Dagblaðið Vísir - DV - 20.11.1989, Page 2

2
MÁNUDAGUR 20. NÓVEMBER 1989.
Fréttir
Regnhlifin að lokast hjá Alþýðubandalaginu:
Grunnur lagður að for-
mannsslag eftir tvö ár
- náin samvinna „flokkseigenda", verkalýðsarms og Fylkingarmanna
Hér tekur Svanfríður Jónasdóttir í hönd Steingrims J. Sigfússonar eftir að Ijóst var að hann hafði unnið kosn-
ingu um varaformannsembættið. Athygli vakti að Svanfríður neitaði að taka í hönd Steingrims fyrr en eftir
að hún hafði haldið ræðu þar sem hún lýsti yfir vonbrigðum sinum. Formaður flokksins, Ólafur Ragnar Gríms-
son, sést hér klappa eftir ræðu Svanfriðar en í baksýn má sjá eiginmann hennar, Jóhann Antonsson.
DV-mynd GVA
„Armaátök, armaátök og aftur
armaátök,“ sagði einn landsfund-
arfuUtrúi Alþýðubandalagsins þeg-
ar hann var spurður hvað öðru
fremur hefði einkennt 9. landsfund
Alþýðubandalagsins sem fór fram
nú um helgina í Rúgbrauðsgerð-
inni í Borgartúni.
Fundurinn var enn ein staðfest-
ing á þeim djúpstæða ágreiningi
sem er þar á milli fylkinga. Það
sást í málefnaumræðu, kosningum
og síðast en ekki síst í slag um for-
ystuna. Eins og tilvitnunin að
framan bendir á þá áttust armamir
við af fullum þunga og engu hlíft.
Einkenndist fundunnn af mikili
spennu þar á miUi. Á landsfundin-
um fyrir tveim árum var það lýö-
ræðisfylkingin sem hafði sigur en
nú má segja að það hafi snúist við
og flokkseigendafélagið snúið vöm
í sókn.
Þá vakti athygU náin samvinna á
miUi flokkseigenda, verkalýðsarms
en þó ekki síst Fylkingarmanna
sem hingað til hafa verið einangr-
aðir. Þeir höfðu sig meira í frammi
en áður og sagði reyndar einn gam-
algróinn Alþýðubandalagsmaður
aö ef tala ætti um sigurvegara eftir
fundinn þá hlytu það að vera Fylk-
ingarmenn.
„Ég tel það einfaldlega spumingu
hvort flokkurinn klofnar ekki inn-
an fimm ára - jafnvel fyrr,“ sagði
landsfundarfuUtrúi úr röðum Birt-
ingarfólks en það var mál margra
landsfundarfulltrúa að flokkurinn
stæði nær klofningi heldur en fyrir
fundinn.
„Ég held að þessi fundur ráði
ekki úrsUtum tíl eða frá í þessum
efnum. Hann sýndi bara ástandið
eins og það hefur verið í mörg ár,“
sagði einn úr röðum flokkseigenda.
Formannsslagur eftir tvö ár
Svanfríður Jónasdóttir varð að
gefa efdr varaformannsembættið
tU Steingríms J. Sigfússonar, sam-
göngu- og landbúnaðarráðherra.
Framboð Steingríms virtist koma
stuðningsUöi Ólafs Ragnars á óvart
en gert hafði verið ráð fyrir að kona
úr andstæðingaUðinu yröi boðin
fram gegn Svanfríði. Það reyndist
ekki vera og kom reyndar í ljós að
framboð Steingríms hafði verið
vandlega undirbúið - jafnvel síðan
fyrir tveim mánuðum.
Það var ljóst að framboð Stein-
gríms byggði á sannfæringu flokks-
eigenda um aö þeir hefðu meiri-
hluta enda fór þaö svo að Stein-
grímur vann með 39 atkvæða mun.
Kjömefnd reyndi aö bjóða mála-
miðlun til að komast framhjá kosn-
ingum og bauðst meðal annars
Bjöm Grétar Sveinsson til að stíga
úr ritarasæti fyrir Steingrími. Því
var hafnað.
Með kosningu Steingríms er Jjóst
að þaö er verið að þrengja að Ólafi
Ragnari og það sama má sjá út úr
öðmm kosningum. Á málefnasvið-
inu virðast sjónarmið formannsins
hins vegar að mörgu leyti hafa náö
fram að ganga.
Svanfríður er ein nánasti sam-
verkamaður Ólafs Ragnars og lýsti
hún því yfir að hún vUdi gegna
embættinu áfram. Ólafur Ragnar
veitti henni traustsyfirlýsingu en
aUt kom fyrir ekki. Stuðningsmenn
Ólafs sögðu, eftir að ljóst var að
Steingrímur hafði unniö, að nú
væri verið aö leggja grunninn að
formannsslag á næsta landsfundi
sem verður árið 1991. Steingrímur
J. Sigfússon hlýtur að verða að telj-
ast líklegur mótframbjóðandi.
Ólafur einn
varði ríkisstjórnina
Fyrir fundinn var vitað að flokks-
eigendafélagið myndi reyna að
þrengja stöðu formannsins og nýta
sér óvinsældir ríkisstjómarinar.
Þaö kom berlega fram á lands-
fundinum að ríkisstjómin átti sér
fáa meðmælendur en athyglisverð-
ast var að úr röðum ráðherranna
var það aðeins fjármálaráðherra
sem varði gerðir stjómarinar.
Þurfti hann margoft að minna
fundarmenn á að flokkurinn væri
í samsteyþústjóm. Bæði Svavar
Gestsson menntamálaráðherra og
Steingrímur J. Sigfússon land-
búnaðar- og samgönguráðherra
einbeittu sér að því að tala um sína
málaflokka og sniðgengu aUavega
að ræða stefnu stjómarinnar í víð-
ara samhengi.
Hins vegar hlýtur þaö að vekja
athygli hve litla gagnrýni ríkis-
stjómin fékk í raun og vem, sérs-
taklega ef tillit er tekið til þess hve
umdeUd stjómarþátttakan var í
flokknum fyrir ári. Sú hemaðará-
ætlun Ólafsmanna að láta umdeUd-
um ályktunum rigna inn á fundinn
virðist því hafa tekist. Margar
ályktanir Birtingarmanna virtust
eingöngu vera reyksprengjur til að
Fréttaljós
Sigurður M. Jónsson
beina umræðunni í ákveðinn far-
veg.
Sú ályktun fundarins, sem erf-
iðust var fyrir ríkisstjómina, var
kjaramálaáiyktunin sem meðal
annars var unnin undir stjóm Páls
Halldórssonar, formanns Banda-
lags háskólamenntaðra ríkisstarfs-
manna. Var greinUegt af orðum
hans að verkfalhð síðasta vor
stendur mikið í bandalaginu og
óánægju kennara gætti víða á fund-
inum. Beindist hún sérstaklega
gegn formanninum
Fyrstu drög kjaramálaályktunar-
innar vom algerlega óviðunandi
fyrir ráðherraliö flokksins en þeim
tókst þó að fá margt núldað í henni.
Var meðal annars breytt kröfu um
að feUa strax matarskattinn í burtu
þannig að lagt er tU að hann sé
feUdur burt í áföngum. Þessu mót-
mælti PáU HaUdórsson harðlega og
sagði hann að nauðsynlegt væri að
afstaða flokksins í þessu máU lægi
skýr fyrir.
Formaður og varaformaður
flokksins gengu síðan í það í lok
fundarins að setja inn breytingar í
kjaramálaályktunina sem vom
samþykktar þannig að PáU Hall-
dórsson endaði á því að greiða at-
kvæði gegn ályktuninni.
Meint svik við
framkvæmdastjórnarkjör
Kosning tíl framkvæmdarstjórn-
ar flokksins varð umdeUd en þá var
gert samkomulag á miUi formanns
og varaformanns um hvemig stað-
ið yrði að kjöri. UppstUUngamefnd
setti fram Usta með 9 mönnum sem
báðar fylkingar höfðu orðið ásáttar
um. Þegar kom aö kosningu var
gerð tiUaga um Bimu Þórðardótt-
ur, úr Fylkingararmi flokksins, og
hún síðan kosin þannig að Bima
Bjömsdóttir skólastjóri, af Usta
kjömefndar, féU út. Hún var taUn
í stuðningsUði Ólafs Ragnars. Voru
stuðningsmenn formannsins mjög
reiðir yfir þessu og sögðu aö þar
Uefði varaformaðurinn og hans
menn svikið samkomulagið.
Steingrímur J. Sigfússon staö-
festi að samkomulag hefði verið
gert en neitaði því að það hefði
verið brotið. Sagði haim að fram-
boð Bimu Þórðardóttur hefði kom-
ið utan úr sal og hefði greinflegt
verið að hún naut stuðnings fund-
annanna.
í framkvæmdastjóm voru eftir-
taldir aðUar kosnir: Benedikt Dav-
íðsson, Elsa Þorsteinsdóttir, Bjöm
Grétar Sveinsson, Ólafur H. Torfa-
son, Stefanía Traustadóttir, Guð-
rún Agústsdóttir, Már Guðmunds-
son og Bima Þórðardóttir. Þama
koma fimm nýir aðilar inn en at-
hygUsvert er að Sigmjón Péturs-
son, Kristín Á. Ólafsdóttir og Ás-
mundur Stefánsson voru ekki end-
urkosin. Ásmundur gaf þó upp að
hann stefndi ekki að endurkjöri.
Auk þessara aðila situr stjóm
flokksins, þrír úr þingUðinu og
einn frá Æskulýðsfylkingunni, í
framkvæmdarstjórn með atkvæð-
isrétt, samtals 17 manns.
„Lyfseðill“ fyrir
miðstjórnarkjör
Stuöningsmenn Ólafs Ragnars
ákváöu eftir meðferðina í fram-
kvæmdarstjómarkjörinu að gefa
út svokallaðan „lyfseðU" fyrir mið-
stjómarkjörið þar sem bent væri á
„æskUega" miðstjórnarmenn. Þar
vom efst á Usta Svanfríður Jónas-
dóttir, Össur Skarphéðinsson,
Kristín Ólafsdóttir, Mörður Áma-
son, GísU Gunnarsson og Kjartan
Valgarðsson.
Þetta mæltist Ula fyrir og endaði
það með því að Usti var í umferð
hjá báöum fylkingum. Flokkseig-
endur sögðu að þetta væm ný
vinnubrögð en bent hefur verið á
að þetta hefur verið gert tU að halda
inni einstaka verkalýðsleiðtogum í
gegn um tíðina.
Grænt Ijós á stóriðju
Af margvíslegum stjómmálaá-
lyktunum fundarins em ef til vUl
merkUegastar þær sem lúta að
stóriðju því í raun er hægt að segja
að grænt ljós hafi verið gefið á þau
áform sem nú eru uppi. FalUð er
frá kröfunni um íslenska eignarað-
Ud að meirihluta en í stað sett inn
ákvæði um íslenskt forræði. Nokk-
uð nákvæmlega er greint frá því
hvaða skUyrðum samningur þarf
að uppfylla. Eru þau skUyrði mjög
í samræmi við það sem nú er rætt
um.
Þá vora ýmis atriði úr land-
búnaðarályktun Birtingar tekin
upp í landbúnaðarályktun fundar-
ins og má þar meðal annars sjá
mildari afstöðu tU innflutnings þó
engan veginn sé hægt að skUja
hana svo að samþykki sé veitt.
í utanríkismálum er áréttað að
varaflugvöUur komi ekki til greina
og sett upp sem stjómarslitamál.
Þá er haldið opið möguleikum fyrir
tvihliða viðræðum við Evrópu-
bandalagið þó engan veginn sé lok-
að fyrir EFTA-leiðina eins og marg-
ir vildu þó.
Fyrrverandi
varaformaður gekk út
Það hafa ýmsir úr lýðræðisarm-
inum látið hafa það eftir sér að ein-
hverjir muni ganga úr flokknum
og reyndar er það svo aö strax á
laugardeginum tilkynnti einn fyrr-
verandi varaformanna flokksins,
VUborg Harðardóttir, að hún væri
gengin úr flokknum. Þetta mun
VUborg reyndar hafa gert fyrir
nokkru síðan en beðið eftir lands-
fundi til að opinbera ákvörðun
sína.
Óvíst er hvort fleiri fylgja for-
dæmi VUborgar en augljóst er að
lýðræðisarmurinn var ekki ánægð-
ur með niðurstöðu fundarins.
Spurning er hins vegar hvort hún
var í raun svo slæm fyrir þann
arm.