Dagblaðið Vísir - DV - 20.11.1989, Qupperneq 19

MÁNIÍDÁGUR 20. NÓvfeMBÉR Í989.
0c
31
Menning
Umfangsmiklar rannsóknir í Háskólanum
„Reynsla aldanna hefur kennt
mönnum, aö háskólar staðna og
veita lítilsverða skólun, ef kennar-
^ar þeirra endurnýja ekki þekkingu
'sína með eigin rannsóknum. Þaer
rannsóknir veröa aö hafa alþjóð-
lega viðmiðun.“ Þannig kemst
prófessor Sveinbjörn Bjömsson,
formaður vísindanefndar háskóla-
ráðs, að orði í inngangsorðum sín-
um að ritinu Rannsóknir við Há-
skóla íslands 1987-1988. Við lestur
þessa rits verður ljóst að á mjög
mörgum sviðum taka starfsmenn
Háskóla íslands þátt í alþjólegum
rannsóknarverkefnum og kynna
niðurstöður sínar á erlendum ráð-
stefnum, í alþjóðlegum tímaritum
eða fræðibókum.
Hér er um að ræða mjög fróðlegt
rit sem tekur af öll tvímæli um að
innan Háskóla íslands em stund-
aðar umfangsmiklar rannsóknir.
Er full þörf á rannsóknaskrá, sem
sýnir fram á þetta, því stundum
heyrist því haldiö fram að íslenskir
háskólakennarar sinni rannsókn-
um lítið. Það er því óþarfa hógværð
fyrir hönd Háskólans hjá ritstjór-
anum Hellen M. Gunnarsdóttur að
tala um að Háskólinn sé „með
umsvifamestu og öílugustu rann-
sóknastofnunum þjóðarinnar".
Háskóli íslands er örugglega um-
svifamesta rannsóknastofnun
þjóðarinnar og hefur sem slík eflst
mjög á undanförnum árum.
Ritið hefur, eins og nafnið gefur
til kynna, að geyma lýsingar á
rannsóknarverkefnum kennara og
sérfræðinga Háskólans á ámnum
1987-1988. Efninu er raðað í staf-
rófsröð háskóladeilda og innan
deiidanna eftir rannsóknastofnun-
um og rannsóknasviðum. Er ritið
að þessu leyti frábrugðið Árbók
Háskóla íslands þar sem niðurröð-
un efnisins fer eftir aldri deilda og
stofnana.
Ekki þarf að koma á óvart að í
riti sem þessu gæti nokkurs ósam-
ræmis. Þannig eru ritskrár kenn-
ara ýmist birtar strax á eftir rann-
sóknarverkefnum (og er það örugg-
lega heppilegasta formið) eða þær
em birtar á eftir hverri deild eða
rannsóknastofnun. Þá væri æski-
legt að lengd á lýsingum rannsókn-
arverkefna væri jafnari. Til dæmis
er í lagadeild ekki að finna neinar
lýsingar á rannsóknarverkefnum
og lýsingar heimspekistofnunar
em of stuttar til að þær veiti nægi-
lega innsýn í rannsóknarverkefn-
in. í sumum tilfellum öðrum em
lýsingamar hins vegar óþarflega
langar, nánast útdrættir úr ritgerð-
unum. En við þetta er erfitt að eiga
þar sem menn eru mjög mismun-
andi pennaglaðir og fara ekki eftir
þeim leiðbeiningum sem gefnar
em. Þá eru venjur hugvísinda-
manna og raunvísindamanna um
margt ólíkar þegar kemur að því
að semja ritskrár. Hættir raunvís-
indamönnum á stundum til að vera
of alþjóðlegir í framsetningu, þann-
ig að fræðimenn eru ílokkaðir nið-
ur eftir föðumafni sínu en ekki
sínu raunverulega nafni. Við ís-
lendingar heitum nefnilega ekki
Jónsson, J„ Guðmundsson, G.
o.s.frv. Vandséð er
sömuleiðis hvers vegna eigi að
birta ritskrár erlendra manna, eins
og á sér stað hjá rannsóknarstofu
í ónæmisfræði, t.d. á bls. 176. Nokk-
ur dæmi fann ég um að ritskrár
vissra fræðimanna væru birtar tví-
vegis.
En þetta eru smámunir við hlið
þess sem vel er gert, og í heild
finnst mér bókin hin læsilegasta,
og hefði maður þó búist við þvi fyr-
irfram að erfitt væri að gera rann-
sóknaskrá að skemmtilegu lesefni.
Til fyrirmyndar er að í lok bókar-
innar er birt yfirlitsskrá um rann-
sóknarverkefni svo og um stjórn-
Jón Rafn - Lög fyrir þig
Meðaljón
Laga- og textahöfundurinn, söngv-
arinn og hljóðfæraleikarinn Jón
Rafn er tiltölulega lítt þekktur utan
heimabæjar síns, Hafnarfjarðar, og
ef til vill Þórshafnar í Færeyjum. Þó
hefur hann fengist við tónlist um
nokkurra ára skeiö. Eina tveggja
laga plötu gaf hann út fyrir nokkmm
árum. Að öðru leyti hefur hann hald-
ið sig við lifandi tónlist þar til nú.
Lög fyrir þig ánokkra ljósa punkta
og jafnframt nokkra dökkleita. Ten-
órrödd Jóns er hljómmikil, lögin
hans em þokkalega samin dægurlög
og sum meira að segja í góðu meðal-
lagi. Hafmeyjan er dæmi um það. Þá
hefur Jón Rafn með sér á plötunni
nokkra ágætis hljóðfæraleikara.
Helsti ókostur plötunnar er hversu
ofboðslega venjuieg hún er. Jón Rafn
hefur í raun og vem ekkert nýtt fram
að færa (þeir em nú raunar í minni-
hluta sem hafa þaö nú orðið). Textar
eru og í slöku meðallagi. Dæmi:
Ég vil fá þig eina,
því er ekki að leyna.
Því þú ert,
svo fögur,
minna má sjá,
ég vil þig eina fá.
Texti þessi er hvorki verri né betri
en annar kveðskapur á plötunni. Jón
Rafn þyrfti því ef vel ætti að vera að
leita til sér hagmæltari manna um
textasmíð eða lagfæringar á sínum
eigin áður en hann ræðst í næstu
plötu.
Þótt lög Jóns Rafns séu ekki nema
í meðaliagi er það þó ekkert eins-
dæmi. Á ári hveiju kemur út fjöldi
platna, bæði innlendra og erlendra,
með ofurvenjulegri dægurtónlist
• sem er hvorki verri né betri en geng-
ur og gerist. Oft á tíðum má hins
vegar bjarga ýmsu í horn í hljóð-
veri. Fagmannlegar útsetningar og
öflug upptökustjóm geta gert sæmi-
legasta slagara að áheyrilegu dægur-
lagi.
Ég er þess fullviss að til dæmis
Tony Clark, upptökustjóri hljóm-
sveitarinnar Síðan skein sól, hefði
getað gert góða plötu úr Lög fyrir
þig. En þá hefði útgefandinn þurft
að kosta til strengjasveit í stað tölvu-
spilara og töluvert fleiri tíma í hljóð-
veri til að ná almennilegum hljómi á
undirleikinn. En ekki er hægt að
ætlast til þess er einstaklingar gefa
út plötur sínar að ómældu fé sé kost-
að til plötugerðarinnar. Útkoman
verður því sjaidnast jafngóð og þegar
ekkert er til sparað. Fyrir það geldur
platan Lög fyrir þig fyrst og fremst.
Bókmeimtir
Gunnlaugur A. Jónsson
endur þeirra. Auðveldar það les-
andanum lífið.
Forvitnileg
rannsóknarverkefni
Meðal forvitnilegra rannsóknar-
verkefna, sem nú er unnið að við
Háskólann, má nefna rannsóknir
verkfræðistofnunar við „Áhættu-
greiningu mannvirkja á Suður-
landi“. Tilgangur þess verkefnis er
að athugajarðskjálftaöryggi mann-
virkja í hugsanlegum Suðurland-
sjarðsskjálfta. Þegar hafa birst
nokkrar skýrslur um niðurstöður
þessara rannsókna, þ.á m. um „at-
huganir á jarðskjálftasvörun Ós-
eyrarbrúar“. í læknadeild má
nefna rannsóknir prófessoranna
Hannesar Blöndal og Gunnars
Guðmundssonar á heilabilun með
sérstöku tilliti til alzheimer sjúk-
dóms. Prófessor Sigmundur Guð-
bjamason háskólarektor hefur á
liðnum árum unnið að margvísleg-
um rannsóknum á hjartavöðv-
anum. Meðal verkefna hans má
nefna „áhrif fæðufitu og adrenalíns
á fitusýrur í frumuhimnum hjart-
ans“. Hefur háskólarektor kynnt
niðurstöður rannsókna sinna á
ráðstefnum víðs vegar um heim á
liðnum árum. Mörgum munu og
þykja forvitnilegar rannsóknir líf-
fræðistofnunar á lífríki við Mý-
vatn.
En það er ekki bara á sviði raun-
vísinda sem unnið er að forvitnileg-
um rannsóknum. Innan hug- og
félagsvísinda er ekki síður að finna
mjög áhugaverðar rannsóknir. Við
viðskipta- og hagfræðideOd vinnur
Ragnar Ámason, nýskipaður próf-
essor í fiskihagfræði, að rannsókn-
um á „hagkvæmri fiskveiðistjórn-
un“. I félagsvísindadeild kannar
Gísli Pálsson dósent afdrif ís-
lenskrar menningar í Vesturheimi
og er rannsóknin unnin í samvinnu
við háskólann í Iowa. Þá má nefna
forvitnilegt samvinnuverkefni
sagnfræðistofnunar og félagsvís-
indastofnunar um íslenska þjóð-
félagsþróun 1880-1985. Úr guð-
fræðideild má nefna rannsóknir
Bjöms Björnssonar prófessors og
dr. Péturs Péturssonar á trúarlífi
og trúarlegum viðhorfum íslend-
inga. Em niðurstöður þeirrar
rannsóknar væntanlegar í Ritröð
guðfræðistofnunar, Studia Theo-
logica Islandica. Þá leynir sér ekki
að mikil gróska er í starfi Orðabók-
ar Háskólans og meðal fjölmargra
forvitnilegra verkefna þar er könn-
un dr. Guðrúnar Kvaran á sögu
íslenskrar málfræðiiðkunar frá .
elstu textum og fram undir miðja
tuttugustu öld. Þá er komin á bóka-
markað vegleg orðsiijabók eftir
Ásgeir Blöndal Magnússon og ann-
ast Orðabók Háskólans útgáfuna.
Hellen M. Gunnarsdóttir ritstjóri á
hrós skilið fyrir að hafa komið
þessu riti saman á þann veg sem
raun ber vitni. Á bak við það liggur
meiri vinna en flesta grunar.
Rannsóknir við Háskóla Islands 1987-
1988
Ritstjóri: Hellen M. Gunnarsdóttir
Háskólaútgáfan, 535 bls.
Reykjavík 1989
Gunnlaugur A. Jónsson
!**
NÝ SÉRVERSLUN!
MEÐ GÆÐATÆKI OG
BÚNAÐFRÁ
GRUnDIG
ORION
AKAI
Sjónvarpstæki
Myndbandstæki
Útvarpstæki
Hlj ómflutningstæki
Loftnetsdiskar og búnaður fyrir
gervihnattasj ónvarp
Loftnetsefni - loftnetsþjónusta
O.FL. O.FL.
Glæsilegt opnunartilboð:
10% staðgreiðsluafsláttur
af öllum vörum til 25. nóvember
5% afsláttur af Visa/Éuro greiðslum
Sértilboð á Akai High Quality
myndbandspólum:
180 mín. tilboðsverð: 525,- venj. verð: 693,-
240 mín. tilboðsverð: 675,- venj. verð 898,-
Opið mánudaga - föstudaga: 9.00-18.00
laugardaga: 10.00-14.00
Kapaltækni hf.
ÁRMÚLA 4, SÍMI 680816