Alþýðublaðið - 16.12.1966, Blaðsíða 7

e e
K - ISLENZK
AMVNNA
Guðniundur Gíslason Hagalín:
Danskurinn í Bæ.
Adam Hoffritz segir frá. Skugg
sjá. Alþýðuprentsmiðjan 1966.
186 blaðsíður.
MÁÐUR heitir Adam Hoffritz,
danskur að kyni og þýzkur í fram
ættir. Hann ólst upp í Lyngby við
Kaupmannahöfn, sem nú er kjör-
dæmi Per Hæklcerup, en barst til
íslands rösklega tvítugur, gerðist
Adam Hoffritz
Guðnmndur Hagalín
vinnumaður hjá Degi heitnum
Brynjúlfssyni í Gaulverjabæ,
stundaði sjómennsku úr Baugs-
staðasandi og úti í Vestmannaeyj
um og settist svo að á Selfossi,
giftist ágætri konu frá Stokkseyri
og hefur lagt á margt gjörva hönd
um ævina. Adam hefur átt hér
heima fjóra áratugi og jafnan ver
ið svo heppinn að dveljast á Suð
urlandi, ef undan eru skildar kynn
isferðir í önnur héruð og veiðar,
Hann er garpur að afli og áræði,
hamhleypa til verka, þúsund þjala
smiður, gengur berhöfðaður í öll
um veðrum og setur aldrei upp
vettlinga. Hann blandar dönsku ó-
spart saman við íslenzku í tali,
enda fljóthugi, en er flestum hress
ari í máli, fyndinn, skömmóttur
og ýkinn. Adam þessi mun í hópi
vinsælustu samtíðarmanna, og
hann er harla athyglisverður og
minnisstæður. Hann fremur kapp
samlega laxadráp í tómstundum
og hefur farið þeirra erinda allt
noi'ður í Laxá í Aðaldal, og eru
þó hæg heimatökin í Árnesþingi.
Má af því marka veiðifíkn manns
ins.
Ekki þekkti ég Adam Hoffritz,
nema af orðspori, fyrr en mér
barst í hendur bókin „Danskurinn
í Bæ“ eftir Guðmund Gíslason
Hagalín. Af henni hafði ég mikla
og góða skemmtun. Adam virðist
ekki lygnari en gerist og gengur
í frásögum þeim, er Hagalín grein
ir éftir honum. Þvert á móti.
Hér er skemmtilega en nákvæmt
sagt frá mörgum og fjölbreytileg
um atburðum. Lesandinn slæst í
fylgd með sögumanni í slarksöm
um Reykjavíkurferðum, þegar Ad
am vann Degi bónda í Gaulverja
bæ, og hygg ég öll þau ævintýri
nærri lagi. Gaman er og að bregða
sér með honum út í Vestmanna
eyjar og rifja upp gamlan og góð
an kunningsskap við karla eins
og Pétur danska, Jón í Ólafshús
um og Jónas í Skuld. Bókin er
eins og sunnlenzk kvikmynd af ár
UMT Ö1 Ll 1D BÓjC^
UMDEI 1 L .D 1 B Ó K
Ingálfur Jónsson frá Prestsbakka:
LÁTTU LOGÁ, DRENGUR
DAGAR FJÁRMÁLAMANNS
Teikningar eftir Atla Má.
Þetta er sltóldsago. sem greinir frá dögum fjármólan\anns.
Telja margir sig þekkja aðalpersónu sögunnar viS lestur bókar-
innar. Þannig segir í ritdómum um bókina:
Árni Bergmann segir í Þjóðviljanum:
„ÞcS hlýtur því a'ð vera forvitnilegt að opna bók
þá, sem ber unáirtitilinn „dagar fjármálamanns".
. . . Það kemur hins vegar fljótt á dcginn, að
viS höfum gert okkur rangar vonir. Ævidagar
okrara þess, sem er aðalpersóna sögunnar, eru
svo sérstœðir, að þeir eru í sjálfu sér hcepin heim-
ild um það fyrirbœri sem að ofan greinir".
Erlendur Jánsson segir i Morgunblaðinu:
„Þannig þykja mér einna beztir fyrstu kaflar
Láttu loga, drengur, þar setn greinir frá
bernsku og œsku söguhetjunnar. Eru þeir
kcflar þó langt frá að vera barnaiesefni.
Beiskja söguhetju og söguþular logar þar
heifar en svo, að talizt geti barnagaman.
Og víst má segja hið sama um alia bókina".
Eirikur Hreinn Finnbogason segir í Vísi:
„Ytri frágangur bókarinnar er mjög góður og hefur
Atli Már teiknað í hana nokkrar myndir af mestu
prýði. Vaxni ég hann um að þekkga aSalpersónuna
öllu betur en höfundur textans. Er drjúg persónu-
lýsing í sumum þessara mynda, jafnvel þó að
ekki sjáist anrtaS en baksvipurinn og kemur þar
fleira fii en eintóm gœSin og sakíeysiS".
Þetta er bókin sem forvitni vekur og um er rœtt.
Ólcfur Jónsson segir í AlþýSublaðinu:
„Sigurður Berndsen var orSinn hálfgildings
þjóðsögupersóna þegar í lifanda lífi. Þessari
bók virðist astlaS aS snúa þjóSsögunni upp
í skáldskap, gera listrœna mannlýsingu úr
efnivið hennar."
i
unum fjrrir heimsstj'rjöldina seinni
Adam Hoffritz hefur frá ýmsu að
segja, og sannarlega fer vel á með
honum og Hagalín. Vafalaust hafa
þeir haft drjúga skemmtun, hvor
af öðrum. En ekki nóg með það.
Fróðleikur bókarinnar er ærinn.
Mér finnst ég þekkja blessaða átt
hagana austan fjalls sýnu betur en
áður, og þóttist ég þar þó sæmi
lega kunnugur. Myndir þeirra
manna, sem við sögu koma og ég
man úr bernsku, eru stórar og
skýrar. Kannski hafa þeir Hagalín
og Hoffritz lagt sumum þeirra
orð í munn á sína vísu, en .allt er
það með felldu.
Bókin speglar prýðisvel sunn-
lenzkt aldarfar á sinni tíð, siði og
hætti, stöi’f og örlög, menn og |
| málefni. Hér getur mikinn annál
! og snjallan, og mun þó sögumaður
aðeins liðlega þrítugur, þegar Ad
am og Hagalín fella niður þetta
tal sitt. Þá er Hoffritz setztur að
á Selfossi og orðinn svínahirðir
hjá Agli í Sigtúnum, en upp úr
því staðfestir lxann - ráð sitt o'g
„gerði allan skrattann, sem fyrir
Framhald á 10. síðu.
I
í bókánni HÓFADYNUR eru 100 hestamyndir eftir Halldór Pétursson, listmálara, \
vi® IJéÓ og sögur sem Andrés Björnsson eg ICristJáh Eldjárn hafa vaiió eftir ,
marga helztu ritsnillinga þjóðarinnar. — 5
Petta er bók, sem ekki má vanta á nokkurt íslenzkt heimili. — LITBRÁ.
16. desember 1966 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ