að binda þar. Ég vona að þetta
geti eitthvað lyft undir með fólki
þótt það verði auðvitað aldrei bætt
þegar fólk missir ættingja sína og
vini.“
Kristján sagði að fréttir af ham-
förunum á Flateyri hefðu verið mjög
litlar í Bandaríkjunum síðan þær
riðu yfir. „Mér finnst þær hafa ver-
ið alveg skammarlega litlar. Við
sjáum kannski af þessu hvað við
erum lítil í heiminum. Það et ekki
víst að fólk hér geri sér grein fyrir
því hversu stórt skarð hefur höggv-
ið verið í þjóðina. Eina stöðin sem
hafði fréttir af flóðinu hér var
fréttastöðin CNN og ég held reynd-
ar að það sé vegna þess að íslend-
ingur vinnur þar.“
Kristján og Domingo til íslands
Kristján sagðist einnig vera kom-
in í samband við Placido Domingo
sem hann sé að reyna að fá með
sér til íslands haustið 1997 að halda
tónleika. „Þetta yrðu einir eða tvenn-
ir tónleikar. Hugmyndimar eru
tvær; annars vegar að hann syngi
á öðmm þeirra og svo ég undir hans
stjóm, hins vegar að við myndum
syngja tvær einþáttungsópemr þar
sem við myndum stjóma hvor öðr-
um. Þetta gæti orðið mjög skemmti-
leg uppákoma."
Kristján segir að hann bíði nú
aðeins eftir lokasvari Domingos um
að af þessu verði. „Við vomm orðn-
ir mjög góðir mátar þegar við vomm
saman með sína ópemna hvor í
Metropolitan á New York og höfðum
góðan tíma til að ræða þá hluti.
Sinfóníuhljómsveit íslands er komin
inn í þetta dæmi og þetta er eigin-
lega bara spuming um að koma
þessu inn í dagskrána hjá okkur.
Við emm að stefna að því að gera
þetta um haustið 1997, þetta gæti
ef til vill verið opnunin á starfsári
Sinfóníuhljómsveitarinnar."
Kristján segir að ætlun sín sé að
gefa ágóðann af þessum tónleikum
til byggingar tónlistarhúss. „Ég læt
ekki deigan síga í þeim efnum því
við emm engin menningarþjóð nema
eiga gott tónlistarhús. Það er ekki
nokkmm manni bjóðandi, þær að-
stæður sem em heima núna. Ég hef
minnst á þetta við Domingo þannig
að hann veit hvað ég ætla að gera
við minn hlut af ágóða tónleikanna
en ég get auðvitað ekki sagt til um
hvað hann myndi gera við sinn.“
Kristján er að syngja í óperanni í
Chicago þessa dagana, titilhlutverk-
ið í ópem Giordano, Andrea Chéni-
er, sem gerist í frönsku bylting-
unni.
Islandsklukk-