Vísir - 13.08.1966, Blaðsíða 7

VtSIR . Laugardagur 13. ágúst 1966.
/
Yfir 50% af skólaæsku
Oslóar lýkur stúdentsprófi
V'isir ræðir við E. Fjellbirkeland um skipu-
lagningu rannsóknarstarfa i Noregi og nauð-
syn aukinna rannsókna i skólamálum
Aðsóknin að háskóium í Noregi hefur aukizt um helming
sl. 5 ár eða úr 7000 í 14000 stúdenta á ári. 20% af hverjum
árgangi norskrar æsku lýkur nú stúdentsprófi, en á mörgum
stöðum er þessi prósenttala mikið hærri. I Osló er hún t. d.
yfir 50% og í ákveðnum hverfum Oslóar er talan um 60%.
Á þessum tölum sést, að geysileg þensla hefur orðið í norsk-
um skólamálum undanfarin ár, en hvað þýðir hún? Það er
m. a. það, sem knýjandi er að fá svar við.
Tjannig mæltist E. Fjellbirke-
land framkvæmdastjóra
hinnar nýju yfirnefndar rann-
sóknarmála í Noregi (Hoved
kommiteen for Norsk Forskn-
ing) í viðtali vig Vísi, en hann
er staddur hér á landi á veg-
um Rannsóknarráðs ríkisins og
tekur hér þátt í umræðum, sem
Rannsóknarráðið efnir til um
skipulag rannsókna á íslandi.
— Hvernig stendur á hinni
auknu aðsókn í menntaskól-
ana, sem ekki er einstök fyrir
Noreg heldur gerist alls staðar
í Vesturálfu? spyr Fjellbirke-
land. Er aðsóknin afleiðing auk-
innar velmegunar eða er auk-
in velmegun afleiðing aukinnar
aðsóknar í skólana? Hvaða á-
hrif hefúr þessi fjölgun á þjóð-
félagið? Hvað þarf aö byggja
mikið af skólum? Hvað þarf
að mennta mikinn fjölda kenn-
ara fyrir nánustu framtíð? Al-
mennt: hver er árangur hinnar
miklu fjárfestingar, sem lögö
er í skólamál í Noregi? Við
verjum 2300 milljónum norskra
króna (13,8 milljörðum fsl. kr.)
á ári í skólamál, en skólarnir
eru langmesta fyrirtækið í
Noregi.
Það er því eðlilegt, að áhugi
hafi vaknað f Noregi eins og
víðar, að athuga þjóðfélagslega
þýðingu langskólagöngú. Nú
stendur fyrir dyrum ag lengja
skólaskylduna úr 7 árum í 9
ár. Þar á ofan bætist að yfir
60% af hverjum árgangi heldur
námi áfram eftir skólaskylduna.
Jjað verða m. a. rannsóknir
á þessu, sem hin nýstofn-
aöa yfirnefnd tannsóknarmála
á að stuðla að. Með því að
verja t.d. y2 prósenti af heild-
arfjárhæðinni, sem veitt er í
skólamál, verður ef til vill hægt
að auka nýtni skólanna um
10%. Ef það er hægt er greini-
legt, að þetta er góð fjárfesting,
en auk þess gæti slík athugun
gefið svör við mörgum fræði-
legum spumingum, sem kenn-
arar og aðrir, sem vinna að
skólamálum spyrja sjálfa sig
að. — Það vantar allar vísinda-
legar upplýsingar um þjóðfé-
lagslega hlið skólamálanna.
Þær upplýsingar, sem fyrir eru
í dag eru aöeins það, sem hver
skynsamur maður gæti látið sér
TIL SÖLU
detta í hug. — Svo virðist oft á
tíðum, sem menntun ein út af
fyrir sig nægi og skipti ekki
máli, hvaða störf menn fari í
eftir menntunina, heldur skipti
sú mótun, sem menn fá við
langskólanám mestu máli. Mað-
ur sem nemur fornleifafræði
getur verið mjög hæfur til að
stjórna fyrirtækjum o. s. frv.
í Noregi virðist svo vera,
sem okkur skorti mikið tækni-
menntaða menn og hefur verið
rætt um það, hvort ekki sé rétt
að hvetja fleiri unga menn í
þá átt. — En það verður aö
áætla þörfina með rannsóknum
áður en hægt er að slá nokkru
föstu um það.
JJinni • nýju yfirnefnd rann-
sóknarmála í Noregi er þó
ætlað að gera meira en að örva
þessar rannsóknir. Við verjum
um það bil einu prósenti af
brúttó heildarframleiðslu okkar
í rannsóknir eins og OECD
reiknar þag út, en tæpum 4
prósentum af niðurstöðum fjár-
laga. Þetta er veruleg upphæð
(rúml. 400 millj. norskra króna)
og er því skiljanlegt að áhugi
hafi vaknað að fá heildarmynd
af þeim, rannsóknum sem gerð-
ar eru í sambandi við háskóla
og iðnaðinn. Yfirnefndin á að
vera ráðgefandi fyrir norsku
ríkisstjórnina um rannsóknar-
mál, en einnig á hún að vera
ráðgefandi fyrir þau þrjú rann-
sóknarrág sem starfandi eru í
Noregi. Er búizt við að skýrslur
yfirnefndarinnar muni fyrst
hafa áhrif á fjárveitingar í fjár-
lögum til rannsóknarstarfa árið
1968. — Við vonumst til þess
að nefndin geti orðið til þess,
að norsku ríkisstjóminni verði
fært aö reka heilsteyptari vís-
indapólitík. Er það m. a. nauð-
synlegt til að alþjóðasamvinna
í rannsóknarstörfum, gegnum
alþjóðasamtök og minni samtök
eins og OECD geti verið sem
áhrifaríkust.
TVTokkuð hefur vilja bera á því
undanfarin ár þegar kanna
átti vísindastörf í landinu, að
innbyrðis samkeppni myndaðist
milli þeirra, sem stunduðu
rannsóknir við háskóla og þá,
sem unnu við rannsóknir fyrir
iðnaðinn, þannig að erfitt var
Kombinerað Radionette-tæki, sjónvarp, út-
varp og Hifi stereo-fónn. Sími 12444 kl. 7-8
í dag.
aö kanna hið raunverulega mik-
iivægi hinna einstöku rann-
sókna og því erfitt að meta
hvernig átti að styrkja hinar
ýmsu rannsóknir.
Við vonum að komizt verði
fyrir þetta í framtíðinni með
starfsemi nefndarinnar, einnig
er vonazt til þess að aukið sam
ræmi fáist milli rannsóknar-
starfa hinna ýmsu aðila.
Upphaflega var ætlunin, að
í nefndinni væru aðeins menn,
sem ekki væru tengdir ákveðn-
um stofnunum, en það reyndist
óframkvæmanlegt. í nefndina
voru þá valdir menn úr sem
flestum greinum hugvísinda og
raunvísinda, en raunvísinda-
menn hafa þó heldur yfirhönd-
'É’g er ekki hingað kominn,
segir Fjellbirkeland að lok-
um, til að segja ykkur Islend-
ingum, hvemig þið eigið að
skipuleggja ykkar rannsóknir,
hvert land hefur sitt skipulag,
en ég held, að með því að skipt-
ast á upplýsingum megi koma
I veg fyrir margháttaða erfið-
leika. — Ég er frekar kominn
hingað til að athuga hvernig þið
skipuleggið ykkar rannsóknar-
störf. ísland er lítið land, jafn-
E. Fjellbirkeland framkvæmdastjóri yfimefndar rannsóknarmála
í Noregi.
vel miðað við Noreg, og því er
athyglisvert að kynna sér hvar
skórinn kreppir hér á landi.
Vegna takmarkaðs fjár, sem ís-
land getur skiljanlega veitt í
rannsóknir, ættu vandamálin
eðlilega að koma augljósast
fram hér. Athyglisvert er t.d.
að fá vitneskju um, hvað nú-
tímaþjóðfélag kemst af með
minnst í fjárveitingar í rann-
sóknir.
L.S. 17 Danmörk
- Ungverjaland.
17 daga ferð
27. 8. - 12. 9.
Fararstjóri: Benedikt
Jakobsson.
Flogið til Kaupmanna-
hafnar báðar leiðir sömu
leiðis Kaupmannahöfn
Budapest Dvalizt í Kaup
mannahöfn IV2 + 4 daga
í Budapest 1IV2 dag. Innifalið allt flug, matur, nema í Kaupmannahöfn morg-
unmatur, hótel, leiðsögn, nokkrar ferðir um Budapest og nágrenni, miðar á
EVRÓPUMEISTARAMÓTIÐ dagana 30/8—4/9. Hægt er fyrir þá sem ekki
vilja sjá það að fara til
Balafur í viku, bað-
strönd.
Athugið að ferðinni er
lokað 18. ágúst. Örfá
sæti laus. Ferðaáætlun
fyrirliggjandi.
Ferðaskrifstofan
LANDSÝN
Laugavegi 54. Símar:
22875 — 22890.
i