Morgunblaðið - 08.02.1996, Blaðsíða 24

24 FIMMTUDAGUR 8. FEBRÚAR 1996
MORGUNBLAÐIÐ
____________AÐSENDAR GREINAR
Jerúsalem 3.000 [
Ólafur
Jóhannsson
FRÁ Jerúsalem.
Á ÞESSU ári á
Jerúsalem afmæli,
3.000 ára sem höfuð-
borg Ísraelsríkis. Fáar
eða engar borgir í
þessum heimi eiga
jafnvíðtæka og áhri-
faríka sögu sem snert-
ir allt mannkyn.
Borgin er með þeim
fallegustu í heimi. Að
sjálfsögðu er erfitt að
sannfæra þá sem ekki
hafa verið þar um
slíkt. Yerushalayim,
en það er nafn hennar
á hebresku, er ekki
aðeins tignarleg, það
mætti segja að hún
væri nokkurs konar hughrif, eitt-
hvað sem heillar ferðamanninn.
Jerúsalem hefur verið nefnd „Borg
friðarins“, og er nefnd með um 70
ólíkum nöfnum í Biblíunni.
I Talmud, sem er safn munn-
mælasagna meðal gyðinga, segir
á einum stað, „Þegar Guð deildi
fegurðinni meðal þjóðanna, gaf
hann níu tíundu hluta Jerúsalem,
einn tíundi hluti féll til annarra
þjóða, en þegar hann deildi þján-
ingunni á jörðina, fékk Jerúsalem
níu tíundu hluta en restin af heim-
inum aðeins einn tíunda“.
Jerúsalem er um 850 m fyrir
ofan sjávarmál, 60 km frá Tel
Aviv, um 50 km frá strönd Miðjarð-
arhafsins og 19 km fyrir vestan
Dauðahafið.
íbúar eru um Vi milljón. Fyrr á
tiðum var litið á Jerúsalem sem
miðpunkt alheimsins og á gömlum
landabréfum er borgin fyrir miðju,
á mörkum Evrópu, Asíu og Afríku.
Afmælishátíðin byijaði 4,sept-
ember sl. með ólýsanlegri flugelda-
sýningu og ljósatækni, þar sem
sögu borgarinnar var lýst í aðalat-
riðum á veggjum þjóðminjasafns-
ins. Á þeirri stundu sagði forsætis-
ráðherra, Yitzhak Rabin, í ræðu
sinni; „Það er ekkert ríki án Jerú-
salems og engin friður án óskiptrar
Jerúsalem.“ Einnig sagði hann;
„Jerúsalem er hjarta gyðingaþjóð-
arinnar." Fjármálaráðherrann Uzi
Baram sagði m.a; „Þessi hátíð er
í raun hátíð allra þjóða.“ Sérstaka
sögu og tengsl hafa hinir kristnu
við „Borgina á fjallinu".
Gert er ráð fyrir að um ein millj-
ón ferðamanna komi á þessu hátíð-
arári til ísraels, þar á
meðal fjöldi kristinna
manna.
„Kristna sendiráð-
ið“ gerir ráð fyrir að
um 6-7.000 manns
komi frá um 90 lönd-
um til að taka þátt í
Laufskálahátíðinni
sem er í september.
Einnig verður nú í
febrúar þriðja heims-
mót kristinna zionista
í Jerúsalem.
Það er ekki oft að
haldið er upp á 3.000
ára afmæli. Borgin er
þó eldri og hafði önnur
nöfn, hét bæði Jeru og
Salem. Nákvæman dag er ekki
hægt að tilgreina þegar hún verður
höfuðborg Israels. Þó munu fom-
og sagnfræðingar almennt vera
sammála að Davíð konungur hafi
unnið borgina af Jebúsítum árið
1004 f. Krist. Heimildir greina frá
yfírráðum Jebúsíta í borginni um
300 ámm áður og vora þar mörkin
milli norður- og suðurríkis. Með til-
komu Jerúsalems sem höfuðborgar,
sameinuðust þessi ríki í eitt, ísrael.
Davíð konungur gerði einnig
Jerúsalem að trúarlegri miðstöð
gyðingdóms og hugðist byggja
musteri fyrir sáttmálsörk Drottins
á Moríahæð. Það kom þó í hendur
Salómons, sonar Davíðs, sem
seinna var konungur eftir lát föður
síns, að láta byggja hið mikla
musteri í borginni. Eftir þetta varð
Jerúsalem heilög borg í augum
gyðinga. Eins og Rabin forsætis-
ráðherra sagði í ræðu sinni að
Jerúsalem væri „hjarta gyðinga".
I bænaþjónustu sinni snúa gyð-
ingar augliti sínu til Jerúsalem.
Það er einnig gamall siður þeirra
í brúðkaupsveislum að brúðgumi
stígur á glas og brýtur, sem á að
minna á eyðingu Jerúsalemsborgar
árið 586 f. Krist þegar Nebukad-
nesar Babyloníukonungur her-
leiddi gyðinga til þrælkunar og
brenndi musterið. Einnig rifja þeir
upp við þetta tækifæri Davíðssálm
137:5-6 ...,,Ef ég gleymi þér, Jerú-
salem, þá visni mín hægri hönd.
Tunga mín loði mér við góm, ef
ég man eigi til þín, ef Jerúsalem
er eigi besta yndið mitt...“
í Biblíunni er Jerúsalem nefnd
um 670 sinnum. Það er staðreynd
Jersúsalem er trúarlega
og sögulega merkasti
staður gyðinga og
kristinna manna. Olaf-
ur Jóhannesson skrif-
ar Jerúsalem sem
höfuðborg Ísraelsríkis í
3.000 ár.
að gyðingar hafa aldrei gleymt
Jerúsalem þótt þeir hafi verið
dreifðir meðal margra þjóða. í fjar-
lægum löndum, á hátíð páskanna,
var það og er enn siður að kveðj-
ast með orðunum; „Næsta ár, Jerú-
salem.“
Jerúsalem hefur aldrei verið
höfuðborg neins annars ríkis en
ísraels. í margar aldir hafa ólíkar
þjóðir, m.a. arabar, Grikkir, Egypt-
ar, Tyrkir og Englendingar, ráðið
yfír Jerúsalem en engin þeirra
gert borgina að höfuðborg sinni.
Jerúsalem var síðast lögð í rúst
árið 70 undir forystu Rómveija.
Flestir gyðingar voru drepnir eða
flúðu. Þó var ávallt lítill hópur
þeirra eftir í borginni. Þrátt fyrir
allar þeirra hörmungar og þjáning-
ar meðal „þjóðanna" gleymdu þeir
aldrei Jerúsalem, svo þegar ísraels
ríki var stofnað 1948 (endurvakið)
kom hluti borgarinnar undir stjórn
þeirra og þrátt fyrir árásir ná-
grannaþjóða og stöðugar hótanir
um dauða og eyðingu, tókst þeim
að endurheimta alla borgina í hinu
svokallaða 6 daga stríði 1967. Síð-
an hefur Jerúsalem verið óskipt
höfuðborg Israels.
Fyrir hina kristnu og Múha-
meðstrúarmenn er borgin einnig
„heilög". Hinir kristnu minnast
þess að Jesús, 8 daga gamall, var
færður í Musterið til að láta umske-
rast (sem var og er siður gyð-
inga). Einnig þegar hann, 12 ára
gamall og hafði orðið viðskila við
foreldra sína, fannst í Musterinu á
tali við Farísea og fræðimenn. Hin-
ir kristnu minnast ástar hans á
borginni, þegar hann grét yfir
henni rétt fyrir dauða sinn. Kristn-
ir minnast einnig þjáningarsögu
hans - Via dola Rosa - á leið til
Golgata, sem var rétt fynr utan
múra Jerúsalem. Þeir minnast
krossfestingar hans og ekki síst
upprisu á þessum stað. Ekki má
gleyma hvítasunnudegi, þegar
heilagur andi kom yfir postulana
í Jerúsalem. Frá þeirri stundu er
oft talað um fæðingu kristinnar
kirkju.
Á Olíufjallinu við Jerúsalem var
Jesús burt numinn til himins. Gyð-
ingar og kristnir vænta komu Hins
smurða, Messíasar, á þessum stað,
og trúa á friðarríki hér á jörð með
Hann sem konung.
Jerúsalem er því trúarlega og
sögulega merkasti staður gyðinga
og kristinna manna. Fyrir Múham-
eðstrúarmenn er Jerúsalem þriðja
helgasta borg þeirra eftir Mekku
og Medínu. En ólíkt ritningum
gyðinga og hinna kristnu er Jerú-
salem hvergi nefnd í helgibók
þeirra, Kóraninum.
Fleiri og fleiri Islendingar ferð-
ast til ísraels og hefur mikil aukn-
ing átt sér stað á seinniáram, jafnt
meðal einstaklinga og hópa. Frá
Islandi eru ráðgerðar tvær ferðir
á vegum ferðaskrifstofunnar Úrval
- Útsýn, páskaferð og haustferð.
Landið helga, Borg Drottins,
Zion, Jerúsalem og sagan, hafa
því orðið þeim lifandi vitnisburður
um það sem þeir hafa heyrt og
lesió.
Islenskir ísraelsvinir fagna með
þjóðinni þessa 15 mánuði sem há-
tíðin stendur yfir og senda þeim
hamingjuóskir um leið og þeir biðja
Guð Abrahams, ísaks og Jakobs,
að borgin Jerúsalem verði áfram
óskipt og ávallt sameinuð sem höf-
uðborg Israelsríkis.
Biðjið Jerúsalem friðar.
Höfundur cr formaður félagsins
Zíon Vinir ísraels.
Stúdentar. Hversu lengi ætlið þið
að þola ósannar fullyrðingar?
VILHJÁLMUR H.
Vilhjálmsson, sem er í
stjórn Lánasjóðs ís-
lenskra námsmanna
tilnefndur af Stúd-
entaráði Háskóla ísr
lands, skrifaði grein í
Morgunblaðið 1. febr-
úar sl. Hann fullyrðir
þar í fyrirsögn og
greininni sjálfri að
stjóm LÍN hafí hunds-
að vilja Alþingis um
það hvemig tillit skuli
taka til húsaleigubóta
við úthlutun námslána
og staðhæfir að: „í
úthlutunarreglum LÍN
1995-96, sem stjóm
Lánasjóðsins setur og staðfestar
era af ráðherra, er kveðið á um
að húsaleigubætur teljist til tekna
og komi til frádráttar námslánum,
en vaxtabætur ekki“.
Engin ákvæði eru um
húsaleigubætur í reglum LIN
Stjórnarmanninum hefur verið
bent á að þetta eru
með öllu ósannar full-
yrðingar. Engin slík
ákvæði um húsaleigu-
bætur eru í úthlutun-
arreglum LÍN. Hann
lagði fram greinar-
gerð í stjóm Lána-
sjóðsins í þá veru sem
grein hans fjallar um.
Við sem skipum meiri-
hluta stjómarinnar
lögðum fram bókun
um þetta efni en þar
segir m.a. orðrétt: „í
greinargerðinni (Vilj-
álms) er gengið út frá
því að stjórn LÍN hafi
kveðið svo á ... „í
úthlutunarreglum 1995-96 að hú-
saleigubætur skuli teljast til tekna
hjá lánþegum en vaxtabætur
ekki“. Þá segir ennfremur í bókun
meirihlutans: „Hér er um misskiln-
ing að ræða. í grein 3.4.1. í úthlut-
unareglum sjóðsins fyrir skólarár-
ið 1994-95 segir svo orðrétt: „All-
ar tekjur sem mynda skattstofn á
árinu 1994 teljast til tekna við
útreikning á námslánum." Enn-
fremur segir svo: „Þessi breyting
sem var gerð við endurskoðun út-
hlutunarreglna fyrir skólaárið
1994-95 var hluti af þeirri við-
leitni stjórnarinnar að einfalda
reglur sjóðsins. Eftir breytinguna
er tekjuhugtak LÍN það sama og
skattyfírvalda."
Vilji Alþingis
í bókun meirihluta stjómar LÍN
er vikið að ákvörðunum og vilja
Alþingis. Þar er bent á að húsa-
leigubætur teljist tekjur skv.
skattalögum með hliðjón af 7.
tölulið 28. greinar skattalaga.
Tekið er fram að í lögum um húsa-
léígubætur séu engin ákvæði um
að þær skuli ekki teljast til skatt-
skyldra tekna og orðrétt segir svo
í bókuninni: „Hafi það verið vilji
löggjafans að sömu reglur ættu
að gilda um húsaleigubætur eins
og um vaxtabætur, þá hefði vænt-
anlega verið séð til þess í lagasetn-
ingunni að húsaleigubætur væru
Gunnar
Birgisson
„Allar tekjur sem
mynda skattstofn á ár-
inu 1994 teljast til tekna
við útreikning náms-
lána.“ Gunnar Birgis-
son svarar í þessari
grein gagnrýni á LIN
og vitnar í þetta reglu-
gerðarákvæði.
undanþegnar skatti, eins og gert
er með vaxtabætur. Þetta hefur
hins vegar ekki verið gert.“
Verulegar hagsbætur fyrir
námsmenn
Þessi breyting á úthlutunarregl-
um sem gerð var fyrir skólaárið
1994-95 og fulltrúar stúdenta
m.a. samþykktu var mjög til hags-
bóta fyrir námsmenn, einkum fólk
með börn á framfæri, þar sem
með henni töldust barnabætur
ekki lengur til tekna.
Vilhjálmi er allt þetta kunnugt
Allt sem hér hefur verið rakið
er Vilhjálmi, stjórnarmanni í LÍN
og laganema, kunnugt. Það sem
erfitt er að sætta sig við er að
samt skuli hann velta sér upp úr
ósannindum og blekkingum eins
og naut í flagi. Hann veit líka að
fyrri fulltrúar stúdenta í stjórn
LÍN eru jafnábyrgir fyrir þeirri
skilgreiningu á tekjum sem LÍN
notar við útreikning á rétti manna
til námslána, eins og við sem skip-
um meirihluta stjórnar. „Ekki sér
hann sína menn svo hann ber þá
líka,“ var eitt sinn sagt.
Þetta er svo sem ekki eina dæm-
ið um slíkan málflutning stúdenta
eins og ég hef áður að vikið í grein-
um hér í blaðinu. Spurning mín
er sú til þeirra námsmanna sem
velja sér fulltrúa í trúnaðarstöður
til þess að gæta hagsmuna sinna:
Hversu lengi ætlið þið að þola
þessum fulltrúum ykkar að halda
uppi svona ósönnum málflutningi
og blekkingum? Ég er sannfærður
um að þess konar áróður verður
ekki ykkur til framdráttar þegar
til lengdar lætur.
Höfundur er formaður stjórnar
LÍN.