Alþýðublaðið - 30.03.1966, Blaðsíða 15

• Salt
CEREBOS í
IIANDHÆGU BLÁU
DÓSUNUM.
HEIMSÞEKKT GÆÐAVARA
Fæst í næstu búð
KastSJés
Framh. af 5. síðu.
★ LANDAMÆRASTRÍB
Eins og .víða annars staðar í
Afríku voru landamæri Kenya
dregin ón tillits til þess að þau
bútuðu sundur svæði, sem vissir
ættflokkar höfðu ráðið yfir frá
öndverðu. Þrír fjórðu hlutar Ken-
yahers, sem er ekki ýkja fiöl-
mennur er stöðugt á varðbergi á
landamærum Sómalíu, en Sómal-
ir eru hirðingjar og flakka í sí-
fellu fram og aftur yfir landamær-
in og stunda skæruhernað gegn
landamæravörðum Kenya og auk
þess Eþíópíu. Kenya og Eþíópía
hafa átt í óyfirlýstri styrjöld við
Sómali og að undanförnu hafa
löndin samræmt hernaðaraðgerðir
sínar gegn þeim.
Það sem gerir ástandið ugg-
vænlegt er, að kommúnistaríkin,
aðallega Sovétríkin, beina athygl
inni að Sómalíu eftir missi bæki
stöðva sinna í Ghana. Vestur-
Afríku og víðar. Hernaðaraðstoð
Rússa við Sómalíu hefur numið
um 1500 milljónum ísl. króna á
undanförnum tveimur árum og
liafa Sómalir m.a. fengið 65 T-34
skriðdreka. 65 brvnvarða bila,
lieila sveit af MIG 15 orrustuþot
um og mikið maen af stórskota-
liðsvopnum. Milli 250 og 300 sov-
ézkir ,.hernaðarsérfræðingar*‘
starfa sem leiðbeinendur í Sómí
alíuher. Fjölmargir sómalskir liðs
foringiar eru sendir til þriggiá
ára þjálfunar í Sovétríkiunum, og
eins og stendur eru 600 þeirra í
sovézkum herskólum.
Vesturveldin hafa miklar áhyggj
ur af vonnasendingum kommún-
ista til Sómalíu, bví að frá Sóma-
líu má hafa eftirlit með innsikl
ingunni í Rauðahaf og siglinga-
leiðinni til Indlands. Kenyamenn
eru ekki síður kvíðafullir. því
að fullvíst bvkir að „sérfræðing-
ar” kommúnista í Sómalíu hafi
samstarf með sluðningsmönnum
Odinga. sem halda uppi áköfum
áróðri fyrir hugsjónum kommún-
ismans í Kenya.
Hannes á horninu
Framhald af 4. síðu.
sem stóðu fyrir samkomunni á
Hallormsstað í sumar. Hér hafa
bindindissamtökin unnið merki-
legt og þakkarvert starf, sem for
ráðamenn þjóðarinnar ættu frem
ur að gefa gaum en frumvarpi
sem að flestra dómi mundi stór
auka áfengisflóðið í landinu, ef
það yrði að lögum.
Augiýsið í Álþýðublaðinu
MIG LANGAR að koma á fram
færi þeirri ósk að ölfrumvarp
þeirra Péturs Sigurðssonar, Björns
á Löngumýri og Matthíasar ís-
firðings verði ekki svæft í nefnd
heldur komi til atkvæðagreiðslu.
Mun þá sjást svart á hvítu hversu
marga fylgjendur áfengisauðmagn
ið hefur á Alþingi íslendinga: En
áfengið taldi Albert Schwéitscr
versta óvin mannkynsins. Um þenn
an bölvald hefur einn flutnings
manna ölfrumvarpsins farið þeim
orðum að þessi angi hans, ölið,
væri fyrirtaks meða] gegn sundr
ungu mcðal hjóna.
UM ALDAMÓTIN hófst hér á
ltfndi alhliða vakníng bæði á
hinu veraldlega og andlega sviði
Sú vakning meðal annars hafði J
það í för með sér að hér var kom |
ið á um skeið a4|geru áf)mgis
banni, mest fyrir tilstilli Björns
Jónssonar ritstjóra, síðar ráð-
herra. Eru flestir sammála þeir
sem um íslandssögu hafa fjallað
að bannið hafi verið mik'ið nauð
synjaverk og muni standa sem
bautasteinn um minningu Biörns
Jónssonar samanber ummæli Ein
ars Kvaran, Jónasar Jónsson-
ar óg Magnúsar Jónssonar.
NÚ ER ÖLDIN ÖNNUR. Mikil
fjármálaspiiling ríkjandi með þjóð
inni og á löggjafarsamkundu ís
lendinga sitja skvaldrarar, sem
hafa mesta bölvald mannkynsins
að gamanmálum samanber orð spor
baugsmanns ölsins. Við skulum
vona og biðja að á þessu verði
breyting hið skjótasta-. Við þurf-
um á hugrökkum andófsmönnum
gegn spillingu að halda, mönn
um eins og Birni Jónssyni en
ekki dáðlitlum sprellikörlum.”
IþróttSr
Framhald af 11. siðu.
re KR liefur lokið í mótinu. Gutt-
ormur átti einnig góðan leik, skor-
aði 15 stig. Annars var leikur liðs-
ins ekki eins góður nú og oft áður.
Mikið var um rangar sendingar
og leikfléttur sáust varla. Virðist
fátt geta komið í veg fyrir sigur
KR annað árið í röð,
Eiga þeir nú aðeins eftir leiki
gegn botnliðnu ÍKF og ÍR en hafa
4 stiga forustu.
Víti: Tekin 18 hitt úr 7.
Dómarar: Guðjón Magnússon og
Jón Eysteinsson.
ÍR - ÍKF 68:42
Tilþrifalítill leikur sem ein-
einkenndist af hörku og lítilli
hittni. Það tók ÍKF 7 mínútur að
skora fyrsta stigið og höfðu þá ÍR
tnear skorað 7 stig. Hafði ÍR yfir
29:14 í hálfleik. í síðari hálfleik
sáu ÍKF-ingar smá glætu og kom-
ust niður í 5 stiga mun 39:34. Þá
datt botninn úr tunninni og skor-
uðu ÍR-ingar 29 stig gegn 8 síð-
ustu 10 mínúturnar. Léku bæði
liðin maður gegn manni og gaf
það tilefni til mikils þófs og hrind
inga.
ÍKF léku mjög vel fyrst í síðarl
hálfleik og er þá allt talið. Lang-
beztur þeirra var hinn bráðefni-
legi Einar er skoraði 16 stig. Einn-
ig átti Hilmar með 15 stig ágætan
leik. Friðþjófur lék nú aftur með
liðinu en meiðsli háðu honum og
var hann því lítill styrkur.
Víti: Tekin 18 hitt úr 8.
ÍR-liðið náði sér fyrst á strik
síðast í seinni hálfleik. Virtist
muna mikið um Agnar sem lék
ekki þennan leik.
Mikið var um ótímabær skot og
hittni léleg. Var meira en helm-
ingur stiganna skoruð úr leiftur
sóknum.
Beztir voru ungu mennirnir í
liðinu Arnar með 12 stig og Jón
Jónass. með 8 stig.
Víti: Tekin 12 hitt úr 7.
Dómarar: Einar Oddsson og
Finnur Finnsson,
G. M.
Meirihluti
Framhald af 3. atOu.
smiðjur taka svo við og fullmóta
í markaðsvörur.
Síðan árið 1958 hafa umsvif fyr
itækisins þrefaldast, sagði Mey
er og álframleiðslan á þessu ári
mun verða 300 þús. tonn. Til að
framleiða eitt tonn af áli þarf 2
tonn af áldufti, en hráefnið til
verksmiðjunnar hér mun að lík
indum koma frá Guineu lýðveld
inu í Afríku eða frá Ástralíu. Ó
hugsandi hefði verið fyrir 10 ár
Um sagði Meyer, að flutningar
'svo langa vegalengd gætu borgað
sig, en þeir eru það hinsvegar í
dag og væri fyrir að þakka til
komu stórra flutningaskipa.
— Verk6miðjan sem fyrirhugað
er að reisa í Straumsvík verður
eins fullkomin og frekast er unnt
sagði Meyer, og kvað hann fyrir
tækið mundu stefna að því, að
íslenzkt starfslið sjái að öllu leyti
um starfrækslu hennar, en nauð
syniegt væri þó, að fyrstu árin
mundu útlendingar hafa þar yfir
um sjón með höndum.
Alþýðublaðið beindi spurningu
til Meyers um hvort fyrirtæki hans
hyggðist gerast aðili að íslenzkum
atvinnurekendasamtökum, en Al-
þýðuflokkurinn hefði gert það að
skilyrði fyrir stuðningi slnum við
málið, að svo yrði ekki. Meyer
svaraði á þá lund, að engin á
kvörðun hefði verið tekin í þess
um efnum og mundj aðeins tekin
að vandlega athuguðu máli og þá
í samráði við íslenzk stjórnarvöld
Hann gat þess í þessu sambandi
áð í ísal, íslenzka álfélaginu muni
íslendingar eiga fimm fulltrúa af
siö í stjórninni og ættu þeir því
að eiga auðvelt með að koma sín
um sjónarmiðum þar á framfæri.
Um rafmagnsverðið sagði hann,
að þetta væri lægsta verð, sem
fyrirtæki hans greiddi, fyrir raf
magn, eða 2,5 millj. á kwstund.
Han sagði að hægt væri að fá raf
magn tþ dæmis á vesturströnd
Bandaríkjanna í Oregon og Was
hington, fyrir talsvert lægra verð
en þetta, eða 2,0 — 2,2 millj.
en hér er verðið 2,5 millj., en fyrir
tækið hefði ekki hug á starfrækslu
álbræðslu þar um slóðir.
Þá var Meyer að því spurður
hvort fyrirtæki hans mundi hafa
á móti því að á íslandi yrði við
höfð þjóðaratkvæðagraiðsl^ um
þetta mál. Hann kvaðst að sjálf
sögðu ekkert lvafa um það að
segja, það væri mál, sem íslend
ingum einum kæmi við, og hans
fyrirtæki léti sig engu skipta.
Alþýðublaðið beindi þeirri spúfn
ingu til Meyers hve marga út-
lenda sérfræðinga mundi þ.urfa
við byggingu og rekstup álbræðsi
ui’,nar. Hann kvaðst. ekki geta
sagt nákvæmlega um það, það
færi eftir því, hve mikið af fólki
þeip fengju hér. Við sjálfan rekst
ur bræðslunnar mundi til að byrja
með þurfa 12—24 erlenda sérfræð
inga, sagði hann, en síðar mundi
sú tala lækka. Hann lét svo um-
mælt að ef farið yrði fram á það
að fyrirtækið flytti inn verkamenn
til að byggja verksmiðiuna vegna
þenslu á vinnumarkaðinum hér
mundi að sjálfsögðu orðið við
þeim tilmælum, og yrðu Það þá
væntanlega norskir verkamenn,
sem hingað kæmu en í Noregi
væri einmitt nýbúið að byggja
samskonar bræðslu á vegum fyr
irtækisins.
Um skattamálin sagði Meyer
að í samanburði við Noreg, þá
værl samkomulagið við ísland ó
hagstæðara fyrirtæki hans að
minnsta kosti fyrstu sjö til átta
árin, en síðar mundi það að veru
legu leyti fara eftir því hvert
heimsmarkaðsverð yrði á áli, hvort
samkomulagið mundi liagstæðara.
Um framleiðslu úr áli sagði for
stjórinn að fyrirtæki hans mundi
ekki hafa frumkvæði um slíkt hér
á landi, en mundi hinsvegar reiðu
búið að veita margvíslega tækni
lega aðstoð í því sambandi. Hann
taldi að íslenzki markaðurinn
leyfði það fullkomlega að hér væri
komið á slíkum iðnaði og nefndi
liann þar dæmi að framleiða mætti
hér álbáruplötUp á húsþök, fisk
kassa og pönnur í frystihús og
fleira.
í samningunum við ísland ér
fram tekið að deilumálum megi
vísa í alþjóðlegan gerðardóm, þar
sem aðilar tilnefna hvor sinn man/i
og ef þeir ekki koma sér saman
um oddamann, þá tilnefni forseti
alþjóðadómstólsins í Haag hann
Meyer sagði, að ákvæði um þetta
væru ekki í hliðstæðum samning
um fyrirtækisins við önnur lönd
en rétt hefði þótt að liafa þetta
ákvæði vegna þess að hér væri því
ekki fyrir að fara eins og víða
erlendis, að dómstólar hefðu fjall
að um mörg deilumál af þessu
tagi, og hér væri engir dómar
í þessum efnum til að styðjast
við. Hann saeði jafnframt að það
væri mjög dórt og umfangsmikið
í framkvæmd að setja mál í a)
þjóðlega gerð og" væri betts eins
konar. nevðnrúrræði, sem aðoins
mundi. beitt ef £ nauðir ræki.
Meyer var spurður hvort hætta
gæti stafað frá gástegundum frfi
verksmiðjunni. Hann kvað svo alls
ekki vera, en gastegundir gætu
skapað vissa hættu, t.d. þar sem
verksmiðjur væru srtaðsettar í
þröngum döium bar sem lítii hreyf
ing væri á loftinu, en hér bvrfti
engar áhyggiur ag hafa af slíku.
Ritstjóri Þjóðviljans sourði hvort
það væri ekki rétt að íslending
ar yrðu siálfir að setia upp loft
hreinsunartæki, ef ástæða væri
talin til. Mever og M-'illor tækni
legur framkvæmdastióri fvrírtæk
isins, sögðu siíkt aldrei hafa kom
ið til mála. auðvitað rnundi fvrir
tækið borga siík tæki og unpsetn
ingu þeirra. ef með bvi-fti. en beir
ítrekuðu, að aiis engin börf vperi
á slíkum tækium í Rtranmsvík,
og bar mundi ekld stafa mínnsta.
hætta af st.arfrækslu verk°mið.i
unnar, hvorki náiægt henni né
lengra f bnrtu frá henni.
Að lokum sagðist Meyei- vera
þeirrar skoðunar, að eftir svo sem
10—15 ár yrði kjarnorka orðin
betri og hagkvæmari orkugjafi til
álframleiðsiu en v;|tnsorkan og
þá mundj hægt að staðsetja ál
bræðslur á siálfúm mörkuðunum
en ekki elta uppi orkuna eins og
nú er gert. Ef ísler.dingar vildu
láta byggja álbræðslu hiá sér,
sagði hann, var annað hvort" aB
gera það nú eða alis ekki. Því
skammt getur orðið þar til vaths
orkan er ekki lengur samkeppnis
fær.
Viðstaddir þennan biaðamarma-
fund vorn einnig:tveir iögfræðing
ar Swiss Aluminium, John B:
Rhinelander frá New York og' db:
Willi Hhmmerli frá Sviss.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ - 30. marz 1966 15